nowotworowymi

Zmniejszanie obciążenia chorobami
nowotworowymi
Wsparcie UE na rzecz
poprawy jakości profilaktyki,
diagnostyki, leczenia i opieki
Choroby nowotworowe stanowią przyczynę śmierci jednej z czterech osób w Unii Europejskiej
(UE), a wraz ze starzeniem się populacji liczba chorych na raka wciąż rośnie. Poprzez wymianę
specjalistycznej wiedzy, podnoszenie standardów i zmniejszanie nierówności zdrowotnych, projekty
finansowane przez UE pomagają osiągnąć cel zmniejszenia do 2020 r. liczby zachorowań na nowotwory
o 15%, wyznaczony przez Komisję w komunikacie „Walka z rakiem. Partnerstwo europejskie”.
Poważne obciążenie dla Europy
Nowotwory to druga najczęstsza przyczyna zgonów w UE. W 2012 r.
raka zdiagnozowano u 2,6 mln Europejczyków, przy czym wyższą
częstość występowania i niższy wskaźnik przeżywalności zaobserwowano w krajach o niższych dochodach. Choć całkowity wskaźnik
przeżywalności rośnie, wzrasta także liczba nowych zachorowań
w wyniku starzenia się populacji europejskiej i czynników składających się na styl życia, takich jak otyłość.
Choroby nowotworowe to poważne wyzwanie społeczne dla
wszystkich państw UE, które wymaga zdecydowanej reakcji.
Europejski kodeks walki z rakiem zawiera 11 zasad, dzięki którym
obywatele i państwa UE mogą zmniejszyć ryzyko zachorowania
na raka. Komisja Europejska opracowała europejskie wytyczne
w sprawie kontroli jakości badań przesiewowych w kierunku raka
piersi, szyjki macicy i jelita grubego.
© Thinkstock
Poziomy profilaktyki i postępowania z nowotworami nie są jednakowe na terenie Europy. W rezultacie wyniki zdrowotne chorych na
raka są nie do porównania między krajami, a nawet w ich obrębie.
Aby zmniejszyć te nierówności, należy podnosić standardy w całej
Europie.
Agencja Wykonawcza
ds. Konsumentów,
Zdrowia, Rolnictwa
i Żywności
© Thinkstock
Najczęstsze przyczyny śmierci
chorych na raka w Europie:
Cele Drugiego wspólnotowego programu działań w dziedzinie zdrowia
na lata 2008-2013, realizowanego przez Agencję Wykonawczą ds.
Konsumentów, Zdrowia i Żywności, obejmują promocję zdrowia i zmniejszenie nierówności w zakresie zdrowia, a także generowanie i rozpowszechnianie informacji i wiedzy na temat zdrowia. Potwierdzeniem
realizacji tych celów są działania podjęte na rzecz zmniejszania obciążenia chorobami nowotworowymi. UE wspiera rozwój trwałego systemu
monitorowania zdrowia oraz koordynację rejestrów zachorowań na raka
i badań przesiewowych.
Wiedza to potęga. Poprzez udostępnianie wysokiej jakości danych dotyczących najlepszych praktyk, wymianę specjalistycznej wiedzy i wspólne
gromadzenie informacji z rejestrów zachorowań, państwa UE poznają
sprawdzone rozwiązania i podnoszą standardy we wszystkich obszarach.
Dzięki współpracy państwa UE mogą także zwiększać swoje możliwości
zwalczania rzadkich typów nowotworów, również tych dotykających dzieci
i młodzież.
rak płuc, rak jelita grubego, rak piersi
i rak żołądka
Liczba zgonów spowodowanych przez nowotwory w latach
2002–2010 w EU-28 wśród mężczyzn i kobiet.
Znormalizowany współczynnik umieralności
na 100 000 osób
Szukanie rozwiązań
wspólnego problemu
500
Mężczyźni
Kobiety
400
300
200
2002
Źródło: Eurostat.
UE wspiera realizację projektów, które przyczyniają się do tego, by głos
pacjenta stanowił centrum polityki w zakresie nowotworów, tworzy sieci
ekspertów w dziedzinie walki z rakiem, opracowuje europejskie wytyczne
w sprawie zapewniania jakości programów przesiewowych w kierunku
raka, wspomaga rozwój krajowych planów walki z rakiem i promuje
najlepsze praktyki.
Działania te pozostawiają po sobie trwały ślad, przede wszystkim zachęcając państwa UE do opracowywania zintegrowanych strategii przeciwnowotworowych i budowania podwalin pod dalsze działania, które będą
realizowane w ramach Trzeciego Programu działań Unii w dziedzinie
zdrowia (2014-2020).
2 | Zmniejszanie obciążenia chorobami nowotworowymi
2003
2004
2005
2006
Rok
2007
2008
2009
2010
Liczba partnerów: 39 z 13 państw. BE, IE, ES, FR, IT, MT, NL, NO, PL,
PT, SI, FI, UK. Kwota dofinansowania UE: 3 103 669 €. Czas trwania:
36 miesięcy.
