Zatrudnienie pracowników służby bhp (przykłady)

Zatrudnienie
pracowników służby
bhp (przykłady)
1
Podstawowe regulacje prawne
• ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.:
Dz. U. z 2014 r., poz. 1502 z późn. zm.)
• rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r.
w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z
1997 r. nr 109, poz. 704 z późn. zm.)
2
Pełnienie funkcji w zakresie bhp
Liczba zatrudnionych pracowników
Utworzenie
służby bhp
Powierzenie
zadań służby bhp
Samodzielne
wykonywanie zadań
służby bhp
?
Powierzenie wykonywania zadań
służby bhp specjalistom zewnętrznym
3
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z
dnia 13 października 2006 r. (sygn. akt I OSK 263/06)
Ustawodawca w sposób wyraźny wyróżnił dwie formy
pełnienia funkcji w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Pierwsza jest realizowana w formie służby bhp, a druga
poprzez powierzenie wykonywania zadań służby bhp.
Te dwie formy realizacji obowiązku zapewnienia
bezpieczeństwa i higieny pracy nie są tożsame.
4
Obowiązek utworzenia służby bhp
Art. 23711 § 1 k.p. - Pracodawca zatrudniający więcej niż 100
pracowników tworzy służbę bezpieczeństwa i higieny pracy,
zwaną dalej „służbą bhp”, pełniącą funkcje doradcze i
kontrolne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
5
Obowiązek utworzenia służby bhp c.d.
organizacja
Służbę bhp stanowią
wyodrębnione komórki organizacyjne
jednoosobowe lub wieloosobowe
6
Obowiązek utworzenia służby bhp c.d.
organizacja - podporządkowanie
Służba bhp zawsze
podlega bezpośrednio pracodawcy
Pracodawca
Pracodawca
Służba bhp
Z-ca
Dyrektora
Z-ca
Dyrektora
Główny
Księgowy
Kierownik
Działu Kadr
Kierownik
Działu Kadr
Służba bhp
7
Obowiązek utworzenia służby bhp c.d.
organizacja - podporządkowanie c.d.
U pracodawcy będącego jednostką organizacyjną służba bhp
podlega:
 bezpośrednio osobie zarządzającej tą jednostką, lub
 osobie wchodzącej w skład organu zarządzającego,
upoważnionej przez ten organ do sprawowania nadzoru
w sprawach z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.
8
Obowiązek utworzenia służby bhp c.d.
organizacja – stan zatrudnienia
Liczbę pracowników służby bhp ustala pracodawca, biorąc pod
uwagę:
- stan zatrudnienia,
- występujące w zakładzie warunki pracy i związane z nimi
zagrożenia zawodowe,
- uciążliwości pracy.
9
Obowiązek utworzenia służby bhp c.d.
organizacja – stan zatrudnienia c.d.
Minimalne zatrudnienie:
- od
100
do
600
pracowników
-
należy
utworzyć
wieloosobową lub jednoosobową komórkę albo zatrudnić
w tej komórce pracownika służby bhp w niepełnym
wymiarze czasu pracy,
- ponad 600 pracowników - należy zatrudnić w pełnym
wymiarze czasu pracy co najmniej 1 pracownika służby bhp
na każdych 600 pracowników.
10
Powierzenie zadań służby bhp
Art. 23711 § 1 k.p. – Pracodawca zatrudniający do 100
pracowników powierza wykonywanie zadań służby bhp
pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy.
Warunek konieczny dla kandydata:
Konieczność spełnienia wymagań kwalifikacyjnych niezbędnych do wykonywania
zadań służby bhp oraz ukończenie szkolenia w dziedzinie bhp dla pracowników tej
służby.
11
Samodzielne wykonywanie zadań służby bhp
Art. 23711 § 1 k.p. - Pracodawca posiadający ukończone
szkolenie niezbędne do wykonywania zadań służby bhp może
sam wykonywać zadania tej służby, jeżeli:
1) zatrudnia do 10 pracowników, albo
2) zatrudnia do 20 pracowników i jest zakwalifikowany
do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą
niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów
o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy
i chorób zawodowych.
12
Powierzenie wykonywania zadań służby bhp specjalistom
spoza zakładu pracy
Art. 23711 § 2 k.p. - Pracodawca - w przypadku braku
kompetentnych pracowników - może powierzyć
wykonywanie zadań służby bhp specjalistom spoza
zakładu pracy.
13
Kto może wykonywać zadania służby bhp jako specjalista
spoza zakładu pracy?
Specjalistą spoza zakładu pracy może być osoba posiadająca:
• wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie
bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe w
zakresie bhp
oraz
• co najmniej 1 rok stażu pracy w służbie bhp
lub
• co najmniej 5-letni staż pracy na stanowisku inspektora pracy w
Państwowej Inspekcji Pracy
14
Staż pracy w służbie bhp - na czym polega
Wyznacznikiem formalnego odbycia stażu pracy w służbie
bhp dla celów uzyskania tytułu specjalisty ds. bhp jest
przepracowanie w służbie bhp - a więc w wyodrębnionej w
strukturze danej firmy komórce organizacyjnej - co najmniej
jednego roku.
