Cierpienia Młodego Wertera – 1774 r. – książka prekursorska wzrosła liczba samobójstw Rene – 1805 r. – sposób reakcji na werteryzm sentymentalizm – cały czas płaczą, bo ciało i dusza człowieka wrażliwego są zespolone „człowiek czuły” - ludzie, którzy umierają z miłości moment, w którym się zakochał, jest także początkiem jego końca - to nie są bohaterowie, którzy są głupi – jest to po prostu niepowstrzymany napływ namiętności - romantyzm odbiera sentymentalizmowi pewną moralność bohaterowie wolą skazać siebie na śmierć zamiast powstrzymać uczucie (a w sentymentalizmie zatrzymują uczucie, by innych nie skrzywdzić) Franiszek Rene Chateaubriand: - w rodzinie szlacheckiej jako drugie dziecko (z dziesięciorga) = nie mógł liczyć na majątek; - jest przeciwnikiem rewolucji francuskiej ( 2x wyjeżdża do Anglii), bo jego rodzina była uwięziona i stracona, siłą rzeczy sympatyzuje z Napoleonem - romantycy jednocześnie cenią i boją się rewolucji ze względu na bunt, potrzebę wolności; ale jest ona także związana z nieprawdopodobną okrutnością - Ch. ożenił się nieszczęśliwie – dla posagu (bo nie mógł liczyć na majątek), wyjechał w delegacji bez żony i zakochał się w jednej ze swoich wychowanek i chce wziąć z nią ślub = wybucha skandal Cechy autobiograficzne w Rene: - bardzo mocno związany z siostrą, wygląd siostry także zbliżony - małżonka, z którą nie jest zżyty - miał brata, który był faworytem ojca (tu akurat matka przeżyła); czuł się mniej potrzebnym dzieckiem - to samo imię (swoje drugie imię jako imię głównego bohatera - wyjeżdża do Ameryki - długo żyli w zamku razem z ojcem, którego się trochę bali - uczucia są istotniejsze niż fakty dla romantyka jego uczucia są już wszystkim (Rene siedzi z misjonarzem i Indianinem w Ameryce, dzikiej wtedy Ameryce i nie opisuje miejsca, ale 95% swoje uczucia, nawet natura podporządkowana jego sercu; romantyzm lubi motyw, w którym dwie osoby patrzą na to samo i widzą co innego wychodzimy poza swoje zmysły - biegają w dziecięctwie po pagórkach, nie po zamku - pejzaż emocjonalny – natura odzwierciedla uczucia bohatera; psychizacja krajobrazu to, powiedzmy, kolejne stadium pejzażu emocjonalnego - „smutek z Boga lub z matki” żałoba po umarłej matce, ale z Boga? - ból istnienia – Weltschmerz – wrodzony smutek, melancholia, może nie mieć przyczyny osobistej, romantycy nie wiedzą, czego by chcieli - ojciec jest antypatyczny, nie żałują go specjalnie, ojciec symbolizuje poprzednie pokolenie typowo oświeceniowe romantyków przeraża swoją nieczułością - cecha romantyków – pozbawiony podstawowych rzeczy, których wyrzeka się sam lub zostają mu one odebrane, tutaj: już nie ma rodziców, bezdomny wyrzutek na świecie - idee Roussau – samotnia wśród innych ludzi, wśród cywilizacji; poszukiwanie samotności - Boya – Żeleńskiego dziwi się, że skoro Ch. był tak blisko siostry, to czemu sugeruje, że była tam kazirodcza miłość dla Ch. i jego siostry mogło by się to skończyć skandalem (choć z listów wynika, że to nie prawda) - w relacji zaczyna się coś psuć, gdy siostra zaczyna dziwnie się zachowywać po powstrzymaniu go od samobójstwa - Ch. specjalnie pisze z pewnym podtekstem, niejasno (jest niejednoznaczne, czy jest zakochany w swojej siostrze) – czyżby było to związane z brakiem matki, a siostra była jego jedyną towarzyszką; jako egoista może także bać się zostać samemu - niepewność – czy słowa przysięgi są kierowane do Boga jako szczera modlitwa, czy jako przekaznie bratu gorzkiej prawdy o miłości - na łożu śmierci (bo kładzie się do grobu) – decyduje się, że jej miłość będzie niespełniona, umiera i z miłości i zarażenia, gdy pomaga osobom chorym - dla romantyka uczucie cierpienia jest nieprzemijające, gdy siostra jest w zakonie ma wreszcie powód by cierpieć w pełni - Rene: „miłe jest to, co jest niepospolite, nawet gdy jest nieszczęście” =/= ojciec Suel: „nie jest czymś niezwykłym, że widzisz świat w odrażającym świetle” - Rene nie zaprzecza wartości chrześcijański Werter – wie, jak postępować tak, aby nie krzywdzić innych FEELS BAD MAN
