„Społeczna historia mediów” rozd. 4 1750 r. - (do 1790 r.) pięciokrotny wzrost długości dróg w Anglii. 1769 r. - wydanie pierwszego patentu Watta na silnik parowy. - wzrost liczby patentów do 36 rocznie. 1775 r. - pierwszy patent na silnik parowy, który otrzymali Boulton i Watt. 1779 r. - otwarcie żeliwnego mostu na rzece Severn w Coalbrookdale. Dwóchsetlecie tego wydarzenia świętowano jako pierwszy etap rewolucji przemysłowej, a sam most stał się narodowym zabytkiem, będącym świadectwem wyjątkowego dziedzictwa czasów uprzemysłowienia. 1783 r. - opatentowano 164 wynalazki, wiele z nich dotyczyło urządzeń z niezależnym napędem wodnym lub parowym. 1789 r. - Trevithick skonstruował nowy model silnika. 1800 r. - wygaśnięcie patentu na silnik parowy. 1803 r. - Trevithick wybudował napędzany parą wodną pojazd, który kilkakrotnie przejechał ulicami Londynu. 1808 r. - Trevithick porzucił prace nad budową lokomotywy i przekazał ją firmie złożonej przez inżynierów i twórców mechanicznych narzędzi z Leeds. 1825 r. - 27 września sprzedano pierwsze bilety na pociąg. 1829 r. - Lokomotywa „Rocket” wygrała konkurs Rainhill na nowo wybudowanych torach łączących Liverpool z Manchesterem. 1865 r. - w Stanach Zjednoczonych było około 56 tysięcy kilometrów torów, do połowy lat siedemdziesiątych XIX wieku ich długość zwiększyła się do 320 tysięcy. 1869 r. - wbicie złotej iglicy w miejsce 10 maja spotkały się dwie lokomotywy: jedna nadjeżdżała ze wschodu, druga z zachodu- najważniejsze moment w historii kolei amerykańskiej. Patent Watta obejmował silniki, które niw tylko pompowały wodę, ale również napędzały maszyny. Watt wprowadził też pierwsze narzędzie kontroli technicznej -regulator- które zapewniało regularność i płynność pracy motoru. Termin „rewolucja przemysłowa” po raz pierwszy pojawił się w ponapoleońskiej Francji w 1827 roku, a jego twórcą był jeden z przedstawicieli ówczesnej ekonomii politycznej, Adolphe Blanqui. Sam termin rozpowszechnił się dzięki Arnoldowi Toynbeemu i jego opublikowanej pośmiertnie książce Lectures on the Industrial Revolution in England. Podstawą jednej rewolucji miały być nowe technologię, a drugiej- nowe idee. Obie rewolucje zaczęto postrzegać jako jedno zjawisko o dwóch obliczach, które doprowadziło do zmian stosunków międzyludzkich i pojawienia się nowych oczekiwań. Moc napędu parowego. Zmiany zaczęły się od silnika parowego. Lardner zauważył, że silnik parowy jest „jedynym przejawem brytyjskiego geniuszu wspieranym i propagowanym przez angielski kapitał”. W rzeczywistości jednak napęd parowy sięgał swymi korzeniami antyku. Pewien fabrykant z Lowell stwierdził, że wraz z coraz szerszym wykorzystaniem energii pary wodnej możliwe stało się zrealizowanie tego, o czym starożytni tylko marzyli w swoich mitach. David Landes, amerykański historyk zajmujący się procesem uprzemysłowienia oraz wykorzystania silników parowych, za prekursora maszyny parowej uważał Thomasa Newcomena. Uczony skupił się na trzech cechach rewolucji przemysłowej: (1) Zastąpieniu umiejętności człowieka pracą maszyny (2) Zastąpieniu napędu opierającego się na sile ludzkich lub zwierzęcych mięśni napędem parowym lub mechanicznym (3) Udoskonaleniu sposobów pozyskiwania i wykorzystywania surowców naturalnych. Harold Perkin, autor książek poświęconych trzem rewolucjom w historii ludzkości: neolitycznej, przemysłowej oraz rewolucji profesjonalistów. Każda z tych rewolucji miała bezpośredni wpływ na rolnictwo. Rewolucja przemysłowa, na przykład, uwolniła ludzi od pracy na roli na rzecz zatrudnienia w produkcji, transporcie i usługach. Przez trzysta lat wynalazki wychwalano w powstających w tym samym czasie mediach. Media zazwyczaj, choć rzadko jednogłośnie, koncentrowały się na nich jako na środkach pomnażania bogactwa, nie podejmowały natomiast kwestii problemów społecznych, które często towarzyszyły pojawianiu się nowych technologii. Jedną z instytucji wspierających tworzenie wynalazków w osiemnastowiecznej Anglii było założone w 1754 r. Society for the Encouragement of Art., Manufactures and Commerce, które zaczęło dzielić wynalazki na kategorie. Za niezmiernie istotne uznawano dziedziny związane z transportem, wśród których znalazły się: „żegluga śródlądowa”, „oznaczanie położenia geograficznego na morzu” oraz „koła, powozy i drogi”. Wynalazki często pojawiały się niezależnie od siebie, w różnych miejscach i w podobnym czasie. Wielokrotnie więc dochodziło do procesów sądowych o uprawnienia patentowe. Spory o prawa do wynalazku dotyczyły zarówno władzy, jak i pieniędzy. Zdaniem dziewiętnastoletnich krytyków do głównych problemów związanych z rozwojem przemysłu należały: zanieczyszczenie środowiska, zniszczenie krajobrazu, niskopłatna praca nieletnich, zły stan zdrowia dzieci i rozpad społeczności lokalnych. Darwin był członkiem Lunar Society, do którego należeli między innymi Boulton I Watt. Członkowie koła mieli świadomość swego oddalenia od Londynu, choć czas potrzebny na dotarcie do stolicy powozem ekspresowym (przy dobrej pogodzie) znacznie się skrócił, zwłaszcza po wybudowaniu utwardzanych, płatnych dróg. Transport. W latach dziewięćdziesiątych XVIII wieku, dwaj inżynierowie- niewidomy John Metcalf i Szkot, Thomas Telford- sfinansowali budowę wielu nowych dróg, a także przyczynili się do zwiększenia drożności traktów komunikacyjnych. Natomiast John McAdam dbał o ich nawierzchnię. Ważną role odgrywały mosty, a Wielka Brytania była pierwszym krajem, w którym zaczęto wykonywać je z żeliwa. Bez względu na poglądy krytyków przemian społecznych na temat przemysłu czy środków lokomocji napędzanych parą, rzadko sprzeciwiali się oni tej formie transportu, która najbardziej interesowała członków Lunar Society- transportowi wodnemu wykorzystującemu kanały. Ta nowa forma komunikacji w dużej mierze przyczyniła się do zmiany sytuacji gospodarczej w środkowej i północnej Anglii. Pierwszy etap historii transportu kanałami osiągnął punkt kulminacyjny w latach 1790-1793, a niewielkie koszty budowy kanałów doprowadziły do prawdziwej „manii”, której efektem było wydanie przez Parlament 53 ustaw o kanałach i żegludze. Realizacja jakichkolwiek planów związanych z rozbudową trakcji kolejowych i systemu kanałów musiała obowiązkowo uzyskać zgodę Parlamentu. Transport kolejowy. Wiadomość o zakończeniu budowy linii kolejowej natychmiast rozpowszechniono dzięki telegrafowi, który podobnie jak aparat fotograficzny, był dziewiętnastowiecznym wynalazkiem. Drut przyczepiony do złotej iglicy umożliwiał oddalonym o setki mil tłumom „uczestniczenie” w ceremonii oraz usłyszenie każdego uderzenia młotem. Dopiero Amerykanin Oliver Evans i Anglik Richard Trevithick udowodnił, że lokomotywy mogą ciągnąć wagony. Założyciele z Leeds: James Fenton, Matthew Murray i David Wood. W Leeds powstała linia przemysłowa służąca tylko do przewodu towarów, natomiast kornwalijskie koleje przewoziły węgiel, cynę i miedź do lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XIX wieku. George Stephenson skonstruował najbardziej znaną lokomotywę- „Rocket”. W zawodach wzięło udział 5 lokomotyw, między innymi skonstruowane przez George’a i Roberta Stephensonów „Rocket”, „Novelty” i „Perseverance”. Te dwie pierwsze osiągnęły prędkość około 50 kilometrów na godzine. Gazety przedstawiały to wydarzenie jako „jeden z najwspanialszych przykładów technicznego geniuszu i odwagi człowieka”. Konieczne okazało się skonstruowanie 63 mostów, w tym olbrzymiego wiaduktu, który wznosił się nad jednym z kanałów. Otwarcia pierwszej linii kolejowej o ogromnym znaczeniu gospodarczym i politycznym dokonał książę Wellington. Nazwy lokomotyw bywały nośnikami określonego przekazu: mogły kryć w sobie pewne informacje lub stać się formą upamiętnienia jakiejś osoby czy zdarzenia. Na początku XIX wieku w Wielkiej Brytanii „stalowy