Oc h o a w e z t o n c
advertisement
Ochrona zwierząt łownych… Polskie zwierzęta łowne • • • • • • • • • • • Łoś Jeleń Europejski Daniel Sarna Dzik Lis Zając szarak Kuna leśna Borsuk Jenot Tchórz …Łoś… • Łoś jest największą żyjącą w Polsce zwierzyną płową. Byk posiada poroże zwane rosochami, odrastające na boki głowy, inaczej niż u jelenia. Samica łosia zwana jest klempą. Łoś żyje najchętniej w terenie podmokłym, bagnistym, gęsto porośniętym drzewami i krzewami. Następuje sezonowa zmienność biotopu, i w zimie łoś przesuwa się na suchsze tereny, głównie o charakterze borów, gdzie wyrządza szkody w młodnikach i uprawach. Łosie żyją pojedynczo, lub w małych rodzinnych chmarach. Taką chmarę tworzy klempa z łoszakami, natomiast byki tworzą oddzielne chmary. Ruja zwana bukowiskiem odbywa się we wrześniu i na początku października. Młode przychodzą na świat w maju lub czerwcu. Występują dwie formy poroża łosiabadylarz i łopatacz. Pożądaną formą jest łopatacz. …Jeleń europejski… • Jeleń występuje w Polsce niemal we wszystkich dużych kompleksach leśnycyh. Szczególnie silna populacja jeleni występuje w Bieszczadach, Karpatach, na Pomorzu, i na Mazurach. Jelenie bytują w dużych kompleksach leśnych, o drzewostanie iglastym i mieszanym. Wymagają spokoju w ostojach oraz sąsiedztwa wody. Jelenie żyją w chmarach. W zimie i na wiosnę , łanie oraz młode byki tworzą chmarę, nad której bezpieczeństwem czuwa starsza doświadczona łania zwana licówką. Byki od 4 roku życia tworzą osobne chmary, którym przewodzi młody byk. Na przełomie lipca i sierpnia chmary byków rozpadają się. Byki szukają sobie ostoi i intensywnie żerują nabierając masy. Z rozpoczęciem rui zwanej rykowiskiem od charakterystycznych odgłosów wydawanych przez byki, około wrześniapaździernika, byki rozpoczynają wędrówki.Gromadzą przy sobie chmarę łań, której przewodzi licówka, toczą zażarte ale rzadko krwawe boje z innymi bykami o utrzymanie chamry i przywództwa nad nią. Młode byki nie są dopuszczane do rozrodu i przywództwa w chmarze - są to tzw chłysty i kibice. …Daniel… • Daniel jest zwierzyną aklimatyzowaną u nas w XVI wieku. Został sprowadzony z krajów śródziemnomorskich. Do końca XIX wieku występował głównie jako zwierzyna parkowa, obecnie żyje w stanie dzikim, co więcej jest zwierzęciem bardzo atrakcyjnym łowiecko i znane są udane próby introdukcji (czyli zasiedlenia) tym gatunkiem łowisk, w których poprzednio nie występował. Ostoją danieli sa głównie lasy liściaste i mieszane, o znacznym podszyciu, przeplatane łąkami. Daniel jest zwierzęciem gromadnym. W lecie młode byki, łanie i cielęta chodzą razem, a stare byki tworzą oddzielne chmary. Bardzo mocne byki żyją samotnie. W okresie godowym, nazywanym u danieli bekowiskiem, byki odszukują chmary łań, odpędzają młode byczki i w tej chmarze spędzają okres godowy. Bekowisko rozpoczyna się na ogół w połowie października. W okresie poprzedzającym, byki wykopują wgłębienia zwane kołyskami i oddają do nich mocz.Następnie pogłębiają kołyski, do takiej głębokości, aż leżący w nich byk jest prawie niewidoczny. Byki zbierają chmarę łań i władają nią przez cały okres trwania rui, tocząc walki o przewodnictwo. Krycie łani następuje w przygotowanych wcześniej kołyskach. …Sarna… • • Sarna jest najmniejszym