25 czerwca egzamin 20 pytań 20 min Otwarte i zamknięte przeważnie tekstowe 2 lub 3 otwarte Cechy niepełnosprawności Rodzaje pedagogiki specjalnej Działania Modele edukacji Modele niepełnosprawności Pomoc psychologiczno-pedagogiczna def. Formy tej pomocy Model pomocy PP schemat „Niepełnosprawność intelektualna to zaburzenie charakteryzujące się zarówno deficytem intelektualnym , jak i deficytem w funkcjonowaniu przystosowawczym z początkiem w okresie rozwojowym” Kryteria diagnostyczne ICD-10 1. Funkcjonowanie intelektualne niższe niż przeciętne (iloraz inteligencji poniżej 70) 2. Współwystępowanie deficytów lub upośledzenie zdolności przystosowania się w co najmniej dwóch dziedzinach :porozumiewanie się ,zaradność osobista ,prowadzenie domu ,stanowienie o sobie ,umiejętności interpersonalne ,korzystanie ze źródeł wsparcia społecznego , możliwości uczenia się , pracy ,wypoczynku , dbania o zdrowie i bezpieczeństwo 3. Początek przed 18 rokiem życia Kryteria diagnostyczne _ DSM IV MIEDZYNAROWDOA KLASYFIKACJA CHOROB I ZABURZEŃ 1. Funkcjonowanie intelektualne niższe niż przeciętne (iloraz inteligencji poniżej 70) 2. Współwystępowanie deficytów lub upośledzenie zdolności przystosowania się w co najmniej dwóch dziedzinach :porozumiewanie się ,zaradność osobista ,prowadzenie domu ,stanowienie o sobie ,umiejętności interpersonalne ,korzystanie ze źródeł wsparcia społecznego , możliwości uczenia się , pracy ,wypoczynku , dbania o zdrowie i bezpieczeństwo 3. Początek przed 18 rokiem życia Stopien upośledzenia umysłowego Według ICD-10 Według DSM-IV W stopniu lekkim II poziom 50-69 IQ poziom W stopniu umiarkowanym II poziom 35-49 W stopniu znacznym II poziom 20-34 W stopniu głębokim II poziom poniżej 20 Diagnoza Wyniki oparte na znormalizowanych testach inteligencji stanowią najczęściej stosowaną podstawę klasyfikacji niepełnosprawności intelektualnej Istotne jest również określanie zdolności przystosowawczych 1) Skala inteligencji Wechslera ( przeprowadza psycholog ) 2) Skala zachowania przystosowawczego ( może przeprowadzać pedagog z pomocą psychologa ) Czynniki etiologiczne Okres Prenatalny Rodzaj czynnika sprawczego Genetyczny Środowiskowy Perinatalny Środowiskowy Przykłady czynników -wady rozwojowe -Zaburzenia chromosomowe -Choroby wrodzone monogenowe -Zaburzenia metaboliczne -zakażenia płodu ,wirusy ,pierwotniaki (TORCH) -Stany niedotlenienia i niedokrwienia -Działanie substancji toksycznych -Choroby matki -Przedwczesny płód -Zamartwica -niedotlenienie okołoporodowe -Wylewy wewnątrzczaszkowe -Niska masa urodzeniowa Postnatalny Środowiskowy -Zakażenia OUN ( ośrodkowego układu nerwowego) -Urazy -Chemiczne trucizny środowiskowe -Nieprawidłowe warunki rozwoju -czynniki społeczne -Niedobory żywieniowe Obszary Niepełnosprawności intelektualnej 1) Procesy spostrzegania , percepcja Niepełnosprawność W stopniu lekkim Sprawność spostrzegania w normie , czasami trudności z wyróżnieniem istotnych szczegółów Niepełnosprawność W stopniu umiarkowanym Sprawność spostrzegania obniżona , spostrzega cechy konkretne, nie odróżnia cech ważnych Niepełnosprawność w stopniu znacznym Obniżona sprawność i szybkość spostrzegania , trudności z rozpoznawaniem przedmiotów i wyróżnianiem elementów z całości Niepełnosprawność w stopniu głębokim Spostrzeganie głęboko zaburzone , reakcja na ograniczone bodźce , nie nazywa i nie rozróżnia przedmiotów , te osoby nie reagują na bodźce wewnętrzne takie jak ból , głód , parcie 2) Uwaga Niepełnosprawność w stopniu lekkim Uwaga dowolna na materiale konkretnym dobra , na materiale abstrakcyjnym ograniczona Niepełnosprawność w stopniu umiarkowanym Trudności z koncentracją uwagi dowolnej , przewaga uwagi mimowolnej ( nie pozwala skoncentrować się na danej czynności ) Niepełnosprawność w stopniu