Przysadka mózgowa

Przysadka mózgowa
(nieparzysty gruczoł położony u podstawy mózgu):

somatotropina (GH):
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
pobudza wzrost organizmu
pośrednio wpływa na wzrost kości długich
wzmaga transport aminokwasów
ukierunkowuje metabolizm
przyczynia się do wzrostu poziomu glukozy we krwi
pobudza rozkład tłuszczów zapasowych
zatrzymuje jony wapniowe i fosforanowe
Niedobór somatotropiny u dzieci powoduje karłowatość (jeśli jest to niedobór pierwotny to karłowatość przysadkową).
Natomiast zbyt duże wydzielanie GH powoduje u dzieci gigantyzm, a u dorosłych akromegalię.


prolaktyna (PRL) (hormon laktotropowy) – zapoczątkowuje i podtrzymuje wydzielanie mleka
hormony tropowe:
o tyreotropina (TSH) – pobudza wydzielanie hormonów (tyroksyny) przez tarczycę
o adrenokortykotropina (ACTH) – pobudza wydzielanie hormonów przez korę nadnerczy
o lipotropina – pobudza rozkład tłuszczów zapasowych
o gonadotropiny – pobudzają rozwój i czynności gonad: jajników lub jąder:
 folitropina (FSH) – u kobiet pobudza wzrost i dojrzewanie pęcherzyka jajnikowego a u
mężczyzn pobudza spermatogenezę
 lutropina (LH) – powoduje jajeczkowanie; pobudza wydzielanie testosteronu przez komórki
śródmiąższowe jąder
Szyszynka

melatonina – powoduje agregacje ziaren barwnika melaniny; wpływa na ośrodki snu i czuwania; opóźnia
dojrzewanie płciowe.
Tarczyca

tyroksyna (T4) i trójjodotyronina (T3)
1.
2.
3.
wzmaga podstawową przemianę materii
pobudza syntezę białek
zmniejsza poziom cholesterolu we krwi

kalcytonina – przesuwa wapń z krwi do kości, zwiększając uwapnienie ko
Przytarczyce

parathormon (PTH) – jedyny hormon produkowany przez przytarczyce; małe, parzyste gruczoły leżące na rogach
tarczycy. Jest to podstawowy hormon regulujący gospodarkę wapniową w organizmie (wraz z innym hormonem
antagonistą kalcytoniną, produkowaną przez tarczycę). Parathormon powoduje uwalnianie jonów wapnia z kości
(które są głównym rezerwuarem jonów wapnia dla organizmu) do krwi, wówczas gdy poziom tych jonów we krwi
spada.
Grasica


tymozyna (tymulina) – indukują różnicowanie i dojrzewanie limfocytów T
tymopoietyna – hamuje przewodzenie impulsów pomiędzy neuronami a komórkami mięśniowymi – kontroluje siłę
skurczu mięśni (działa na płytkach motoneuronalnych w połączeniach akson-komórka mięśniowa)
Trzustka


glukagon (komórki A) – podwyższenie poziomu cukru we krwi
insulina (komórki B) – obniżenie poziomu cukru we krwi
1.
2.
obniża stężenie glukozy (cukru) we krwi, ułatwiając transport glukozy do komórek
zwiększa syntezę białek i tłuszczów
Względny lub bezwzględny niedobór insuliny jest przyczyną zaburzeń gospodarki węglowodanowo-lipidowej z cukrzycą
włącznie, zaś jej nadmiar jest przyczyną hipoglikemii.


somatostatyna (komórki D) – hamuje wydzielanie hormonów jelitowo-żołądkowych oraz hamuje działanie
gastryny, cholecystokininy i insuliny na gruczoły trawienne
polipeptyd trzustkowy (komórki PP) – hamuje wydzielanie enzymów i wodorowęglanów przez trzustkę.
Nadnercza
Hormony kory:


mineralokortykoidy (produkowane w warstwie kłębkowatej, głównie aldosteron) – zwiększają resorpcję sodu z
moczu pierwotnego a ułatwiają wydalanie potasu
glikokortykoidy (produkowane w warstwie pasmowatej)
1.
2.
zwiększają poziom glukozy we krwi
hamują syntezę białek, ograniczając odporność

androgeny (produkowane w warstwie siatkowatej) – przyspieszają syntezę białek i wzrost organizmu; odpowiadają
za rozwój drugorzędowych męskich cech płciowych
Hormony rdzenia:

adrenalina:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
zwęża naczynia krwionośne krążenia skórnego, nerkowego i trzewnego
rozszerza naczynia krwionośne tętnic wieńcowych i mięśniowych
pozostaje bez wpływu na krążenie mózgowe
zwiększa częstość skurczów serca
podwyższa ciśnienie krwi
rozszerza oskrzela i zwiększa tempo oddechu
podwyższa poziom glukozy we krwi
przyspiesza rozkład tłuszczów
rozszerza źrenice
poprawia przytomność umysłu

noradrenalina – utrzymuje wysokie ciśnienie krwi
Jądra

androgeny (testosteron)
1.
2.
wpływa na dojrzewanie plemników
reguluje popęd płciowy
Jajniki

estrogeny (estradiol):
1.
2.
3.
rozwój cech płciowych
popęd płciowy
regulacja cykli menstruacyjnych

progesteron:
1.
2.
ostateczne przygotowanie macicy do przyjęcia blastocysty
kontrola przebiegu ciąży

relaksyna – hamuje skurcze mięśni macicy; rozluźnia spojenie łonowe w czasie porodu