Pobierz

WPHI w Mińsku
Mińsk, marzec 2014 r.
„WYKAZ NORMATYWNYCH AKTÓW PRAWNYCHREGULUJĄCYCH HANDEL
ZAGRANICZNY I DZIAŁALNOSC INWESTYCYJNĄ NA BIAŁORUSI”
Niniejszy materiał przedstawia wykaz najważniejszych normatywnych aktów prawnych,
regulujących:
- działalność eksportowo-importową w RB, w tym rozliczenia finans. i przetargi – str. 2;
- działalność inwestycyjną – str. 7.
1
I. Wykaz normatywnych aktów prawnych Republiki Białorusi, regulujących
działalność eksportowo-importową , rozliczenia w tym zakresie i przetargi
W niniejszym opracowniu przedstawiona jest informacja o podstawowych aktach
ustawodawczych Republiki Białorusi, regulujących działalność eksportowo-importową (w tym
rozliczenia) i przeprowadzenie przetargów. W praktyce w konkretnych sytuacjach stosowane są
również inne normatywne akty prawne, regulujące węższe zagadnienia w rozpatrywanym
zakresie lub kwestie z sąsiednich obszarów:
Dekret Prezydenta Republiki Białorusi z dn. 27.03.2008 r. nr 178 «O trybie
przeprowadzenia i kontroli transakcji w handlu zagranicnym” jest podstawowym
normatywnym aktem prawnym w zakresie działalności eksportowo-importowej.
Dekret określa m.in. terminy przy finalizacji transakcji handlowych z zagranicą. Zgodnie
z ogólną zasadą, w przypadku eksportu opłata powinna wpłynąć do eksportera nie później niż
w ciągu 90 dni od momentu dokonania wysyłki towaru, natomiast przy imporcie towar powinien
zostać dostarczony nie później 60 dni po dokonaniu przedpłaty (nawet częściowej). Dla
niektórych rodzajów towarów (robót, usług), jak również dla poszczególnych krajów mogą
zostać wprowadzone inne zasady. Takie specjalne terminy mogą być ustalone odpowiednio we
wspólnych zarządzeniach Rady Ministrów i Narodowego Banku oraz w międzynarodowych
traktatach Republiki Białorusi.
Dekret ustala, że w odrębnych przypadkach transakcje handlowe z zagranicą mogą zostać
sfinalizowane nie poprzez dostarczenie towarów (robót, usług) czy płatności za dostaczony
towar, lecz w inny sposób (przy braku możliwości wywiązania się z umowy w przewidziany
w niej sposób). W przypadku eksportu może to być:
- otrzymanie odszkodowania z tytułu ubezpieczenia zgodnie z umową ubezpieczenia
ryzyka eksportowego lub otrzymanie innego odszkodowania w przypadku utraty (zaginięcia,
przypadkowego uszkodzenia, zepsucia lub defraudacji) towarów albo na podstawie orzeczeń
sądowych;
- zwrot przekazanych zgodnie z umową handlu zagranicznego towarów (chronionej
informacji, wyłącznych praw);
- wpływy pieniężne (za potrąceniem dyskonta) zgodnie z umową (faktoringu) pomiędzy
eksporterem a bankiem;
- niepieniężne zaprzestanie zobowiązań w sposób określony przez Radę Ministrów
wspólnie z Narodowym Bankiem.
Przy imporcie może to być:
- uzyskanie odszkodowania z tytułu ubezpieczenia zgodnie z umową ubezpieczenia
ryzyka przedsiębiorczego lub otrzymanie przez importera innego odszkodowania w przypadku
utraty, zaginięcia, przypadkowego uszkodzenia, zepsucia lub defraudacji) towarów albo na
podstawie orzeczeń sądowych;
- otrzymanie środków pieniężnych w ramach gwarancji bankowej;
- refundacja środków pieniężnych (po potrąceniu prowizji banków-nierezydentów),
wcześniej przekazanych z tytułu zapłaty za towary (chronioną informację, wyłączne prawa do
wyników działalności intelektualnej), wykonane roboty, wyświadczone usługi.
Dekret również precyzuje, że rezydenci dokonują rozliczeń w zakresie importu i eksportu
tylko z własnych rachunków i ustala wyjątki z tej reguły.
2
Ustala się również, że każda umowa, która przewiduje wyrównawcze przekazanie towaru
na ogólną kwotę 3000 euro lub więcej, powinna zostać zarejestrowana w banku obsługi
rezydenta, który zawarł przedmiotową umowę. Przy braku takiej rejestracji odprawy celne
towarów nie są dokonywane.
Obowiązkowe punkty umowy handlu zagranicznego to:
- wartość towarów (orientacyjna wartość w przypadku braku możliwości ustalenia
rzeczywistej ceny towaru ze względu na jego specyfikę);
- warunki płatności (płatność z góry lub płatność po fakcie wykonania zobowiązań przez
drugą stronę).
Rezydenci również są zobowiązani do:
- dokonania statystycznego deklarowania towarów, odprawa celna których nie jest
dokonywana;
- złożenia w obsługującym banku informacji oraz dokumentów dotyczących każdej
płatności, wpływającej od nierezydenta.
