Wprowadzenie do wypracowania programu walki z rosnącą antybiotykoopornością (AMR). Perspektywa One Health Podstawy Prawne ZAWIADOMIENIE KOMISJI Wytyczne dotyczące rozważnego stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych w medycynie weterynaryjnej (2015/C 299/04)z 11 września 2015 r. Kwestie, które należy rozważyć przed zastosowaniem środków przeciwdrobnoustrojowych 1. przepisywanie i wydawanie środków przeciwdrobnoustrojowych musi być uzasadnione diagnozą weterynaryjną, zgodnie z obecnym stanem wiedzy naukowej; 2. w przypadku gdy konieczne jest przepisanie środka przeciwdrobnoustrojowego, receptę należy wystawić w oparciu o diagnozę postawioną w wyniku badania fizykalnego przeprowadzonego przez lekarza weterynarii wystawiającego receptę. Gdy jest to możliwe, należy przeprowadzić oznaczanie wrażliwości na środki przeciwdrobnoustrojowe w celu określenia rodzaju środka przeciwdrobnoustrojowego; 3. metafilaktyczne stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych należy zalecać jedynie wtedy, gdy istnieje prawdziwa potrzeba leczenia. W takich przypadkach lekarz weterynarii powinien uzasadnić i udokumentować leczenie w oparciu o wyniki kliniczne dotyczące rozwoju choroby w stadzie. Metafilaktyczne stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych nie powinno nigdy zastępować dobrych praktyk w zakresie zarządzania; 4. należy unikać rutynowej profilaktyki. Profilaktyka powinna być zastrzeżona do wyjątkowych zaleceń dla konkretnych przypadków; 5. w miarę możliwości należy unikać podawania leku całemu stadu. Chore zwierzęta należy odizolować i poddać indywidualnemu leczeniu (np. podając im zastrzyki); 6. przy podejmowaniu decyzji dotyczącej leczenia środkami przeciwdrobnoustrojowymi należy uwzględnić wszystkie informacje dotyczące zwierząt, przyczyny i charakteru zakażenia oraz zakresu dostępnych produktów zawierających środki przeciwdrobnoustrojowe; 7. w pierwszej kolejności zawsze należy wybierać środek przeciwdrobnoustrojowy o wąskim spektrum działania, chyba że wykonane wcześniej oznaczenie wrażliwości – w odpowiednich przypadkach poparte stosownymi danymi epidemiologicznymi – wskazuje, że środek taki byłby nieskuteczny. Należy unikać stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych o szerokim spektrum działania i jednoczesnego stosowania kilku środków przeciwdrobnoustrojowych (z wyjątkiem połączeń ustalonych, które należą do dopuszczonych do obrotu weterynaryjnych produktów leczniczych); Kwestie, które należy rozważyć przed zastosowaniem środków przeciwdrobnoustrojowych 8. jeżeli zwierzę lub grupa zwierząt cierpi z powodu nawracającej infekcji lub nawracających infekcji wymagających leczenia środkami przeciwdrobnoustrojowymi, należy dążyć do wyeliminowania szczepu mikroorganizmów, ustalając przyczyny nawrotu zakażenia oraz zmieniając warunki produkcji, hodowli zwierząt lub zarządzania; 9. należy minimalizować stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych skłonnych do rozprzestrzeniania przenoszonej oporności; Kwestie, które należy rozważyć przed zastosowaniem środków przeciwdrobnoustrojowych 10. szereg związków ujętych w wykazie środków przeciwdrobnoustrojowych o krytycznym znaczeniu sporządzonym przez Światową Organizację Zdrowia jest dopuszczonych wyłącznie w produktach leczniczych przeznaczonych dla ludzi. Zgodnie z przepisami UE składniki niedopuszczone do obrotu jako weterynaryjne produkty lecznicze stosowane u zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność, można zastosować u zwierząt poza wskazaniami rejestracyjnymi (według hierarchii wskazanej w przepisach), tylko jeżeli substancja taka jest wymieniona w tabeli 1 w załączniku do rozporządzenia Komisji (UE) nr 37/2010 ; 11.należy unikać stosowania związków, o których mowa powyżej, poza wskazaniami rejestracyjnymi (według hierarchii wskazanej w przepisach) u zwierząt, od których lub z których nie pozyskuje się żywności, (np. zwierząt domowych i zwierząt służących do uprawiania sportu) i ograniczać takie stosowanie wyłącznie do wyjątkowych przypadków, np. gdy istnieją przyczyny etyczne, i jedynie po przeprowadzeniu laboratoryjnego oznaczania wrażliwości na środki przeciwdrobnoustrojowe, które potwierdziło, że jest to jedyny skuteczny środek przeciwdrobnoustrojowy; Kwestie, które należy rozważyć przed