15
Kontrowersje związane z organizacją
służby bhp
16
Stanowisko Departamentu Prawnego Głównego Inspektoratu
Pracy w sprawie powoływania służby bhp u pracodawców
zatrudniających powyżej 100 pracowników.
Niedopuszczalne
jest
zastąpienie
służby
bhp
podmiotem niebędącym pracownikiem pracodawcy
zatrudniającego powyżej 100 osób.
(pismo z dnia 9 sierpnia 2007 r. Główny Inspektorat Pracy Departament Prawny
GNP/426/4560-402/07/PE; Rzeczpospolita DF 2007/8/203)
17
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
z dnia 12 stycznia 2011 r. (sygn. akt I OSK 1120/10)
Pracodawca powinien wykazać, że - pomimo nakazu nie jest w stanie zatrudnić pracowników, o których
mowa w art. 23711 § 2 k.p. Tym samym ciężar
dowodu
został
przerzucony
na
pracodawcę;
to on obowiązany jest do dokonania takiej oceny,
a następnie do wykazania jej zasadności.
18
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Gdańsku
z dnia 19 maja 2011 r. (sygn akt III SA/Gd 104/11)
Przepis art. 7 ust. 3 Dyrektywy 89/391/EWG w sprawie
wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i
zdrowia pracowników w miejscu pracy przewiduje obowiązek
skorzystania z wykwalifikowanych usług zewnętrznych, ale
tylko
w
przypadku,
gdy
środki
przedsiębiorstwa
są
niewystarczające.
19
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z
dnia 22 marca 2012 r. (sygn. akt III SA/Gd 8/12)
Możliwość powierzenia zadań służby bezpieczeństwa
i higieny pracy specjalistom spoza zakładu pracy w
przypadku
braku
kompetentnych
pracowników
dotyczy tylko takiego pracodawcy, który zatrudnia nie
więcej niż 100 pracowników.
20
Nakaz utworzenia służby bhp
art. 23711 § 4 k.p.
Właściwy inspektor pracy może nakazać utworzenie
służby bhp, albo zwiększenie liczby pracowników tej
służby, jeżeli jest to uzasadnione stwierdzonymi
zagrożeniami zawodowymi.
21
Kto może zostać pracownikiem służby
bhp?
22
Kto może zostać pracownikiem służby bhp?
Pracowników służby bhp zatrudnia się na stanowiskach:
• inspektorów ds. bhp
• starszych inspektorów ds. bhp
• specjalistów ds. bhp
• starszych specjalistów ds. bhp
• głównych specjalistów ds. bhp
23
Formy zatrudnienia
pracowników służby bhp
24
Formy zatrudnienia
Umowa o pracę
Realizacja zadań
służby bhp
Zatrudnienie za pośrednictwem
agencji pracy tymczasowej
Umowa cywilnoprawna
(zlecenie, kontrakt)
25
Zatrudnianie pracowników służby bhp
na przykładach
26
Zatrudnianie pracowników służby bhp c.d.
Czy pracodawca może „nie mieć” na stałe służby bhp,
a jedynie korzystać z usług firmy zewnętrznej do szkolenia
wstępnego lub okresowego albo do jednorazowego
sporządzenia np.: dokumentacji powypadkowej, oceny ryzyka
zawodowego itp.?
27
Zatrudnianie pracowników służby bhp c.d.
Firma zatrudnia powyżej 600 pracowników. Czy dopuszczalne
jest zatrudnienie pracownika służby bhp w pełnym wymiarze
czasu pracy, ale w zadaniowym systemie czasu pracy?
28
Zatrudnianie pracowników służby bhp c.d.
Czy w dziale bhp można zatrudnić osobę na stanowisku
referenta ds. bhp, ppoż. i ochrony środowiska? Osoba ta jest w
trakcie studiów podyplomowych w zakresie bhp i nie ma
jeszcze wyuczonego zawodu technika bhp.
29
Zatrudnianie pracowników służby bhp c.d.
Czy osoba zatrudniona jako konsultant-informatyk w dziale
Helpdesk udzielająca wsparcia technicznego dla klientów firmy
informatycznej może w ramach tego samego etatu (pełny etat)
zostać zatrudniona jako specjalista ds. BHP? Pracownik
posiada
wymagane
kwalifikacje
(ukończył
studia
podyplomowe z zakresu BHP).
30
Zatrudnianie pracowników służby bhp c.d.