znacznym Poważne trudności z koncentracją uwagi , duże zaburzenia uwagi dowolnej Niepełnosprawność w stopniu głębokim W niektórych przypadkach brak objawów koncentracji uwagi mimowolnej 3) Pamięć Niepełnosprawność w stopniu lekkim Dobra pamięć mechaniczna , słaba logiczna i dowolna , słabe tępo uczenia się ,często uczenie bez zrozumienia Niepełnosprawność w stopniu umiarkowanym Ograniczony zakres pamięci , bardzo słabe tępo uczenia się . Niepełnosprawność w stopniu znacznym Zapamiętywanie wybitnie utrudnione , zakres pamięci znikomy ,przy małej trwałości . Niepełnosprawność w stopniu głębokim Zapamiętywanie lub uczenie się zniesione lub widoczne na prostych reakcjach ruchowych 4) Mowa Niepełnosprawność w stopniu lekkim Trudności z formułowaniem myśli i wypowiedzi , agramatyzm (kolegi) , mały zasób słownictwa , wady wymowy Niepełnosprawność w stopniu umiarkowanym Opóźniony rozwój mowy , proste zdania ,wymowa wadliwa i niewyraźna , ograniczony słownik , brak pojęć abstrakcyjnych Niepełnosprawność w stopniu znacznym Duże opóźnienie rozwoju mowy , brak zdań , dominują monosylaby , zasób słownictwa minimalny, nie odmienia przez przypadki Niepełnosprawność w stopniu głębokim Mowa niewykształcona 2-3 wyrazy , rozumie kilka prostych poleceń 5) Myślenie Niepełnosprawność w stopniu lekkim Dominuje myślenie konkretne , zwolnione tępo ,mała szybkość i giętkość , słaby krytycyzm , trudności w definiowaniu pojęć abstrakcyjnych Niepełnosprawność w stopniu umiarkowanym Ograniczone rozumowanie przyczynowo-skutkowe , wolne tępo i sztywność , brak samodzielności i ograniczona samokontrola Niepełnosprawność w stopniu znacznym Dominuje myślenie sensoryczno-motoryczne , pojęcia definiuje przez użytek Niepełnosprawność w stopniu głębokim Niewykształcone 6) Emocje Niepełnosprawność w stopniu lekkim Osłabiona kontrola emocji , popędów , dążeń, zdolność uczuć wyższych Niepełnosprawność w stopniu umiarkowanym Duża wrażliwość emocjonalna , ograniczona kontrola emocjonalna , labilność i ambiwalencja emocjonalna Niepełnosprawność w stopniu znacznym Zdolność okazywania uczuć , wrażenie uczuć w sposób prymitywny , brak kontroli emocji i popędów Niepełnosprawność w stopniu głębokim Zdolność wyrażania prostych emocji , najczęściej brak objawów życia uczuciowego 7) Motoryka Niepełnosprawność w stopniu lekkim Ograniczona percepcja ruchów , słaba koordynacja Niepełnosprawność w stopniu umiarkowanym Dość dobra samoobsługa , ruchy mało precyzyjne , niezgrabne , wolne tępo czynności ruchowych Niepełnosprawność w stopniu znacznym Może przyswoić sobie ruchy niezbędne do wykonywania prostych czynności samoobsługowych, wymaga długiego ćwiczenia , słaba motoryka Niepełnosprawność w stopniu głębokim Ruchy automatyczne , stereotypowe , nie służą do wykonywania czynności . 8) Dojrzałość społeczna Niepełnosprawność w stopniu lekkim Czasami utrudnione przystosowanie społeczne , maksymalny poziom dojrzałości społecznej 17-18 lat Niepełnosprawność w stopniu umiarkowanym Można obserwować ograniczenia zz przystosowaniu społecznym i samodzielności , max poziom dojrzałości społecznej 10lat Niepełnosprawność w stopniu znacznym Mała samodzielność , wymaga stałej kontroli i pomocy , realizuje proste potrzeby , max poziom dojrzałości społecznej 7-8 lat Niepełnosprawność w stopniu głębokim Brak samodzielności , przy długotrwałym ćwiczeniu może sygnalizować potrzeby fizjologiczne, max poziom dojrzałości społecznej 4 lata . 