Do aktów normatywnych, przyjętych w celu rozwoju norm Dekretu należą:
Uchwała Zarządu Narodowego Banku Republiki Białorusi z dn. 09.07.2009r. nr 101
„O przeprowadzeniu transakcji handlu zagranicznego”;
Rozporządzenie Rady Ministrów Republiki Białorusi, Narodowego Banku
Republiki Białorusi z dn. 05.11.2011 r. Nr 1483/22 „O określeniu terminów zakończenia
transakcji handlu zagranicznego, realizowanych na podstawie niektórych rodzajów umów
oraz warunkach przedłużenia terminów zakończenia transakcji handlu zagranicznego;
Uchwała Zarządu Narodowego Banku Republiki Białorusi z dn. 22.04.2009 r. nr 52
„O zatwierdzeniu Instrukcji trybu udzielenia zezwoleń na przedłużenie terminów
zakonczenia transakcji handlu zagranicznego”;
Rozporządzenie Rady Ministrów Republiki Białorusi, Narodowego Banku
Republiki Białorusi z dn. 30.04.2009r. nr 548/8 „O niektórych kwestiach przerwania
zobowiązań w zakresie transakcji handlu zagranicznego w eksporcie i umów handlu
zagranicznego przy wykupie przedmiotu leasingu”.
Ustawa Republiki Białorusi z dn. 22.07.2003 № 226-3 "O regulacji walutowej
i kontroli walutowej" zawiera podstawowe pojęcia w sferze stosunków walutowych i ogólne
zasady przeprowadzenia operacji walutowych. Ustala podział operacji walutowych na bieżące
i związane z przepływem kapitału. Płatności z umów handlu zagranicznego należą do operacji
walutowych bieżących i realizowane są bez konieczności uzyskania jakichkolwiek zezwoleń.
Podstawowe zasady przeprowadzenia operacji walutowych pomiędzy różnymi
podmiotami (łącznie z rezydentami i nierezydentami, w tym osóbami fizycznymi) ustalone są
w Uchwale Zarządu Narodowego Banku Republiki Białorusi z dn. 30.04.2004 r. nr 72 „O
zatwierdzeniu Zasad przeprowadzenia operacji walutowych”. Z uwzględnieniem norm
3
umów międzynarodowych Republiki Białorusi, dany normatywny akt prawny pozwala dokonać
wyboru waluty rozliczeń na etapie zawarcia umowy, a także ocenić różne schematy przerwania
zobowiązań (lub zmiany stron w nim) z punktu widzenia formalności administracyjnych
(konieczność uzyskania zezwolenia, zawiadomienia banku itp.).Zasady regulują również kwestie
zmiany waluty zobowiązania, otwarcia rachunków rezydentów w bankach-nierezydentach.
Ważny akt normatywny stanowi również Uchwała Zarządu Narodowego Banku
Republiki Białorusi z dn. 28.01.2008 r. nr 15 „O zatwierdzeniu Instrukcji trybu udzielenia
zezwoleń na przeprowadzenie operacji walutowych i na otwieranie rachunków poza
granicami Republiki Białorusi, a także przedłożenia w banku podczas dokonania operacji
walutowych zawiadomień o przepływie kapitału oraz wprowadzeniu zmian do Uchwały
Zarządu Narodowego Banku Republiki Białorusi z dn. 08.08.2007 r. nr 159”. Nie jest ona
bezpośrednio związana z działalnością eksportowo-importową, ale praktycznie każdy uczestnik
dzialalności gospodarczej z zagranicą ma do czynienia w swojej pracy z tym dokumentem.
Dekret Prezydenta Republiki Białorusi z dn. 17.07.2006 r. Nr 452 „O obowiązkowej
sprzedaży waluty obcej” ustala, że osoby prawne i indywidualni przedsiębiorcy, zarejestrowani
na terytorium Republiki Białorusi, dokonują obowiązkowej sprzedaży wpływów walutowych.
Przy tym pod wpływami walutowymi rozumie się środki pieniężne w walucie obcej z transakcji,
obejmujących:
- z nierezydentami – na zasadzie odpłatnej - przekazanie towarów, informacji
chronionych, wyłącznych praw do wyników działalności intelektualnej, wydzierżawienia mienia,
wykonania robót, świadczenia usług;
- z bankami – factoring w zakresie zobowiązań pieniężnych z umów handlu
zagranicznego lub ewidencję (nabycie) papierów wartościowych o funkcji dokumentów
płatniczych dla umów handlu zagranicznego;
- z osobami fizycznymi – realizację za walutę obcą towarów (robót, usług).
Uchwała Zarządu Narodowego Banku Republiki Białorusi z dnia 13.09.2006 № 129
"O trybie obowiązkowej sprzedaży walut obcych na krajowym rynku walutowym" określa,
że obowiązkowej sprzedaży podlega 30% wpływów walutowych, i ustala procedurę
obowiązkowej sprzedaży. Dokument ten zatwierdza również wykaz walut obcych, otrzymane
wplywy w których podlegają obowiązkowej sprzedaży.
Przy zawieraniu umów handlowych z zagranicą i dokonaniu rozliczeń ważnym jest
również, aby wziąć pod uwagę przepisy wykonawcze Uchwały Zarządu Narodowego Banku
Republiki Białorusi z dnia 16.04.2009 № 46 "O zatwierdzeniu Instrukcji w sprawie
procedury rejestracji transakcji i spełnieniu przez banki oraz pozabankowe instytucje
kredytowo-finansowe funkcji agentów kontroli walutowej." Ustanawia ona, w jakich
przypadkach i w jakich sprawach banki mogą zwrócić się do podmiotów gospodarczych
o informacje i dokumenty dotyczące realizowanych operacji walutowych. Dany dokument
reguluje również działania banków w przypadku, gdy realizowana operacja walutowa nie spełnia
wymogów ustawodawstwa.
