Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami 1. Inwentaryzacja zwierzyny 2. Określanie stanu zwierzyny przed sezonem polowań 3. Planowanie łowieckie Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Ocena liczebność zwierzyny – inwentaryzacja Metoda bezpośrednia Wtedy gdy mamy kontakt z żywą zwierzyną Metoda pośrednia Wtedy kiedy mamy kontakt ze śladami bytowania zwierzyny Metoda bezwzględna Wtedy inwentaryzacja odnosi się do powierzchni Metoda względna Wtedy inwentaryzacja nie odnosi się do powierzchni Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Metody bezpośrednie i względne Liczenia lotnicze Liczenia na żerowiskach Wiosenne liczenia saren Całoroczne obserwacje Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Metody pośrednie i bezwzględne Otropienia oddziałów Rejestracja żeremi bobrowych Liczenie koloni borsuków Liczenie grup bobków jeleniowatych Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Metody pośrednie i względne Tropienie na transektach Oznaczanie DNA z odchodów Rejestracja ryczących byków Liczenia głosów tokujących kogutów Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Metody bezpośrednie i bezwzględne • Pędzenia próbne • Taksacja pasowa zajęcy • Taksacja pasowa kuropatw Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Pędzenia próbne – symulacja (Borkowski i in. 2011) Na podstawie empirycznych danych określono rozkład opisujący sposób rozmieszczenia jeleni i saren w terenie Wirtualny las Testowano wpływ: zagęszczenia, wielkości ugrupowań, skupiskowości rozmieszczenia, pow. miotów, % pokrycia powierzchni pędzeniami Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Czynniki wpływające na dokładność metod inwentaryzacji: 1. Procent powierzchni uwzględniony jako powierzchnia próbna 2. Zagęszczenie gatunku 3. System przestrzennego rozmieszczenia populacji 4. Warunki atmosferyczne 5. Przygotowanie osób – liczba i kompetencje Wpływ zagęszczenia saren na błąd pomiaru 100 Indeks dokładności (%) 80 60 40 Within 30% - mean pędzeń 30% powierzchni 20 20% powierzchni Within 20% - mean pędzeń 10% powierzchni Within 10% - mean pędzeń poniżej 10% powierzchni pędzeń - Within 10% - worst case 0 0 5 10 15 Zagęszczenie (N osobników / 100ha) 20 25 Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami MŚ Zapewnienie udziału przedstawicieli MSWiA oraz MRiRW, nadzór nad wykonaniem inwentaryzacji ZG PZŁ, DGLP Koordynacja działań oraz opracowanie wyników do dnia 10.11.2016 r. ZO PZŁ, RDLP Wybór powierzchni próbnych (0512.10.16r.) oraz zapewnienie koordynacji działań logistycznych Nadleśnictwa, Koła łowieckie Wykonanie pędzeń (13.10-06.11.2016) z udziałem przedstawicieli MSWiA, MRiRW, organizacji pozarządowych oraz samorządów Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Pędzenia próbne Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Pędzenia próbne Pędzenia muszą być wykonywane na terenie RDLP w jednym okresie czasu. Powierzchnia pędzeń próbnych musi stanowić min 10% powierzchni nadleśnictwa, (RDLP) - dobór powierzchni musi być losowy (można zastosować powierzchnie wylosowane przy poprzedniej inwentaryzacji). W pędzeniach muszą uczestniczyć myśliwi i leśnicy z danego terenu. (optymalna proporcja 1:1) oraz przedstawiciele MSWiA, MRiRW, organizacji pozarządowych oraz samorządów. Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Dzik – okręgi PZŁ Liczebność i pozyskanie dzików w Polsce w sezonach 2005/062015/16 Pozyskanie dzików w okręgach łowieckich w sezonie 2014/15 (sztuki na 1000 ha powierzchni ogólnej) Liczebność Pozyskanie Tys. osobników 250 200 150 100 50 Sezon 10 3 2015/16 2014/15 2013/14 2012/13 2011/12 2010/11 2009/10 2008/09 2007/08 2006/07 24 2005/06 0 Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Dzik - województwa Województwo Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Powierzchnia ogólna (ha) 1603761 1495962 2166124 1055538 1573343 1137270 3014942 753452 1208385 1670954 1641237 929607 1037243 2068493 2461971 1882548 Powierzchnia leśna (ha) 493474 355677 570397 542483 346563 353654 717215 214568 495508 456953 626073 358183 320145 602817 693776 740469 Stan populacji na 10.III.2016 20448 11931 12694 16110 7970 4889 17808 8878 8670 6677 17942 8734 5391 21590 25075 33962 Zagęszczenie na 1000ha obwodu 12,75 7,98 5,86 15,26 5,07 4,30 5,91 11,78 7,17 4,00 10,93 9,40 5,20 10,44 10,18 18,04 Zagęszczenie na 1000ha powierzchni leśnej obwodu 41,44 33,54 22,25 29,70 23,00 13,82 24,83 41,38 17,50 14,61 28,66 24,38 16,84 35,82 36,14 45,87 Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Dzik - zagęszczenie Województwo Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińskomazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Razem Liczba Liczba Procent Liczba Procent Liczba Procent Liczba Procent obwodów obwodów z obwodów z obwodów z obwodów z obwodów z obwodów z obwodów z obwodów z łowieckich zagęszczeniem zagęszczeniem zagęszczeniem zagęszczeniem zagęszczeniem zagęszczeniem zagęszczeniem zagęszczeniem dzierżawionych dzika poniżej dzika poniżej dzika pow. dzika pow. dzika pow. dzika pow. dzika pow. dzika pow. przez koła 0,5/km2 0,5/km2 = % 0,5/km2 0,5/km2 = % 1/km2 1/km2 = % 1,5/km2 1,5/km2 360 251 321 204 305 241 585 147 206 294 306 207 203 36 76 156 2 182 163 278 34 75 210 46 54 128 10,00 30,28 48,60 0,98 59,67 67,63 47,52 23,13 36,41 71,43 15,03 26,09 63,05 324 175 165 202 123 78 307 113 131 84 260 153 75 90,00 69,72 51,40 99,02 40,33 32,37 52,48 76,87 63,59 28,57 84,97 73,91 36,95 226 82 34 172 25 26 95 74 36 11 150 83 18 62,78 32,67 10,59 84,31 8,20 10,79 16,24 50,34 17,48 3,74 49,02 40,10 8,87 120 24 9 98 5 6 32 44 14 1 71 36 8 33,33 9,56 2,80 48,04 1,64 2,49 5,47 29,93 6,80 0,34 23,20 17,39 3,94 334 466 268 4698 54 134 0 1628 16,17 28,76 0,00 34,65 280 332 268 3070 83,83 71,24 100,00 65,35 148 216 248 1644 44,31 46,35 92,54 34,99 63 110 169 810 18,86 23,61 63,06 17,24 Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Dzik - zagęszczenie Etykiety wierszy Bialskopodlaski Białostocki Bielski Bydgoski Chełmski Ciechanowski Częstochowski Elbląski Gdański Gorzowski Jeleniogórski Kaliski Katowicki Kielecki Liczba obwodów 80 164 76 144 56 114 85 89 143 116 80 89 106 170 Liczba obwodów poniżej 0,5 km2 29 89 29 24 18 43 20 20 23 2 5 48 28 113 Liczba % poniżej obwodów % pomiędzy Suma z Pow. % powyżej 1 0,5km2 pomiędzy 0,5- 0,5-1 km2 1=1 km2 1km2 36,25 54,27 38,16 16,67 32,14 37,72 23,53 22,47 16,08 1,72 6,25 53,93 26,42 66,47 37 64 30 66 28 48 35 17 58 14 27 28 24 44 46,25 39,02 39,47 45,83 50,00 42,11 41,18 19,10 40,56 12,07 33,75 31,46 22,64 25,88 14 11 17 54 10 23 30 52 62 100 48 13 54 13 17,50 6,71 22,37 37,50 17,86 20,18 35,29 58,43 43,36 86,21 60,00 14,61 50,94 7,65 Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Dzik - zagęszczenie