rumak”, osiągający większą prędkość niż konie poruszające się wzdłuż torów, stał się równie ważnym symbolem jak biały koń w przedrzymskiej Brytanii. Szybkość była jedną z tych cech brytyjskich kolei, które budziły najwięcej emocji. Zarówno karykatury, jak i pamflety czy powieści były nośnikami określonego przekazu. Bohater powieści George’a Eliota, Młyn nad Flossą (1860), nie przeczuwając, że pojawi się elektryczność i silnik spalinowy, stwierdził: „Para, widzisz, mój drogi, dokonała wszystkich tych zmian: Każde kółko kręci się dwa razy szybciej, a wraz z nim Koło Fortuny”. Gaz węglowy pali się żółtym, jasnym płomieniem. W 1805 roku William Murdock zastosował oświetlenie gazowe w swoim warsztacie w Birmingham. Później lampy gazowe zaczęły oświetlać ulice i sceny teatrów. London and Westminister Gas Company, którą założono w 1813 roku, wkrótce przekształciła się w Gas Light and Coke Company. Most Westminsterski należy do pierwszych mostów oświetlanych lampami gazowymi. W teatrach początkowo oświetlano gazem foyer i schody. Jednak w 1817 roku całkowite oświetlenie gazowe uzyskały takie teatry jak: Drury Lane, Covent Garden i Lyceum. Gazowe oświetlenie w domu znacznie ułatwiło czytanie, co było efektem niezamierzonym. Lampy gazowe zainspirowały Roberta Bunsena do wynalezienia specjalnych palników, które od 1852 roku wykorzystywał w swoim laboratorium. Palniki te na jego cześć nazwano później „Palnikami Bunsena”. Papież Pius XI, a w Wielkiej Brytanii kardynał John Henry Newman uważali łączenie pary i gazu z postępem cywilizacyjnym za moralnie niewłaściwe. Natomiast elektryczność przez dłuższy czas traktowano jako dotknięcie boskości i „życiodajną” siłę. Począwszy od lat czterdziestych XIX wieku, elektryczność zaczęła konkurować z gazem i parą. W operze paryskiej w latach czterdziestych po raz pierwszy wykorzystano elektryczne lampy łukowe, a w 1878 roku oświetlono w ten sposób cały paryski Hipodrom. Pierwszym amerykańskim teatrem, w którym wykorzystano elektryczność, był teatr California w San Francisco. Demografia, gospodarka, komunikacja. Kulturowe konsekwencje wzrostu populacji zauważalne były wszędzie i miały dalekosiężny charakter. Gazety są podstawowym źródłem do badań poszczególnych miast i tego, co nazywamy życiem miejskim. Dziennikarze zaczęli docierać do wszystkich sekretnych miejsc rosnących aglomeracji i do ludzi, którzy je zamieszkiwali. Klasa. Wraz z pojawieniem się silnika parowego oraz urbanizacji i uprzemysłowienia walka klasowa zaczęła toczyć się między burżuazją, a proletariatem. W Anglii słowo „klasa” w dużym stopniu przynależało do słownictwa związanego z hierarchią, które obejmowało takie pojęcia jak „ranga, porządek i stopień”. Rozwój mediów drukowanych. Gazeta „The Times” powstała w 1785 roku, a jej pierwotny tytuł brzmiał „The Daily Universal Register”. W 1814 roku John Walter II, zainstalował w siedzibie gazety ogromną żelazną prasę drukarską napędzaną parą- wynalazek opatentowany w Anglii przez Friedricha Königa. Pozwoliło to nie tylko ułatwić pracę, ale też umożliwiło druk 1000 egzemplarzy gazety na godzinę. Pomysł użycia obrotowych cylindrów do druku nie był nowy, ale rotacyjna prasa Königa była całkowicie innowacyjnym rozwiązaniem. 29 listopada 1814 roku zaczęto ją wykorzystywać w drukarniach „The Times”. Kiedy König opuścił „The Times”, wykorzystując specyfikę brytyjskiego prawa patentowego, w 1828 roku w Pringting House Square zainstalowano pierwszą prasę czterocylindrową. Od tego czasu prasę powszechnie nazwano „napędem społecznym”. Zecerzy- robotnicy dostatecznie dobrze zorganizowani i wykwalifikowani, by walczyć o swoje interesy. Marks, jak i Engels tworzyli broszury i książki, począwszy od Manifestu komunistycznego, a skończywszy na Kapitale, którego dwa ostatnie tomy Engels zredagował już po śmierci przyjaciela. Dopiero od lat pięćdziesiątych XIX wieku prasę można zacząć traktować jako „czwartą władzę” - powstanie tego określenia łączy się zazwyczaj z Macaulayem i Carlylem. Określenia tego po raz pierwszy, w stosunku do całej prasy, użył w 1850 roku angielski dziennikarz Frederick Knight Hunt. Nowy termin przyjął się szybko nie tylko w Wielkiej Brytanii, ale i w wielu innych krajach europejskich, a nawet w Stanach Zjednoczonych. W XX wieku amerykańskie czasopismo „Broadcasting” na okładce wydrukowano dumnie brzmiące słowa „Piąta władza”. Dziennik „Sun” (1833) był pierwszą nowojorską gazetą, która odnosiła sukces w konkurencji z darmowymi ulotkami. W 1838 roku sprzedano 34 tysiące egzemplarzy dziennika. Większość wiadomości dotyczyła życia zwykłych ludzi oraz spraw kryminalnych. Książki- maszyny drukarskie. W świecie, w którym żyli Marks i Engels, przekazywanie informacji odbywało się przede wszystkim za pośrednictwem różnego typu książek, gazet, kronik oraz katechizmów. Najbardziej twórczą formą dziewiętnastowiecznej prozy była powieść (roman). W historii komunikowania można dostrzec zarówno trwałość pewnych zjawisk, jak i zachodzące zmiany. W XIX stuleciu cały czas pogłębia się przepaść między pisarzami, a dziennikarzami, podobnie jak między wydawcami i księgarzami. Drukarze, mimo zainteresowania współczesnych sztuką i rzemiosłem drukarskim oraz organizacją drukarni, mieli mniejszy wpływ na rynek wydawniczy niż w wiekach XVII i XVIII. W 1816 roku Colerdige stwierdził: „Jak sieę wydaje, większość parlamentarzystów patrzy z góry na gazety i pogardza prasą, chociaż zawdzięcza jej większość swoich wpływów, swojej sławy i reputacji, a także przynajmniej trzy piąte swojej wiedzy i używanego słownictwa”. Szkocki polityk, Henry Brougham zarazm z angielskim publicystą, Charlesem Knightem założył on w 1826 roku Society for the Diffusion os Useful Knowledge, potocznie nazwane Steam Intellect Society. Sześć lat później Knight zaczął wydawać „Penny Magazine” skierowany do: „wielu osób dysponujących małą ilością czasu i niewielkimi sumami pieniędzy”. W gazecie oferował ilustracje połączone z tekstem. Publikował reprodukcje obrazów i innych dzieł sztuki, przede wszystkim rzeźb. W latach największej świetności „Penny Maganize” osiągał nakład 200 tysięcy egzemplarzy, później jego popularność gwałtownie spadła, a gazeta ostatecznie zbankrutowała w 1845 roku. W XIX wieku pojawiły się też tygodniki, dwutygodniki i miesięczniki. 1859 rok – annus mirabilis- był początkiem kształtowania się „literatury brytyjskiej”. Georg Willam Reynolds, najpopularniejszy pisarz epoki, w 1846 roku założył Reynolds Miscellanny. Jego czasopismo wychodziło do 1860 roku i zamieszczało melodramatyczne historie, tajemnicze opowieści oraz artykuły wyrażające radykalne podglądy polityczne. Z drugiej strony pojawiło się pierwsze ważne dzieło George’a Eliota Adam Bede, wraz z Idylls 0f the King Tennysona, a także Omar Khayyam Edwarda Fitzgeralda, O wolności Johna Stuarta Milla i O pochodzeniu gatunków Karola Darwina. George Smith, zaczął publikować tani „Cornhill Magazine”. Najważniejszych londyńskich wydawców nazywano przez współczesnych lewiatanami. Walter Scott w 1814 roku wydał swoją trzytomową powieść Waverly, czyli sześćdziesiąt lat temu, która zapoczątkowała konwencję, nazwaną później walterskotowską. W Wielkiej Brytanii pierwszą ustawą o bibliotekach publicznych została wydana w 1850 roku, a dwa lata później w Manchesterze otwarto pierwszą bibliotekę publiczną. Ważnym przejawem wzrastającego znaczenia książek i czytelnictwa był sukces biblioteki założonej w Bloomsbury w 1842 roku przez Charlesa Edwarda Mudiego, Circulating Library of Londonnazwaną „wielkim fajerwerkiem Mudiego” przez Anthony’ego Trollope. Praktyka dumpingowa- sprzedaż poniżej kosztów, to znaczy konieczność nakładania konkurencyjnych cen na swoje publikacje. Cabinets de lecture, można porównać do współczesnej wypożyczalni kaset. Walter Besant założył związek pisarzy, którego