Przykładowy Program zajęć rewalidacyjnych 1. Cele ogólne zajęć: rozwijanie sfery emocjonalno-społecznej; stymulowanie rozwoju funkcji ogólnopoznawczych; wspieranie ucznia w rozwijaniu przejawianych uzdolnień; rozwijanie umiejętności komunikacyjnych; kształtowanie pozytywnej samooceny i poczucia własnej wartości; rozwijanie umiejętności współpracy z innymi osobami; usprawnianie motoryki małej. 2. Cele szczegółowe zajęć: rozwijanie umiejętności rozpoznawania i nazywania emocji u siebie i innych osób; rozwijanie umiejętności radzenia sobie ze złością, stresem, frustracją w sytuacjach trudnych; rozwijanie umiejętności właściwego oceniania sytuacji społecznych i stosowania adekwatnego do nich zachowania poprzez konstruowanie pozytywnych komunikatów; rozwijanie umiejętności w zakresie zachowań asertywnych; wdrażanie do przestrzegania obowiązujących norm i zasad społecznych; kształtowanie poczucia odpowiedzialności za swoje zachowanie; wzmacnianie zachowań pozytywnych przy jednoczesnym wygaszaniu zachowań niepożądanych społecznie (np. dokuczanie rówieśnikom); ćwiczenie zasad rozmowy, wypowiedzi inicjujących i podtrzymujących, dzielenia wspólnego pola uwagi, naprzemienności w rozmowie i działaniu; doskonalenie myślenia przyczynowo-skutkowego; ćwiczenie umiejętności interpretacji komunikatów niewerbalnych; rozwijanie empatii; wzmacnianie motywacji do pracy; rozwijanie umiejętności koncentracji uwagi, spostrzegawczości; praca nad poczuciem własnej wartości i pozytywną samooceną; wdrażanie do umiejętności planowania i organizowania procesu uczenia się, samodyscypliny i obowiązkowości; rozwijanie umiejętności współpracy w zabawie, grach zespołowych, pracy grupowej na zajęciach dydaktycznych; rozwijanie sprawności manualnych. Zakres działań o charakterze rewalidacyjnym: 1. Rozwijanie kompetencji społecznych oraz sfery emocjonalno-motywacyjnej: rozwijanie zdolności rozumienia siebie, ludzi, sytuacji i norm społecznych; umiejętność rozumienia i kontrolowania własnych uczuć, potrzeb, zachowań; zdolność do rozpoznawania i rozumienia emocji innych osób, postawienia się na miejscu innych - rozwijanie empatii; zdolność do zachowań asertywnych; umiejętność radzenia sobie w trudnych sytuacjach, z trudnymi emocjami; poznanie różnych sposobów, metod radzenia sobie ze stresem poprzez wspólne przewidywanie, zapobieganie, rozumienie przyczyn i wdrażanie pozytywnych rozwiązań; nabywanie umiejętności inicjowania i prowadzenia rozmowy; nawiązywanie przyjaznych relacji z innymi ludźmi; zdolność do współdziałania w grupie z innymi osobami; autoprezentacja, znajomość swoich cech charakteru; pozytywna samoocena i znajomość własnej wartości; rozumienie komunikatów niewerbalnych - gestów, mimiki - oraz umiejętne posługiwanie się nimi; aktywne słuchanie; ćwiczenie komunikowania się w kontekście społecznym - zadawanie pytań, zdobywanie informacji, wyrażanie próśb i potrzeb; praca w kierunku nabycia potrzebnych kompetencji, dających dziecku możliwość pełniejszego i swobodnego funkcjonowania w społeczeństwie. 2. Usprawnianie funkcji percepcyjno-motorycznych: ćwiczenie koncentracji uwagi (gra Memory, szukanie różnic na obrazkach, układanie puzzli, rozwiązywanie rebusów i krzyżówek, szukanie przedmiotów ukrytych na obrazku, gra w szachy); ćwiczenie koordynacji wzrokowo - ruchowej (tworzenie rysunków poprzez łączenie kropek, wykreślanki, układanie zdań z rozsypanki wyrazowej, grupowanie wyrazów w zależności od liczby liter); ćwiczenie logicznego myślenia (ustalanie kolejności fragmentów historyjki obrazkowej, uzupełnianie luk w tekście adekwatnymi wyrazami, pokonywanie labiryntów, dokańczanie opowieści według własnego pomysłu); ćwiczenie funkcji kinestetyczno-ruchowych (wycinanie elementów, dorysowywanie brakujących elementów rysunku, kaligrafowanie według podanych wzorów). Metody, techniki pracy: trening prawidłowych zachowań w różnych sytuacjach społecznych; elementy terapii behawioralnej; elementy biblioterapii; odgrywanie ról, scenek; niedokończone zdania, historyjki; gry edukacyjne; rebusy, krzyżówki, wykreślanki; łączenie kropek w obraz; karty pracy; rozmowa kierowana; metody aktywizujące, praktyczne, problemowe, podające Zasady obowiązujące w pracy z dzieckiem niepełnosprawnym: zasada indywidualizacji; zasada powolnego stopniowania trudności; zasada korekcji zaburzeń; zasada kompensacji zaburzeń; zasada systematyczności; zasada ciągłości oddziaływania psychoterapeutycznego; zasada wzmacniania pozytywnego. Zasady pracy: wymagania stawiane adekwatnie do aktualnych możliwości ucznia i jego samopoczucia; konsekwentne egzekwowanie, by daną czynność, zadanie wykonać do końca; informacja zwrotna o poprawności wykonania zadania, co jest dobrze, a co wykonane zostało źle; różnorodne metody i formy ćwiczeń; zainteresowania ucznia wplatane są w wykonywane ćwiczenia celem zwiększenia motywacji do pracy; przedstawianie uczniowi dokładnie tego, co się od niego oczekuje, określenie zasad pracy; kierowanie poleceń bezpośrednio do ucznia, z nawiązaniem kontaktu wzrokowego i wypowiedzeniem imienia ucznia; ograniczenie do minimum możliwości rozproszenia się ucznia, dbanie o jak najmniejszą liczbę bodźców dookoła; stała kontrola pracy ucznia, kierowanie jego uwagi na wykonywanie zadanie, pomoc w jego wykonaniu; stosowanie wzmocnień pozytywnych, docenianie nawet najmniejszych sukcesów, uwzględnianie wkładu pracy ucznia. Procedury osiągania celów: odpowiedni dobór metod nauczania, środków dydaktycznych; stosowanie metod aktywizujących; dostosowanie różnorodności ćwiczeń do możliwości ucznia; przyjazna atmosfera na zajęciach; współdziałanie z uczniem w zakresie doboru zadań i ćwiczeń; polisensoryczna stymulacja rozwoju ucznia. Oczekiwane efekty: rozwinięcie kompetencji społecznych, umiejętności komunikacyjnych; nabycie umiejętności radzenia sobie z trudnymi emocjami; usprawnienie umiejętności koncentracji uwagi i spostrzegawczości; usprawnienie funkcji motorycznych; zdobycie poczucia własnej wartości, pozytywnej samooceny i wiary we własne możliwości. Ewaluacja programu: ocena skuteczności programu na bieżąco poprzez ocenianie postępów ucznia podczas zajęć rewalidacyjnych; rozmowy z rodzicami ucznia na temat jego zachowania w środowisku domowych oraz postępów w nauce; rozmowy z nauczycielami, związane z jego postępami zarówno w nauce jak i w innych sferach funkcjonowania.