EPAAC powstało w 2009 r., aby przyczynić się do zmniejszenia obciążenia chorobami nowotworowymi w Europie oraz wspierać państwa UE
w tworzeniu krajowych planów walki z rakiem. Wspólne działania, współfinansowane ze środków Drugiego wspólnotowego programu działań
w dziedzinie zdrowia oraz budżetów państw UE, oparto na specjalistycznej wiedzy naukowców oraz przedstawicieli kadr medycznych i
organizacji pozarządowych, a także członków Światowej Organizacji
Zdrowia (WHO) i Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD).
W ramach partnerstwa podjęto szereg działań w obszarach
promocji zdrowia i profilaktyki, badań przesiewowych w kierunku
raka i wczesnego diagnozowania, opieki zdrowotnej nad chorymi na
Profilaktyka raka szyjki
macicy
Tytuł projektu: Europejska sieć systemu obserwacji i kontroli raka
szyjki macicy w nowych państwach członkowskich UE (AURORA)
Liczba partnerów: 16 z 12 państw. BG, CZ, EL, IT, CY, LV, LT, HU, PL,
RO, SI, SK. Kwota dofinansowania UE: 615 023 €. Czas trwania:
36 miesięcy.
Celem projektu AURORA było stworzenie strategii dotyczącej
promowania przesiewowych badań cytologicznych wśród kobiet
w wieku rozrodczym (30-69 lat) w krajach, które przystąpiły do UE
po 2004 r. W projekcie starano się także dotrzeć do trudno dostęp-
Współpraca ekspertów
z UE z WHO na rzecz
walki z rakiem
Tytuł projektu: Umowy o dotację bezpośrednią z Międzynarodową
Agencją Badań nad Rakiem (IARC 02)
Liczba partnerów: 1. Kwota dofinansowania UE: 524 451 €. Czas
trwania: 30 miesięcy.
Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC), wyspecjalizowany organ Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), została sfinansowana poprzez trzy umowy w ramach europejskiego programu
w dziedzinie zdrowia. Agencja IARC dostarczyła wysokiej jakości
dane, informacje i wiedzę w takich obszarach, jak badania prze-
© Thinkstock
Tytuł projektu: Europejskie partnerstwo na rzecz walki z rakiem
(EPAAC)
raka, koordynacji badań nad rakiem oraz gromadzenia danych i informacji na temat chorób nowotworowych. Zorganizowano konferencje,
opracowano zestawy narzędzi w zakresie profilaktyki chorób nowotworowych, a także opublikowano sprawozdania dotyczące zapadalności
i umieralności na nowotwory, przeżywalności pacjentów oraz częstości
występowania i kosztów leczenia chorób nowotworowych w Europie.
Wyniki opublikowano w sprawozdaniu pt. Zwiększanie innowacyjności
i współpracy w ramach europejskiej kontroli zachorowań na raka
(Boosting Innovation and Cooperation
in European Cancer Control).
Przed zakończeniem partnerstwa
niemal wszystkie państwa UE dysponowały zintegrowaną strategią
przeciwnowotworową. W Trzecim
wspólnotowym programie działań w
dziedzinie zdrowia zobowiązano się
do kontynuacji działań rozpoczętych
przez EPAAC.
Więcej na stronie www.epaac.eu/
nych grup, takich jak społeczności zamieszkujące obszary wiejskie
i mniejszości etniczne.
Ponadto promowano wdrożenie opartych na praktyce programów
przesiewowych, a także wymianę informacji oraz doświadczeń dotyczących dobrych praktyk w profilaktyce raka szyjki macicy, jak również
wspieranie tych działań. Cele te udało się zrealizować dzięki identyfikacji skutecznych sposobów promowania przesiewowych badań cytologicznych, przeszkoleniu personelu medycznego w docieraniu do grup
docelowych oraz prowadzeniu lepszej jakości badań przesiewowych
w kierunku raka, przeszkoleniu rzeczników kontroli przeciwnowotworowej w zakresie komunikacji oraz stworzeniu sieci centrów opieki zdrowotnej zajmujących się wdrażaniem strategii AURORA.
Więcej na stronie www.aurora-project.eu
siewowe w kierunku raka, rejestracja zachorowań na raka, czynniki
zwiększające ryzyko zachorowania na raka i strategie profilaktyczne.
Specjalistyczna wiedza naukowa i techniczna agencji IARC okazała
się nieoceniona podczas weryfikacji Europejskiego kodeksu walki
z rakiem, a także w działaniach Europejskiego partnerstwa na rzecz
walki z rakiem. Eksperci z IARC
mieli swój wkład w opracowanie wytycznych w sprawie
badań
przesiewowych
w kierunku raka przyjętych
przez państwa UE.
Więcej na stronie
screening.iarc.fr
© Thinkstock
Wspólna walka z rakiem
Zmniejszanie obciążenia chorobami nowotworowymi | 3
Tytuł projektu: Sieć informacyjna poświęcona nowotworom rzadkiego typu (RARECANCERNet)
Liczba partnerów: 10 z 8 państw. BG, IE, FR, IT, NL, SI, FI, UK. Kwota
dofinansowania UE: 1 000 631 €. Czas trwania: 42 miesiące.