Podczas przeprowadzenia rozliczeń, zarówno z zakresu umów handlu zagranicznego jak i
w ramach Republiki Białorusi, należy uwzględniać normy następujących aktów prawnych:
4
Uchwała Zarządu Narodowego Banku Republiki Białorusi z dn. 11.11.2008r. nr 165
„O trybie dokonania rozliczeń w zakresie umów handlu zagranicznego, przewidujących
import” (zgodnie z ogólną zasadą zakazuje dokonanie płatności zaliczkowych za import);
Uchwała Zarządu Narodowego Banku Republiki Białorusi z dn. 28.07.2005r. nr 112
„O zatwierdzeniu Instrukcji trybu przeprowadzenia operacji walutowo-wymiennych
z udziałem osób prawnych i indywidualnych przedsiębiorców”;
Uchwała Zarządu Narodowego Banku Republiki Białorusi z dn. 29.03.2001r. nr 66
„O zatwierdzeniu Instrukcji w spawie przelewu bankowego”;
Uchwała Zarządu Narodowego Banku Republiki Białorusi z dn. 29.03.2001r. nr 67
„O
zatwierdzeniu
Instrukcji
trybu
przeprowadzenia
bankowych
operacji
dokumentarnych” (wykorzystywana jest przy rozliczeniach za pomocą akredytywy);
Uchwała Zarządu Narodowego Banku Republiki Białorusi z dn. 29.03.2011r. nr 107
„O zatwierdzeniu Instrukcji trybu przeprowadzenia operacji kasowych i trybu rozliczeń
gotówką w rublach bialoruskich na terytorium Republiki Bialorusi oraz o unieważnieniu
niektórych uchwał Zarządu Narodowego Banku Republiki Białorusi i ich odrębnych
elementów strukturalnych”.
Podstawowymi dla przetargów są następujące normatywne akty prawne:
Ustawa Republiki Białorusi z dn. 13.07.2012 r. Nr 419-3 „O zamówieniach
publicznych towarów (robót, usług)" (definiuje podstawowe pojęcia w tej dziedzinie, rodzaje
procedur zamówień publicznych, prawa uczestników, kwestie odwołania decyzji w sferze
zamówień publicznych oraz odpowiedzialność za naruszenia);
Dekret Prezydenta Republiki Białorusi z dn. 29.12.2012r. nr 576 „O niektórych
kwestiach zamówień publicznych towarów (robót, usług)”;
Rozporządzenie Rady Ministrów Republiki Białorusi z dn. 22.08.2012 r. Nr 778 „O
niektórych środkach w zakresie realizacji Ustawy Republiki Białorusi „O zamówieniach
publicznych towarów (robót, usług)";
Rozporządzenie Rady Ministrów Republiki Białorusi z dn. 15.03.2012 r. Nr 229 „O
doskonaleniu relacji w dziedzinie zamówień publicznych towarów (robót, usług) kosztem
środków własnych”;
Rozporządzenie Rady Ministrów Republiki Białorusi z dn. 12.07.2013 r. Nr 608 „O
zatwierdzeniu Regulaminu trybu przeprowadzenia przetargów elektronicznych w zakresie
sprzedaży mienia państwowego, łącznie z działkami, prawami do zawierania umowy
wydzierżawienia mienia państwowego, w tym działek ziemi”;
Dekret Prezydenta Republiki Białorusi z dn. 07.02.2005r. nr 58„O przeprowadzeniu
licytacji zleceniowych o wykonawstwo robót w budownictwie i unieważnieniu niektórych
dekretów, przepisów Dekretu Prezydenta Republiki Białorusi”;
5
Rozporządzenie Rady Ministrów Republiki Białorusi z dn. 03.03.2005 r. Nr 235 „O
zatwierdzeniu przepisów dotyczących trybu kształtowania umownej (kontraktowej) ceny
i rozliczeń pomiędzy zleceniodawcą i wykonawcą podczas budowy obiektów oraz o trybie
organizacji i przeprowadzenia licytacji zleceniowych o wykonawstwo robót na budowę
obiektów”;
Rozporządzenie Rady Ministrów Republiki Białorusi z dn. 02.12.2011 r. Nr 1641 „O
przeprowadzeniu licitacji zleceniowych według uproszczonego systemu”.
6
II. Normatywne akty prawne dla stosunków, wynikających z działalności
inwesycyjnej na terytorium Republiki Białorusi
Na datę przygotowania niniejszego materiału dla stosunków, wynikających z działalności
inwesycyjnej na terytorium Republiki Białorusi, obowiązuje Kodeks Inwestycyjny Republiki
Białorusi, normatywne akty prawne Prezydenta Republiki Białorusi, cywilne i inne
ustawodawstwo Republiki Białorusi, porozumienia międzynarodowe, zawarte z udziałem
Republiki Białorusi oraz porozumienia inwestycyjne, podpisane przez Republikę Białorusi.
Jednak w związku z wejściem w życie Ustawy Republiki Białorusi z dn. 12.07.2013 r. „O
inwestycjach”, a także Ustawy Republiki Białorusi z dn. 12.07.2013 r. „O koncesjach” (daty
wejścia w życie 24 i 26 stycznia 2014 r. odpowiednio) wspomniany kodeks utraci moc prawną.