9) Nauka Niepełnosprawność w stopniu lekkim Szkoła normalna (do 5 lub 6 klasy), szkoła podstawowa , specjalna, specjalna szkoła zawodowa Niepełnosprawność w stopniu umiarkowanym Szkoła podstawowa specjalna, czasami klasa życia , przyuczenie do prostych czynności zawodowych , WTZ Niepełnosprawność w stopniu znacznym Szkoła życia , nauka samoobsługi , WTZ Niepełnosprawność w stopniu głębokim Zwolnienie od obowiązku szkolnego 10) Praca Niepełnosprawność w stopniu lekkim Może opanować wiele czynności zawodowych i wykonywać je dobrze w zwykłych zakładach pracy bądź zakładach pracy chronionej Niepełnosprawność w stopniu umiarkowanym Wyuczalny w prostych czynnościach zawodowych , pod nadzorem obsługuje proste maszyny i urządzenia , zakłady pracy chronionej Niepełnosprawność w stopniu znacznym Może wykonywać proste czynności zawodowe pod nadzorem i z pomocą Niepełnosprawność w stopniu głębokim Nie ma mowy o podjęciu pracy Systemy kształcenia 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Przedszkola specjalne Oddziały specjalne w przedszkolach ogólnodostępnych Klasy specjalne w szkołach ogólnodostępnych Szkoły specjalne zawodowe Szkoły specjalne podstawowe Przedszkola i oddziały integracyjne w przedszkolach ogólnodostępnych Klasy i szkoły integracyjne 8. Indywidualne przygotowanie przedszkolne i nauczanie w środowisku rodzinnym , specjalnym ośrodku szkolno- wychowawczym lub placówce opiekuńczo wychowawczej Zajęcia rewalidacyjne Według M. Grzegorzewskiej zadania pracy rewalidacyjnej obejmują przywracanie zdrowia i umożliwienie rozwoju fizycznego , kompensowanie braków i uszkodzeń , akcje korygowania , usprawnia i dynamizowanie , wykształcenie ogólne , zawodowe jednostki , jej rewalidację psychiczną i uspołecznienie . W stosunku do każdego rodzaju upośledzenia , działania te są inne , muszą być dostosowane do potrzeb i możliwości rozwojowych dziecka . Rehabilitacja Usprawnianie osób z niepełnosprawnością intelektualną na poziomie biologicznym , jednostkowym oraz społecznym Rehabilitacja -Medyczna -Psychologiczna -Zawodowa -Społeczna Wykład podstawy niepełnosprawności wykład 4 Zespół Downa – trisomia 21, mongolizm Zespół wad wrodzonych spowodowanych obecnością dodatkowego chromosomu 21 Najczęściej spotykana postać niepełnosprawności intelektualnej w stopniu głębokim Wskaźnik 1na 600/700 urodzonych noworodków John Langdon Down Przyczyny Dodatkowy chromosom pary 21 Ryzyko wzrasta wraz z wiekiem matki 20l -1/2000 35l-1/800 45l-1/45 Nie jest dziedziczne (tylko 1/100) W 20-25% przypadków dodatkowy chromosom pochodzi od ojca Rodzaje zespołu Downa Prosta trisomia chromosomu 21 Trisomia 21 mozaikowa Trisomia 21 translokacyjna Cechy fizyczne i somatyczne 1) Skośne ustawienie szpar powiekowych 2) Kąt wewnętrzny oka pokryty fałdem skórnym 3) Wąskie i krótkie szpary powiekowe 4) Plamki brushfielda pojawiają się na skórze takie białe lub ciemne plamki 5) „Płaska twarz” 6) Mniejsza głowa 7) Małe, nisko osadzone uszy 8) Małe usta , wąskie wargi 9) Krótsza szyja 10) Krótsze kończyny w stosunku do ciała 11) Szerokie dłonie i stopy 12) Słabe napięcie mięśni u noworodków 13) Słabsze odruchy Dodatkowe schorzenia Wady wrodzone rozwojowe Wady serca (ok.50%) Wady wzroku (ok.67%) Wady słuchu Osobowość i temperament Brak jednakowego typu osobowości , różnorodny temperament Dwa typy Dzieci : eretyczne -pobudzone Apatyczne- zahamowane Dzieci eretyczne Ogromne zainteresowanie otoczeniem , spostrzegawczość Często się przemieszczają i gestykulują Pomagają w różnych pracach Czasem płochliwe, ostrożne , nieufne Łatwo nawiązują kontakty , mówią dużo lub wykorzystują gęsty i mimikę, towarzyskie Uzewnętrzniają swoje Stany emocjonalne Pragną być w centrum uwagi , być dostrzegane i adorowane Niektóre są drażliwe i złośliwe W pracy : szybko się męczą, zniechęcają , należy pamiętać o odpoczynku i zmianie charakteru pracy Apatyczne- Ociężałe, mało aktywne ruchowo (powolne , niezręczne ) Niechętnie wdają się w rozmowy Do pracy włączają się bardzo wolno Jeśli wykonują już jakąś czynność to z dużą cierpliwością i wytrwałością Staranne i dokładne Jeśli im się przerwie to czasem manifestują złość i agresję Mogą mieć nagłe napady złości lub wybuchy śmiechu /płaczu Rozwój umysłowy Rozwój spowolniony Stan inteligencji obniżony Różny stopień niepełnosprawności intelektualnej (najczęściej umiarkowany) Trzy stadia rozwojowe -4-6r.