4. Dowody na uzależnienie poznania od języka.

Dowody na uzależnienie
poznania od języka.
dr Genowefa JanczewskaKorczagin
W sytuacji normalnej percepcji
1.Dziecko od początku jest w kontakcie z
otoczeniem osób i rzeczy (obserwuje,
śledzi ruchy, chwyta, wkłada do ust, słyszy
dźwięki, patrzy, doznaje bólu, bywa
głaskane i pieszczone).
2.Powyższe przyśpiesza rozwój zmysłów i
ich koordynację w końcu 2-go roku życia,
bo inteligencja sensomotoryczna jest
niezależna od języka.
Gdy dziecko nie posiada jeszcze
języka
1.Źródłem rozwoju procesów percepcyjnych są
zespoły konkretnych doświadczeń i działań-ale tu też
uczestniczy język, akty postrzegania nie dokonują
się bez języka.
2.Dorośli werbalizują najważniejsze elementy
sytuacji, pokazują przedmioty oraz ich właściwości i
nazwy.
3.Postrzeganie dokonuje się u dziecka od języka,
według kategorii semantycznych otaczających je
ludzi.
4.Najważniejsze aby dziecko samo zaczęło się
posługiwać językiem i samodzielnie klasyfikować
obserwowaną rzeczywistość.
Ludzie widzą to co potrafią nazwać.
1.Wspólnota językowa jest zdeterminowana przez
język.
2.Socjalizacja (zmiana cech postrzegania)
przyspiesza proces słowotwórstwa.
3.Stereotypizacja występuje dopiero wtedy gdy
ludzie zaczynają tworzyć słowa - to zjawisko
kulturowe.
4.Człowiek w rozwoju musi sklasyfikować i nazwać
dopiero, gdy nazwą może zobaczyć, może
rozróżnić i zauważyć wartości zmienne a te
zależą od reakcji słownych, które towarzyszą
aktywności percepcyjnej i motorycznej.
Słowa
Pozwalają wiązać ze sobą i zamrażać przedmioty
oraz ich właściwości wyłaniające się z potoku
bodźców, mają tendencję do utrwalania ogółu
rzeczy postrzeganych.
O ile ludzie chcą się komunikować, to skłonni
są zgadzać się co do indywidualnych
spostrzeżeń, aby osiągnąć mentalny konsensus
w reakcjach.
Symbole językowe organizują
ludzkie postrzeganie.
To nie jest fotograficzne odzwierciedlenie rzeczywistości,
ani pasywne odbicie zewnętrznego światła polegające
na chaotycznym odbieraniu i umieszczaniu bodźców.
- To aktywny proces POZNANIA.
- Każde wrażenie jest natychmiast przetwarzane: to
analiza, klasyfikacja i nazwanie.
- Klasyfikacja to nie jest prosta obserwacja
odosobnionych przypadków. Widzieć można tylko
reprezentanta klasy obiektów (książka, meble, kwiaty - a
nie bezimienne, pojedyncze obiekty).
Klasyfikacja językowa ma cechy
konstytutywne
Nie jest w stosunku do postrzegania czymś
zewnętrznym czy przypadkowym, jest
podstawowa, najważniejsza.
Postrzeganie
To rozróżnianie językowe, ponieważ nie
mogą być postrzegane jako przynależne
do jakiejś klasy obiektów, jeśli w języku
obserwatora klasa ta jeszcze nie została
wyznaczona lub jeśli obserwator nie jest
w stanie odkryć za jego pomocą nowych
kategorii.
Rozróżnianie cech
A. Dzieci do 2 lat potrafią wyodrębnić cechy
przedmiotów i utrwalać spostrzeżenia:
(pluszowy miś-wyszukują podobne kierując się
cechą miękkiego materiału-wyczuwając go
przy pomocy dotyku, barwy, kształtu, wielkości
- a nie kompleksową cechą przedmiotu miś).
B. Gdy dzieciom kazano podać misia to: pominęły
drugorzędne cechy (wielkość, barwy, kształty,
tworzywo-drewniany, gipsowy) i dzieci
zidentyfikowały misia.
(pomyśl jakie to ma znaczenie ?)
Dzieci tworzą elementarną
dyferencjację przy pomocy słów.
1.Rożnicowanie przebiega szybciej do 3 razy i jest trwalsze
–utrzymuje się nawet 1 dzień, gdy dzieci potrafią
rozróżniać kolory kubków przy pomocy języka (szukając
cukierka pod kubkiem).
2.Gdy towarzyszy temu słowne wyodrębnianie cechy
sygnałowej, różnicowanie daje się przenieść na inny
materiał (badania dotyczyły dzieci 2-letnich). Bez udziału
słów trwa dłużej i szybko wygasa.
3.Podobnie u dzieci w wieku przedszkolnym.
4.Udział słowa w wyodrębnianiu cechy sygnałowej i
zwiększeniu dokładności rozróżniania nie zmienia się
także u dzieci starszych a nawet dorosłych - to jest
powszechna prawidłowość.
SŁOWO ZAWSZE POZOSTAJE SYGNAŁEM.
Rozróżnianie kształtów.
Uwaga:
żadne wstępne treningi słowne nie mają
pozytywnego wpływu na proste akty
postrzegania.
