Antygeny
advertisement
Wykład 2 ANTYGENY 1 ANTYGENY 1. Wiązanie antygen – przeciwciało 2. Struktura antygenów 3. Przetwarzanie i prezentacja antygenu 4. Cząsteczka MHC: struktura i skład 5. Rozpoznanie antygenu przez limfocyty B i T 2 RODZAJE ANTYGENÓW UCZESTNICZĄCYCH W PATOGENEZIE LUB DOSTĘPNYCH JAKO CELE TERAPEUTYCZNE • • • • • • • • Antygeny drobnoustrojów Antygeny grupowe krwinek Alloantygeny transplantacyjne Alergeny Autoantygeny Antygeny nowotworowe Superantygeny białka szoku cieplnego 3 ANTYGENY ROZPOZNAWANE PRZEZ LIMFOCYTY B • Antygeny posiadają epitopy które mogą wiązać się z miejscem wiążącym antygen przeciwciał • Antygeny (hapteny) mogą mieć niemal każdą strukturę chemiczną • Antygeny natywnych białek są zwykle nieciągłymi fragmentami aminokwasów na powierzchni komórki • Antygeny jako immunogeny muszą zawierać epitopy nośnikowe dla pobudzenia limfocytów Th 4 GŁÓWNY KOMPLEKS ZGODNOŚCI TKANKOWEJ (MHC) • Znajduje się na krótkim ramieniu chromosomu 6 • Obejmuje 3 regiony: klasę 1a (loci A,B,C), klasę Ib (loci E,F,G),klasę II (loci DR,DQ,DP) klasę III (loci genów kodujących C, TNF, HSP) • Geny klas Ia i II są wysoce polimorficzne w przeciwieństwie do genów klas 1b i III, • Polimorfizm oznacza obecność licznych alleli, tzn. genów kodujących różne antygeny MHC, znajdujących się w tym samym locus 5 ANTYGENY GŁÓWNEGO KOMPLEKSU ZGODNOŚCI TKANKOWEJ (MHC) • Są to antygeny powierzchniowe, obecne na wszystkich komórkach (klasa 1a) i na komórkach układu immunologicznego (kom. prezentujące antygen-APC, limfocyty B, aktywow. limfocytyT, monocyty/makrofagi) • Są celem w reakcji odrzutu • Są dziedziczone od obu rodziców w haplotypach • Ich ekspresja na komórkach jest ko-dominująca 6 • • • • • PRZETWARZANIE I PREZENTACJA ANTYGENU Z UDZIAŁEM MHC KLASY I Peptydy prezentowane na większości typów komórek są pochodzenia endogennego, Peptydy prezentowane przez profesjonalne APC mogą być pobierane drogą endocytozy, Peptydy są trawione w proteasomach potem przenoszone do siateczki endoplazmatycznej z udziałem transportera (TAP), Peptydy są wiązane dwoma końcami z rowkiem wiążącym antygen Antygeny prezentowane przez MHC I są rozpoznawane przez limfocyty T-CD8+. 7 PRZETWARZANIE I PREZENTACJA ANTYGENU Z UDZIAŁEM MHC KLASY II • cząsteczki MHC II są obecne głównie na profesjonalnych APC (kom. dendrytycznych, makrofagach i limfocytach B), • Peptydy prezentowane przez profesjonalne APC pochodzą głównie z endocytozy z udziałem receptora, • Peptydy prezentowane przez MHC II mogą wystawać po obydwu stronach rowka wiążącego antygen, • Antygeny prezentowane przez MHC II są rozpoznawane przez limfocyty T-CD4+ 8 CECHY WIĄZANIA PEPTYDU Z CZĄSTECZKĄ MHC • Wiele różnych peptydów może wiązać się z tą samą cząsteczką MHC • Cząsteczka MHC prezentuje związany peptyd stosunkowo długo (dni) • Tylko cząsteczki MHC prezentujące peptydy wykazują ekspresję dla kontaktu z limfocytami T • Cząsteczki MHC wiążą tylko peptydy a nie inne substancje chemiczne 9 WŁAŚCIWOŚCI SUPERANTYGENÓW • Są prezentowane i rozpoznawane bez wstępnego przetwarzania, • Łączą się z TCR i MHC w innym miejscu niż rowek wiążący antygen, • Rozpoznanie antygenu przez TCR bez restrykcji MHC • Stymulują zarówno limfocyty CD4 jak i CD8 drogą zależną od MHC II • Stymulują limfocyty T głównie za pośrednictwem łańcucha V-TCR 10 SUPERANTYGENY SĄ CZYNNIKAMI ETIOLOGICZNYMI / PATOGENNYMI W: • Gronkowcowych zatruciach pokarmowych • Zespole gronkowcowego wstrząsu toksycznego • Zespół gronkowcowego złuszczania skóry (Staphylococcal scalded skin syndrome) • Zespole paciorkowcowego wstrząsu toksycznego • Wysypce w szkarlatynie • Chorobie Kawasaki (prawdopodobne), • Łuszczycy liściastej (prawdopodobne). 11 BIAŁKA SZOKU CIEPLNEGO (STRESU CIEPLNEGO) • Obecne we wszystkich prokariotycznych i eukariotycznych komórkach, • Są istotne w procesie syntezy, składania i trasportu innych cząsteczek, • Komórki znajdujące się w stresie wykazują podwyższoną ekspresję tych białek, • Ich sekwencja aminokwasowa jest bardzo stała, tak więc bakteryjne białka szoku cieplnego są podobne do ludzkich • Paradoksalnie wydają się być antygenami docelowymi („TARGET ANTIGENS”) w odpowiedzi obronnej organizmu przed wieloma infekcjami 12 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ 13
