SLIC CAMPAIGN 2014 Kampania na Rzecz Przeciwdziałania Wypadkom w Miejscu Pracy Spowodowanych Poślizgnięciami i Potknięciami na Tym Samym Poziomie 2014 !! ! Komitet Wyższych Inspektorów Pracy (SLIC) zdecydował o przeprowadzeniu w 2014 r. kampanii dotyczącej poślizgnięć i potknięć na tym samym poziomie. W celu przygotowania i koordynowania kampanii utworzono Grupę Roboczą, której przewodniczy Estonia. W jej skład wchodzą przedstawiciele Irlandii, Polski, Wielkiej Brytanii, oraz Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy. Zadaniem Grupy Roboczej jest przygotowanie zarówno inspekcji, jak i kampanii informacyjnej skierowanej do pracodawców i pracowników. W zakresie kampanii informacyjnej zostanie opracowane edukacyjne i interaktywne oprogramowanie przedstawiające sytuacje, w których może dojść do poślizgnięć i potknięć wraz z rozwiązaniami zapobiegawczymi, kalendarz kampanii na 2015 r., oraz plakat. Działalność informacyjna będzie również wspierana filmem o Napo, przygotowanym w 2013 r. przez EU-OHSA, dotyczącym poślizgnięć i potknięć. Celem kampanii jest zapobieganie wypadkom spowodowanym przez poślizgnięcia i potknięcia. Kampania jest skierowana do poniższych sektorów gospodarki: • produkcja żywności • sektor metalowy • opieka zdrowotna • HoReCa (hotele, restauracje, catering) • handel detaliczny i hurtowy (magazynowanie). ! ! Przyczyny poślizgnięć i potknięć Poślizgnięcia i potknięcia mogą zdarzyć się każdemu i wszędzie bez względu na wiek, zawód, czy stan zdrowia. Nikt nie może być pewnym, że taki wypadek nie przydarzy się właśnie jemu. Niestety, upadek kolegi jest często postrzegany jako żart, zwłaszcza gdy nie skutkuje poważnymi obrażeniami. Do poślizgnięcia dochodzi na skutek nagłej utraty przyczepności do podłoża, w wyniku której dochodzi do utraty równowagi. Najczęstszymi przyczynami poślizgnięć są mokre lub śliskie podłogi, oraz oblodzone ciągi piesze. Do potknięcia dochodzi gdy stopa zostaje zatrzymana w trakcie ruchu, a ciało w wyniku inercji wciąż porusza się do przodu. Głównymi przyczynami potknięć są przeszkody i instalacje w ciągach komunikacyjnych, oraz nieutrzymywanie porządku w miejscu pracy. ! ! Dane statystyczne Wybór tematów kampanii był przede wszystkim oparty na statystykach i analizie różnych źródeł. Poślizgnięcia, potknięcia i upadki stanowią najczęstszą przyczynę wypadków we wszystkich sektorach gospodarki, od przemysłu ciężkiego, po pracę biurową. Względny udział zdarzeń tego typu we wszystkich wypadkach przy pracy wynosi 24%. !! !! ! Komitet Wyższych Inspektorów Pracy (SLIC) Zgodnie z publikacją pt. „Przyczyny i okoliczności wypadków przy pracy w UE” (wydana w 2008 r.) upadki na tym samym poziomie stanowią 14% wszystkich wypadków skutkujących ponad trzydniową nieobecnością. Według wstępnych danych w 2010 r. odsetek ten wyniósł 15%. Zatem do większości upadków dochodzi na tym samym poziomie. Poniższy diagram przedstawia odsetek wypadków przy pracy spowodowanych upadkami w odniesieniu do wszystkich wypadków przy pracy w 2010 r., według krajów. ! ) ! Patrząc na dziedziny aktywności zawodowej można stwierdzić, że względny odsetek wypadków przy pracy związanych z upadkami na tym samym poziomie jest najwyższy w przemyśle – 24%, w transporcie i magazynowaniu, jak i w sektorze budowlanym wynosi on 15%, a w handlu 14%. Upadki na tym samym poziomie są najczęstszą przyczyną wypadków przy pracy głownie dla ludzi starszych. Biorąc pod uwagę wszystkie wypadki przy pracy, upadki na tym samym poziomie stanowią 27% wśród ludzi w wieku 45-54 lat, 33% wśród ludzi w wieku 55-64 lat, oraz nawet 45% wśród ludzi w wieku 65 lat i więcej. Poślizgnięcia i potknięcia mogą mieć poważne konsekwencje, powodując ciężkie urazy, takie jak