Kuratorium Oświaty w Lublinie KOD UCZNIA ZESTAW ZADAŃ KONKURSOWYCH Z GEOGRAFII DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2014/2015 ETAP OKRĘGOWY Instrukcja dla ucznia 1. Zestaw konkursowy zawiera 19 zadań. 2. Przed rozpoczęciem pracy, sprawdź, czy zestaw zadań jest kompletny. 3. Jeżeli zauważysz usterki, zgłoś je Komisji Konkursowej. 4. Zadania czytaj uważnie i ze zrozumieniem. 5. Rozwiązania zapisuj długopisem lub piórem. Rozwiązania zapisane ołówkiem nie będą oceniane. 6. Możesz korzystać z linijki, cyrkla lub innych pomocy do mierzenia odległości na mapie. 7. Nie używaj korektora. 8. W nawiasach obok numerów zadań podano liczbę punktów możliwych do uzyskania za dane zadanie. Czas pracy: 90 minut Liczba punktów możliwych do uzyskania: 40 Do następnego etapu zakwalifikujesz się, jeżeli uzyskasz co najmniej 32 punkty. Pracuj samodzielnie. POWODZENIA! Wypełnia komisja konkursowa Nr zadania 1 2 3 4 5 6 7 8 9 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Liczba punktów L. pkt. po weryfikacji Nr zadania Liczba punktów L. pkt. po weryfikacji Zatwierdzam 10 Razem Mapa do zada 1. – 2. Zadanie 1. (2 p.) Na mapie konturowej oznaczono wybrane pa stwa europejskie cyframi 1 – 7. Wpisz do tabeli nazwy tych pa stw i okre l ich przynale no do Unii Europejskiej, stawiaj c znak X w odpowiedniej kolumnie. Nr na Nazwa pa stwa Przynale no do UE mapie TAK NIE 1 2 3 4 5 6 7 Zadanie 2. (2 p.) Przyporz dkuj ka demu z zaznaczonych na mapie pa stw rodzin j zykow , do której nale y jego naród, wybieraj c spo ród poni szych. Wpisz obok numeru pa stwa odpowiedni liter . G – j zyki germa skie, R – j zyki roma skie, S – j zyki słowia skie, U – j zyki ugrofi skie 1 ............... 2 ............... 3 ............... 4 ............... 5 ............... 6 ............... 7 ............... Zadanie 3. (1 p.) Wyja nij, jaka jest ró nica w pochodzeniu muzułmanów mieszkaj cych w Bo ni i Hercegowinie oraz w Niemczech i we Francji. Odpowied : ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 4. (4 p.) Wykonaj poni sze polecenia na mapie Europy, znajduj cej si pod zadaniem. a) Oznacz na mapie literami A, B, C cie niny, przez które przebiega morska oddzielaj ca Europ od Azji i Afryki. Podaj nazwy tych cie nin. A - ......................................................................................... B - ......................................................................................... C - ......................................................................................... b) Zaznacz na mapie fragment azjatyckiego wybrze a Morza Czarnego (poci gnij długopisem wzdłu linii brzegowej). c) Podpisz na mapie cyframi: 1 – wysp z najwy szym wulkanem Europy, 2 – ła cuch górski z charakterystycznymi fieldami, 3 – nizin na platformie prekambryjskiej, 4 – krain o najwi kszym skupisku jezior w Europie. granica Zadanie nie 5. (2 p.) Zaznacz cz obok pon oni szych zda liter P, gdy zdani anie jest praw rawdziwe lub liter F,, gdy jest niezgodn odne z prawdd . Euro uropa jest najm ajmniejszym m kkontynentem tem na Ziemi mi. Linia inia brzegowa wa Europy jes jest dłu sza od linii brzeg zegowej Afryk ryki. 90% % kontynentu ntu zajmuj obszary o nizin izinne. Wii kszo k wiel ielkich form rze r by teren renu Europy y ma m przebieg ieg równ wnole nikow wy. 5. Połu ołudnie Europ opy zajmuj sstare i młode ode góry fałdo łdowe. 1. 2. 3. 4. P P P P F F F F P F Zadanie 6. (2 p.) W drugiej połowie kwietnia na obszarze Europy mo emy zaobserwowa jednoczesne wyst powanie termicznej wiosny, zimy i lata. Wykonaj polecenia na podstawie mapy, która przedstawia t sytuacj . Zasi g termicznych pór roku w Europie na podstawie redniej temperatury powietrza w dniach 15-23 kwietnia 2014 roku w Europie. Dane: IGES/COLA. Opracowanie: TwojaPogoda.pl a) Wpisz do tabeli nazwy stref klimatycznych, których zasi g w Europie pokrywa si w przybli eniu z zasi giem termicznych pór roku w okresie 15-23 kwietnia 2014 roku. Zasi g termicznej: Strefa klimatyczna zimy wiosny lata b) Podaj naw czynnika klimatotwórczego, dzi ki któremu w tym samym czasie w ró nych regionach Europy wyst puj ró ne termiczne pory roku. ................................................................................................................................................. Zadanie 7. (3 p.) Uzupełnij ci gi przyczynowo-skutkowe, tak aby ukazywały wpływ warunków naturalnych na gospodark pa stw Półwyspu Skandynawskiego. Skorzystaj z poni szych okre le , wstawiaj c w ramki odpowiednie cyfry. 