W związku z powyższym poniżej proponujemy wykaz podstawowych normatywnych
aktów prawnych (dalej - NAP) Republiki Białorusi dla działalności inwestycyjnej:
1. Inwestycyjny Kodeks Republiki Białorusi
Od 2001 roku - podstawowy NAP dla stosunków, wynikających z działalności
inwesycyjnej na terytorium Republiki Białorusi.
Zwracamy uwagę, że wspomniany NAP od dn. 24.01.2014 r. obowiązuje w nowej
redakcji (rozdziały 1,2,4,5 są wykluczone), od dn. 26.01.2014 r. – całkowicie traci moc prawną.
2. Ustawa Republiki Białorusi z dn.12.07.2013 r. „O inwestycjach”
Wchodzi w życie z dniem 24.01.2014 г.
Stosunki, regulowane przez NAP:
Pojęcie inwestycji
Każde mienie i inne obiekty praw, należące do inwestora na prawach własności lub innej
podstawy prawnej, pozwalającej mu na zarządzanie takimi obiektami, lokowane przez inwestora
na terytorium Republiki Białorusi w celu uzyskania zysku (dochodów) i (lub) osiągnięcia
kolejnego znaczącego wyniku lub do innych celów, nie związanych z osobistymi, rodzinnymi,
domowymi lub innymi podobnymi, w szczególności:
- mienie ruchome i nieruchome, w tym akcje, udziały w funduszu założycielskim,
w mieniu organizacji komercyjnej, powołanej na terytorium Republiki Białorusi, środki
pieniężne, łącznie z pozyskanymi, w tym pożyczki, kredyty;
- prawa roszczeń, posiadające wycenę ich wartości;
- inne obiekty praw, posiadające wycenę ich wartości, za wyjątkiem typów obiektów
praw, występownie których w obrocie nie jest dopuszczalne (obiekty, wycofane z obrotu).
Sposoby realizacji inwestycji (formy działalności inwestycyjnej)
- powołanie organizacji handlowej;
- nabycie, stworzenie, w tym poprzez wybudowanie, obiektów mienia nieruchomego, za
wyjątkiem nabycia lub budowy przez obywateli Republiki Białorusi, obywateli zagranicznych
i bezpaństwowców domów mieszkalnych, lokali mieszkalnych w celu zamieszkania tych
obywateli Republiki Białorusi, obywateli zagranicznych i bezpaństwowców i (lub) członków ich
rodzin;
- nabycie praw do obiektów własności intelektualnej;
- nabycie akcji, udziałów w funduszu założycielskim, w mieniu organizacji handlowej,
łącznie z przypadkami zwiększenia kapitału założycielskiego organizacji handlowej;
- na podstawie koncesji;
7
- innymi sposobami, oprócz zabronionych przez akty ustawodawcze Republiki Białorusi.
Podstawowe prawa i obowiązki inwestorów
Prawa:
- prawo do realizacji praw majątkowych i niemajątkowych, zgodnie z ustawodawstwem
Republiki Białorusi;
- uznanie wyłącznych praw do obiektów własności intelektualnej
- prawo do przydzelenia działek ziemi do użytkowania, w dzierżawę, na własność,
zgodnie z prawem Republiki Białorusi w sprawie ochrony i użytkowania gruntów;
- prawo do powołania organizacji handlowej na terytorium Republiki Białorusi o każdej
wartości inwestycji, w postaci dowolnych form prawno-organizacyjnych, przewidzianych przez
ustawodawstwo Republiki Białorusi;
- prawo do wniesienia zarówno wkładu pieniężnego w fundusz założycielski w walucie
obcej i (lub) rublach białoruskich jak i wkładu rzeczowego, posiadającego akt wyceny jego
wartości, w trybie ustalonym przez ustawodawstwo Republiki Białorusi;
- prawo do ulg i preferencji, ustalonych zgodnie z ustawodawstwem Republiki Białorusi
i (lub) międzynarodowymi aktami prawnymi, obowiązującymi dla Republiki Białorusi;
- prawo do zawarcia umowy (umów) z Republiką Białorusi (poniżej bardziej
szczegółowa informacja o tym prawie);
- prawo do przyciągania do Republiki Białorusi cudzoziemców i bezpaństwowców
w celu podjęcia pracy.
Obowiązki:
- przestrzegać Konstytucji Republiki Białorusi i przyjętych w związku z nią aktów
ustawodawczych Republiki Bialorusi;
- nie podejmować działań, stanowiących nieuczciwą konkurencję, jak również działań
(bierności, bezczynności), mających na celu zapobieganie, wyeliminowanie lub ograniczenie
konkurencji, wyrządzenie szkody dla praw, swobód i uzasadnionych interesów innych osób;
- spełniać inne obowiązki, określone przez ustawodawstwo Republiki Białorusi.
Prawo do zawarcia umowy z Republiką Białorusi
W celu stworzenia dodatkowych warunków dla realizacji inwestycji inwestor ma prawo
do zawarcia przedmiotowej umowy z Republiką Białorusi, związanej z realizacją inwestycji,
w sposób i na warunkach, określonych przez ustawodawstwo Republiki Białorusi.
Umowa inwestycyjna z Republiką Białorusi jest zawierana na podstawie decyzji
państwowego organu lub innej instytucji państwowej, ustalonych zgodnie z aktami
ustawodawczymi Republiki Białorusi.