zastosowaniem środków przeciwdrobnoustrojowych 12. należy stosować leczenie środkami przeciwdrobnoustrojowymi ściśle według wskazań lekarza weterynarii podanych na recepcie; 13. należy regularnie przeprowadzać ocenę konieczności stosowania leczenia środkami przeciwdrobnoustrojowymi w celu uniknięcia niepotrzebnego stosowania leków; 14. należy minimalizować okołooperacyjne stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych, przestrzegając zasad aseptyki; 15. w miarę możliwości należy przedkładać alternatywne strategie zwalczania chorób, co do których udowodniono, że są równie skuteczne i bezpieczne (np. szczepionki), nad leczenie środkami przeciwdrobnoustrojowymi; 16. należy stosować system nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii w celu uzyskania informacji oraz informacji zwrotnych dotyczących nieskuteczności leczenia, tak aby móc zidentyfikować potencjalne kwestie związane z opornością w przypadku stosowania istniejących, nowych lub alternatywnych opcji leczenia; 17. aby zapewnić dostępność oznaczania wrażliwości, w każdym państwie członkowskim należy ustanowić sieć laboratoriów mogących prowadzić oznaczanie wrażliwości na środki przeciwdrobnoustrojowe mikroorganizmów odzwierzęcych i komensalnych oraz docelowych patogenów. Konkluzje Rady w sprawie następnych kroków w dziedzinie zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe w ramach podejścia „Jedno zdrowie” (2016/C 269/05) z dnia 23 lipca 2016 r. RADA UNII EUROPEJSKIEJ WZYWA PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE DO wdrożenia do połowy 2017 r. krajowych planów działania w zakresie zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe opartych na podejściu „Jedno zdrowie” oraz zgodnie z celami globalnego planu działania WHO. Krajowy plan działania, dostosowany do warunków krajowych, powinien 1. zapewniać, by środki i działania w poszczególnych dziedzinach uwzględniały istotne w kontekście zdrowia publicznego kwestie związane z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe; 2. zostać opracowany i wdrożony we współpracy z wszystkimi odnośnymi ministerstwami i zainteresowanymi stronami w sektorze publicznym i prywatnym; 3. zawierać mierzalne cele w zakresie zmniejszenia liczby zakażeń u ludzi i zwierząt, stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych u ludzi i w medycynie weterynaryjnej oraz w zakresie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe we wszystkich obszarach. Cele te mogą być jakościowe lub ilościowe i powinny być realizowane za pomocą skutecznych środków dostosowanych do sytuacji w poszczególnych państwach członkowskich; 4. zawierać środki służące ograniczeniu ryzyka oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe oraz wzmacniać rozważne stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych w medycynie weterynaryjnej zgodnie z unijnymi i krajowymi wytycznymi, z uwzględnieniem działań służących unikaniu rutynowego profilaktycznego stosowania weterynaryjnych środków przeciwdrobnoustrojowych oraz działań mających na celu ograniczenie stosowania u zwierząt środków przeciwdrobnoustrojowych o krytycznym znaczeniu dla zdrowia ludzkiego (np. stosowanie na podstawie oznaczenia wrażliwości na środki przeciwdrobnoustrojowe) 5. zawierać środki służące ograniczeniu ryzyka wystąpienia oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe oraz poprawiać rozważne stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych w medycynie ludzkiej, z uwzględnieniem działań mających na celu poprawę praktyk przepisywania leków oraz rozważnego stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych o krytycznym znaczeniu dla zdrowia ludzkiego (np. stosowanie na podstawie oznaczenia wrażliwości na środki przeciwdrobnoustrojowe) 6. zawierać mechanizm wdrażania krajowych planów działania i monitorowania ich postępów, w tym sposób dalszego wzmacniania nadzoru i poprawy jakości i porównywalności zgłaszanych do ECDC, EFSA i EMA danych dotyczących stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych oraz dotyczących oporności u ludzi, zwierząt, w łańcuchu żywnościowym oraz w miarę możliwości w środowisku 7. określać, w jaki sposób w danym państwie członkowskim zostanie zorganizowane i będzie zapewniane egzekwowanie przepisów dotyczących oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe; 