pierwszym prezesem został Tennyson. Pierwszy międzynarodowy kongres wydawców odbył się w Paryżu w 1896 roku, drugi w Brukseli w 1897 roku, trzeci w Londynie w 1898 roku, a czwarty w 1901 roku w Lipsku, mieście goszczącym ważne targi książki. W XIX wieku największym uznaniem cieszyła się fikcja odnosząca się do nieznanych światów. Dużą popularnością cieszyły się także jeszcze tańsze druki zawierające drzeworyty i ryciny, które poruszały sensacyjne tematy kryminalne. Wilkie Collins opublikował anonimowo artykuł, w którym zwrócił uwagę na „nieznanych odbiorców”. Francuskim słowem feuilleton określano fragmenty powieści, które publikowano w gazetach zamieszczających zarówno recenzje teatralne, jak i przypisy kulinarne oraz artykuły skrywające pod płaszczykiem literackim treści polityczne. Wystawy. Francuzi w 1834 roku po raz pierwszy zasugerowali, że wystawy powinny mieć charakter międzynarodowy, jednak to Anglicy pierwsi zrealizowali tę idee. Po wielu przygotowaniach i przy silnym wsparciu księcia Alberta, w maju 1851 roku w nowo wybudowanym Crystal Palace zorganizowano Wielką Wystawę Światową. Wystawa miała stać się okazją do przeprowadzenia bilansu dotychczasowych dokonań. Przyciągnęła 6 milionów zwiedzających, kładła duży nacisk na informację i edukację, na przykład w jej trakcie rozpowszechniano wiedzę o najnowszym cudzie techniki, którym był telegraf. Kanał Sueski otwarto z wielką pompą w 1869 roku, był on realizacją marzeń Ferdinanda de Lessepsa, który podobnie jak Saint-Simon wierzył, że przemysł i komunikacja mogą zmienić historię. W 1875 roku Benjamin Disraeli kupił akcje Kanału Sueskiego, a rok później królowa Wiktoria ogłosiła się cesarzową Indii, które później uznano za klejnot w koronie. Podczas wystawy światowej w Paryżu 1900 roku wykorzystano wiele nowości wprowadzonych w Chicago w 1893 roku, między innymi wielki diabelski młyn, elektryczne ruchome chodniki, wykorzystano elektryczne światło do stworzenia i atmosfery będącej połączeniem świata fantazji, kaskad wodnych, szkła i luster. Wcześniejsza wystawa paryska, zorganizowana w stulecie rewolucji francuskiej w 1889 roku, pozostawiła po sobie wieżę, którą zaprojektował Gustave Eiffel. Częściowo była ona produktem ubocznym wykonanej wcześniej przez francuskiego inżyniera Statuy Wolności. Wieża stała się punktem orientacyjnym w przestrzeni miasta, ponadto zapisała się złotymi zgłoskami w historii elektryczności i radia, które przyniosły technologiczny przełom, jakiego nie przewidział sam Thomas Edison, najsławniejszy i najbardziej wszechstronny ze wszystkich wynalazców. George Pullman dążył do zapewnienia wygody (czy nawet luksusu) w wagonach kolejowych i chciał stworzyć wzorcową spółdzielnię. Philip Armour uczestniczył w gorączce złota w Kalifornii, a w roku Wystawy Stuletniej zbił fortunę na puszkach mięsnych i produkcji opakowań. Nowojorskie przedsiębiorstwo handlowe Marshalla Fielda zdobyło sławę pod marką Macy’s- sieci sklepów, które oferowały towary „odpowiednie dla milionerów w cenie dostępnej dla milionów”. Konsumpcja. Domy towarowe przyczyniały się do zaniku sklepów specjalistycznych. Można było w nich kupić zarówno buty i ubrania, jak i produkty spożywcze. Jak ujął to poradnik dla właścicieli sklepów, Hints for Country Shopkeepers, wydany w Londynie w 1847 roku, „im bliżej kościoła znajduje się twój sklep, tym lepiej”. Hints radził również, aby „nie sprzedawać taniej jednego czy dwóch artykułów, nakładając dodatkową marżę na pozostałe […]. Wybieg tego typu nie uda się na wsi”. Pierwszy sklep spółdzielczy powstał w Rochdale w hrabstwie Lancashire z inicjatywy Roberta Owena. Joseph Schumpeter w 1943 roku wydał ważną książkę Kapitalizm, socjalizm, demokracja. Jednakże już przez 1914 rokiem wypracował model systemu ekonomicznego, który wprowadzały w ruch technologie wykorzystywane przez innowacyjnych przedsiębiorców. Od pary do elektryczności. Według Herberta Spencera „postęp” jest „częścią natury”. Uważał, że postęp w przemyśle osiąga się jedynie przez walkę. To właśnie w Stanach Zjednoczonych biologiczny ewolucjonizm Darwina doprowadził do powstania poglądu, który można nazwać „darwinizmem społecznym” - „przeżyją najlepiej przystosowani”. W tym samym czasie w Niemczech ukształtowały się takie nauki jak geopolityka, geostrategia i ekonomia. Marks pisał, że „współczesny przemysł nigdy nie uzna istniejącej formy za ostateczną”. Elektryfikacja opisana przez krytyka angielskiego, Reynera Banhama, jako „największa rewolucja środowiskowa od czasu opanowania ognia przez człowieka”. Już w 1750 roku Benjamin Franklin zaprojektował piorunochron. Jednak dopiero pod koniec XIX wieku Alessandro Volta wprowadził termin „prąd elektryczny”. Niemiecka firma, Siemens und Holle, o silnych powiązaniach biznesowych z Wielką Brytanią, regularnie nabywała angielskie patenty na prądnice, a pierwszy z nich zakupiła w 1865 roku. Urządzenie to nazywano dynamem i uważa się, że terminu tego po raz pierwszy użył Wilhelm Siemens, jeden z dwóch braci prowadzących firmę. Angielski naukowiec Joseph Swan i Amerykanin Thomas Edison to ludzie, którzy w największym stopniu przyczynili się do wynalezienia nadającej się do powszechnego użytku szklanej żarówki. W 1879 roku Edison otrzymał brytyjski patent na swój wynalazek, numer 4576, kilka miesięcy wcześniej niż Swan. Zewnętrzne lampy elektryczne wykorzystywano już w Paryżu, na przykład na dworcu Gare du Nord. Samo wyprodukowanie żarówki nie wystarczyło do rozpowszechnienia energii elektrycznej. Konieczna była również droga infrastruktura: generatory i publiczne elektrownie. W Stanach Zjednoczonych Edison po otrzymaniu patentu na ogromną prądnicę wybudował elektrownię na biegnącej przez Dolny Manhattan Pearl Street, czyli w tym rejonie miasta, gdzie znajdowała się również Wall Street. Transport był oczywiście jedną z pierwszych form komunikacji, na którą wpłynęła elektryfikacja. W 1880 roku „SS Columbia”, stalowy statek, opuścił port w Stanach Zjednoczonych, aby opłynąć przylądek Horn i dotrzeć do Kalifornii. Niemcy szybko zainteresowali się tym nowych źródłem energii i wprowadzili na ulice społecznego Berlina pierwszy elektryczny tramwaj. Pojawiły się one w 1885 roku w amerykańskim Baltimore oraz w angielskim Blackpool. W 1900 roku zakończyła się elektryfikacja londyńskiego metra. Energia elektryczna doprowadziła do „całkowitego zrewolucjonizowania przemysłu […] i wszystkich aspektów życia codziennego”. „Społeczna historia mediów” rozd. 6 Informacja („inteligencja”), edukacja („zalecenie”), rozrywka („radość” lub „wypoczynek”). Edukacja i rozrywka są związane z określonymi instytucjami: szkoły, uniwersytety, akademie, aule, boiska, areny, stadiony, sale koncertowe i teatry. Początek słowa „informacja” początkowo w językach angielskim i francuskim oznaczał jednak nie tylko dostarczanie wiedzy na temat weryfikowalnych faktów, ale również „formowanie umysłów”, stanowiące część edukacji. Chapman stwierdził: „W ciągu ostatniego wieku niezmiernie wzrosła liczba i dokładność informacji, które kupcy mają do dyspozycji, co więcej czas dzielący wydarzenie od rozpowszechnienia się wiedzy o nim znacznie skrócił się w porównaniu do przeszłości’. Komputeryzacja, której omówieniem zakończy się ten rozdział, dogłębnie wpłynęła na kształt i charakter informacji, edukacji i rozrywki. Początkowo komputeryzacja wiązała się przede wszystkim z automatyzacją procesów przemysłowych, między innymi produkcji broni. Zwrócił także szczególną uwagę na rozwój instrumentów kontroli, począwszy od zaworu bezpieczeństwa, wynalezionego pod koniec XVII wieku przez Denisa Papina- a skończywszy na cyfrowych systemach kontroli. Norbert Wiener wydał Cybernetykę, w którym opisuje sztukę automatycznego sterowania i komunikowania w zwierzęciu i maszynie. W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku badania nad spędzaniem wolnego czasu w tak różnych krajach, jak Szwecja, Japonia, Stany Zjednoczone i Wielka Brytania, pokazały, że ludzie coraz więcej czasu przeznaczali na odbieranie informacji i rozrywkę. Szczególnie dobrze ilustruje te tendencje sport, który z lokalnego i amatorskiego w XIX wieku przekształcił się w pełni sprofesjonalizowany w wieku XX. XXI wieku zawodowi trenerzy, równie sławni jak utalentowani i dobrze opłacani zawodnicy, zatrudniają i zwalniają sportowców, kierując się nie tylko ich talentem, ale też osiąganymi wynikami. Dawne określenie „sport widowiskowy”, w XIX wieku często stosowane w znaczeniu pejoratywnym, wyszło z użycia, ponieważ sytuacja finansowa sportowców w coraz mniejszym stopniu była uzależniona od liczby widzów, a coraz bardziej wiązała się z interesami korporacji. Małe tradycyjne sporty, na przykład angielskie lotki czy snooker, potrafiły przyciągnąć olbrzymią widownię. Niektóre imprezy międzynarodowe, przede wszystkim Igrzyska Olimpijskie, wskrzeszone w 1896 roku w Atenach- ponownie zorganizowane tam w 2004 roku- są obecnie jednym z najważniejszych wydarzeń medialnych. W 1912 roku, podczas olimpiady w Sztokholmie, po raz pierwszy wykorzystano elektryczne urządzenia i służące mierzeniu czasu. Granica między informacją, a rozrywką coraz bardziej zacierała się w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych, zarówno w gazetach, jak i mediach elektronicznych. Inforozrywka- hybrydowe, niezgrabne określenie używane do opisania nieznanych dotychczas produktów medialnych- jest równie brzydkie i równie bogate w znaczenia co pojęcie „kompunikacja”. Kiedy Harold Harmsword zaczął wydawać w 1896 roku w Londynie kosztującą pół pensa gazetę codzienną „Daily Mail”, zamierzał dostarczyć swoim czytelnikom zarówno rozrywki, jak i informacji. Rola prasy. Śledztwo dziennikarskie stało się „najbardziej chwaloną i cenioną formą dziennikarstwa, usuwając w cień najwyżej cenione w XIX wieku zadanie kształtowania opinii publicznej”. Pierwsza Poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych z 1791 roku mówiła, że „Kongres nie może stanowić ustaw wprowadzających religię albo zabraniających swobodnego wykonywania praktyk religijnych, ograniczających wolność słowa lub prasy”. Audycje radiowe w Stanach Zjednoczonych traktowano inaczej niż prasę, podlegały one regulacjom prawnym, między innymi ze względu na ograniczoną liczbę dostępnych częstotliwości. We Francji, gdzie centrum informacji, edukacji i rozrywki był Paryż, przełomową datą dla historii prasy jest rok 1881, kiedy po przedłużającej się i wszechstronnej debacie uchwalono nowe prawo, zaczynające się od słów: „Prasa jest wolna”. Natomiast James Gordon Bennett miał większe oczekiwania wobec swojego „New York Herald”. Ambicją pochodzącego ze Szkocji Bennetta było uczynienie z prasy „ważnego organu i środka rządowego, społecznego, handlowego, finansowego, religijnego i dotyczącego całej cywilizacji”. James G. Bennett Jr. podążał tą samą drogą co ojciec i sfinansował misję Henry’ego M. Stanleya do Afryki w 1869 roku, mającą na celu odnalezienie Davida Livingstone’a, misjonarza i badacza. Technologia też stanowiła część wizji Bennetta, podobnie jak wielu innych wydawców. Przed końcem okresu, nazywanego przez niektórych komentatorów złotym czasem prasy, jedna z dziewiętnastowiecznych gazet, „Manchester Guardian”, która w 1855 roku przekształciła się w „dziennik za pensa”. Z perspektywy czasu widać, że to, co wydarzyło się w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XIX wieku, było wstępem do dwudziestowiecznej historii mediów. To wówczas ideał poinformowanej „publiczności” ustąpił miejsca realiom „rynkowym” w mediach, nie tylko w książkach, lecz również w periodykach. Masowe wykształcenie (obejmujące umiejętności czytania i pisania) zaczęto uważać za niezbędne dla ochrony interesu narodowego, podobne znaczenie pod koniec XX wieku przypisywano kontynuacji nauki na szczeblach ponadpodstawowych oraz umiejętności obsługi komputera. Arnold pierwszy określił, „nowe dziennikarstwo” jako „trzpiotowate”, ponieważ starało się przyciągnąć czytelników pochodzących z klas, które niedawno otrzymały prawa wyborcze. Dla Arnolda Stany Zjednoczone były negatywny przykładem, dlaczego rozwoju wypadków. Żył wystarczająco długo, aby móc oskarżać amerykańskich magnatów prasowych: Williama Randolpha i Edwarda Willisa Scrippsa, o niekorzystne zmiany. W 1900 roku plotki i pogłoski były liczniejsze niż w 1800 roku. Inne czasopismo wydawane przez Bella, „Bell’s Weekly Messenger”, również skupiało się na przestępstwach, skandalach, seksie, katastrofach, epidemiach i wyścigach konnych. Podobnie jak założone w 1843 roku „News of the World” i wiele czasopism publikowanych przez Edwarda Lloyda, które nie dotrwały do naszych czasów. Jean Charles Sismondi w 1823 roku zauważył bez ogródek, że choć „w Anglii prasa codzienna jest ogromną siłą”, to jednak stawia sobie za cel „nie dobro publiczne, ale jak największą liczbę subskrubentów”. „Quarterly Review” określił „The Times” „najbezczelniejszą z londyńskich gazet i najbardziej pozbawioną skrupułów we wszystkim poza złośliwościami i intrygami”. Za czasów Barnesa, „The Times” zyskał opinię „Gromowładnego” i zdobył taką pozycję wśród dzienników, jak brandy wśród alkoholi. „The Times” jego zdaniem był jak Jupiter, bóg bogów, ale pracujących dla niego dziennikarzy nie obdarzał ani szacunkiem, ani poważaniem. Od dawna uważano ich za pismaków, ale teraz stali się czymś znacznie gorszym- „namolnymi poszukiwaczami sensacji”. Na północy, w Nowym Jorku, Columbia University miał stać się ośrodkiem kształcenia dziennikarzy od 1912 roku, choć proponował tylko studia podyplomowe. Człowiekiem, który przyczynił się do otwarcia nowego kierunku przez Columbia University, był Joseph Pulitzer, od którego imienia pochodzi nazwa prestiżowej nagrody (osiem kategorii obejmuje dziennikarstwo, sześć- literaturę). Jedną z najbardziej znanych postaci w amerykańskim panteonie dziennikarstwa stał się Walter Lippmann, felietonista, który dwukrotnie zdobył nagrodę Pulitzera. Lippmann badał to zjawisko dogłębnej, a jego wpływowa i często wznawiana książką „Public Opinion”, wydana po raz pierwszy w 1922 roku, nadal jest jednym z najbardziej znanych opracowań na ten temat. Często oferuje im się „stereotypy” i „pseudorzeczywistośc” na temat spraw państwowych, tymczasem potrzebują oni mądrej informacji. Sfera publiczna w ujęciu Lippmanna, podobnie jak Habermasa (twórca pojęcia), jest trudna do utrzymania, kiedy media wypaczają przekazywane fakty, a reklama manipuluje nimi. Sfera publiczna pozostaje więc ideałem, choć większość amerykańskich wydziałów dziennikarstwa, wierzy w realizację tego ideału w złożonej sytuacji społecznej i kulturowej. Stead był redaktorem „Gazette” tylko przez pięć lat, wówczas łączył poruszające artykuły wstępne z sensacyjnymi informacjami, często związanymi z kampaniami społecznymi lub politycznym. Do najważniejszych należała akcja przeciwko prostytucji nieletnich, którą nazywał „białym niewolnictwem”. Zapoczątkował również dziennikarstwo śledcze. W 1890 roku, początkowo z finansową pomocą George’a Newnesa, następnie zaś Cecila Rhodesa, doprowadził do powstania tytułu, który od początku przynosił zyski „Review of Reviews”. Czasopismo to jest niezwykle ważne dla historyków prasy światowej. „Daily Telegraph”, najbardziej poczytna gazeta brytyjska, przewidywała, że w przyszłości prasę będzie się traktować jako znaczenie „potężniejszy i godny zaufania organ władzy niż prokurator generalny czy cenzor”. W Anglii dopiero w 1961 roku „Sunday Times”, kierowany przez Evansa, wprowadził wypełniony reklamami kolorowy magazyn ilustrowany, innowację tę wkrótce przejęły niedzielne wydania angielskich gazet. W Stanach Zjednoczonych