W umowie inwestycyjnej z Republiką Białorusi muszą być określone:
- obiekt, wielkość, terminy i warunki realizacji inwestycji;
- prawa i obowiązki inwestora (inwestorów) i Republiki Białorusi;
- odpowiedzialność stron umowy za nieprzestrzeganie jej warunków;
- inne warunki, określane zgodnie z aktami ustawodawczymi Republiki Białorusi.
Gwarancje praw inwestorów
- ochrona przed nieodpłatną nacjonalizacją;
8
- bezproblemowy transfer poza granice Republiki Bałorusi kompensacji, uzyskanej
w wyniku nacjonalizacji, możliwej tylko z powodu konieczności społecznych, oraz rekwizycji,
możliwej tylko w przypadkach klęsk żywiołowych, awarii, epidemii, epizootii oraz na skutek
innych okoliczności o charakterze nadzwyczajnym, w interesach społeczeństwa na decyzję
władz państwowych;
- prawo inwestora, mienie którego zarekwirowano, do żądania drogą sądową zwrotu
ocalałego mienia, jeśli okoliczności, w związku z którymi dokonano rekwizycji, przestały
istnieć;
- bezproblemowy transfer* poza granice Republiki Białorusi zysku (dochodów), i innych
legalnie uzyskanych środków pieniężnych w związku z przeprowadzeniem inwestycji na
terytorium Republiki Białorusi, a także płatności na rzecz inwestora zagranicznego, związanych
z realizacją inwestycji, w tym:
а) środków pieniężnych, uzyskanych przez inwestorów zagranicznych po częściowym
lub całkowitym zaprzestaniu realizacji inwestycji na terytorium Republiki Białorusi, łącznie ze
środkami pienężnymi, otrzymanymi przez inwestorów zagranicznych w wyniku wywłaszczenia
inwestycji oraz tworzonego na skutek prowadzenia inwestycji mienia, innych obiektów praw
obywatelskich;
b) środków pienężnych z tytułu wypłaty wynagrodzeń dla cudzoziemców i
bezpaństwowców, wykonujących czynności pracy na podstawie umowy o pracę;
c) środków pienężnych, należnych do inwestorów zagranicznych na podstawie decyzji
sądu.
* po uiszczeniu ustalonych przez ustawodawstwo Republiki Białorusi podatków, opłat (ceł) i innych obowiązkowych
płatności
Rozwiązanie sporów między inwestorem a Republiką Białorusi
Zgodnie z Ustawą o inwestycjach spory między inwestorem i Republiką Bałorusi,
wynikające podczas realizacji inwestycji, rozwiązywane są w trybie przedsądowym drogą
przeprowadzenia negocjacji, jeśli inaczej nie jest ustalono w aktach ustawodawczych Republiki
Białorusi.
Spory między inwestorem a Republiką Białorusi, nie rozwiązane w trybie przedsądowym
drogą negocjacji w ciągu trzech miesięcy od daty otrzymania pisemnej propozycji ich
rozstrzygnięcia, rozwiązwyane są w sądzie zgodnie z prawem Republiki Białorusi.
Jeśli spory, nie należące do wyłącznej kompetencji sądów Republiki Bałorusi, wynikłe
pomędzy inwestorem zagranicznym i Republiką Białorusi, nie zostały uregulowane w trybie
przedsądowym drogą negocjacji w ciągu trzech miesięcy od daty otrzymania pisemnej
propozycji ich rozstrzygnięcia w trybie przedsądowym, to takie spory na życzenie inwestora
mogą również być rozpatrywane:
- w sądzie arbitrażowym, ustanowionym w celu rozwiązania każdego konkretnego sporu
zgodnie z Regulaminem Arbitrażowym Komisji Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Praw
do Międzynarodowego Handlu (UNCITRAL), jeśli strony sporu nie uzgodnią inaczej;
- w Międzynarodowym Centrum ds. Uregulowania Sporów Inwestycyjnych (MCUSI)
w przypadku, gdy dany inwestor zagraniczny jest obywatelem lub osobą prawną państwaczłonka Konwencji ds. uregulowania sporów inwestycyjnych między państwami oraz osobami
fizycznymi i prawnymi innych państw z dn.18 marca 1965r.
Ważne jest, że w przypadku, gdy w międzynarodowej umowie Republiki Białorusi
i (lub) umowie, zawartej między inwestorem i Republiką Białorusi, ustalono inaczej, - do
rozstrzygnięcia sporów między inwestorem i Republiką Białorusi, powstałych podczas realizacji
inwestycji, stosowane są przepisy wspomnianej międyznarodowej umowy Republiki
Białorusi i (lub) umowy, zawartej między inwestorem i Republiką Białorusi.
9
3. Dekret Prezydenta Republiki Białorusi z dn. 06.08.2009 r. Nr 10 „O stworzeniu
dodatkowych warunków dla działalności inwestycyjnej w Republice Białorusi” (dalej Dekret nr 10)
Dekret nr 10 został przyjęty w celu stworzeniu dodatkowych warunków dla działalności
inwestycyjnej w Republice Białorusi i reguluje kwestie działalności inwestycyjnej, realizowanej
poprzez zawarcie umowy inwestycyjnej z Republiką Białorusi, m.in.:
Gwarancje i przywileje dla inwestorów, którzy zawarli umowę inwestycyjną:
1) gwarancja refundacji inwestorowi wielkości szkody, wyrządzonej w wyniku
przeciwprawnych działań (bezczynności) urzędników organów państwowych i (lub) komitetów
wykonawczych.
