HORMON PRZYSADKI Działanie Regulacja wydzielania Tyreotropina (TSH) Regulacja czynności tarczycy: - Zmiany morfologiczne – powiększenie komórek i nasilenie unaczynienia - Zwiększenie wchłaniania jodu - Nasilenie syntezy białek (np. tyreoglobuliny) - Nasilenie jodowania tyreoglobuliny - Somatostatyna hamuje wydzielanie TSH - Ujemne sprzężenie zwrotne z T3 i T4 Kortykotropina (ACTH) - Wzrost przepływu krwi w nadnerczach - Wzrost aktywności komórek kory nadnerczy - Nasilenie syntezy białek - Nasilenie przemiany cholesterolu - Stymuluje wydzielanie kortyzolu - Powstaje proopiomelanokortyny - Najwięcej wydzielane jest rano - Ujemne sprzężenie zwrotne z kortyzolem - Kortykoliberyna Somatotropina (GH) - Hamowanie transportu glukozy i wzrost jej poziomu we krwi - nasilenie glukoneogenezy - Nasilenie lipolizy - Nasilenie syntezy białek i wzrost transportu aminokwasów - Nasilenie procesów różnicowania fibroblastów - Zwiększenie produkcji insulinopodobnego czynnika wzrostu (IGF) - Pośrednio stymuluje wzrost - Somatostatyna (SMS) i somatoliberyna (GHRH) - Stres, wysiłek fizyczny i sen -> GHRH - Glukoza, aminokwasy, estrogeny i hormony tarczycy -> stymulują wydzielanie GH - Wolne kwasy tłuszczowe, glukokortykoidy -> hamują Hormon folikulotropowy (FSH) - Funkcja rozrodcza – dojrzewanie komórek płciowych i synteza gonadalnej inhibiny - U mężczyzn działa na komórki podporowe jelit (Sertelego) -> spermatogeneza - U kobiet powoduje dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych i syntezę estrogenów (estrogeny zwrotnie hamują GnR) Hormon lutenizujący (LH) - Funkcja hormonalna gonad - U mężczyzn działa na komórki śródmiąższowe Leydiga -> synteza testosteronu (sprzężenie zwrotne, hamuje wydzielania GnRH przez podwzgórze) - U kobiet działa na pęcherzyki jajnikowe dojrzałe -> owulacja (-> ciałko żółte wydz. progesteron) - Wydzielanie podstawowe, pulsacyjne i cykliczne – podobnie jak LH) - Stymulowane gonadoliberyną - Hamowanie wydzielania – steroidy gonadalne (estrogeny i testosteron), inhibiny - U kobiet występuje dodatnie sprzężenie zwrotne – między gonadotropinami (głównie LH), a estrogenami Prolaktyna (PRL) - Pobudza rozwój gruczołów sutkowych, inicjuje i podtrzymuje laktację - Nadmiar powoduje niepłodność - U mężczyzn powoduje wzrost magazynowania cholesterolu -> pobudzenie wydzielania androgenów jądrowych, zwiększenie aktywności B-glukuronidazy - Zwrotnie hamuje wydzielanie GnRH - Hamująco na wydzielanie wpływa GABA, GAP (peptyd związany z gonadoliberyną) i prolaktyna - Pobudzająco: drażnienie mechanoreceptorów brodawki sutkowej, B-endorfina, serotonina, neurotensyna, TRH, VIP, angiotensyna II Hormony melanotropowe α-MSH i B-MSH - Nasilenie syntezy melaniny i ciemnienie skóry Endorfiny i enkefaliny - Działanie przeciwbólowe, utrzymanie psychicznej homeostazy, nasilenie odpowiedzi komórek immunokompetentnych - Pobudzają wydzielanie GH i PRL - Hamują wydzielanie gonadotropin, TSH, AVP i OT Wazopresyna (ADH) Hormon antydiuretyczny - Zwiększa zwrotne wchłanianie wody w kanalikach nerkowych (r. V2) - Kurczy mięśniówkę gładką naczyń krwionośnych (np. po krwotoku) (r. V1) -> wzrost ciśnienia tętniczego - Wzmaga uwalnianie ACTH i wpływa na steroidogenezę - W OUN pełni rolę neuromodulatora – procesy zapamiętywania i zachowania seksualne - Wydzielanie ADH hamują osmodetektory podwzgórza, wrażliwe na: spadek ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych; wzrost V i p krwi; alkohol; kortyzol; hormony tarczycy; ANP - Wydzielanie pobudzają: angiotensyna II, prostaglandyny; nikotyna; czynniki emocjonalne (ból, stres); temperatura otoczenia; wzrost ciśnienia osmotycznego osocza i CSF o 2%; spadek V krwi i p o ok. 10% Oksytocyna (OT) - Kurcząco na b.ś. macicy (poród) - Skurcz komórek mioepitelialnych kanalików wyprowadzających w sutku - Wydalanie sodu - Pamięć, neuromodulacja - Wydzielanie estrogenu, progesteronu i prolaktyny - Długość cyklu miesiączkowego - Bierze udział w akcie płciowym i zapłodnieniu - Wydzielanie pobudza drażnienie mechanoreceptorów w brodawce sutka i pochwie - Estrogeny i agoniści αadrenergiczni pobudzają - Agoniści B-adrenergiczni, opioidy, progesteron i katecholaminy hamują - Przy porodzie – sprzężenie zwrotne dodatnie