powstała też prasa brukowa, a wielcy łowcy skandali, tacy jak Lincoln Steffens, tworzyli swoją reputację, pisząc artykuły do dzienników i czasopism, zwłaszcza nowego magazynu „McClure’s”, w treści i formie znacznie odróżniających się od takich pism, jak „Atlantic”, „Harpers” czy „Century”. Założony przez Cyrila Arthura Pearsona w 1890 roku tygodnik „Pearson’s Weekly”, posługujący się mottem „ciekawić, uszlachetniać, bawić”, oraz jego gazeta „Daily Express”, której pierwszy numer ukazał się w 1900 roku, w latach dwudziestych XX wieku przeszły w ręce Kanadyjczyka, Maxa Aitkena. BBC (główny brytyjski publiczny nadawca radiowo-telewizyjny) założono w 1922 roku z inicjatywy sześciu firm zajmujących się produkcją sprzętu radiowego), pierwszy redaktor John Reithow. Nie podawało wyników meczów i wyścigów konnych, a zakłady piłkarskie i obstawienie koni należało do popularnych gier hazardowych. Kiedy BBC zaczęło wydawać drugie czasopismo, o wyższych ambicjach intelektualnych niż „Radio Time”, zatytułowała je „Listener” (Słuchacz). Opinia publiczna (reakcja zbiorowości ludzkich na działania polityczne i społeczne) miała być kształtowana inaczej niż rozrywka i nauka, które zaczęto od siebie oddzielać. „Life”, oferujący kolorowe reportaże fotograficzne, które ukazywały wszystkie ważniejsze wydarzenia, upadł w 1972 roku, gdy podjął otwartą rywalizację z telewizją. Tworzenie się opinii publicznej we współczesnym znaczeniu przypada na okres Oświecenia, a kształtuje się do początków dwudziestego wieku. Po śmierci Luce’a (założyciel magazynu „Life” w 1936 roku) w 1967 roku „Time” i wytwórnia Warner Brothers stały się zalążkiem przyszłej potężniej spółki medialnej. W 1996 roku dołączył do niej również Ted Turner, który od zera i wbrew wszelkim przewidywaniom stworzył w Atlancie globalną sień informacyjną CNN. Amerykańska prasa musiała dostawać się do tej nowej sytuacji, podobnie jak do komputeryzacji. Wzrost liczby transmisji- najpierw radiowych, potem zaś telewizyjnych- doprowadził do zmniejszenia liczny reklam zamieszczanych w prasie, z 45% wszystkich ogłoszeń w 1935 roku do 23% w 1995 rok, ale łączny udział reklam telewizyjnych i prasowych pozostał mniej więcej stały- 46-procentowy w porównaniu do osiąganego wcześniej 45-procentowego. „Społeczna historia mediów” rozd. 7 1890 r. - wprowadzenie telefonu 1893 r. - wprowadzenie telegraf 1924 r. - powstanie IMB (International Business Machines Company), w wyniku fuzji, w której wzięła udział firma produkująca cyfrowe karty perforowane- Tabulating Machine Company (TMC)- założona w 1896 r. przez Hermana Holleritha. 1950 r. - Alan Turing, jeden z pierwszych specjalistów od komputerów: komputery są to „uniwersalne maszyny”, które sprawiają, że „nie trzeba projektować nowych urządzeń do różnego typu procesorów informatycznych”. - laureaci nobla John Bardeen i Walter Brattain dwa lata wcześniej zaprojektowali urządzenie z germanu, służące zwiększaniu stanu skupienia i przypominające dwa detektory kryształkowe. - pierwsze na świecie komputery przynoszące zyski- Manchester Mark I- w Wielkiej Brytanii 1956 r. - powstanie rządowej Agencji ds. Nauki i Technologii. 1957 r. - John Backus z IBM opracował nowy „program wewnętrzny”- język komputerowy FORTRAN (formula translating system) 1958 r. - Jack Kilby zanotował w swoim dzienniku: „Można by dokonać wyjątkowej miniaturyzacji wielu układów scalonych dzięki umieszczeniu oporników, kondensatorów, tranzystorów i diod na krzemowej płytce”. 1959 r. - sprzedano więcej tranzystorów niż lamp elektronowych. - Jack Kilby wystąpił o patent na układ scalony, czyli „zbiór materiałów półprzewodnikowych […], w które zostały całkowicie zintegrowane wszystkie elementy układu scalonego”. 1962 r. - stworzenie „ram pojęciowych” dla sieci komputerowej przez Douglas’a Engelbart’a. - pierwszy eksperymentalny program telewizyjny. - ramy kontroli, pierwsza Ustawa o Komunikacji Satelitarnej 1963 r. - wypuszczenie na rynek minikomputera- PDP8- do najbardziej obiecujących klientów (osoby związane z edukacją) - tylko 10% znajdujących się w sprzedaży układów należało do układów scalonych. - wysłano satelity „Syncoms I” i „Syncoms II” oraz „Syncoms III”, za pośrednictwem której transmitowano igrzyska olimpijskie w Tokio. 1964 r. - Gordon Moore, chemik, współtwórca Intelu i jego pierwszy prezes sformułował zasadę, nazwaną później prawem Moore’a, która zachowała swą aktualność w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych. Prawo Moore’a mówiło, iż liczba tranzystorów w jednym chipie podwaja się co osiemnaście miesięcy. - pojawienie się tranzystorów doprowadziło do produkcji telewizorów tranzystorowych przez nowopowstałe przedsiębiorstwo Sony. 1966 r. - mistrzostwa świata w piłce nożnej obsługiwało 6 satelitarnych telewizji transatlantyckich. 1968 r. - patent na miniaturyzacje przyznany Intelu. - demonstracja Douglas’a Engelbart’a oNLine Systemu (NLS) w San Francisco z wykorzystaniem „zestawu narzędziowego”. 1969 r. - wprowadzono taśmę magnetyczną. 1970 r. - Intel wprowadził RAM, który stopniowo doprowadził do obniżenia kosztów składników pamięci. - założenie Xerox Palo Alto Laboratory przez Bob’a Taylor’a, a kierowaną przez Alan’a Kay’a (to oni stworzyli mysz komputerową- początkowo nazywaną „wskaźnikiem pozycji XY na monitorze”). - komisja prezydencka donosiła, że „Amerykańska Poczta przeżywa kryzys”. 1971 r. - Marcian Hoff stworzył mikroprocesor, który zaczął być określany sercem komputera. 1972 r. - wyszedł suplement do encyklopedii, w którym komunikacja została dokładniej opisana. - stopniowo zaczęto używać terminu „konwergencja” do opisu organizacji i procesów. - amerykański niezależny dziennikarz Ralph Lee Smith postrzegał innowacyjną wówczas telewizję kablową jako sposób zapewnienia „elektronicznej, komunikacyjnej autostrady wszystkim krajom mającym do niej dostęp” oraz wszelkiego rodzaju usług dostarczanych do domu, biura lub fabryki. - technologia cyfrowa będzie panowała przede wszystkim- jeżeli nie jedynie- w komunikacji. - kasety wideo wprowadzone do sprzedaży. 1974 r. - Nolan Bushnell zaczął wyposażać w mikroprocesory gry Pong, dzięki czemu możliwe stało się podłączenie ich do odbiorników telewizyjnych. - Radio Electronics wprowadził na rynek komputer wraz z podręcznikiem noszącym tytuł „Your Personal Microcomputer”. - doszło do porozumienia francusko-niemieckiego dotyczącego stworzenia wielozadaniowego systemu satelitarnego Symphonie, który miał zapewniać satelitarną łączność radiową i telefoniczną między Europą a Afryką, a później również Ameryką Łacińską. 1975 r. - Popular Electronics reklamował swój nowy produkt jako „pierwszy na świecie mikrokomputer, mogący konkurować z pełnowymiarowymi modelami”. - zaczęła działać telewizja satelitarna, wykorzystująca satelity NASA i nadawała programy poruszające kwestie zdrowia, higieny i rolnictwa. 1976 r. - telewizja stworzyła ogólnokrajową sieć łączącą centralę w Pekinie z 20 prowincjami, które przekazywały sygnał telewizyjnych do lokalnych stacji. - All India Radio (AIR) straciło monopol nad radiem i telewizją. - pierwszy komputer osobisty w sprzedaży, kiedy Steve Wozniak i Steve Jobs wypuścili na rynek składany fabrycznie model Apple I. - pierwsze komercyjne połączenie światłowodowe, zapewniające odbiór kolorowych kanałów telewizyjnych powstało w anielskim Sussex. 1977 r. - CB-radio (Citizens’ Band) zyskało taką popularność, że niemal milion osób w styczniu złożyło wniosek do FCC o przyznanie licencji na jego używanie. 1978 r. - holenderska firma Philips zademonstrowała technologię laserową. 