2) Prawo inwestorów do:
- budowy obiektów w ramach projektu inwestycyjnego równolegle z opracowaniem,
ekspertyzą i zatwierdzeniem w ustalonym trybie niezbędnej dokumentacji dla każdego etapu
budowy, przy jednoczesnym projektowaniu kolejnych etapów danej budowy;
- przydzielenie wraz z prawem dzierżawy działki ziemi, bez odbycia przetargu, pod
budowę obiektów, przewidzianych w projekcie inwestycyjnym, z rejestracją dokumentów,
niezbędnych do przyznania ziemi z jednoczesnym wykonaniem robót budowlanych;
- budowa obiektów, przewidzianych w projekcie inwestycyjnym, z prawem usunięcia
obiektów świata roślinnego bez uiszczenia kompensacji kosztów;
- potrącenie pełnych kwot podatku od wartości dodanej (za wyjątkiem kwoty podatku,
nie podlegającej potrąceniu zgodnie z prawem), wniesionych przy nabyciu (wwozie na
terytorium Republiki Białorusi) towarów (robót, usług), praw majątkowych, służących do
projektowania, budowy (odnowy), wyposażenia obiektów w ramach projektu inwestycyjnego,
niezależnie od kwot podatku od wartości dodanej, naliczonych po realizacji towarów (robót,
usług), praw majątkowych;
- ustalenie - bez odbycia licytacji zleceniowych – generalnej unstytucji projektowej,
generalnej instytucji wykonawczej, podwykonawczych projektowych, budowlanych i innych
organizacji w celu budowy obiektów, przewidzianych w projekcie inwestycyjnym, a także dla
ich remontu, odnowy, renowacji i zagospodarowania.
3) Zwolnienie inwestorów z:
- wniesienia opłat za prawo zawarcia umowy na dzierżawę działki;
- podatku gruntowego lub opłaty czynszowej za działki, będące we własności
państwowej, udostępnione dla budowy obiektów w ramach projektu inwestycyjnego, na okres
projektowania i budowy takich obiektów do 31 grudnia tego roku, który następuje po roku
zakończenia budowy wspomnianych obiektów;
- odszkodowania z tytułu strat w produkcji rolnej i (lub) leśnej, spowodowanych
wycofaniem działki;
- odliczeń do funduszy innowacyjnych na okres trwania umowy inwestycyjnej;
- uiszczenia ceł wwozowych (z uwzględnieniem międzynarodowych zobowiązań
Republiki Białorusi) oraz podatku od wartości dodanej przy wwozie na obszar celny Republiki
Białorusi urządzeń technologicznych i części zamiennych do nich dla obiektów, związanych
z ralizacją projektu inwestycyjnego;
- opłat państwowych za wydanie zezwoleń na zaproszenie do Republiki Białorusi
zagranicznej siły roboczej, specjalnych zezwoleń na prawo wykonania czynności pracy
w Republice Białorusi, a cudzoziemcom i bezpaństwowcom zaproszonym przez inwestora
i (lub) organizację, powołaną w ustalonym trybie przez danego inwestora lub z jego udziałem
dla realizacji projektu inwestycyjnego, za wydanie zezwoleń na pobyt czasowy w Republice
Białorusi;
10
- podatku VAT i podatku od zysku, obowiązek zapłaty których powstaje w związku
z nieodpłatnym przekazaniem struktur kapitałowych (budynków, konstrukcji), samodzielnych lokali,
niedokończonych obiektów kapitalnych, i innych obiektów środków trwałych, przekazywanych w celu
realizacji projektu inwestycyjnego we własność inwestora i (lub) organizacji, powołanej w ustalonym
trybie w Republice Białorusi przez danego inwestora lub z jego udziałem.
4. Ustawa Republiki Białorusi z dn. 12.07.2013r. „O koncesjach”
Weszła w życie z dniem 26.01.2014 г.
Stosunki, regulowane przez NAP:
Pojęcie umowy konceszjnej, przypadki jej zawarcia
Działalność inwestycyjna w odniesieniu do wnętrza ziemi, wody, lasów, gruntów
i obiektów, które w całości stanowią własność państwa, lub działalność, na którą
rozpowszechnia się wyłączne prawo państwa, mogą być dokonywane na podstawie koncesji,
udzielanej poprzez zawarcie umowy koncesyjnej.
Umowa koncesyjna - to pisemne porozumienie, na mocy którego jedna strona
(koncedent) zobowiązuje się do udostępnienia drugiej stronie (koncesjonariuszowi) odpłatnie lub
nieodpdłatnie na określony czas prawa do posiadania i korzystania z obiektu koncesji lub prawa
do wykonywania rodzaju działalności.
Tryb udostępnienia obiektu koncesji w koncesję
Udostępnienie obiektów koncesji w koncesję z reguły odbywa się w czterech etapach:
1. sporządzenie, zatwierdzenie, publikacja w drukowanych środkach masowego przekazu
oraz zamieszczenie w sieci internet wykazów obiektów koncesji Republiki Białorusi i obiektów
koncesji jednostek administracyjno-terytorialnych, definicja dla nich rodzaju umowy
koncesyjnej i sposobów wyboru koncesjonariusza;
2. określenie organu koncesyjnego, opracowanie, uzgodnienie i zatwierdzenie ofert
koncesyjnych;
3. organizacja i przeprowadzenie konkursu (aukcji), definicja koncesjonariusza;
4. zawarcie umowy koncesyjnej.
