FP wykład 2

FINANSE PUBLICZNE
Wykład 2 (16.10.2013)
Temat: Finanse publiczne, a polityka pieniężna.
1.
FINANSE PUBLICZNE.
Procesy związane z gromadzeniem, podziałem i wydatkowaniem środków pieniężnych w oparciu o regulacje prawne,
finansowaniem deficytu budżetowego i obsługa długu publicznego, a także instytucjonalne ramy, w których dokonują się owe
procesy.
2.
POLITYKA PIENIĘŻNA, POLITYKA MONETARNA.
a. Polityka pieniężna polega na użyciu podaży pieniądza jako instrumentu realizacji ogólnych celów polityki gospodarczej.
b. Jeden z elementów polityki gospodarczej, której celem jest wpływanie, kształtowane i porządkowanie określonych
działań podmiotów gospodarczych w pewnym zakresie lub na określonym obszarze geograficznym.
c. To systematyczne działania mające na celu zapewniania stabilności cen. Politykę pieniężną Państwa prowadzi Bank
Centralny lub inna instytucja urzędowa upoważniona do realizacji tej funkcji. Oddziałuje ona na poziom podaży
pieniądza oraz na kurs walutowy.
3.
W SYSTEMATYCE CELÓW POLITYKI PIENIĘŻNEJ WYRÓŻNIA SIĘ KRYTERIA:
a. Skala oddziaływania
b. Przedmiotowe
c. Podmiotowe
d. Horyzontu czasowego
e. Sposobu określania i realizacji
4.
CELAMI POŚREDNIMI POLITYKI PIENIĘŻNEJ SĄ:
a. Kontrola stóp procentowych
b. Kontrola agregatów pieniężnych
c. Kontrola kursu walutowego
5.
PRZYJĘTA STRATEGIA.
Przyjęcie jednej strategii, nie pozwala na wykorzystanie pozostałych celów pośrednich.
Wybór konkretnego celu pośredniego dokonywany jest ze względu na następujące warunki.
a. Cel pośredni powinien być mierzalny
b. Powinien być pod kontrolą banku centralnego
c. Powinien mieć wpływ na cel finalny
6.
KONTROLA STÓP PROCENTOWYCH.
Osiągana jest rzadko i traktowana jako instrument osiągania celów polityki pieniężnej oraz kontroli poziomu stóp procentowych.
Kontrola agregatów pieniężnych wymaga spełnienia 2 warunków:
a. Stabilność funkcji popytu na pieniądz
b. Trwałość polityki pieniężnej
Kontrola kursu walutowego mówi o związaniu ceny waluty krajowej z walutami innych krajów o niskiej inflacji. Instrumenty
polityki pieniężnej są to narzędzia, za pomocą których władze monetarne dokonują zmian w podaży pieniądza.
7.
INSTRUMENTY POLITYKI PIENIĘŻNEJ, DZIELI SIĘ NA 3 GRUPY.
1) Instrumenty z jednakowym natężeniem na wszystkie banki komercyjne.
Umożliwiają regulację zasobów pieniądza, które pozostają do dyspozycji baków komercyjnych.
Do takich instrumentów zaliczamy:
- politykę rezerw obowiązkowych
- transakcje depozytowo-kredytowe
- operacje otwartego rynku
2) Instrumenty kontroli selektywnej – kontrola rozmiarów udzielonych pożyczek, kontrola stóp procentowych, a także
system rezerw obowiązkowych.
3) Oddziaływanie przez perswazję – polega na przekazywaniu sugestii w sprawie pożądanych kierunków polityki
banków prywatnych. Bank centralny (nieoficjalnie) formułuje zalecania i naciski, które są kierowane do banków na
rzecz zaniechania lub podjęcia określonych działań.
8.
INSTRUMENTY POLITYKI PIENIĘŻNEJ MOŻNA PODZIELIĆ TEŻ NA:
a. Instrumenty za pomocą, których bank centralny oddziałuje na płynność bankową (czyli podaż kredytów oraz ma ich
koszt)
b. Instrumenty typu administracyjnego związane z bezpośrednią kontrolą banku centralnego nad działalnością kredytową
systemu bankowego.
1
9.
WPŁYW STOPY PROCENTOWEJ NA PROCESY GOSPODARKI JEST OGRANICZONY, BO:
a. Poszczególne sektory gospodarki reagują w zróżnicowany sposób na zmiany (podwyższenie lub obniżenie) stopy
procentowej.
b. Pewna grupa inwestycji ma podstawowe znaczenie dla przetrwania przedsiębiorstwa.
c. Rentowność przedsięwzięć, inwestycji musi być oceniana długookresowo, przedsiębiorstwo zadłużając się w momencie,
gdy stopa procentowa jest wysoka, może spodziewać się obniżki kosztu kredytu.
d. Przedsiębiorstwo może akceptować płacenie wysokiej stopy procentowej, gdy ma możliwość przeniesienia wzrostu
kosztów na cenę, bez ryzyka utraty rynku zbytu.
e. Restrykcyjne oddziaływania stopy procentowej zależy od stopy inflacji.
f. Na skuteczność oddziaływania stopy procentowej ma wpływ system fiskalny (podstawowy).
g. Na możliwość oddziaływania stopy procentowej wpływa międzynarodowy rynek finansowy oraz łatwość przepływu
kapitału między krajami.