1979 r. - opublikowany zbiór tekstów From Television to Home Computer pod redakcją Angusa Robertsona, komputer osobisty (PC) uznano tylko za jeden z elektronicznych gadżetów, wśród których wyżej uplasował się magnetowid (VCR) - John Howkins, wówczas redaktor naczelny czasopisma „Intermedia”: „Co kilka dni pojawia się nowe czasopismo lub wznawiane jest stare, donoszące o nieustannie rozwijającym się biznesie medialnym”. - Agencja Badania Przestrzeni Kosmicznej doprowadziła do lotu pierwszej rakiety kosmicznej, Ariane. - pierwszy na świecie wideotekstowy system operacyjny- Prestel. 1980 r. - Apple Macintosh jako spółka publiczna warta 1,2 miliarda dolarów. - IBM zwraca się do Microsoft, aby stworzyła system operacyjny. - Wspólnota Europejska wydała oświadczenie o nowej technologii informacyjnej- telematicsw którym nie tylko stwierdzono trwanie rewolucji technologicznej, ale również to, że nie można jej zatrzymać. - rząd brytyjski powołał pierwszego Ministra Technologii Informacyjnej, powierzył telekomunikację sektorowi prywatnemu. - w Ameryce pierwsze płyty kompaktowe znalazły się w sprzedaży w Boże Narodzenie. - (do 1995r.) liczba kaset VCR w Stanach Zjednoczonych wzrosła z 1,8 miliona do 86 milionów. 1982 r. - nowy amerykański dziennik „USA today”. - zadeklarowano, że rozpowszechnianie kultury europejskiej przez politykę telewizji europejskiej stanowi klucz do integracji. 1983 r. - otwarcie w londyńskim Muzeum Nauki nowego działu poświęconego mediom. - IBM ogłosił powstanie Virtual Universe Operation System OS/VU, włączając w powstanie takie słowa jak „system planetarny” i „galaktyki”. - VPL Research stworzył wiele akcesoriów- czyli „narzędzi”- związanych z wirtualną rzeczywistością, znacznie różniących się od tych, które opracował IBM. - Microsoft obsługiwało 40% wszystkich komputerów osobistych. - Agencja Badania Przestrzeni Kosmicznej umieściła na orbicie pierwszego satelitę. 1984 r. - wypuszczenie przez Apple Macintosh jedną z niezwykłych reklam telewizyjnych. - pierwszy oparty na światłowodach system telewizyjny w Stanach Zjednoczonych zaczął działać w Brimingham. - rząd brytyjski sprzedał swoje udziały w Cable and Wireless sprywatyzowanemu British Telecom. 1985 r. - interesujące badania na temat zaangażowania Japonii w rozwój mikroelektroniki, doprowadziły do wyróżnienia sześciu okresów w historii japońskiej technologii od odnowienia cesarstwa w 1868 r. - Microsoft zmienił się na spółkę publiczną, a Bill Gates został milionerem. - W Stanach Zjednoczonych było więcej wypożyczalni kaset niż kin. - zakończenie precedensowej sprawy Stanów Zjednoczonych przeciw AT&T (rozpoczęta 1974r.) 1990 r. - Konsorcjum umieściło na orbicie własnego satelitę, również zbudowanego przez Hughes Communications. 1992 r. - londyński „Financial Times” opublikował raport z badania Computers and Communications, który zaczynał się od stwierdzenia o „powolnej, ale nieuniknionej konwergencji narzędzi komputerowych i telekomunikacyjnych”. 1993 r. - pojawienie się terminów „infostrada” i jego warianty- „infostrada danych”, „infobahn” użyte w czasopiśmie „Wired”. 1994r. - założenie czasopisma „Wired”. 1995 r. - Bill Gates ogłosił, że Microsoft jest w trakcie wprowadzania takich programów jak Internet Information Server i Internet Explorer, Navigatior Netscape’a był już w fazie produkcji. 1996 r. - (do 1990r.) możliwości kabla transatlantyckiego wzrosły dziesięciokrotnie. 2008 r. - rząd brytyjski posłużył się słowem „konwergencja”, tworząc ekspercką grupę Convergence Think-Tank badającą wpływ rozwoju technologicznego na media i przemysł medialny. Proces nazwany „kompresją cyfrową”- czyli zmniejszenie objętości danych, również danych dźwiękowych, w celu oszczędzania miejsca na dysku- miał szczególne znaczenie dla radia i telewizji. IMB (International Business Machines Company). Badania przeprowadzone w Japonii wskazały: „porządek społeczny oparty na równości”, „wyspecjalizowaną technologię w małych i średnich przedsiębiorstwach”, „tradycję poszanowania relacji międzyludzkich” oraz „kulturowo uwarunkowany szacunek dla technologii”. Podobnie jak wczesne dzieje kolei, historia komputeryzacji obejmuje różne rzeczy: projektowanie, pamięć, język, obwód logiczny, oprogramowanie oraz różnego rodzaju urządzenia, na przykład modem (modulator/demodulator) konieczny do przekazywania danych komputerowych niezależnie od linii telefonicznych czy mysz- urządzenie umożliwiające kontrolowanie kursora na monitorze komputera. Początki „pamięci” sięgają lat czterdziestych. Twórcy oprogramowania komputerowego nadali nowe znaczenie używanemu już wcześniej słowu software (oprogramowanie), które stało teraz w opozycji do hardware (sprzęt). Wyrażenie róg obfitości (nadmiar), tradycyjnie wiązane z produktami i zasobami, szybko zaczęto stosować również w odniesieniu do mediów elektronicznych, które u swych początków nie mogły się rozwijać z powodu niedostatku częstotliwości radiowych. W przypadku telewizji ramy instytucjonalne, w których tworzono i dystrybuowano programyczy to przez publiczną telewizję, czy też, jak działało się to w Stanach Zjednoczonych, przez potężne sieci telewizyjne- nie doświadczały kryzysu, ale oddawane były nieustannemu nadzorowi. Myślenie władz brytyjskich w dużym stopniu kształtował raport dotyczący „systemu kablowego” wydany w 1981 r. przez Information Technology Advisory Panel (żaden członek tego zespołu nie pracował wcześniej w mediach). Zbiór Communications for Tommorow wydano dzięki Aspen, a jego redaktorem był Glen O. Robinson. W 1976 r. nowa organizacja medialna Door Dashan zarządzała jedynie telewizją. Robinson: „Najważniejszym zadaniem medialnej polityki jest stworzenie planu społecznej kontroli nad strukturą i działaniem przemysłu medialnego, do którego zaliczam: wyspecjalizowanych przewoźników publicznych, sieci o wartości dodanej, usługi i udogodnienia satelitarne, sprzęt telekomunikacyjny, programy radiowo-telewizyjne, telewizję kablową, telewizję płatną, CB-radio, itd.” Niewiele osób przed drugą połową lat siedemdziesiątych dostrzegało „niezwykłe zbliżenie, jakie wkrótce nastąpi między mediami”. Media wyróżniała właśnie ich mnogość, na co wskazywał Robinson. John Black, słynny bibliotekarz dostrzegł rozwój mikroelektroniki, której wynikiem był „znaczny wzrost mocy komputerów”, umożliwiający większość zmian, jakie się do tego czasu dokonały. Dzieci i dorośli stali się miłośnikami gier komputerowych, takich jak na przykład Space War, którą w latach sześćdziesiątych podobno wymyślił student MIT, czy powstałej w latach dziewięćdziesiątych pierwszej trójwymiarowej gry Doom. Jak zwykle pojawiły się- szczególnie burzliwe w Wielkiej Brytanii- dyskusje na temat domniemanych efektów gier komputerowych, zwłaszcza ich wpływu na dzieci. W tym samym roku co Apple I wyszedł Apple II o znacznie większej liczbie funkcji. Jednym ze sponsorów tego przedsięwzięcia był Mike Markkula, wcześniej kierownik do spraw marketingu w firmie Intel, który w wieku 32 lat opuścił firmę jako milioner. Reklama Apple zawierała kilka poziomów znaczeń, które -umieszczając ją w centrum kontekstu kulturowego- błyskotliwie przeanalizował Arthur Asa Berger w Manufacturing Desire (1996). Microsoft szybko stał się głównym dostawcą systemów operacyjnych i choć zdominował rynek, od początku miał rywali, przede wszystkim Netscape’a, którego twórca Marc Andreessen, w czasach studenckich opracował wyszukiwarkę „Mosaie”. Pięć japońskich firm znalazło się wśród 10 najlepszych światowych producentów sprzętu elektronicznego, a drugie i trzecie miejsce na tej liście zajmowały Toshiba i Hitachi. Philips, uznane za europejskie przedsiębiorstwo, zajął 10 miejsce, natomiast Korea Południowa dopiero zaczynała się liczyć na rynku. Wcześniejszych udoskonaleniem była pamięć na płytach kompaktowych, które umożliwiały przechowywanie i odtwarzanie w domu zawartości całych encyklopedii. Można było również nagrywać na nie gry wideo. Płyta DVD wkrótce miała pojemność sześciokrotnie przewyższającą pojemność CD-Romu. Pojawienie się gospodarczych fal odkrył rosyjski ekonomista, Nikołaj Kondratjew. Prestel mógłby używać nazwy „wideotekst”, gdyby Poczta miała prawa do tej nazwy, nie był to jednak jedyny tego rodzaju system operacyjny. Brytyjska IBM opracowała system Oracle, we Francji istniał Teletel. Społeczne skutki rozpowszechnienia się kaset VCR budziły mniejsze zainteresowanie niż technologiczne- na przykład bitwa o standardy- czy gospodarcze, które wiązały się z poważnymi inwestycjami w badania. Ponieważ w wielu krajach kasety wideo można było zarówno kupić, jak i wypożyczyć, wypożyczalnie filmów stały się bardziej widoczne i wszechobecne w krajobrazie miejskim niż księgarnie. Prezentacja- prasa. 