mgr Jolanta Sadek BUDOWA I WYMIARY KANAŁU RODNEGO Kanał rodny: 1. Kanał kostny = ściany kostne miednicy mniejszej 2. Część miękka = dolny odcinek macicy (cieśń) + szyjka macicy + pochwa + mięśnie dna miednicy KANAŁ KOSTNY Składa się z 4 przestrzeni ograniczonych 5. płaszczyznami. axis pelvis 1. Płaszczyzna wchodu górna a. Przestrzeń wchodu 2. Płaszczyzna wchodu dolna b. Przestrzeń próżni 3. Płaszczyzna próżni c. Przestrzeń cieśni 4. uPłaszczyzna cieśni d. Przestrzeń wychodu 5. Płaszczyzna wychodu Każda z tych przestrzeni ma następujące wymiary: 1. Wymiar prosty diameter recta – biegnie od spojenia łonowego do kości krzyżowej. 2. Wymiar poprzeczny diameter transversa – przechodzi poprzecznie przez środek danej płaszczyzny do bocznych ścian miednicy. 3. Wymiary skośne (we wchodzie) ➢ Wymiar skośny prawy (I) diameter obliqua dextra – przebiega od wyniosłości biodrowo-łonowej po stronie lewej do prawego stawu krzyżowo-biodrowego. ➢ Wymiar skośny lewy (II) diameter obliqua sinistra – przebiega od wyniosłości biodrowo-łonowej po stronie prawej do lewego stawu krzyżowo-biodrowego. Należy zapamiętać następujące kierunki: a) od przodu – od strony spojenia łonowego b) od tyłu – od strony kości krzyżowej c) ku górze – w kierunku głowy osoby badanej d) ku dołowi – w kierunku kończyn dolnych e) strona prawa f) strona lewa w odniesieniu do osoby badanej 1 PRZESTRZEŃ WCHODU MIEDNICY Przestrzeń wchodu ograniczona jest: ­ od góry płaszczyzną wchodu górną– rozciągającą się od guzków łonowych do promontorium; ­ od dołu płaszczyzną wchodu dolną (graniczną) przebiegającą przez kresę graniczną. Obie płaszczyzny są do siebie równoległe. Kształt wchodu - poprzecznie owalny Wymiary: 1. Wymiar prosty (sprzężna anatomiczna) – zawarty między górnym brzegiem spojenia łonowego a promontorium = 11 – 11,5 cm. 2. Wymiar poprzeczny – zawarty między najbardziej na boki oddalonymi punktami na linii granicznej = 13 – 13,5 cm. 3. Wymiar skośny prawy (I) – przebiega od wyniosłości biodrowo-łonowej po stronie lewej do prawego stawu krzyżowo-biodrowego = 12 – 12,5 cm. 4. Wymiar skośny lewy (II) – przebiega od wyniosłości biodrowo-łonowej po stronie prawej do lewego stawu krzyżowo-biodrowego = 12 – 12,5 cm. II po str. prawej P L PRZESTRZEŃ PRÓŻNI Najobszerniejsza część kanału rodnego. Kształt prawie kolisty (owalny). Przebiega przez środek wewnętrznej powierzchni spojenia łonowego, po bokach przez wewnętrzny środek panewek stawu biodrowego, do tyłu przez środek trzonu trzeciego kręgu krzyżowego. Wymiary: 1. Wymiar prosty – przebiega od środka wewnętrznej powierzchni spojenia łonowego do środka trzonu trzeciego kręgu krzyżowego = 12 – 12,5 cm. 2. Wymiar poprzeczny – pomiędzy wewnętrznymi środkami panewek stawu biodrowego = 12 – 12,5 cm 2 PRZESTRZEŃ CIEŚNI Znajduje się między płaszczyzną próżni a płaszczyzną cieśni. Kształt podłużnie owalny. Płaszczyzna cieśni przebiega od dolnego brzegu spojenia łonowego, przez kolce kulszowe do stawu krzyżowo-guzicznego Wymiary: 1. Wymiar prosty – od dolnego brzegu spojenia łonowego do stawu krzyżowo-guzicznego = 11 cm. 