Autor: Aleksander Waligóra, Marcin Wojciechowski (grupa 6 FIR) Temat: 1. Fluktuacje unijnej gospodarki w 2020 Część 1. Opis zjawiska / problemu Na końcu 2019 roku większość przedsiębiorców i ekonomistów zastanawiało się co przyniesie nadchodzący 2020 rok. Wielu patrzyło z optymizmem na przyszłość, pomimo prognozowanego spowolnienia gospodarczego w Europie. Nikt się jednak nie spodziewał tak ogromnego kryzysu, który w zaledwie kilka miesięcy dotknął praktycznie cały świat i nie wiadomo, kiedy się zakończy. Wiele osób już nadało nazwę temu zjawisku- koronakryzys. Covid-19 zakończy 30 lat nieprzerwanego wzrostu w Polsce. Jest to nietypowy kryzys, stanowi on etap przypadkowych wahań koniunkturalnych, których przyczyną są np. strajki, klęski żywiołowe, wojny. Najczęściej są to wahania cykliczne (Periodycznie powtarzające się spadki i ożywienia koniunktury gospodarczej). Z powodu jego szczególnego charakteru ekonomiści musieli poważnie zastanowić się nad tym jakie działania podjąć, aby w jak największym stopniu ograniczyć jego skutki. Obecny kryzys gospodarczy znacząco różni się od załamania finansowego w 2008 i 2009 roku, kiedy to sektor finansowy zatrzymał się i z tego rozlała się cała masa negatywnych zjawisk. Obecne załamanie można porównać do sepsy, to coś co uderza we wszystkie sektory gospodarki. PROGNOZA GOSPODARCZA NA ROK 2020 Z LUTEGO Prognoza gospodarcza z lutego 2020 roku opublikowana przez Komisję Europejską przewidywała, że 2020 rok będzie 8 z rzędu, w którym gospodarka europejska odnotuje wzrost. Zakładano, że wyniesie on 1,2 proc dla strefy euro oraz 1,4 proc. w całej UE. Najwyższy wzrost na poziomie 4 proc prognozowano na Malcie, najniższy 0,3 proc. we Włoszech. Komisarz UE ds. gospodarki Paolo Gentiloni podkreślił, że prognozy dla gospodarki europejskiej zakładają stabilny, choć nieznaczny, wzrost w ciągu najbliższych dwóch lat. Eksperci KE byli zdania, że wzrostowi w najbliższych latach będą sprzyjać konsumpcja prywatna i inwestycje, zwłaszcza w sektorze budowlanym. W kilku państwach zapewne znacznie wzrośnie skala inwestycji publicznych, szczególnie w transporcie i infrastrukturze cyfrowej. Wśród zagrożeń już wtedy wymieniano epidemię koronawirusa, jednak nie sądzono, że będzie ona miała aż tak duży wpływ na sytuację gospodarczą. Zwrócono również uwagę na wysoki stopień niepewności co do polityki handlowej USA, który uniemożliwia szerszą poprawę nastrojów gospodarczych. Wojna handlowa pomiędzy USA a Chinami, może mieć negatywny wpływ na łańcuch dostaw w handlu unijnym. Przewidywano, że wzrost Polskiej gospodarki wyniesie 3,3% PKB. Wśród pozytywnych aspektów wymieniono poprawę sytuacji w zakresie miejsc pracy, zmniejszenie napięć handlowych oraz uniknięcie brexitu bez porozumienia. Prognozowana inflacja w strefie Euro wyniosła 1,3 % a w całej UE 1,5 %. W Polsce miała ona wynieść 2,7 %. Wśród powodów wzrostu inflacji wymieniono wzrost płac oraz wyższe prognozy cen ropy naftowej. PROGNOZA GOSPODARCZA NA ROK 2020 Z MAJA Kolejna publikacja Komisji Europejskiej znacząco różniła się od tej opublikowanej w lutym. Główny wpływ na to miała niespodziewana wtedy na tak dużą skalę epidemia. Wprowadzone na wiele tygodni zamrożenie gospodarki w większości krajów UE miało kolosalny wpływ na sytuację gospodarczą. Kolejna prognoza w przeciwieństwie do tej poprzedniej przewiduje recesję we wszystkich krajach UE. PKB w UE średnio w tym roku ma spaść o 7,4 proc. Nad Wisłą spadek ten w 2020 r. wyniesie 4,3 proc. z powodu „zakłóceń działalności gospodarczej spowodowanych środkami wprowadzonymi w związku z pandemią i bezprecedensowym spadkiem popytu zewnętrznego”. Warto zaznaczyć, że Polska ma być krajem o najniższym spadku PKB w Europie. Bezrobocie wzrośnie z 3,3 w 2019 roku