złamania lub wstrząsy. W 35% przypadków niezdolność do pracy trwa przynajmniej miesiąc. ! ! Ramy prawne Wszystkie kraje członkowskie UE transponowały dyrektywę Rady z 12 czerwca 1989 r. dotyczącej wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy (89/391/EWG). Na mocy artykułu 5, pracodawca zobowiązany jest zapewnić bezpieczeństwo i zdrowie pracowników we wszystkich aspektach związanych z pracą. Szczególne wymagania odnośnie miejsc pracy są przedstawione w dyrektywie Rady z 30 listopada 1989 r. dotycząca minimalnych wymagań bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscu pracy (pierwsza szczegółowa dyrektywa w rozumieniu artykułu 16 (1) dyrektywy 89/391/EWG) (89/654/EWG). W niniejszej dyrektywie „miejsce pracy” oznacza miejsce w budynkach przedsiębiorstwa i/lub zakładu przeznaczone do wykorzystania jako stanowiska pracy, łącznie z każdym miejscem na terenie przedsiębiorstwa i/lub zakładu, do którego pracownik ma dostęp w trakcie pracy. Dlatego też bezpieczeństwo powinno być zapewnione nie tylko przy stacjonarnych stanowiskach pracy, ale również na ciągach komunikacyjnych. Załącznik 1 dyrektywy dotyczącej miejsca pracy zawiera szereg klauzul, stosowanie się do których ogranicza ryzyko poślizgnięć i potknięć. 8.1. Miejsca pracy muszą mieć w miarę możliwości oświetlenie naturalne oraz być wyposażone w oświetlenie sztuczne — dostateczne dla zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracownika. 9.1. Podłogi w pokojach nie mogą mieć niebezpiecznych występów, dziur lub nierówności, nie mogą być śliskie, nie mogą się ruszać i muszą być stabilne. !! Komitet Wyższych Inspektorów Pracy (SLIC) 12.1. Szlaki komunikacyjne, w tym schody, zamocowane na stałe drabiny oraz rampy i pochylnie załadunkowe, muszą być tak usytuowane i posiadać takie wymiary, aby dostęp do nich był łatwy i odpowiedni dla pieszych i pojazdów, a ich usytuowanie i wymiary nie narażały na niebezpieczeństwo pracujących w pobliżu pracowników. Te wymogi powinny być także stosowane na głównych ciągach komunikacyjnych na terenie zakładu (ciągi komunikacyjne prowadzące do stacjonarnych stanowisk pracy), na ciągach komunikacyjnych używanych do regularnego nadzoru i konserwacji instalacji zakładu, na rampach załadunkowych, oraz w miejscach pracy na zewnątrz. 21.1. Stanowiska pracy, drogi ruchu i inne miejsca lub instalacje znajdujące się na zewnątrz budynku, do których przydzieleni są lub przy których pracują pracownicy, muszą być tak zorganizowane, aby piesi i pojazdy mogli się bezpiecznie poruszać. 21.2. Stanowiska pracy znajdujące się na zewnątrz powinny być oświetlone w wystarczającym stopniu światłem sztucznym, jeżeli światło dzienne jest niewystarczające. 21.3(d). Stanowiska znajdujące się na zewnątrz pomieszczeń, do których przydzieleni są pracownicy, powinny w miarę możliwości być tak usytuowane, aby pracownicy nie mogli się pośliznąć lub upaść. ! ! Działania zapobiegawcze W celu zapobiegania poślizgnięciom i potknięciom ważne jest zwrócenie uwagi na poniższe aspekty: • Powierzchnia ciągów komunikacyjnych (podłogi, schody, śliskość powierzchni na otwartym terenie) • Zanieczyszczenia i przeszkody (przeszkody w ciągach komunikacyjnych, potencjalna śliskość związana z wykonywaną pracą, ryzyka i niebezpieczeństwa poślizgnięcia i potknięcia niezwiązane z wykonywaną pracą oraz śniegiem, błotem lub wilgocią przyniesionymi z zewnątrz) • Ludzie (ręczne przenoszenie ładunków, przestrzeganie przepisów) • Środowisko (oświetlenie, znaki bezpieczeństwa) • Obuwie • Sprzątanie (utrzymanie) Wszystkie te aspekty muszą zostać uwzględnione w systemie zarządzania bezpieczeństwem i zdrowiem, oraz oceną ryzyka zawodowego w środowisku pracy. Komitet Wyższych Inspektorów Pracy (SLIC)