Umowa koncesyjna może być zawarta na okres do dziewięćdziesięciu dziewięciu lat,
jeśli wobec odrębnych obiektów koncesji mniejszy okres nie jest ustalony przez organy
ustawodawcze.
Za udostępnienie obiektu koncesji do użytku zgodnie z umową koncesyjną inwestor
wnosi jednorazową opłatę:
- do budżetu republikańskiego – za obiekty koncesyjne Republiki Białorusi, za obiekty
koncesyjne, informacje o których stanowią tajemnicę państwową, i za obiekty koncesyjne
o strategicznie ważnym znaczeniu dla Republiki Białorusi;
- do odpowiedniego budżetu lokalnego za obiekty koncesyjne jednostek administracyjnoterytorialnych.
Wielkość jednorazowej płatności z reguły ustalana jest według wyników konkursu
(aukcji) lub w wysokości:
- zaproponowanej przez jedynego uczestnika konkursu, propozycje którego są zgodne
z umowami konkursu – w przypadku, gdy konkurs został uznany za nieodbyty (nie doszedł do
skutku);
- startowej wysokości płatności jednorazowej, zwiększonej o pięć procent - w przypadku
stwierdzenia, że konkurs nie doszedł do skutku , i zgody jedynego członka konkursu na zawarcie
z nim umowy koncesyjnej na zaproponowanych mu warunkach;
11
- ustalonej przez Prezydenta Republiki Białorusi - w przypadku zawarcia umowy
koncesyjnej bez odbycia konkursu (aukcji);
- ustalonej za zgodą stron, lecz nie mniejszej od wysokości startowej płatności
jednorazowej - w przypadku zawarcia nowej umowy koncesyjnej przez Prezydenta Republiki
Białorusi po upływie maksymalnego okresu ważności umowy koncesyjnej.
5. Dekret Prezydenta Republiki Białorusi z dn. 21.03.2008r. nr 168 „O niektórych
środkach w zakresie realizacji projektów inwestycyjnych, finansowanych z państwowych
pożyczek zagranicznych oraz kredytów zagranicznych, pozyskanych pod gwarancje Rządu
Republiki Białorusi”.
W myśl danego dekretu osoby prawne - rezydenci Republiki Bałorusi, realizujące
projekty inwestycyjne, finansowane z państwowych pżyczek zagranicznych oraz kredytów
zagranicznych, pozyskanych pod gwarancje Rządu Republiki Białorusi, włączone do wykazu
takich projektów, zatwierdzanego przez Radę Ministrów Republiki Białorusi:
- przy dokonaniu zakupów towarów (robót, usług) w celu realizacji danych projektów
inwestycyjnych posiadają prawo nie przeprowadzania konkursów (innych rodzajów
procedur zamówień), jeśli nie są przewidziane specjalne wymagania wierzyciela wobec trybu
wyboru dostawcy (wykonawcy, realizatora);
- przy wwozie na obszar celny Republiki Bałorusi urządzeń technologicznych i części
zamiennych do nich, przeznaczonych dla realizacji takich projektów inwestycyjnych, zwalniane
są z oplat celnych i podatku od wartości dodanej;
- zwalniane są z opłat za udzielenie gwarancji Rządu Republiki Białorusi w zakresie
pożyczek zagranicznych, pozyskanych pod gwarancje Rządu Republiki Białorusi.
Wymienione osoby prawne - rezydenci Republiki Bałorusi otrzymują refundację środków
pieniężnych w wysokości 50% od sumy odsetek za państwowe pożyczki zagraniczne oraz
kredyty zagraniczne, pozyskane pod gwarancje Rządu Republiki Białorusi.
6. Rozporządzenie Rady Ministrów Republiki Białorusi z dn. 06.08.2011r. nr 1058
„O środkach w zakresie realizacji Dekretu Prezydenta Republiki Białorusi z dn.
06.06.2011r. nr 4”
Wymienione Rozporządzenie zatwierdza:
- Przepisy dotyczące trybu zawierania, zmiany, zaprzestania umów inwestycyjnych
z Republiką Białorusi;
- Przepisy dotyczące trybu prowadzenia Rejestru Państwowego umów inwestycyjnych
z Republiką Białorusi;
- Przepisy dotycząc trybu uzgodnienia spisu urządzeń technologicznych (podzespołów
i części zamiennych do nich), wwożonych przez inwestora i (lub) organizację, powołaną
w ustalonym trybie w Republice Białorusi przez danego inwestora lub z jego udziałem, w celu
wykorzystania na terytorium Republiki Białorusi do realizacji projektu inwestycyjnego zgodnie
z umową inwestycyjną z Republiką Bialorusi;
- Przepisy dotyczące trybu uzgodnienia wykazu towarów (robót, usług), praw
majątkowych, nabytych
(wwiezionych do Republiki Białorusi) i wykorzystanych do
zaprojektowania, budowy (renowacji), wyposażenia obiektów w ramach projektu
inwestycyjnego, realizowanego zgodnie z umową inwestycyjną z Republiką Bialorusi.