żyjacym w Polsce przedstawicielem zwierzyny płowej. Jest ona w zasadzie stała w wybranej ostoi i nawet młode potomstwo, trzyma się raczej blisko miejsca swojego urodzenia. Ma to wpływ na powtarzanie cech dziedzicznych, w tym nieprawidłowości w budowie poroża. W jesieni i zimą, sarny żyją w stadach zwanych rudlami, składających się z kóz, koźlaków i kozłów. W kwietniu rudle rozpadają się, ciężarne kozy oddalają się, by znaleźć spokojne miejsce do okocenia się, natomiast kozły poszukują stałej ostoi na okres rui. Kozły znaczą swoją ostoję zapachem, wydzielanym przez gruczoły, oraz znakami tzw czemchania, czyli tarcia porożem o krzewy i niskie drzewka. Kozły zaciekle bronią przed rywalami swoich ostoi, natomiast tolerują przebywające kozy z koźlakami. W czasie rui na przełomie lipca i sierpnia, kozły gonią rujne kozy i prowadzą walki z rywalami broniąc dostępu do swoich ostoi. Rujne kozy pozostają parę dni przy koźle, a następnie po zapłodnieniu, pozostawione przez samca, wracają do swoich rudli. • …Dzik… Dzik jest zwierzęciem, który w swojej sylwetce zachował surowość i dzikość zwierzęcia pierwotnego. Jest to zwierzyna leśna, choć przebywa czasowo poza lasem. Niegdyś, dziki potrzebowały dużych, zwartych kompleksów leśnych, o drzewostanach liściastych bądź mieszanych, z dużym udziałem w składzie gatunkowym dęba i buka. Dziki przepadają również za błotnymi kąpielami w tak zwanych babrzyskach, stąd sąsiedztwo bagien i oczek wodnych, oraz podmokłych łąk śródleśnych, jest preferowane. Jednak obecnie, dziki przystosowały się do życia w nawet niezbyt dużych kompleksach leśnych, o przeważającym udziale sosny w drzewostanie, natomiast kąpielisk i babrzysk poszukują poza ostoją. Dzik okazał się być zwierzyną plastyczną ekologicznie, dzięki czemu nie jest szczególnie wrażliwy na zmiany wprowadzane przez człowieka do krajobrazu. Samica dzika zwana lochą, przechodzi ruję - huczkę w końcu listopada i w grudniu. W okresie rui, stare odyńce i dziki którym wycina się już na zewnątrz oręż (mowa o zębach w górnej i dolnej szczęce zwanych fajkami i szablami) żyjące dotąd pojedynczo, przyłączają się do stad zwanych u dzika watahami, starając się odpędzić młodzież męską. …Lis… • Lis należy do rodziny psowatych. Żyje zarówno w lesie jak i na polu. W miejscach swoich ostoi, lisy kopią rozległe nory, z wieloma wylotami. Centrum nory stanowi główna komora, gdzie lisy odbywają cieczkę i gdzie szczeni się suka. Oprócz tego w norze znajduje się wiele bocznych korytarzy. Lisy mają wiele nor przy czym jedne służą za siedzibę, a inne tylko za doraźne schronienie. Lis nazywany jest leśnym sanitariuszem, gdyż zjada wszystkie zbędne i groźne ze zdrowotnego punktu widzenia odpady leśne takie jak Np padlina. Żywi się przede wszystkim myszami, żabami, ptakami, jajami ptasimi. Niestety zbyt liczna ostatnimi czasy populacja lisów wyrządza spore szkody w zwierzynie drobnej. Dzieje się tak z dwóch przyczyn. Po pierwsze, w trosce o człowieka i jego zdrowie, szczepi Sie lisy przeciwko wściekliźnie, podając szczepionkę w sztucznej karmie. Wyeliminowano w ten sposób najwiekszego wroga lisiej populacji wściekliznę …Zając szarak… • Zając jest raczej dotąd był, najpospolitszą w Polsce zwierzyną, występującą zarówno w polu jak i w lesie niemal