Rozróżnianie barw.
Wizualne czynniki koncentrujące
uwagę zdają się więcej znaczyć
przy rozpoznawaniu barw niż
określenia językowe.
Złożone wrażenia zmysłowe
wywierające wpływ na rozwiązywanie
problemu, wymagają analitycznego
aktu poznania, w którym środki
językowe odgrywają znaczną rolę.
Istotną cechą procesów językowych
jest nie tylko to, że pojawiają się z
zewnątrz określenia werbalne lecz
także pojawienie się języka
wewnętrznego-myślenia wewnętrznego
i w tym kontekście należy rozpatrywać
związek języka i percepcji.
Postrzeganie u niesłyszących.
To nieprawda, że niesłyszący mają bardziej
rozwiniętą percepcję wzrokową-rzekomo
rekompensującą brak słuchu. To można
uznać i odnieść tylko do prostych
elementów postrzegania, bo nie mają
wyższych procesów myślowych. Oni lepiej
się koncentrują na zadaniu wizualnym, które
mogą ogarnąć wzrokowo i rozwiązują
zadania wtedy tylko o charakterze
reproduktywnym. (Dzieci 8-letnie słyszące i
niesłyszące podobnie rysują postać.)
Język i pamięć u osób o normalnej
percepcji
-pamięć krótkotrwała (30 sek.)- wystarczają
bezpośrednie formy wrażeń po każdorazowym
podrażnieniu.
-pamięć długotrwała opiera się na ekonomicznej
strukturze budowanej za pomocą kodu
językowego, dzięki któremu postrzegane
informacje włączane są w system wiedzy
ogólnej i szczegółowych wiadomości.
Niepowtarzalny jest związek języka i pamięci.
Funkcja selekcyjna języka.
Kodowanie językowe pełni jednocześnie funkcję
interpretacyjną i przebiega ono w/g systemu
semantycznego języka.
Pojęcia powinny właściwie odzwierciedlać
rzeczywistość.
Uwaga: kodowanie bezsensownych form
może zmienić doświadczenie człowieka a
kodowanie ma charakter strukturotwórczy i
organizujący działanie w/g logiki. Człowiek ma
do czynienia ze światem, który ma sens a
pojęcia u dzieci trzeba rozwijać.
Kodowanie za pomocą języka
Język posiada cechy porządkujące, ułatwia magazynowanie doświadczeń i
rozporządzanie nimi. Kod językowy powoduje każde nowe spostrzeżenie
integrować z istniejącym systemem wiedzy w pamięci i myśleniu. To
przetwarzanie doświadczeń znaczeniowo- poszukiwawczych w
strukturze myślenia oraz wpływanie na wydajność pamięci - jest
ekonomiczny.
Kodowanie przebiega wg reguł syntaktycznych (teoria składni logicznej dział semiotyki pokazujący wzajemne stosunki znaczeniowe między
znakami języka w procesie komunikowania się z ludźmi).
Spostrzeżenia są poddawane selekcji, dzielone na kategorie i włączane w
system pojęć nadrzędnych, podrzędnych i uzupełniających (bo istnieją
w pamięci).
Struktura semantyczna języka jest podstawą etykietowania spostrzeżeń a to
ułatwia zapamiętanie. Z analizy zadań problemowych wynika, że dopiero po
nazwaniu różnych detali one mogą być utrwalone w pamięci.
Kod językowy rozstrzyga, które z doświadczeń zostają w pamięci jako
ważne i dysponuje nimi w procesie myślenia. (Świeca, pudełko, pinezki,
zapałki - nie może kapać).
Trudno oddzielić od siebie poszczególne aspekty zachowań kognitywnych
takich jak: postrzeganie, pamiętanie, myślenie, rozwiązywanie
problemów oraz w którym momencie zadania poznawczego język
znaczy najwięcej.
Mnemotechniczna funkcja
werbalizacji
Wspomaga pamięć krótkotrwałą ale do
rekonstruowania pamięci nie jest
przydatna, bo to wymaga języka
wewnętrznego.
Język a wewnętrzna pamięć.
Język wspiera pamięć poprzez semantyczny system pojęć, klas,
kategorii. Pozwala dysponować strukturą odniesień za pomocą
nazw językowych, wiąże i porządkuje spostrzeżenia powodując, że
kodowanie za pomocą języka jest jednocześnie procesem
świadomego poznania i włączania nowych wiadomości w istniejący
zasób wiedzy.
Rzeczywistość jest postrzegana przy pomocy pierwotnych sygnałów
poprzez narządy zmysłów i jest przekładana na sygnały wtórne w
formie zwięzłej, dokładnej w celu magazynowania i przypominania.
Aby poznać wpływ języka na rozwój pamięci dziecka, trzeba
zbadać jak ono tworzy pojęcia i jak u niego rozwija się zdolność
symbolizowania rzeczywistości i język egocentryczny a potem
język wewnętrzny.
Język wewnętrzny pokazuje rozwój człowieka a wydarzenia z
dzieciństwa nie są zapamiętane z powodu niedoskonałości języka.
Dzieci małe z ograniczonymi formami komunikacji mają pamięć
niewerbalną z dzieciństwa, co daje wsparcie każdemu dorosłemu.