NAPRAWIENIE SZKODY, ZASADY I REŻIMY

NAPRAWIENIE SZKODY,
ZASADY I REŻIMY
ODPOWIEDZIALNOŚCI,
SZKODA,
ZWIĄZEK
PRZYCZYNOWY,
ŚWIADCZENIE
ODSZKODOWAWCZE
ODPOWIEDZIALNOŚĆ
ODSZKODOWAWCZA

cecha charakterystyczna: świadczenie
odszkodowawcze

wierzycielem uprawnionym do świadczenia
odszkodowawczego jest poszkodowany, a dłużnikiem
podmiot odpowiedzialny;
więź łącząca te podmioty ma charakter względny
Trzy przesłanki odpowiedzialności
odszkodowawczej:
1) zdarzenie, z którym system prawny wiąże na
określonych zasadach obowiązek naprawienia
szkody
2) szkoda
3) związek przyczynowy między zdarzeniem a
szkodą
ZASADY ODPOWIEDZIALNOŚCI
1) zasada winy
2) zasada ryzyka
3) zasada słuszności
4) zasada bezprawności
5) zasada odpowiedzialności absolutnej
REŻIMY ODPOWIEDZIALNOŚCI
TO MIĘDZY INNYMI:
1) odpowiedzialność ex contractu
2) odpowiedzialność ex delicto
SZKODA

brak definicji ustawowej

szkoda na mieniu i na osobie
szkoda majątkowa i niemajątkowa (krzywda)

Rodzaje szkody majątkowej: (art. 361 § 2 k.c.)
1) strata – damnum emergens
2) utracone korzyści – lucrum cessans
obowiązek odszkodowawczy może odnosić się do:
1) ujemnego interesu umownego – szkoda związana
z niedojściem umowy do skutku
2) dodatniego interesu umownego – w wyniku
niewykonania lub nienależytego wykonania zawartej
już umowy

Określenie wysokości poniesionej szkody
metoda dyferencjacyjna (różnicowa)
 zaliczenie uzyskanych korzyści – compensatio lucri
cum damno
 ciężar dowodu istnienia szkody spoczywa na
poszkodowanym (art. 6 k.c.)
 art. 322 k.p.c.

ZWIĄZEK PRZYCZYNOWY
między zdarzeniem, za które ktoś ponosi
odpowiedzialność a szkodą (skrót myślowy)
 2 funkcje związku przyczynowego:
1) jest przesłanką odpowiedzialności
odszkodowawczej (art. 361 § 1 k.c.)
2) wpływa na określenie wysokości należnego
odszkodowania

Teoria adekwatnego związku przyczynowego
(normalnego, typowego):
J. von Kries
 zobowiązany do odszkodowania ponosi
odpowiedzialność tylko za normalne następstwa
działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła
(art. 361 § 1 k.c.)
 procedura dwuetapowa:
1) test warunku koniecznego – conditio sine qua non
2) należy zbadać, czy dane następstwo ma cechę
„normalności”

Wyjątki od teorii adekwatnego związku
przyczynowego:
casus mixtus - odpowiedzialność nie tylko za
normalne następstwa zachowania, ale także za skutki
przypadku, które nie wystąpiłyby, gdyby zobowiązany
zachował się zgodnie z treścią zobowiązania
 czasem ustawa nie odwołuje się do żadnych powiązań
kauzalnych, tylko określa je dowolnie (tzw. związki
normatywne)

ŚWIADCZENIE ODSZKODOWAWCZE

Funkcje odszkodowania:
1) kompensacyjna – wyrównanie szkody
2) represyjna – zadanie dolegliwości
3) prewencyjno-wychowawcza – oddziaływanie na
sprawcę i na społeczeństwo

w razie przyczynienia się poszkodowanego do
powstania lub zwiększenia szkody obowiązek
odszkodowawczy ulega odpowiedniemu zmniejszeniu
stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia
winy obu stron (art. 362 k.c.)

możliwość obniżenia odszkodowania na podstawie
art. 440 k.c.
Sposób naprawienia szkody (art. 363 § 1 k.c.)
 funkcja kompensacyjna odszkodowania - prawo
wyboru przysługuje poszkodowanemu: przywrócenie
stanu poprzedniego (tzw. restytucja naturalna) albo
zapłata odpowiedniej sumy pieniężnej
Prawo wyboru jest ograniczone odszkodowanie pieniężne, jeżeli:
1) przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe
2) gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego
nadmierne trudności lub koszty


jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu,
wysokość odszkodowania powinna być ustalona
według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że
szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za
podstawę cen istniejących w innej chwili
(art. 363 § 2 k.c.)
miernik obiektywny; nie ma znaczenia pretium
affectionis
 należy uwzględniać pretium singulare