do 7,5proc. Doprowadzi to zapewne do nagłego zatrzymania wzrostu płac. Inflacja została obniżona w porównaniu z zimową prognozą do 2,5 % proc. Konsumpcja prywatna w Polsce znacznie spadnie na skutek wzrostu bezrobocia, gwałtownego spowolnienia wzrostu płac i obaw konsumentów co do przyszłości. Dług publiczny w naszym kraju w tym roku znacząco wzrośnie, z ok. 46 proc. do ok. 58 proc. PKB, a deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych osiągnie 9,5 proc. PKB. Biorąc pod uwagę sytuację w całej UE to najgorszym położeniu będą Hiszpania, Włochy i Grecja. Różnice w wielkości kryzysu w poszczególnych krajach mają być dość spore. Dla przykładu spadek produkcji w Polsce ma przekroczyć 4 proc., natomiast w Grecji ma to być prawie 10 proc. Niemcy mają odnotować spadek PKB rzędu 6,5 proc. a Francja 8,2 proc. W krajach, w których turystyka stanowi ważną gałąź gospodarki sytuacja będzie jeszcze gorsza. We Włoszech, czyli jednym z najbardziej dotkniętych epidemią krajów gospodarka skurczy się w tym roku o 9,5 proc., w Hiszpanii o 9,4 proc. Największe załamanie ma być w Grecji- 9,7 proc, przyszłoroczny wzrost ma wynieść tam 7,9 proc. Prognozowane zmiany PKB w 2020 r. (%) 6 4 2 -2 -4 -6 Belgia Niemcy Estonia Irlandia Grecja Hiszpania Francja Włochy Cypr Łotwa Litwa Luxemburg Malta Holandia Austria Portugalia Słowenia Słowacja Finlandia Bułgaria Czechy Dania Chorwacja Węgry Polska Rumunia Szwecja 0 -8 -10 -12 prognoza z lutego 2020 prognoza z maja 2020 Dług publiczny krajów strefy euro przekroczy 102 proc. PKB. Inflacja w strefie euro wyniesie w tym roku 0,2 proc., a w całej UE 0,6 proc. W zachodniej Europie inflacja będzie mniejsza niż w krajach Europy Wschodniej na przykład we Francji to 0,4 proc, a na Węgrzech 3 proc. Bezrobocie w strefie euro ma skoczyć w tym roku do poziomu 9,6 proc., a w całej UE do 9 proc.; w 2019 roku wynosiło ono odpowiednio 7,5 proc. oraz 6,7 proc. Najwyższy poziom bezrobocia (19,9 proc.) ma wystąpić w tym roku w Grecji. Niewiele lepiej będzie w Hiszpanii (18,9 proc. bezrobotnych). Do 11,8 proc. bezrobocie ma wzrosnąć we Włoszech, a do 10,1 proc. we Francji. W Niemczech bezrobocie ma wynieść w tym roku 9,2 proc. W przyszłym roku sytuacja ma się poprawiać – poziom bezrobocia w UE ma spaść do 7,9 proc., a w strefie euro do 8,6 proc. Przewidywana stopa bezrobocia (%) w 2020 r. 25 20 15 10 5 Belgia Niemcy Estonia Irlandia Grecja Hiszpania Francja Włochy Cypr Łotwa Litwa Luxemburg Malta Holandia Austria Portugalia Słowenia Słowacja Finlandia Bułgaria Czechy Dania Chorwacja Węgry Polska Rumunia Szwecja 0 W efekcie wprowadzonych środków polityki budżetowej ograniczających szkodliwy wpływ pandemii na gospodarkę łączny deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w UE ma wzrosnąć z 0,6 proc. w 2019 roku do 8,5 proc. w 2020 roku. Komisja podkreśla, że wiosenną prognozę charakteryzuje większa niż zazwyczaj niepewność. Jak zapisał się pierwszy kwartał 2020 roku? Eurostat przedstawił dane dotyczące wzrostu PKB w strefie euro. Zanotowane spadki są największe od początku prowadzenia badań, czyli od 1995 roku. Przez większą część pierwszego kwartału gospodarka funkcjonowała normalnie, ale ujawnione przez Eurostat dane pokazują, że załamanie produkcji i spadek PKB miał miejsce już w pierwszych trzech miesiącach roku. W pierwszym kwartale 2020 r. PKB spadł w porównaniu z kwartałem poprzednim o 3,8 proc. w strefie euro i o 3,5 proc. w 27 krajach Unii Europejskiej. W porównaniu z analogicznym kwartałem poprzedniego roku PKB wyrównany sezonowo spadł o 3,3 proc. w strefie euro i o 2,7 proc. w UE-27. Włoska gospodarka skurczyła się w I kwartale o 4,7 proc. w porównaniu do IV kwartału 2019 roku, w porównaniu z I kwartałem 2019 r. spadek wyniósł 4,8 