we wszystkich rejonach Polski. Niestety, szereg niekorzystnych zmian jakie nastąpiły w krajobrazie polnym, postępująca chemizacja rolnictwa, nadmierny stan lisów, wreszcie nie wszędzie prawidłowa gospodarka łowiecka populacją zająca i nie do końca jeszcze poznana jednostka chorobowa polegająca na spadku odporności naturalnej u zajęcy, spowodowały gwałtowny spadek liczebności zająca w Polsce. Nie poprawia tej sytuacji również fakt, iż objęto ochroną drapieżniki skrzydlate (nie zapewniając żadnych środków na poprawę warunków bytowania zwierzyny drobnej) oraz co gorsze, objęto zakazem odstrzał wałęsających się i kłusujących psów i kotów. Zubożenie społeczeństwa ze środowisk wiejskich doprowadziło do celowego wypuszczania psów kłusujących, oraz rozwoju innych metod kłusowniczych, których zając pada ofiarą. Szczególnie zagrożone są młode osobniki. …Kuna leśna… • Kuna leśna, zwana także tumakiem zamieszkuje prawie całą Europę zachodnią i północną Azję aż po Ob i Irtysz. W Polsce występuje prawie wszędzie, ale jest bardzo nieliczna. Żyje w lasach całego kraju, najchętniej w gęstych lasach mieszanych. Trzyma się stale obranej przez siebie części lasu. Urządza legowisko w dziuplach starych drzew, najchętniej dębów, w opuszczonych gniazdach lub zarośniętych kamionkach - czyli przepustach pod drogami. Kuna leśna żywi się głównie złowionymi drobnymi zwierzętami i ptactwem. Zjada również jaja ptasie, jagody i owoce leśne (szczególny jej przysmak to jagody jarzębiny). Tumak łapie zarówno myszy, jak i zające, króliki, a nawet małe sarniątka. Kuny leśne czyli tumaki są aktywne głównie nocą, tylko głodne polują jeszcze w godzinach rannych. Kuny Prowadzą życie koczownicze. Za kryjówkę służą im dziuple, opuszczone gniazda ptaków drapieżnych i wiewiórek. Terytorium zajmowane przez tumaka znakowane jest wydzieliną gruczołów zapachowych i odchodami. Kuna leśna znakomicie wspina się na drzewa i przeskakuje z jednego na drugie, nie ustępując w tej sztuce wiewiórce, na którą zresztą zawzięcie poluje. • …Borsuk… Borsuk jest największym przedstawicielem rodziny łasicowatych. Zamieszkuje lasy całej strefy umiarkowanej Europy. Występuje zarówno w górach jak i na niżu, nigdzie nie jest liczny ale wszędzie spotykany. Borsuk występuje w lasach, przeważnie na słonecznych stokach pokrytych lasem pagórków w pobliżu pól, czasem nawet na niezalesionych skłonach w środku pól. Należy do zwierząt nieufnych, prowadzi samotny tryb życia. Chód ma ociężały. Dzień spędza w norze, jedynie w bardzo spokojnych lasach opuszcza norę już po południu. Borsuk jest wszystkożerny, zjada korzenie, bukiew, żołędzie, spadłe owoce, grzyby, jagody, a także ślimaki, owady, myszy, krety, żaby, węże (w tym i żmiję zygzakowatą), jaja i pisklęta ptaków gniazdujących na ziemi, młode króliki i zające, nie gardzi także padliną. Nora borsuka jest zawsze czysto utrzymana, leży w ustronnym miejscu, czasami wykopana jest przez samego borsuka, czasami zaś borsuki zasiedlają inne wcześniej wykopane nory, np. lisie. Norę stanowi system korytarzy rozległy często na 20-30 metrów, z wejściem głównym, kilkoma wyjściami zapasowymi, otworami wentylacyjnymi oraz leżącą od 2 do nawet 5 metrów pod ziemią przestronną komorą i z osobną jamą, w której borsuk zagrzebuje …Jenot… • Jenot jest jedynym przedstawicielem rodzaju Nyctereutes. Do 1928 r. występował na wolności tylko we wschodniej Azji: w Kraju Ussuryjskim i Amurskim. wschodnich Chinach, Korei i Japonii. Wyróżniono tam 5 podgatunków. Obecnie jenot występuje od okolic Bremy do wyspy Hokkaido i od pogranicza chińsko-wietnamskiego do górnej Dwiny i północnej Finlandii. W Europie jenota spotkać możemy poza wymienionymi miejscami także w Czechosłowacji, Rumunii i Bułgarii. Pojedynczo spotyka się go na Węgrzech, w Austrii, Szwecji i Norwegii. W Polsce pierwsze egzemplarze zaobserwowano w 1955 roku, a obecnie spotykany jest w całym kraju .W północno-wschodniej części Polski występuje licznie i populacja ma tu charakter trwały i zwarty. Jenota spotkać możemy najłatwiej w lasach liściastych, położonych w pobliżu zbiorników lub cieków wodnych. Występuje także w lasach mieszanych i przybrzeżnych zaroślach. W zasadzie bytuje do wysokości 300 m n.p.m. choć spotykano go na wysokości 700 m n.p.m. Unika suchych borów sosnowych. Odżywia się głównie pokarmem pochodzenia zwierzęcego, choć pobiera także, zwłaszcza jesienią, znaczne ilości pokarmu roślinnego. …Tchórz… • Tchórz jest największym przedstawicielem rodzaju Mustela w Polsce. Występuje w Eurazji. Brak go na Islandii, w większości krajów skandynawskich i na greckich wyspach Morza śródziemnego. W Polsce jest pospolity w całym kraju. Biotopem tchórza, są śródpolne laski, tereny pokryte krzewami, blisko zbiorników wodnych, także tereny rolnicze. Jako zwierzę synantropijne zamieszkuje także stodoły, szopy, sterty zboża, stosy kompostowe lub nawozu i inne obiekty osad ludzkich. Podstawowym pokarmem tchórza są gryzonie myszowate, w tym także szczury, oraz żaby i ropuchy. Przy okazji nie gardzi także chomikami, piżmakami, żmijami, rakami, ptakami i ich zniesieniami, królikami, owadami i padliną. Na wolności tchórze żyją średnio około 4-5 lat. Tchórze dojrzałość płciową osiągają w dziewiątym miesiącu życia. Cieczka rozpoczyna się w marcu i trwa do początku maja. Kopulacja trwa około godziny. Ciąża trwa 41-42 dni. Po niej samica rodzi od 3 do 9 sztuk młodych. Ma to miejsce w maju i czerwcu. Młode tchórze otwierają oczy dopiero po 23-24 dniach. Laktacja trwa 4 do 5 tygodni. Samodzielność młode tchórze uzyskują po około 3 miesiącach życia. Etyka i Polskie tradycje łowieckie • Jesteście po lekturze poprzednich działów, zauważyliście na pewno, iż w łowiectwie posługujemy się specjalnym językiem łowieckim. Język ten zwany gwarą łowiecką, jest jedynym w swoim rodzaju sposobem komunikacji i plastycznego opisu zwierząt i sytuacji związanych z polowaniem, a bogactwo jego określeń, dowodzi fantazji i wyobraźni jego twórców czyli nas myśliwych. Język ten jest trwałym i nierozerwalnym składnikiem polskiej kultury łowieckiej, pełen prasłowiańskich słów jest typowym językiem środowiskowym. Mnogość określeń i zwrotów sprawiła, iż powstało szereg opracowań słownikowych z najsłynniejszym "Słownikiem języka łowieckiego" opracowanym przez Stanisława Hoppego na czele. Używanie gwary łowieckiej jest więc podstawowym elementem kultury łowieckiej, należy do obowiązków każdego myśliwego. Za jej nie przestrzeganie, nakładano kiedyś surowe kary, a i dziś spotyka się koła, w których nie używanie