1.Podział prasy ze względu na: - częstotliwość ukazywania się: dzienniki, tygodniki, dwutygodniki, miesięczniki, dwumiesięczni, kwartalniki, roczniki - tematykę - zasięg - adresata - wydawcę-dysponenta - ideologie - poziom - funkcje społeczna 2. Kto wydaje gazety? - Ringier Axel Springer Polska Sp. z o. o. - Wydawnictwo Bauer Sp. z o. o., Sp.k. - Polska Press Sp. z o. o. - Burda Media Polska Sp. z o. o. 3. Reklama w prasie. Najbardziej godne zaufania i wiarygodne są reklamy w: - gazetach 40% - czasopismach 30% - telewizji 23% - radio 18% - internecie 16% Nachalny charakter: - gazeta 19% - internet 41% - telewizja 38% - radio 25% - czasopisma 21% PBC- Polskie Badania Czytelnictwa. Dostarcza dane niezbędne przy planowaniu kampanii reklamowych, które dostępne są na platformie PBC Planner. Program ten prezentuje zasięg czytelnictwa dla ponad 150 tytułów prasowych, ułatwia określenie grupy docelowej danego pisma, udostępnia cenniki reklam oraz sprzedaż prasy. PBC wiedzą wspiera rynek wydawców przy opracowywaniu strategii rozwoju pism. Dzięki wynikom spółki powstaje ranking polskich dzienników i czasopism oraz opracowywane są profile ich czytelników. Z danych PBC korzystają przedstawiciele domów mediowych, wydawców, agencji reklamowych, a także instytucji publicznych. Polskie Badania Czytelnictwa przyczyniają się do rozwoju rynku reklamy, a także kształtują decyzje biznesowe, które wpływają na działania konsumentów. Misją spółki jest zagwarantowanie pełnego obiektywizmu, niezależności i zgodności z najwyższej klasy standardami międzynarodowymi badań czytelnictwa prasy w Polsce. Metodologia badania. Zbudowana jest przez zespół ekspertów PBC w oparciu o międzynarodowe standardy wypracowane przez National Readership Survey w Wielkiej Brytanii, EMNID Institut GmbH w Niemczech oraz Centre d’Etudes des Supports de Publicite we Francji. Uwzględnia doświadczenia wydawców prasy w Polsce oraz wykonawcy badania – Kantar Polska S.A. W ciągu roku badaniom zostaje poddanych 20 tys. respondentów w zakresie ok. 180 tytułów prasowych. Wielkość próby. Próba badawcza dobierana jest w sposób losowy z operatu GUS. Schemat badawczy PBC opracowuje pod kątem czytelnictwa różnych rodzajów publikacji: ogólnopolskich, regionalnych i lokalnych oraz różnych periodyczności. Dobór respondentów w adresach mieszkalnych wylosowanych z Próby PBC. PBC przekazuje próbę adresów wykonawcy badań. Na tej podstawie zatrudnieni przez wykonawcę ankieterzy dobierają respondentów w wieloosobowych gospodarstwach domowych. Odbywa się to według procedur- siatki Kisha. Metoda realizacji badania. Badanie realizowane jest metodą standaryzowanego wywiadu indywidualnego wspomaganego komputerowo, prowadzonego przez ankieterów zatrudnionych przez wykonawcę – z użyciem należących do niego komputerów przenośnych (metoda CAPI). Do tego celu wykorzystuje się specjalistyczne oprogramowanie firmy oraz Skrypt Czytelnictwa Tytułów tj. program komputerowy służący do realizacji części „czytelnictwo tytułów”, który zapewnia rotację i prezentację winiet. Program ten jest opracowany przez PBC. Pomiar prowadzony jest w sposób ciągły, we wszystkie dni tygodnia przez cały rok z wyjątkiem nielicznych świąt. Populacja. Badanie dostarcza informacji o czytelnictwie prasy mieszkańców Polski mających w dniu wywiadu od 15 do 75 lat. Top 5 polskich dzienników. (1) Fakt (2) Gazeta Wyborcza (3) Przegląd sportowy (4) Super Express (5) Dziennik Gazeta Prawna Prezentacja- radio. 1. Funkcjonalność radia - do komunikacji w wojsku - dla żeglugi jako system łączności - transmitowanie publicznych debat - medium reklamowe, początek płatnych reklam- od 1923 - pierwszy radiowy odbiornik na baterie, 1923 - pierwsze komercyjne radio samochodowe, 1930 - pierwsze walkie-talkie, 1940 (ikona sprzętu radiowego II wojny światowej) - pierwsze radiostacje internetowe, 1994 - szybkość transferu informacji, bezpośredni przekaz, większa siła perswazji i przede wszystkim magia słowa uczyniły radiofonie niekonwencjonalna królową kolejnych dziesięcioleci. - jako medium reklamowe- czwarta władza - środek komunikacji na świecie, zarówno w krajach rozwiniętych, gdzie stacje radiowe wykorzystują nowe technologie jak i w krajach rozwijających się, gdzie radio stymuluje rozwój społeczeństwa 2. Cyfryzacja radia - analogowe FM, UKF- powszechne radio z zintegrowanym tuner FM, z możliwością zapisywania stacji, gdzie jego sygnał jest ograniczony - cyfrowe DAB- odpowiedz na analogowe FM, wybór także po nazwie stacji, nie ulega zakłóceniom, także w ruchu, pozwala na zaprogramowanie odsłuchu lub nagrania audycji na tydzień przed emisja. Wysokie koszty. 3. Radio internetowe. - łącze internetowe + komputer lub urządzenie przypominające zwykły radioodbiornik - jakość sygnału jest zależna od szybkości transmisji w łączu internetowym i obciążeniach serwerów radiowych - zaleta jest czysty i dobrze zrozumiały nasłuch dalekich i bliskich stacji 4. Co oferuje radio? - muzykę - informacje o bieżących wydarzeniach, a także nowiny ze świata polityki, biznesu, kultury oraz społeczności lokalnych - programy dla różnych grup słuchaczy, np programy dla młodzieży, informacyjne, zainteresowań, biznesowy, kulturalny 13 luty światowy dzień radia Wynalazcą radia byli inżynier Nikola Tesla oraz Guglielmo Marconi, który w 1894 roku rozpoczął doświadczenie z przesyłaniem i odbiorem fal radiowych. Radio służyło początkowo do przekazywania znaków alfabetu Morse’a, a następnie dźwięku. W roku 1993 rozpoczęło działalność pierwsze radio internetowe. Polskie radio- jednoosobowa spółka Skarbu Państwa z siedzibą w Warszawie, której celem działalności jest wypełnianie zadań radiofonii publicznej w Polsce. Pierwsza audycja nadana w 1925 roku z rozgłośni Polskiego Towarzystwa Radiotechnicznego. Regularną emisję Polskiego Radio rozpoczęło 1926 roku. Pierwszą audycję poświęcono muzyce Fryderyka Chopina. KBR- Komitet Badań Radiowych. Radio Track- największe badanie realizowane na polskim rynku. Powstaniu Komitetu Badań Radiowych (KBR) towarzyszyła idea integracji branży radiowej i stworzenia odpowiedniej jakości narzędzia opisującego rynek radiowy w Polsce. Wyniki słuchalności stacji ogólnopolskich: (1) Radio RMF FM - 29.2% (2) Radio ZET - 12.3% (3) Jedynka – Program 1 Polskiego Radia - 5.7% (4) Trójka – Program 3 Polskiego Radia - 4.8% (5) VOX - 3.3% Metoda badawcza. Badanie jest realizowane na ogólnopolskiej próbie Polaków. Populację badaną stanowi ludność Polski w wieku 15-75 lat. Próba liczy 84 000 osób rocznie. Metodą badawczą jest DAR, polegający na odtworzeniu w trakcie wywiadu wydarzeń dnia poprzedniego i umożliwiający szczegółowe zarejestrowanie faktu słuchania stacji radiowych. Dane w części DAR są zbierane techniką CATI. II wojna światowa. 6 września 1939 roku została zrujnowała stacja nadawcza w Raszynie, ale 7 września zaczęła nadawać Warszawa II, utworzona na dyspozycję dowódcy obrony Warszawy. Stacją kierował dyrektor muzyczny Polskiego Radia Edmund Rudnicki. Warszawa II nadawała przemowy Stefana Starzyńskiego, dostarczała wiadomości ze świata, aktualizowała wiedzę słuchaczy na temat wydarzeń stoicy i ogłaszała alarmy lotnicze. 