2. Wymiar poprzeczny – odległość pomiędzy kolcami kulszowymi (linia międzykolcowa) = 10,5 cm. 3. Wymiar skośny tylny cieśni – zawarty między kolcem kulszowym a boczną powierzchnią kości krzyżowej = 5 – 6 cm. PRZESTRZEŃ WYCHODU Zamknięta od góry płaszczyzną cieśni, od dołu płaszczyzną wychodu. Kształt romboidalny (podłużnie owalny). Składa się z dwóch trójkątnych, prawie prostopadłych płaszczyzn. dolny brzeg spojenia łonowego trójkąt przedni łuk łonowy guzy kulszowe więzadła krzyżowo-guzowe trójkąt tylny ostatni kręg kości guzicznej Wymiary: 1. Wymiar prosty – od dolnego brzegu spojenia łonowego do ostatniego kręgu kości guzicznej = 9 – 9,5cm, a przy odgięciu kości guzicznej 11 – 11,5cm. 2. Wymiar poprzeczny – odległość pomiędzy guzami kulszowymi = 11cm. 3 SPRZĘŻNE WEWNĘTRZNE 1. SPRZĘŻNA ANATOMICZNA coniugata anatomica = wymiar prosty płaszczyzny wchodu (j.w.): 11 – 11,5 cm 2. ! SPRZĘŻNA PRAWDZIWA coniugata vera inaczej POŁOŻNICZA coniugata obstetricia – linia łącząca najbardziej wystający do wewnątrz kanału rodnego punkt spojenia łonowego z promontorium = 10–11 cm. Wielkość tej sprzężnej możemy obliczyć znając wartość sprzężnej przekątnej lub zewnętrznej: sprzężna prawdziwa (położnicza) = sprzężna przekątna – 2 cm (np.13cm – 2cm = 11cm) = sprzężna zewnętrzna – 10 cm (np. 20cm – 10cm = 10cm) 3. SPRZĘŻNA PRZEKĄTNA coniugata diagonalis – linia łącząca dolny brzeg spojenia łonowego z promontorium = 12,5 – 13 cm. Pomiaru sprzężnej przekątnej dokonuje się za pomocą palców w badaniu wewnętrznym: Przebieg sprzężnych: anatomicznej położniczej przekątnej zewnętrznej 4 OŚ MIEDNICY axis pelvis = linia prowadząca miednicy = oś kanału rodnego Linia przechodząca przez środek kanału rodnego, łącząca środki geometryczne wszystkich płaszczyzn. Jej przebieg – kierunek warunkuje krzywizna wewnętrzna kości krzyżowej. Przebiega prostopadle od płaszczyzny wchodu do płaszczyzny cieśni, na wysokości linii międzykolcowej zagina się ku przodowi i przechodzi przez płaszczyznę wychodu poniżej spojenia łonowego. Zadanie dla studenta: FIZJOLOGICZNE ODMIANY MIEDNICY KOBIECEJ, podział wg Caldwella i Maloya – wg niżej zamieszczonej tabeli Piśmiennictwo 1. Bochenek Adam, Reicher Michał - Anatomia człowieka, tom 1 2. Bręborowicz Grzegorz - Położnictwo i ginekologia tom 1, 3. Bręborowicz Grzegorz - Położnictwo. Podręcznik dla położnych i pielęgniarek., 4. Pisarski Tadeusz - Położnictwo i ginekologia. Podręcznik dla studentów, 5. Pschyrembel Willibald, Dudenhausen Joachim - Położnictwo praktyczne i operacje położnicze, 6. Troszyński Michał - Położnictwo: ćwiczenia. Wydawnictwo Lekarskie, 5 mgr Jolanta Sadek TYPY MIEDNIC – FIZJOLOGICZNE ODMIANY MIEDNICY KOBIECEJ Podział wg Caldwella i Maloya TYP GINEKOIDALNY (KOBIECY) …………..% Miednica TYP ………………………… ……………………………… …………..% TYP ……………………… ………………………… …………..% TYP ………………………… ……………………………… …………..% obszerna Kształt wchodu Rys. Kość krzyżowa Kości miedniczne (boczne ściany miednicy) Wcięcie krzyżowokulszowe (miedniczne) 6 Łuk łonowy Wymiar międzykolcowy Wymiar międzyguzowy Więzadła krzyżowo-kolcowe Rokowanie 7
