Umowa ubezpieczenia OC – cz. 2 dr hab. Marcin Krajewski Instytut Prawa Cywilnego Katedra Prawa Cywilnego 1 Rodzaje odpowiedzialności objęte ubezpieczeniem Cywilnoprawny charakter odpowiedzialności 1) Prawo pracy, np. zryczałtowane odszkodowania w wypadku rozwiązania umowy o pracę 2) Prawo administracyjne, np. odszkodowanie z tytułu wywłaszczenia 3) Prawo karne a)ogólna zasada nieubezpieczalności odpowiedzialności karnej b)środki naprawienia szkody w prawie karnym 2 Rodzaje odpowiedzialności objęte ubezpieczeniem Cywilnoprawny charakter odpowiedzialności 3) Prawo karne - środki naprawienia szkody w prawie karnym Art. 46. Kodeksu karnego § 1. W razie skazania sąd może orzec, a na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej orzeka, obowiązek naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody w całości albo w części lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; przepisów prawa cywilnego o przedawnieniu roszczenia oraz możliwości zasądzenia renty nie stosuje się. § 2. Zamiast obowiązku określonego w § 1 sąd może orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego. 3 Osoba trzecia w ubezpieczeniu OC Art. 822. § 1. Przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Trzy kryteria wyłączenia odpowiedzialności: a) ze względu na brak odpowiedzialności według zasad ogólnych b) ze względu na brak przymiotu osoby trzeciej c) ze względu na zasady szczególne odnoszące się do danego ubezpieczenia OC 4 Osoba trzecia w ubezpieczeniu OC I. Wyłączenia ze względu na brak odpowiedzialności według zasad ogólnych 1)Stosunki miedzy małżonkami a) szkoda na mieniu b) szkoda na osobie 2) Stosunki między rodzicami a dziećmi II. Wyłączenia ze względu na brak przymiotu osoby trzeciej – problem ubezpieczeń na cudzy rachunek 5 Osoba trzecia w ubezpieczeniu OC III. Wyłączenia w poszczególnych rodzajach ubezpieczeń 1)wyłączenia umowne 2)Art. 38 ust. 1 pkt 1 ustawy o ubezp. obowiązkowych Art. 38.1. Zakład ubezpieczeń nie odpowiada za szkody: 1) polegające na uszkodzeniu, zniszczeniu lub utracie mienia, wyrządzone przez kierującego posiadaczowi pojazdu mechanicznego; dotyczy to również sytuacji, w której posiadacz pojazdu mechanicznego, którym szkoda została wyrządzona, jest posiadaczem lub współposiadaczem pojazdu mechanicznego, w którym szkoda została wyrządzona 6 Osoba trzecia w ubezpieczeniu OC III. Wyłączenia w poszczególnych rodzajach ubezpieczeń Art. 38 ust. 2 ustawy o ubezp. obowiązkowych 2. Wyłączenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, nie obejmuje szkody wyrządzonej w mieniu, jeżeli pojazdy mechaniczne uczestniczące w zdarzeniu są przedmiotem umowy leasingu zawartej przez posiadaczy tych pojazdów z tym samym finansującym lub zostały przewłaszczone przez posiadaczy tych pojazdów na tego samego wierzyciela lub które są przedmiotem zastrzeżenia własności rzeczy sprzedanej na rzecz tego samego wierzyciela. 7 Wypadek ubezpieczeniowy Ogólne cechy wypadku ubezpieczeniowego • zdarzenie niepewne Art. 806. § 1. Umowa ubezpieczenia jest nieważna, jeżeli zajście przewidzianego w umowie wypadku nie jest możliwe. • zdarzenie przyszłe § 2. Objęcie ubezpieczeniem okresu poprzedzającego zawarcie umowy jest bezskuteczne, jeżeli w chwili zawarcia umowy którakolwiek ze stron wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć, że wypadek zaszedł lub że odpadła możliwość jego zajścia w tym okresie. 8 Wypadek ubezpieczeniowy Ogólne cechy wypadku ubezpieczeniowego • zdarzenie niezależne od woli ubezpieczonego Art. 827. § 1. Ubezpieczyciel jest wolny od odpowiedzialności, jeżeli ubezpieczający wyrządził szkodę umyślnie; w razie rażącego niedbalstwa odszkodowanie nie należy się, chyba że umowa lub ogólne warunki ubezpieczenia stanowią inaczej lub zapłata odszkodowania odpowiada w danych okolicznościach względom słuszności. § 2. W ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej można ustalić inne zasady odpowiedzialności ubezpieczyciela niż określone w § 1. 9 Wypadek ubezpieczeniowy Ogólne cechy wypadku ubezpieczeniowego • zdarzenie niezależne od woli ubezpieczonego Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych Art. 9 ust. 2 Umowa ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2, obejmuje również szkody wyrządzone umyślnie lub w wyniku rażącego niedbalstwa ubezpieczającego lub osób, za które ponosi on odpowiedzialność. Konsekwencja – regres nietypowy Art. 11. ust. 2. Umowa ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej, o którym mowa w art. 4 pkt 4, obejmuje również szkody wyrządzone w wyniku rażącego niedbalstwa ubezpieczonego lub osób, za które ponosi on odpowiedzialność. 10 Wypadek ubezpieczeniowy Pojecie i rodzaje triggerów 1) Act committed 2) Loss occurence 3) Loss manifestation 4) Claims made Trigger a wypadek ubezpieczeniowy 11 Wypadek ubezpieczeniowy Swoboda stron przy określaniu triggerów Art. 822 § 2. Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o jakich mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia. § 3. Strony mogą postanowić, że umowa będzie obejmować szkody powstałe, ujawnione lub zgłoszone w okresie ubezpieczenia. 12 Wypadek ubezpieczeniowy Swoboda stron przy określaniu triggerów Art. 9a. Umowa ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o jakich mowa w art. 9, będące następstwem zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia. Problem dopuszczalności tworzenia nowych i kombinowania triggerów 13 14