30 września władze nazistowskie przejęły rozgłośnię, skonfiskowały odbiorniki i zakazały Polakom słuchania radia. 1 października 1939 Polskie Radio przeszło do działalności tajnej. Prezentacja- telewizja. Ikoniczne wydarzenia: (1) Pierwsza polityczna debata telewizyjna pomiędzy Richardem Nixonem i Johnem Kennedy. Był to przełomowy moment dla rozwoju popularności telewizji. Specjaliści od PR dobrze wiedzieli jak manipulować odbiorcami- Kennedy w trakcie wystąpienia wyglądał był wypoczęty i opalony, podczas gdy Nixon wyglądał na zmęczonego, po dwóch tygodniach spędzonych w szpitalu. Widzowie opowiadali się za Kennedym, słuchacze radia skłonni byli poprzeć Nixona. (2) Pierwsze wystąpienie The Beatles w USA. Ich występ w show Sullivana obejrzało ok. 73 miliony widzów. (3) Lądowanie Apollo 11 na Księżycu. W 1969 roku setki milionów ludzi wpatrywało się, jak Neil Armstrong stawia pierwszy krok na Księżycu i wymawia słowa: „To mały krok człowieka, ale ogromny dla ludzkości”. Telemetria- system siedmiu kroków stosowany w krajach Nielsen Audience Measurement (międzynarodowa firma badawca specjalizująca się w telemetrycznych badaniach oglądalności telewizji), gwarantuje wiarygodność, przejrzystość i niezależność danych: (1) Analiza struktury społeczeństwa (tzw. Sondaż założycielski- Establishment Survey) (2) Wybór grupy rodzin, która pozwoli odtworzyć strukturę demograficzną Polski w mniejszej skali (budowa panelu telemetrycznego) (3) Instalacja mierników telemetrycznych, dzięki którym gromadzone są informacje (4) Codzienna transmisja danych od rodzin do komputerowej „biblioteki” Nielsen Audience Measurement (5) Obróbka danych i stworzenie z tysięcy elementów jednej spójnej bazy danych (6) Opisane sekunda po sekundzie, jakie programy były nadawane przez poszczególne stacje (7) Przekazanie klientom Nielsen Audience Measurement plików, które po umieszczeniu w oprogramowaniu dają pełny obraz widowni telewizyjnej. PBI- Polskie Badanie Internetu Wspiera rynek wiedzą pozwalającą podejmować decyzje biznesowe w środowisku cyfrowym. W tym celu organizacja prowadzi i udostępnia wyniki badań internetu – standardu pomiaru widowni internetowej Gemius/PBI. Z danych PBI korzystają przedstawiciele wydawców, domów mediowych, działów badawczych dużych firm oraz agencje interaktywne. PBI przyczynia się do rozwoju cyfrowego rynku, dzieli się także wiedzą ekspercką i nawiązuje współpracę z organizacjami partnerskimi o zbliżonym profilu działalności. Prezentacja- internet. IAB- Związek Pracodawców Branży Internetowej. Misją IAB jest wspieranie działalności uczestników rynku komunikacji interaktywnej oraz popularyzacja internetu jako efektywnego medium poprzez działania promocyjne, badawcze, edukacyjne i ochronę prawną. Początek sieci. Przyjmuje się, że historia powstania Internetu wiąże swój początek z powstaniem pierwszych węzłów sieci nazywanych ARPANET. Ich powstanie datowane jest na 29 października 1969 roku. Dotychczasowe działanie sieci ARPANET dotyczyło zamkniętej struktury komputerów rządowych. Na początku lat 70-tych powstał protokół internetowy o nazwie TCP/IP. Zadaniem TCP była kontrola transmisji danych przesyłanych w Internecie, które miały odtąd trafiać bezpośrednio z punktu A do punktu B (pomiędzy wybranym nadawcą a odbiorcą w obrębie sieci). Z kolei IP odpowiedzialny był za sposób adresowania, co oznacza, że każdy komputer miał teraz przypisany konkretny adres – element ten umożliwił precyzyjne przekazywanie informacji do konkretnego komputera lub sieci komputerów. Internet – był to skrót od słów "inter" i "network", czyli "międzysieć", co oznaczało niemal nieograniczone możliwości tworzenia kolejnych sieci służących do wymiany informacji – zmniejszając przy tym udziały ARPANETu. W 1991 roku zniesiono wydany przez National Science Foundation zakaz wykorzystywania Internetu do celów komercyjnych. Od tej pory Internet zaczął być wykorzystywany do celów prywatnych, a także komercyjnych, poprzez wyświetlanie pierwszych reklam internetowych czy sprzedaż produktów/usług. W roku 1989 Tim Berners-Lee oraz Robert Cailliau stworzyli pierwszą sieci dokumentów hipertekstowych, kryjącej się pod nazwą World Wide Web. Już rok później Tim Berners-Lee stworzył pierwszy HTML – czyli hipertekstowy język znaczników, a wraz z nim pierwszą stronę internetową. Na pierwszą trzeba było czekać aż do 1994 roku, kiedy to Marc Andreessen (późniejszy założyciel firmy Netscape) stworzył pierwszą przeglądarkę internetową o nazwie Mosaic. Niedługo później Netscape stworzyła pierwszą zaawansowaną przeglądarkę o nazwie Netscape Commerce S, która stanowiła wzór do naśladowania dla kolejnych produktów, mających przejąć rynek w przyszłości – walka o miano lidera przeglądarek pomiędzy Netscape a Microsoftem trwała zresztą przez długie lata, zaś ostatecznym zwycięzcą okazała się firma prowadzona przez Billa Gatesa. Wozniak, Jobs. Od początku lat 70. obaj przyjaciele praktycznie wszystkimi swoimi przedsięwzięciami zajmowali się wspólnie. Gdy się poznali, Jobs miał 16 lat, a Wozniak 21. W połowie lat 80. Wozniak zaprojektował Apple Desktop Bus. Ta magistrala używana była w wielu modelach Maców, nawet po jego odejściu. Bo wkrótce po tym Woz poczuł, że nie spełnia się w firmie, której był współzałożycielem i brakuje mu radości z tworzenia czegoś nowego. Wolał zawsze być twórcą i inżynierem niż menadżerem. Czarę goryczy przelała jeszcze jedna kropla – fakt, iż w trakcie zebrania udziałowców w 1985 nie wspomniano o jego dziale zajmującym się Apple II, ani o jego pracownikach. Bill Gates Steve Wozniak Steve Jobs Koncepcja konwergencji mediów. Kłopoty konwergencji. Kluczowymi, ale mało rozpoznanymi przeszkodami postępów konwergencji są na rynku mediów problemy z pomiarem oraz opór kulturowy dziennikarzy. Opór kulturowy wobec konwergencji. W kontekście występowania mediów na rynku konwergencja jest uzasadnionym i pożądanym elementem strategii firm medialnych. Wpływa na nią i napędza ją szereg sił, do których należą: (1) Innowacje technologiczne, włączając rozwój internetu i rewolucję cyfrowa, (2) Deregulacja/liberalizacja i globalizacja oraz prywatyzacja telekomunikacji, (3) Standaryzacja technologii, (4) Poszukiwanie synergii, (5) Obawa przez pozostawieniem poza głównym nurtem wydarzeń (wpływającą na dużą liczbę i skalę fuzji i akwizycji pośród mediów i firm telekomunikacyjnych), (6) Przygotowanie przez stare media materiału do dystrybucji przez nowe media. Kulturowy opór w ramach konwergencji towarzyszy ograniczonemu nadal korzystaniu z pełnych możliwości multimediów. Konwergencja w medialnej, zwłaszcza dziennikarskiej praktyce ogranicza się bowiem często, jak wskazują badania amerykańskie, do krzyżowej promocji, a podziały na dziennikarzy prasowych, telewizyjnych, radiowych i internetowych pozostają trwałe mimo technologicznych zmian pozwalających na ich zniesienie. Typy konwergencji. (1) Ekonomiczna- rynkowa i regulacyjna. Hipoteza, że w krajach biedniejszych dochody na mieszkańca (mierzone np. PKB/osobę) rosną szybciej niż w krajach bogatych. W rezultacie, w długiej perspektywie wszystkie społeczeństwa powinny żyć na podobnym, wysokim poziomie. (2) Technologiczna- wynika z cyfryzacji całej zawartości mediów. Zachodzi na płaszczyźnie infrastruktury i transportowania, czemu odpowiada konwergencja urządzeń (mit czarnej skrzynki) i konwergencja sieci. Jedno urządzenie pełni wiele funkcji, powstanie inteligentnej sieci cyfrowej. (3) Zawartości- szereg procesów zbieżności, integracji i krzyżowania się mediów w odrębie ich zawartości podczas całego procesu jej kreacji. Łączenie się gatunków, transformacja gatunkowa. 2 strony podziału. (1) Konwergencja mediów dzięki sieci komputerowej (internet: portale informacyjne) (2) Konwergencja przekazów, które się scalają, uzależniają od siebie.