proc. Francuska agencja statystyczna INSEE, poinformowała, że PKB skurczył się o 5,8 proc. w porównaniu do IV kwartału 2019. Niemiecki indeks IFO w marcu zanotował największy miesięczny spadek. Hamowanie niemieckiej gospodarki, będącej silnikiem europejskiego wzrostu gospodarczego jest wyjątkowe. Federalny Urząd Statystyczny podał, że produkt krajowy brutto Niemiec spadł o 2,2 proc. wobec czwartego kwartału 2019 roku. W Hiszpanii spadek wyniósł 5,2 proc. w porównaniu z poprzednim kwartałem. Jak wynika z danych GUS-u W pierwszym kwartale PKB Polski wzrósł o 1,9 proc. rok do roku, ale spadł o pół procent w porównaniu z czwartym kwartałem 2019. Dane są lepsze niż oczekiwali ekonomiści. T o największy spadek od 22 lat. Plan odbudowy gospodarki UE 27 maja Komisja Europejska ogłosiła plan odbudowy gospodarki unijnej, którego kluczowym elementem jest utworzenie funduszu Next Generation EU w wysokości 750 mld euro. Budżet Unii Europejskiej na lata 2021-2027 ma wynosić 1,1 biliona euro (około 4,9 biliona złotych). Komisja zaproponowała też w środę Instrument Odbudowy i Odporności w wysokości 560 mld euro, który zapewni wsparcie finansowe dla inwestycji i reform, w tym tych związanych z Europejskim Zielonym Ładem i nowymi technologiami. Inicjatywa zakłada wsparcie państw nie tylko Południa UE, jak wcześniej spekulowano, lecz także w istotnym stopniu Europy Środkowej. Środki finansowe na fundusz Next Generation zostaną pozyskane przez tymczasowe zniesienie pułapu zasobów własnych do 2% dochodu narodowego brutto UE. Według wstępnych szacunków ta druga grupa krajów może uzyskać 16 proc. dotacji i 17 proc. kredytów z nowego funduszu, gwarantując jedynie 6 proc. składek na jego sfinansowanie. Wśród jego beneficjentów mogą się znaleźć: Bułgaria (dodatni bilans dotacji i składek o równowartości 9,7% PKB), Chorwacja (7,4%), Rumunia (3,4%), Polska (1,7%) i Węgry (0,3%). Fundusz ma być finansowany z obligacji emitowanych przez KE (i gwarantowanych przez państwa członkowskie UE), których źródłem spłaty może się stać nowy wspólnotowy podatek. Źródła: https://ec.europa.eu/poland/news/200213_winter_forecast_pl, https://www.forbes.pl/gospodarka/koronawirus-recesja-prognozy-gospodarcze-dla-polskii-ue-na-2020-i-2021/gf5fty8 https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/economyfinance/ecfin_forecast_winter_2020_statistical_annex_en.pdf https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/pl/IP_19_850 https://www.wnp.pl/finanse/arak-kryzys-gospodarczy-spowodowany-koronawirusem-jestjak-sepsa,398488.html https://alebank.pl/fatalny-pierwszy-kwartal-dla-gospodarki-unii-europejskiej/ https://www.money.pl/gospodarka/polski-pkb-spadnie-mniej-niz-unijny-komisjaeuropejska-pokazala-prognozy-6507547666077825a.html https://businessinsider.com.pl/finanse/makroekonomia/pkb-polski-za-i-kw-2020-dane-zgospodarki-zaskoczyly-ekonomistow/e00nhmg https://dnarynkow.pl/5-wykresow-pokazujacych-kryzys-gospodarczy-2020/ https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/economy-finance/ip121_en.pdf https://businessinsider.com.pl/finanse/makroekonomia/spadek-pkb-w-europie-i-kw-2020dane-eurostatu-sytuacja-gospodarcza-podczas/z0clcwf https://biznes.wprost.pl/gospodarka/10325542/nie-tylko-polska-eurostat-podal-danektore-pokazuja-ze-zle-jest-w-calej-unii-europejskiej.html https://forsal.pl/gospodarka/pkb/artykuly/1476972,pkb-niemiec-spadl-o-2-2-proc-sawstepne-dane-za-i-kw-2020-roku.html https://businessinsider.com.pl/finanse/makroekonomia/pkb-francji-i-hiszpanii-w-i-kw2020-roku/1s0h1py https://www.forbes.pl/gospodarka/nowy-budzet-ue-na-lata-2021-2027-i-funduszodbudowy/4msdg67 https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2020-06-03/plan-odbudowy-gospodarkiue-reakcje-panstw-europy-srodkowej
