FLASZOWCOWATE (Annonaceae) GĄZEWNIKOWATE

FLASZOWCOWATE (Annonaceae)
WYSTĘPOWANIE: głównie kraje tropikalne.
Liczy około 2100 gatunków.
MORFOLOGIA: drzewa, krzewy lub pnącza.
Liście pojedyncze, trwałe lub opadające, ustawione
skrętolegle, bez przylistków. Drewno i liście wonne.
KWIATY: z reguły duże, obupłciowe, o wydłużonym dnie kwiatowym. Okwiat zwykle 3-krotny,
wolny, ustawiony w 3-1 okółkach, z których
zewnętrzny jest kielicho-, a pozostałe koronokształtne. Pręciki liczne, wolne, ustawione spiralnie.
Ilość słupków od wielu do 1, zwykle wolne, ustawione spiralnie na płaskim lub wklęsłym dnie kwiatowym. Rodzina spokrewniona z Magnoliaceae
wykazuje jednocześnie szereg cech właściwych
jednoliściennym (stosunki liczbowe kwiatu, rozwój
ziaren pyłkowych).
OWOCE: mieszki, orzeszki lub jagody, w obu
ostatnich przypadkach często połączone w zbiór
owoców na zmięśniałym dnie kwiatowym. Nasiona
duże z drobnym zarodkiem i bardzo obfitą, porozrywaną tkanką odżywczą, niekiedy z osnówką.
UŻYTKOWANIE: rośliny z rodzaju Annona (100
gat.) oraz Uvaria (90 gat.) dostarczają jadalnych
owoców i dobrego drewna. Liście Xylopia aethiopica i X. aromatica używane są jako przyprawy. Olejki
eteryczne wydobywane z kwiatów Cananga odorata używane są do wyrobu perfum.
JK
GĄZEWNIKOWATE (Loranthaceae)
WYSTĘPOWANIE: gł. obszary tropikalne i subtropikalne z jedynie nielicznymi przedstawicielami
w krainach o klimacie umiarkowanym. Rodzina
obejmuje około 1400 gatunków. We florze polskiej
występują 3 gatunki z rodzaju jemioła (Viscum), pasożytujące na drzewach liściastych i iglastych.
MORFOLOGIA: wiecznie zielone półpasożyty
o zdrewniałych pędach, żyjące na gałęziach drzew,
bardzo rzadko półpasożyty korzeniowe (pobierające
substancje pokarmowe z korzeni żywiciela) i tylko
1 gatunek (Phrygilanthus aphyllus) jest bezzieleniowym pasożytem zupełnym. Liście ułożone są zwykle naprzeciwlegle, skórzaste i zimozielone.
KWIATY: drobne, przeważnie promieniste.
Okwiat złożony z 4 lub 6 zielonkawych lub żywo
zabarwionych listków ułożonych w 2 jednakowych
okółkach. Liczba pręcików równa jest liczbie listków
okwiatu. Słupek zrasta się całkowicie z kubeczkowato rozszerzonym dnem kwiatowym. Zalążnia 1-
komorowa, dolna. Charakterystyczną cechą jest
silna redukcja zalążków, nie wykształcają się one
właściwie w ogóle, a woreczek zarodkowy pogrążony jest w tkance słupka.
OWOCE: jagoda, rzadziej pestkowiec.
UŻYTKOWANIE: w medycynie ludowej oraz
obrzędach duże znaczenie odgrywa jemioła
(Viscum). Niektóre gatunki powodują ogromne
straty w gospodarce leśnej, np. arceutobium
(Arceuthobium).
JK
– 21 –