Etykiety wierszy Koniński Koszaliński Krakowski Krośnieński Legnicki Leszczyński Lubelski Łomżyński Łódzki Nowosądecki Olsztyński Opolski Ostrołęcki Pilski Piotrkowski Liczba obwodów 76 106 60 51 74 50 97 82 52 72 183 131 112 116 109 Liczba obwodów poniżej 0,5 km2 47 0 32 29 7 13 49 79 33 59 26 32 73 5 49 % poniżej 0,5km2 61,84 0,00 53,33 56,86 9,46 26,00 50,52 96,34 63,46 81,94 14,21 24,43 65,18 4,31 44,95 Liczba obwodów % pomiędzy Suma z Pow. % powyżej 1 pomiędzy 0,5- 0,5-1 km2 1=1 km2 1km2 22 10 16 22 16 18 40 3 15 12 61 35 34 15 47 28,95 9,43 26,67 43,14 21,62 36,00 41,24 3,66 28,85 16,67 33,33 26,72 30,36 12,93 43,12 7 96 12 0 51 19 8 0 4 1 96 64 5 96 13 9,21 90,57 20,00 0,00 68,92 38,00 8,25 0,00 7,69 1,39 52,46 48,85 4,46 82,76 11,93 Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Dzik - zagęszczenie Etykiety wierszy Płocki Poznański Przemyski Radomski Rzeszowski Siedlecki Sieradzki Skierniewicki Słupski Suwalski Szczeciński Tarnobrzeski Tarnowski Toruński Wałbrzyski Warszawski Włocławski Wrocławski Zamojski Zielonogórski Liczba obwodów 66 173 59 123 64 134 80 61 109 132 100 76 64 71 76 54 63 118 74 118 Liczba obwodów poniżej 0,5 km2 40 24 13 50 24 73 62 30 3 64 0 39 43 24 8 11 33 14 49 0 Liczba % poniżej obwodów % pomiędzy Suma z Pow. 1 % powyżej 1 0,5km2 pomiędzy 0,5- 0,5-1 km2 =1 km2 1km2 60,61 22 33,33 4 6,06 13,87 42 24,28 107 61,85 22,03 20 33,90 26 44,07 40,65 47 38,21 26 21,14 37,50 34 53,13 6 9,38 54,48 53 39,55 8 5,97 77,50 18 22,50 0 0,00 49,18 15 24,59 16 26,23 2,75 28 25,69 78 71,56 48,48 57 43,18 11 8,33 0,00 5 5,00 95 95,00 51,32 30 39,47 7 9,21 67,19 14 21,88 7 10,94 33,80 28 39,44 19 26,76 10,53 21 27,63 47 61,84 20,37 16 29,63 27 50,00 52,38 18 28,57 12 19,05 11,86 30 25,42 74 62,71 66,22 23 31,08 2 2,70 0,00 19 16,10 99 83,90 Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Problemy związane z ograniczeniem populacji dzików Czynniki przyrodnicze: • produkcja rolna – struktura upraw, udział kukurydzy w produkcji rolnej • klimat – okres zalegania pokrywy śnieżnej, warunki atmosferyczne podczas pełni • liczebność populacji • choroby – ASF, CSF itp. • struktura socjalna – stosunek płci oraz udział osobników w grupach wiekowych Czynniki społecznoetyczne: • regulacje prawne – możliwość wykonywania polowania • wysokość szkód w płodach i uprawach rolnych – czynnik determinujący myśliwych • dokarmianie dzików – szczególnie w okresach braku niedoboru pokarmu • planowanie łowieckie – przyjęte założenia w zakresie przyrostu zrealizowanego Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Problemy związane z ograniczeniem populacji - na przykładzie populacji dzików Wybiórcze wykonywanie zatwierdzonych planów łowieckich 1. Oszczędzanie samic 2. Preferowanie odstrzału męskich przelatków 3. Sztuczne zaburzanie struktury płci w populacji, poprzez celowy odstrzał samców np. trofea 4. Zaburzanie struktury wiekowej populacji, poprzez odstrzał w większości młodych osobników (warchlaki – użytek własny) 5. Dokarmianie dzików w okresie zimowym, a w skrajnych przypadkach przez cały łowiecki rok gospodarczy Inwentaryzacja zwierzyny – podstawowe narzędzie do właściwego zarządzania populacjami Brak odstrzału (3 lata) 9000000 Przyrost zrealizowany 8000000 7668000 50% 100% 200% 7000000 6000000 5000000 4000000 3000000 2556000 2272000 2000000 852000 1000000 958500 284000 0 2015 2016 2017 2018