gwary jest karane symbolicznymi i często żartobliwymi, działającymi głównie na ambicję karami. …Gwara łowiecka… • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Ambona - czatownia myśliwska na słupach lub drzewie Badyle- nogi jelenia Basior- dojrzały rosły samiec wilka Biała stopa- teren okryty śniegiem, ułatwiający tropienie Biegi- nogi dzika Blaski- oczy zająca Chyb- pas długiej szczeciny na grzbiecie dzika Cieki- nogi kuraków Dzwonić strychulcem- o psie myśliwskim, machać ogonem Farba- krew zwierzyny Grandle- szczątkowe kły w górnej szczęce jelenia, trofeum myśliwskie Huczka- okres godowy u dzików Karawan- na polowaniu zbiorowym, pojazd służący do transportu ubitej zwierzyny Kęsy- zęby ssaków drapieżnych Klapak- młoda nielotna kaczka Kniazienie- odgłos wydawany przez przestraszonego zająca Komora- klatka piersiowa zwierzyny grubej Kufa- pysk wyżła Latarnia- łeb wilka Locha- samica dzika …Gwara łowiecka… • • • • • • • • • • • • • • • • • • Lustro lub talerz- biała plama na zadzie zwierzyny płowej Miękkie- żołądek i wnętrzności zwierzyny grubej Myłkus- samiec sarny, rogacz, lub jeleń byk o porożu wyraźnie zniekształconym w wyniku choroby czy uszkodzenia ciała. Nemrod - żartobliwe określenie myśliwego Pastorał - podpórka służąca do oparcia broni przy strzale Pokot - ogół zwierzyny ubitej na polowaniu, którą układa się wedle ustalonych zasad łowieckich Ponowa- Świerzy śnieg Prawka- prawa lufa dubeltówki, lewa to lewka Przelatek- dzik zrodzony w poprzednim roku Rapcie- racice dzika Siuta- samica sarny inaczej koza Stawka- noga lisa lub borsuka Strzyże- wąsy zająca Suknia- sierść zwierzyny Ścinka- obcięta kulą sierść zwierzęcia Świece- oczy zwierzyny płowej i dzika Warchlak- młody dzik w pierwszym roku życia Wiatr- węch zwierzyny i psa myśliwskiego …Psy myśliwskie… …Psy myśliwskie… Dokarmianie zwierzyny łownej w okresie zimowym • • • • • • • Paśnik to drewniana konstrukcja służąca w gospodarstwie leśnym do dokarmiania zwierzyny grubej, szczególnie w okresie zimowym. Do karmy wykładanej rpzez człowieka zalicza się: Zboża Liściarki (pokarm złożony z suszu) Kukurydza Siano Słoma Sól ( lizawka) Łowiectwo na ziemiach Polskich • • Polski Związek Łowiecki to ogólnokrajowa organizacja zrzeszająca polskich myśliwych i koła łowieckie. Jego geneza sięga XIX wieku i działalności pierwszych na ziemiach polskich towarzystw łowieckich. Utworzony w 1923 roku w Warszawie Centralny Związek Polskich Stowarzyszeń Łowieckich, przekształcił się w Polski Związek Stowarzyszeń Łowieckich (1929 r.), a następnie przyjął nazwę Polski Związek Łowiecki (1936 r.). Początkowo PZŁ działał w oparciu o rozporządzenie Prezydenta RP z 3 grudnia 1927roku „O prawie łowieckim”. Po II wojnie światowej i reaktywowaniu PZŁ podstawę prawną dla działalności łowieckiej określały: dekret z 1952 roku „O prawie łowieckim”, a następnie ustawa z 17 czerwca 1959roku „O hodowli, ochronie zwierząt łownych i prawie łowieckim”. W oparciu o ustawę wypracowany został tzw. „polski model łowiectwa”, przyjmujący zasadę nadrzędności ochrony i hodowli zwierząt łownych nad ich eksploatacją, opierający działalność łowiecką na społecznym zaangażowaniu członków PZŁ zrzeszonych w kołach łowieckich prowadzących gospodarkę łowiecką w dzierżawionych obwodach.