8. w stosownych przypadkach uwzględniać programy edukacyjne i ukierunkowane kampanie mające na celu budowanie świadomości wśród konsumentów, hodowców zwierząt i odpowiednich specjalistów; ESVAC 6-sty raport 2016 http://www.ema.europa.eu/docs/en_GB/document _library/Report/2016/10/WC500214217.pdf Sprzedaż w tonach subst. akt. AB, PCU oraz mg/PCU Tendencje w sprzedaży AB subst. aktywnych w latach 2011-2014 Lekarze Weterynarii wg OIE są częścią rozwiązania w obliczu AMR Sukces w walce przeciwko oporności drobnoustrojów można osiągnąć tylko wtedy, gdy władze publiczne odpowiedzialne za prawodawstwo weterynaryjne implementują strategię globalną do prawa na szczeblu krajowym. Dla krajowych służb weterynaryjnych na etapie wdrażania międzynarodowych standardów OIE istotnym jest, aby uregulowane były kwestie: 1. obecności odpowiedniego ustawodawstwa w zakresie stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych 2. zapewnienia właściwych rozwiązań prawnych gwarantujących właściwe wykształcenie lekarzy weterynarii 3. alokacja niezbędnych zasobów do wzmocnienia służb weterynaryjnych, dzięki czemu mogą one wykonywać odpowiednie kontrole http://www.oie.int/en/for-the-media/amr/documents/ Rola zawodu lekarza weterynarii wg OIE , w obu sektorach: publicznym i prywatnym, ma do odegrania kluczową rolę w konfrontacji z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe, zwłaszcza na etapie preskrypcji oraz dostarczania i stosowania produktów antybakteryjnych. Z tego powodu, OIE opracowała wytyczne dotyczące programu nauczania lekarza weterynarii „Veterinary Education Core Curriculum” , obejmujące zasadnicze zagadnienia gwarantujące dobrą organizację nauczania zawodu, która jest zależna od dobrze wyszkolonych specjalistów nadzorowanych we właściwy sposób. Ponadto OIE popiera stworzenie odpowiednich ram prawnych w celu zapewnienia właściwej etyki zawodowej w ramach zawodu lekarza weterynarii i dobrego zarządzania służbami weterynaryjnymi. Mając to na uwadze, OIE opracowała międzynarodowe standardy programów związanych z umocowaniem prawnym oraz funkcjonowaniem krajowych i regionalnych organów samorządu weterynaryjnego Samorządy lekarzy weterynarii , stosownie do rekomendacji OIE , posiadają niezbędne uprawnienia do nadzorowania doskonalenia zawodowego, przestrzegania etyki zawodowej i wykluczenia tych członków , których postępowanie jest nieodpowiednie. Innymi słowy, OIE stoi na stanowisku , iż właściwe kwalifikacje lekarzy weterynarii są elementem zapewniającym powodzenie programu ograniczania antybiotykoodporności. W tym celu Światowe Biuro ds. Zdrowia Zwierząt opracowało The OIE Recommendations on the Competencies of graduating veterinarians (‘Day 1 graduates’) to assure National Veterinary Services of quality. http://www.oie.int/fileadmin/Home/eng/Support_to_OIE_Members/Vet_Edu_AHG/DAY_1/DAYONE-B-ang-vC.pdf RUMA Launches New Cattle Guidelines on the Responsible Use of Antimicrobials- 2015 Disease Control: Four Guiding Principles Rule 1 Review biosecurity of new cattle introduced into a herd - Disease spreads around and between farms by contact with other cattle. Screening and monitoring will help to limit the spread of disease. REMEMBER contact can also be INDIRECT by a needle, surgical instrument, manure or people. Rule 2 “Stress” is a killer. Stressed animals are far more likely to become diseased. This includes not only obvious physical stress factors such as overcrowding or management procedures; but also exposure to microorganisms which cause major stress to the immune system e.g. BVD. THINK – If a procedure causes the cattle to become stressed, ask “can this be done in a less stressful manner?” e.g. castration, introduction of heifers to the dairy herd. Rule 3 Good Management and Hygiene There is no substitute for good management, hygiene and biosecurity measures. Cleaning buildings and equipment coupled with good hygiene will all make a difference. Don’t spread disease by poor management and hygiene. Rule 4 Good Nutrition Good intakes of colostrum provide essential antibodies to protect calves as their immune system is developing. Balanced diets with adequate levels of trace elements, vitamins and antioxidants are essential if the immune system of cattle is to work properly in tackling diseases. Dziękuję bardzo za uwagę