7. Dekret Prezydenta Republiki Białorusi z dn. 03.10.2011r. nr 442 „O niektórych
środkach w zakresie realizacji dzialałności inwestycyjnej w odniesieniu do wnętrza ziemi”
Dany Dekret ustanawia, że realizować projekty inwestycyjne na terytorium Republiki
Białorusi w odniesieniu do wnętrza ziemi można na podstawie umowy inwestycyjnej
z Republiką Bialorusi lub umowy koncesyjnej.
Rodzaj umowy koncesyjnej określa Prezydent Republiki Białorusi podczas podjęcia
decyzji o konieczności koncesji wobec działek wnętrza ziemi.
12
8. Rozporządzenie Rady Ministrów Republiki Białorusi z dn. 28.12.2011r. nr 1743
„O środkach w zakresie realizacji Dekretu Prezydenta Republiki Białorusi z dn.
03.10.2011r. nr 442”
Dane rozporządzenie ustanawia:
- Przepisy dotyczące trybu zawierania, zmiany, przerwania umowy koncesyjnej;
- Przepisy dotyczące trybu przeprowadzenia przetargu o wybór inwestora.
9. Rozporządzenie Rady Ministrów Republiki Białorusi z dn. 06.01.2009r. nr 1448
„O zatwierdzeniu Regulaminu trybu udzielenia osobom fizycznym i prawnym
pełnomocnictw w zakresie reprezentowania interesów Republiki Białorusi w sprawach
pozyskania inwestycji dla Republiki Białorusi”.
Rozporządzenie określa tryb udzielenia osobom fizycznym i prawnym pełnomocnictw
w zakresie reprezentowania interesów Republiki Białorusi w sprawach pozyskania inwestycji dla
Republiki Białorusi (dalej - agenci inwestycyjni) oraz tryb ich współdziałania w tych sprawach
z republikańskimi organami zarządzania państwowego, innymi organizacjami państwowymi,
podporządkowanymi Rządowi Republiki Białorusi, z obwodowymi (Mińskim Miejskim)
komitetami wykonawczymi.
Agent inwestycyjny to osoba, upoważniona do reprezentowania interesów Republiki
Białorusi w sprawach pozyskania inwestycji dla Republiki Białorusi. Utworzenie statusu agenta
inwestycyjnego skierowane jest na doskonalenie działań w zakresie pozyskania inwestycji
w gospodarkę narodową Republiki Białorusi.
Agentem inwestycyjnym mogą zostać rezydenci Republiki Białorusi – osoby prawne
i indywidualni przedsiębiorcy oraz nierezydenci, w tym obywatele zagraniczni, nie będące
indywidualnymi przedsiębiorcami.
Osoby prawne czy obywatele, pretendujący na uzyskanie pełnomocnictw agenta
inwestycyjnego powinni złożyć do organu państwowego (w przypadku pozyskania inwestycji
w rozwój odpowiedniej branży) lub do komitetu wykonawczego (w przypadku pozyskania
inwestycji w rozwój jednostki administracyjno-terytorialnej) następujące dokumenty:
- wniosek;
– kopię świadectwa rejestracji państwowej;
– informację o wnioskodawcy;
– umowę o udzielenie pełnomocnictw.
W przypadku pozytywnej decyzji organu państwowego lub komitetu wykonawczego
z wnioskodawcą zawiera się umowę o reprezentowaniu interesów Republiki Białorusi
w sprawach pozyskania inwestycji.
W ramach reprezentowania interesów Republiki Białorusi agent inwestycyjny może
wykonywać takie działania jak przeprowadzenie rozmów z potencjalnymi inwestorami,
opracowanie mechanizmu realizacji projektu inwestycyjnego, przygotowanie projektów
dokumentów, utrwalających ustalenia z potencjalnymi inwestorami. W celu zrealizowania tych
działań agent inwestycyjny jest uprawniony do świadczenia dla pryzszłych inwestorów usług
konsultingowych, prawnych i innych.
13
10. Gwarancje zagraniczne inwestycji Republiki Białorusi
Wielostronna Agencja ds. Gwarancji Inwestycji
W celu stworzenia warunków do ubezpieczania ryzyk inwestorów zagranicznych na
terytorium Republiki Białorusi, zgodnych ze standardami międzynarodowymi, oraz pozyskania
zagranicznych zasobów finansowych bez udzielenia dla inwestorów zagranicznych gwarancji
Rządu Republiki Białorusi i, odpowiednio, bez zwiększenia długu zagranicznego republiki,
Rząd przeprowadził odpowiednie prace w zakresie przystąpienia Republiki Białorusi do
Wielostronnej Agencji ds. Gwarancji Inwestycji (dalej - WAGI).
Obecnie zakończone są wszystkie niezbędne procedury dla pełnoprawnego
członkowstwa RB w WAGI, która będąc instytucją Grupy organizacji Banku Światowego,
pozwala inwestorom na ubezpieczenie realizowanych projektów przed ryzykami politycznymi
i niekomercyjnymi. Ratyfikowane są poprawki do Konwencji o powołaniu WAGI. Między
Rządem Republiki Bałorusi i WAGI zawarte są porozumienia o ochronie prawnej
gwarantowanych inwestycji zagranicznych oraz o wykorzystaniu krajowej waluty.
Oba Porozumienia na dzień dzisiejszy są ratyfikowane.
W ten sposób Republika Białorusi wykonała wszystkie niezbędne procedury dla
zapewnienia swoich zobowiązań międzynarodowych i pełnoprawnego członkowstwa w WAGI.
14