Uploaded by oliwia.bienko

KOCHANOWSKI

advertisement
Twórczość Jana Kochanowskiego jest najwybitniejszym przejawem polskiej
poezji renesansowej. W dziełach własnego autorstwa propagował swoje
poglądy, przykładem nich jest filozofia stoicka i epikurejska, co przedstawię w
poniższych argumentach.
Na wstępie warto wyjaśnić, czym charakteryzuje się filozofia stoicka i
epikurejska. Poglądy stoickie zakładają, iż człowiek powinien spokojnie
akceptować przebieg własnego losu, ponieważ i tak nie może wpłynąć na
wydarzenia we własnym życiu. Natomiast filozofia epikurejska nakłania, aby
cieszyć się życiem doczesnym. Ich najbardziej znanym stwierdzeniem jest
‘’carpe diem’’, co dosłownie oznacza ‘’chwytaj dzień’’.
Kochanowski większość swojego życia poświęcił, aby dotrzeć do celu, którym
było osiągniecie postawy łączącej obie te filozofie. Epikurejska radość z życia
powinna uzupełniać się ze stoickim spokojem, rozumem i powagą. Taki punkt
widzenia autor przedstawia między innymi w swoich pieśniach, choć echa
takiego punktu widzenia są widoczne także w wielu innych jego utworach np.
fraszkach oraz trenach. W ,,Pieśni IX’’ jest napisane: ,,A kto by chciał rozumem
wszystkiego dochodzić, I zginie, a nie będzie umiał w to ugodzić.’’ Stwierdza w
ten sposób, że wyroki Fortuny są dla człowieka nieodgadnione. Nie powinniśmy
tracić życia, pytając o przeszłość, czy rzeczy ostateczne. Ważne jest to co dzieje
się w danej chwili, wszystkim kieruje zrządzenie Boskiej, a człowiek nigdy nie
posiądzie umiejętności, która to zmieni. Drugim słynnym cytatem z „Pieśni IX”
jest: „A nigdy nie zbłądzi, Kto tak umysł narządzi, Jakoby umiał szczęście i
nieszczęście znosić, Temu mężnie wytrzymać, w owym się nie wznosić”. Jasny
jest chyba wydźwięk tych słów, które stanowią poetycką esencję stoicyzmu.
Filozofia ta nie zakłada jednak biernej postawy wobec losu, wręcz przeciwnie
uczy jak żyć zgodnie z surowymi normami etycznymi. Życie stoika ma być
pokazem mądrości, odwagi i patriotyzmu. Kolejnym potwierdzeniem tej
postawy może być cytat z „Pieśni V”, w której Kochanowski mówi o szkodach,
jakie wyrządziły najazdy tatarskie na Polskę: „A teraz temu obróć myśli swoje,
Jakoby szkody nieprzyjaciel twoje krwią swą nagrodzi”. Ważne jest też, żebyśmy
pamiętali, iż prawdziwa cnota nie oczekuje nagród i poklasku innych ludzi.
Cnota jest wartością samą w sobie, bez względu na to jakie efekty uboczne
powoduje „ Cnota[…] Sama ona nagrodą i płacą jest w sobie.’’ Najważniejszym
więc celem jest samo dążenie do doskonałości, nie zaś zyski, jakie może nam to
przynieś.
Epikurejskiej radości z chwili oraz stoickiemu opanowaniu ducha poeta w
swoich pieśniach przeciwstawił wieczną sławę, jaką mogą mu zyskać jego
dzieła. Kochanowski wierzy, że poeta jest wybrańcem losu wyniesiony
zasłużenie ponad tłum. Dar, jakim jest obdarzony sprawił, iż jego fenomenalne
dzieła są podziwiane przez wiele pokoleń.
Download