Założeniem projektu RARECARENet było stworzenie sieci informacji,
która umożliwiałaby wymianę danych na temat rzadkich odmian raka,
mającej za ostateczny cel poprawę diagnostyki, ułatwianie dostępu
do leczenia, identyfikację ośrodków specjalistycznej wiedzy o rzadkich
odmianach raka w Europie oraz standaryzację praktyk na terenie UE.
Kompleksowa opieka
nad chorymi na raka:
sprawdzone rozwiązania
Tytuł projektu: Analiza porównawcza kompleksowej opieki nad
pacjentami onkologicznymi zapewniająca interdyscyplinarne
metody leczenia pacjentów, a także dostarczanie przykładów
najlepszych praktyk w ramach tego typu opieki (BENCH-CAN)
Liczba partnerów: 7 z 6 państw. BE, FR, IT, HU, NL, UK. Kwota dofinansowania UE: 473 276 €. Czas trwania: 36 miesięcy.
Badacze, mając do dyspozycji
rejestry nowotworów kilku
państw UE, przyjrzeli się związkowi między rezultatem leczenia
a liczbą hospitalizowanych
przypadków. We współpracy
­
z Europejską Koalicją Pacjentów
z Chorobami Nowotworowymi
stworzono
spis
ośrodków
specjalistycznej wiedzy.
© Thinkstock
Lepsza opieka nad
chorymi na nowotwory
rzadkiego typu
Projekt pozwolił lepiej zrozumieć czynniki wpływające na rezultaty leczenia przeciwnowotworowego na terenie Europy, poprawić relacje między ekspertami i
wzmocnić pozycję pacjentów.
Więcej na stronie www.rarecarenet.eu/rarecarenet/
BENCH-CAN opracowano narzędzie do porównywania kompleksowej
opieki nad pacjentami onkologicznymi, a przy okazji, ukazano dobre
przykłady, które mogą prowadzić do podniesienia jakości leczenia
interdyscyplinarnego.
W ramach projektu przeprowadzono testy pilotażowe narzędzia porównawczego w 11 zakładach na terenie trzech klastrów
geograficznych UE. Testy porównawcze przeprowadzono w każdym
z zakładów, a wyniki przekazano do weryfikacji ekspertom z niezależnej grupy zewnętrznej. Podkreślono obszary poprawy i przyjęto
plany dalszych działań. Wyniki opublikowano w podręczniku analizy
porównawczej, który udostępniono na zasadzie otwartego dostępu.
Więcej na stronie www.oeci.eu/Benchcan
Gromadzenie i rozpowszechnianie przykładów dobrych praktyk
może przyczynić się do podniesienia standardów. W projekcie
Pobudzanie działań
wspomagających
profilaktykę raka piersi
Tytuł projektu: Europa Donna — Europejska Koalicja do Walki
z Rakiem Piersi (Europa Donna)
Liczba partnerów: 1 z członkami z 45 państw. Kwota dofinansowania UE: 918 694 €. Czas trwania: 12 miesięcy.
Grupy wsparcia pacjentów odgrywają coraz ważniejszą rolę
w kształtowaniu usług opieki zdrowotnej. Drugi wspólnotowy
Więcej na ten temat
Dyrekcja Generalna Komisji Europejskiej ds. Zdrowia
i Bezpieczeństwa Żywności
ec.europa.eu/health/major_chronic_diseases/diseases/cancer/
index_en.htm
program działań w dziedzinie zdrowia popiera inicjatywę Europa
Donna, niezależną, niekomercyjną koalicję obywatelską na rzecz
podnoszenia świadomości na temat raka piersi.
Organizacja ta stara się zapewnić kobietom dostęp do wiarygodnych informacji i wysokiej jakości badań przesiewowych w kierunku
raka piersi, diagnostyki i leczenia.
Za pomocą konferencji, biuletynów, ulotek, filmów wideo i mediów
społecznościowych, organizacja Europa Donna podnosi świadomość na
temat raka piersi, informuje pacjentki o ich prawach, a także pomaga
w organizowaniu odpowiednich szkoleń dla personelu medycznego.
Więcej na stronie www.europadonna.org/
Agencja Wykonawcza ds. Konsumentów, Zdrowia, Rolnictwa
i Żywności (Chafea)
ec.europa.eu/chafea/index.html
Baza danych poświęcona działaniom współfinansowanym
w ramach wspólnotowych programów w dziedzinie zdrowia
ec.europa.eu/chafea/projects/database.html
© Unia Europejska, 2014
Powielanie materiałów dozwolone pod warunkiem podania źródła.
EB-02-14-924-PL-C (wersja drukowana)
EB-02-14-924-PL-N (PDF)
ISBN 978-92-9200-125-4 (wersja drukowana)
ISBN 978-92-9200-102-5 (PDF)
doi:10.2818/30797 (wersja drukowana)
doi:10.2818/24351 (PDF)