Jak obliczyć czas pracy specjalisty ds. bhp, który pracując w
siedzibie firmy wykonuje pracę w godzinach od 800 do 1600 (w
podstawowym wymiarze czasu pracy), gdy zachodzi potrzeba
przeprowadzenia kontroli w filii zakładu pracy? W takich
przypadkach pracownik przeważnie wyrusza z domu około
godz. 400 i podróżuje prywatnym samochodem za zwrotem
kosztów do godz. 800, przeprowadza kontrole i wykonuje inne
zadania służbowe do godz. 1600, a następnie wraca do domu.
Jak obliczyć czas od 400 do 800 i od 1600 2000 , kiedy pracownik
wraca do domu?
31
Zatrudnianie pracowników służby bhp c.d.
Czy pracownik służby bhp może być zatrudniony na podstawie
umowy o dzieło w firmie zatrudniającej do 100 pracowników?
32
Zatrudnianie pracowników służby bhp c.d.
Czy pracownik zatrudniony na stanowisku inspektora ds. BHP
w ramach umowy o pracę w wymiarze 1/8 etatu w firmie
zatrudniającej
ponad
20
pracowników
ma
możliwość
przeprowadzania szkoleń wstępnych i okresowych bhp
pracowników?
Czy musi być utworzona służba bhp, aby pracownik po roku
pracy mógł tytułować się specjalistą ds. bhp?
33
Zatrudnianie pracowników służby bhp c.d.
Czy powierzenie
realizacji zadań służby bhp firmie
zewnętrznej jest zgodne z prawem, skoro w przepisach
Kodeksu pracy jest wyraźnie napisane, że pracodawca
„powierza zadania specjaliście spoza zakładu”, a więc
konkretnej osobie z uprawnieniami, a nie przedsiębiorstwu
zajmującemu się usługami z zakresu bhp ?
34
Zatrudnianie pracowników służby bhp c.d.
Pracownicy zakład pracy wykonują pracę na 3 zmiany robocze
podczas, gdy służba bhp pracuje tylko na jednej zmianie
(w godz.
800 - 1600). Może się zdarzyć, że podczas
popołudniowej lub nocnej zmiany, dojdzie do ciężkiego lub
zbiorowego wypadku przy pracy, w związku z czym jesteśmy
zobowiązani do niezwłocznej podjęcia określonych działań. Jak
rozwiązać ten problem? Czy pracodawca powinien
wprowadzić obowiązkowe dyżury dla pracowników służby
bhp, czy sama nazwa naszego stanowiska „Służba BHP”
oznacza, że zawsze musimy podjąć działania bez względu na
porę dnia lub nocy?
35
Zatrudnianie pracowników służby bhp c.d.
Przepisy rozporządzenie w sprawie służby BHP określają
wymagania kwalifikacyjne dla poszczególnych stanowisk pracy
w służbie BHP, dopuszczając przy tym również wykonywanie
zadań tej służby przez specjalistę legitymującego się minimum
5-letnim stażem pracy w PIP na stanowisku inspektora pracy.
Jakie stanowisko w hierarchii służby BHP może pełnić osoba z
takimi
kwalifikacjami?
Inspektor?
Specjalista?
Główny
specjalista?
36
Zatrudnianie pracowników służby bhp c.d.
Czy pracodawca zatrudniający powyżej 600 pracowników
może zatrudniać pracowników służby bhp za pośrednictwem
agencji pracy tymczasowej?
37
Zatrudnianie pracowników służby bhp c.d.
Na jaką minimalną część etatu powinien zostać zatrudniony
pracownik
służby
BHP
w
firmie
zatrudniającej
300
pracowników na stanowiskach biurowych?
38
Zatrudnianie pracowników służby bhp c.d.
Pracodawca postanowił zmienić strukturę organizacyjną
zakładu pracy poprzez przyporządkowanie służby bhp
dyrektorowi ds. administracyjnych niebędącemu w składzie
zarządu. Czy takie rozwiązanie jest zgodne z prawem?
39
Zatrudnianie pracowników służby bhp c.d.
Czy pracodawca może zatrudniać w jednej komórce
organizacyjnej
dwóch
pracowników
służby
BHP
na
równorzędnych stanowiskach pracy (np. inspektora ds. bhp)
pomimo różnego wykształcenia i stażu pracy?
40
Zatrudnianie pracowników służby bhp c.d.
Czy w firmie zatrudniającej powyżej 2000 pracowników
pracodawca może nie wyznaczyć kierownika wieloosobowej
komórki bhp?
41
Zatrudnianie pracowników służby bhp c.d.
Jak powinien postąpić pracodawca w przypadku, gdy
pracownik służby bhp przebywa na urlopie wypoczynkowym
lub innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy (np.
zwolnieniu lekarskim)?
Czy należy zatrudniać kogoś na zastępstwo?
42
Zatrudnianie pracowników służby bhp c.d.
Czy społeczny inspektor pracy może zastępować inspektora ds.
BHP
w
przypadku
jego
przebywania
na
zwolnieniu
chorobowym lub urlopie wypoczynkowym?
43
Dziękuję za uwagę
44