1 – utrudniona komunikacja, 2 – krótki okres wegetacyjny, 3 – potencjał energetyczny rzek, 4 – naturalne pastwiska, 5 – uprawy szklarniowe, 6 – rozwój hydroenergetyki, 7 – hodowla reniferów, 8 – podmorskie tunele, 9 – przemysł wydobywczy fiordy du e ró nice wysoko ci tundra chłodny klimat Zadania 8. – 11. wykonaj na podstawie tekstu i własnej wiedzy. Ekspres Bernina zawdzi cza sław widokom i rekordowi – to najwy ej poło ona linia kolejowa w Europie przecinaj ca przeł cz Bernina na wysoko ci 2253 m n.p.m. To te najbardziej spektakularna droga przez Alpy i jedyna kolej pozwalaj ca przeci je z północy na południe, by w ci gu dwóch i pół godziny przenie si znad lodowców w cie palm. eby tego dokona poci gi musz pokona 55 tuneli, 196 mostów i wiaduktów oraz stoki o bardzo du ym nachyleniu. Co bardziej wra liwych mo e przyprawi o ból głowy, bo mkn w dół jak strzała, obni aj c si o 70 metrów na ka dym pokonanym kilometrze. Pasa erowie nie odrywaj wzroku od okien, którymi przeszklono wagony wła ciwie w cało ci: po lewej o nie one szczyty, z których spływa lodowiec, po prawej strome stoki, za kilkoma szale czymi zakr tami wyłania si jezioro, dalej jest tunel i wie e miasteczka, a gdy wydaje si , e atrakcje si sko czyły, one dopiero si zaczynaj , bo poci g wje d a na wisz ce nad dolin wiadukty. Przyjazd na ostatni stacj linii Bernina jest jak przeniesienie do innego wiata. Spod alpejskich lodowców zjechali my na 400 m n.p.m. W sło cu pnie si winoro l, kwitn dywany kwiatów a znad stolików ustawionych w cieniu palm słycha gwar rozmów po włosku. Atmosfera alpejska jak za dotkni ciem czarodziejskiej ró d ki zmieniła si w ródziemnomorsk . Na podstawie: Bezpłatny dodatek do „Gazety Wyborczej” Lato w Szwajcarii, 12.04.2014. Zadanie 8. (1 p.) Zaznacz cech , która nie jest typowa dla krajobrazu Alp. A. wysokie, ostre szczyty i strome stoki B. kotły polodowcowe i doliny U - kształtne C. wysokie góry o spłaszczonych szczytach D. lodowce górskie i jeziora polodowcowe Zadanie 9. (1 p.) Wymie cztery rodzaje inwestycji, jakie przeprowadzono w celu budowy i rozwoju szlaków komunikacyjnych na obszarze Alp. 1. .......................................................... 3. .......................................................... 2. .......................................................... 4. .......................................................... Zadanie 10. (2 p.) Wyja nij, jaka jest przyczyna ró nic w krajobrazie wysokich gór i ich podnó y. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 11. (1 p.) Oblicz temperatur powietrza w południe na przeł czy Bernina, je li u podnó a gór na wysoko ci 400 m n.p.m. wynosi ona 20°C. Odpowied : ................ °C Zadanie 12. (2 p.) Przyporz dkuj wymienionym regionom Europy cechy ich gospodarki. Wpisz do tabeli litery, którymi oznaczono te cechy. A. B. C. D. E. F. G. H. Posiadaj bardzo dobrze rozwini t infrastruktur turystyczn . Maj bardzo dobrze rozwini ty przemysł drzewny. Eksploatuje si tam zło a ropy naftowej i gazu ziemnego. Słyn z przemysłu farmaceutycznego, precyzyjnego i jubilerskiego. Maj bardzo dobrze rozwini t hydroenergetyk . Ogromn rol w gospodarce tych krajów odgrywaj usługi finansowe. Maj bardzo dobrze rozwini ty przemysł spo ywczy. Du e znaczenie w gospodarce regionu ma wydobycie w gla kamiennego. Kraje skandynawskie Kraje alpejskie Zadanie 13. (2 p.) Skre l w zdaniach niepoprawne informacje tak, aby zdania przedstawiały przykłady wielkich kontrastów geograficznych Azji. A. Ró nica mi dzy najwy ej wzniesionym punktem na Ziemi i punktem najni ej poło onym na l dzie wynosi ponad 9 000 m/12 000 m. B. We wschodniej cz ci Syberii notuje si najwi ksze na wiecie absolutne amplitudy temperatury powietrza wynosz ce około 100°C/80°C. C. Ró nica mi dzy rekordowo wysokimi opadami rocznymi u podnó a Himalajów i znikomymi na Półwyspie Arabskim wynosi prawie 5 000 mm/11 000 mm Mapa do zada 14. – 15. 