ż≥18 miesięcy -8-11r.ż ≥30 miesięcy -12-17r.ż ≥48 miesięcy Rozwój społeczny Dojrzałość społeczna i przystosowanie życiowe znacznie przewyższają rozwój intelektualny Spostrzegawczość , nie zauważają malutkich szczegółów Dobra pamięć mechaniczna szybko zapamiętują ale szybko zapominają Zdolność do naśladownictwa Pomocne w pracach domowych Rodzina miłość dzieci Mogą zawierać związki małżeńskie Edukacja w dziedzinie związków i współżycia seksualnego jest stała częścią programu nauczania Obniżony stopień płodności 1rodzic z ZD≥35-50% prawdopodobieństwa przekazania dziecku ZD Wysokie ryzyko poronienia , cesarskiego cięcia, porodu przedwczesnego Terapia rehabilitacja leczenie Zajęcia logopedyczne Integracja sensoryczna Metoda Vojty Metoda Bobath NDT Metoda peto Metoda Weroniki sherborne Metoda dobrego startu Chirurgia plastyczna I wiele innych Praca Restauracja Hotele Zakłady produkcyjne Kuchnia Biura Anna Sobolewska „Cela” Marzenia się spełniają – opowieść dziewczyny z zespołem Downa AUTYZM Czym jest Autyzm – autyzm jest zaburzeniem rozwojowym , a więc uszkodzeniem różnych struktur mózgu (nie jest choroba psychiczna ) , które najczęściej ujawnia się w ciągu pierwszych 3lat życia jako rezultat zaburzenia neurologicznego , które oddziałuje na funkcję pracy mózgu. AUTYZM ma wpływ na rozwój mózgu w świętach rozumowania , kontaktów społecznych i porozumiewania się . Autystycy mają problemy z komunikacją . Autyzm występuje w 4 przypadkach na 10tys urodzeń . Częściej chorują chłopcy niż dziewczynki na 3-4 chłopców z autyzmem przypada tylko jedna dziewczynka . Autyzm jest częstszy niż ZD cukrzyca czy rozszczep kręgosłupa . Przyczyny Defekty neurologiczne o nieznanej etnologia. Do najczęściej wymienianych , potencjalnych przyczyn należą Wiek ojca 40≥ Zaburzenia metaboliczne , nietolerancja glutenu i kazeiny Urazy okołoporodowe Uszkodzenia centralnego układu nerwowego Toksoplazmoza wrodzona Dziecięce porażenie mózgowe Poważne infekcje i intensywne antybiotykoterapie w okresie niemowlęcym Alergie i osłabiona sprawność immunologiczna Zatrucie rtęcią i metalami ciężkimi Szczególne trudności w relacjach społecznych , manifestowanie obojętności , Mają swoją szczególną teorie umysłu , osoba z autyzmem nie potrafi okazać swoich uczuć i odczytać uczuć drugiej osoby . Widzimy u takiej osoby twarz obojętna, twarz pokerzysty Teoria umysłu powoduje trudności w relacjach społecznych i brak umiejętności wyrażania i odczytywania uczuć Trudności w komunikacji werbalnej i niewerbalnej , przyłączenie się do innych tylko wtedy kiedy osoba dorosła je do tego nakłania i mu towarzyszy . Osoby z autyzmem mają swój świat i jest im dobrze w tym świecie Wyrażanie potrzeb przez używanie ręki dorosłego Dzieci z autyzmem nie mają umiejętności zabawy , nie ma możliwości wejścia w fikcje, wyobrażenie sobie czegoś co nieistnienie nie jest możliwe dla dziecka z autyzmem . Brak możliwości przekroczenia barier rzeczywistości. Zaburzenie mowy bądź całkowity jej brak , łatwość mechanicznego zapamiętywania nie potrafi zapamiętywać wybiórczo , bezustanne mówienie tylko na jeden temat . W zespole Aspergera nie ma niepełnosprawności intelektualnej Autyzm -echolalia -powtarzanie słyszanych słów i dźwięków bezpośrednio po ich usłyszeniu Dziwaczne stereotypowe zachowania Kręcenie wirowanie dziwne ruchy rąk , nadwrażliwość , Stereotypowe powtarzające się czynności Zabawki poukładane w tej samej kolejności Droga do szkoły dokładnie ta samą Rytuały przed snem Wybiórczość w jedzeniu Komunikowanie się tylko z wybraną osobą