Władze publiczne powinny dążyć do tego, aby stopa procentowa ukształtowała się na poziomie, który będzie pozwalał na
efektywną alokację zasobów finansowych kraju.
10. POLITYKA MONETARNA DZIELI SIĘ NA:
a. Politykę restrykcyjną (twardą), której celem jest zmniejszanie podaży pieniądza poprzez podwyższenie stopy
dyskontowej, podwyższenie poziomu rezerw obowiązkowych oraz sprzedaż na otwartym rynku – jest to polityka
antyinflacyjna.
b. Polityka ekspansywna (miękka), której celem jest zwiększanie podaży pieniądza poprzez obniżanie stopy dyskontowej,
obniżanie poziomu rezerw obowiązkowych, zakupy na otwartym rynku.
11. PIENIĄDZ W POLITYCE PIENIĘŻNEJ SPEŁNIA 3 PODSTAWOWE FUNKCJE:
1) Średniej wymiany (funkcja wynikająca z tzw. podwójnej zbieżności potrzeb) i środka płatniczego
2) Miernika wartości
3) Średniej przechowywania wartości i odroczonych płatności
W zestawieniu z innymi składnikami aktywów pieniądz posiada 3 wyróżniki:
1) Stała wielkości nominalnej przechowywanej wartości
2) Braki kosztów transformacji (pozostałe aktywa wymagają transakcji w pieniądz)
3) Brak dochodu z przechowywania jego wartości
12. FORMY WYSTĘPOWANIA PIENIĄDZA.
1) Gotówka
- bilety banku centralnego
- bilon metalowy
2) Bezgotówkowa (tzw. pieniądz skrupulatny)
- depozyt w banku centralnym
- depozyt w innym banku
13. INSTYTUCJE POLITYKI PIENIĘŻNEJ W POLSCE.
- Narodowy Bank Polski (bank centralny)
- Rada Polityki Pieniężnej
- Komisja Nadzoru Finansowego
14. NARODOWY BANK POLSKI (NBP).
- Podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej
rządu o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP.
- NBP przysługuje wyłącznie prawo emitowania znaków pieniężnych.
Do zadań NBP należy też:
- ograniczenie rozliczeń pieniężnych,
- prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi,
- prowadzenie działalności dewizowej,
- prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa,
- regulowanie płynności banków oraz ich refinansowanie,
- kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju systemu bankowego,
- opracowanie statystyki pieniężnej i bankowej bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej.
2
15. RADA POLITYKI PIENIĘŻNEJ (RPP).
To organ NBP.
Zadaniem RPP jest
- coroczne ustalanie założeń i realizacji polityki pieniężnej państwa,
- Rada ustala wysokość podstawowych stóp procentowych,
- określa zasady operacji otwartego wyniku oraz
- ustala zasady i tryb naliczania i utrzymywania rezerwy obowiązkowej.
- zatwierdza także plan finansowy banku centralnego oraz sprawozdanie z działalności NBP.
16. ZADANIA RADY:
- Składanie Sejmowi sprawozdania z wykonania założeń polityki pieniężnej w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego.
- Ustalanie wysokości stopy procentowej NBP oraz ustalanie zasady i stopy rezerwy obowiązkowej.
- Określanie górnej granicy zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach
bankowych i finansowych.
- Zatwierdzenie planu finansowego oraz sprawozdania z działalności NBP.
- Przyjmowanie rocznego sprawozdania finansowego.
- Ustalanie zasad operacji otwartego rynku.
17. KOMISJA NADZORU FINANSOWEGO (KNF).
Zadania:
- Sprawowanie nadzoru nad rynkiem finansowym, ubezpieczeniowym, emerytalnym.
- Podejmowanie działań służących prawidłowemu finansowaniu rynku finansowego, ubezpieczeniowego, emerytalnego.
- Podejmowanie działań mających na celu rozwój rynku finansowego i jego konkurencyjności.
- Podejmowanie działań edukacyjnych i informacyjnych w zakresie funkcjonowania rynku finansowego.
- Udział w przygotowaniu projektów aktów prawnych w zakresie nadzoru nad rynkiem finansowym, ubezpieczeniowym i
emerytalnym.
- Stwarzanie możliwości polubownego i pojednawczego rozstrzygania sporów między uczestnikami rynku finansowego, w
szczególności sporów wynikających ze stosunków umownych między podmiotami podlegającymi nadzorowi Komisji, a odbiorcami
usług świadczonych przez te podmioty.
18. KNF SPRAWUJE NADZÓR W ZAKRESIE.
- nadzoru bankowego
- nadzoru emerytalnego
- nadzoru ubezpieczeniowego
- nadzoru nad rynkiem kapitałowym
- nadzoru nad instytucjami pieniądza elektronicznego
- nadzoru uzupełniającego
3