2 3 4 1 5 6 7 8 Zadanie 14. (2 p.) Na mapie konturowej Azji oznaczono numerami wybrane obiekty geograficzne, niektóre z nich stanowi rekordy geograficzne wiata. Podaj nazwy wymienionych w tabeli rekordów oraz numery, którymi oznaczono je na mapie. wiatowe rekordy geograficzne Najwy szy szczyt Nazwy geograficzne Nr na mapie Najgł bsza depresja Najwi kszy półwysep Najwy ej poło ona wy yna Najwi ksze jezioro Najgł bsze jezioro Zadanie 15. (4 p.) Wykres przedstawia przebieg temperatury powietrza i opadów atmosferycznych w miejscowo ci Nanning (22°42'N, 108°16'E). Wykonaj polecenia na podstawie wykresu i mapy Azji. °C mm 200 35 30 150 25 20 100 15 10 50 5 0 0 I II III IV V VI VII VIII IX X XI a) Podaj nazw pa stwa, w której znajduje si miejscowo Nanning le y w .............................................. . XII -5 Nanning. b) Uprawa ry u zwi zana jest z wyst puj cymi warunkami klimatycznymi. Uzupełnij tabel wpisuj c odpowiednie miesi ce, podczas których przebiegaj kolejne etapy prac na polach ry owych w ci gu całego roku. Lp. Etapy pracy 1. Wysiewanie nasion ry u na przygotowanych poletkach. 2. Wysadzanie wyhodowanych sadzonek ry u na zalanych wod polach. Intensywny wzrost, dojrzewanie i zbiory ry u. 3. 4. Miesi ce (konkretny miesi c, lub okres od........ do) Przerwa w uprawie ry u. Pola ry owe wykorzystywane s pod upraw ro lin, które nie wymagaj du ej ilo ci wody. c) Zaznacz liter P prawidłowe doko czenie zdania a liter F – doko czenie nieprawidłowe. Uprawa ry u w okolicach miejscowo ci Nanning zwi zania jest: z klimatem monsunowym strefy zwrotnikowej. P F z okresem wegetacyjnym trwaj cym cały rok. P F z sezonowym wyst powaniem opadów w ci gu roku. P F z obfitymi opadami w ci gu całego roku. P F Zadanie 16. (3 p.) Uzupełnij map mentaln na temat wpływu wybranych czynników przyrodniczych i społeczno-kulturowych na rozwój przemysłu wysokiej technologii w Japonii. Wykorzystaj poni sze hasła wpisuj c na schemacie ich numery. 1. niewiele surowców mineralnych 2. du e nakłady na kształcenie 3. du e nakłady na badania naukowe 4. dobra organizacja pracy 5. import surowców 6. wysoka jako produktów 7. wykwalifikowana kadra pracowników 8. oszcz dno surowców i energii 9. wysoka wydajno pracy 10. nowoczesne technologie 1 7 SUROWCE KADRA Przemysł high-tech NAUKA 3 Zadanie 17. (3 p.) Uzasadnij twierdzenie „Brak wody jest jednym z czynników ubo enia ludno ci” podaj c trzy argumenty odnosz ce si do sytuacji w Afryce. 1. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. 2. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. 3. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. Zadanie 18. (2 p.) Zaznacz obok poni szych zada liter P, gdy informacja w zdaniu jest prawdziwa lub liter F, gdy jest fałszywa. Pierwotna ludno Ameryki Północnej i Południowej ma pochodzenie azjatyckie. Przodkowie Indian przedostali si do Ameryki przez Cie nin Beringa tysi c lat temu. Afroamerykanie s potomkami Murzynów, którzy zostali przymusowo sprowadzeni z Afryki przede wszystkim do Stanów Zjednoczonych i Brazylii. Europejczycy zacz li napływa do Ameryki na przełomie XIV i XV wieku. Obecnie w społecze stwie ameryka skim wzrasta liczba przedstawicieli odmian mieszanych a liczba rdzennych mieszka ców maleje. Do krajów o przewadze ludno ci pochodzenia europejskiego nale USA, Argentyna i Urugwaj. P F P F P F P P F F P F Zadanie 19. (1 p.) Wymie dwa czynniki przyrodnicze, które przyczyniły si do rozwoju przemysłu w regionie północno-wschodnim Stanów Zjednoczonych. Czynniki przyrodnicze: 1. ................................................................................................................................................. 2. ................................................................................................................................................. Wielki Obszar Przemysłowy
