ME DE Stanowisko RP system zarzadzania unia energetyczna do
advertisement
PROJEKT STANOWISKA RP przygotowany w związku z art. 7 ustawy z dnia 8 października 2010 r. o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej (Dz. U. Nr 213, poz. 1395) Dotyczy Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie zarządzania unią energetyczną, zmieniające dyrektywę 94/22/WE, dyrektywę 98/70/WE, dyrektywę 2009/31/WE, rozporządzenie (WE) nr 663/2009, rozporządzenie (WE) nr 715/2009, dyrektywę 2009/73/WE, dyrektywę Rady 2009/119/WE, dyrektywę 2010/31/UE, dyrektywę 2012/27/UE, dyrektywę 2013/30/UE i dyrektywę Rady (UE) 2015/652 oraz uchylające rozporządzenie (UE) nr 525/2013 Data przekazania Polsce dokumentu przez instytucje UE 9 stycznia 2017 r. Sygnatura dokumentu Komisja Europejska Numer międzyinstytucjonalny Procedura decyzyjna zwykła procedura ustawodawcza COM(2016) 759 2017/0375 (COD) Tryb głosowania w Radzie UE Instytucja wiodąca Ministerstwo Energii Instytucje współpracujące Ministerstwo Środowiska, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa, Ministerstwo Rozwoju, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwo Finansów 1 Data przyjęcia przez KSE 2 I. Cel projektu aktu prawnego Wniosek Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zarządzania unią energetyczną, zmieniające dyrektywę 94/22/WE, dyrektywę 98/70/WE, dyrektywę 2009/31/WE, rozporządzenie (WE) nr 663/2009, rozporządzenie (WE) nr 715/2009, dyrektywę 2009/73/WE, dyrektywę Rady 2009/119/WE, dyrektywę 2010/31/UE, dyrektywę 2012/27/UE, dyrektywę 2013/30/UE i dyrektywę Rady (UE) 2015/652 oraz uchylające rozporządzenie (UE) nr 525/2013 został przedstawiony przez Komisję Europejską w związku z zapowiedzianą przez Komisję Europejską potrzebą stworzenia systemu zarządzania unią energetyczną, opierającego się na ujednoliconych planach na rzecz energii i klimatu oraz na systemie raportowania. Urzeczywistnieniem tej zapowiedzi jest opublikowany w dniu 30 listopada 2016 r. projekt rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną. Potrzeba rozwoju przejrzystego systemu zarządzania, w tym monitorowania postępów w realizacji unii energetycznej, została podkreślona w konkluzjach Rady Europejskiej z października 2014 roku i z marca 2015 roku oraz Rady UE ds. Energii z czerwca 2015 roku. W dniu 26 listopada 2015 r. Rada UE ds. Energii przyjęła konkluzje ws. systemu zarządzania unią energetyczną, które wskazują kierunki działań na rzecz tworzenia krajowych planów na rzecz energii i klimatu. Zgodne z konkluzjami Rady UE ds. Energii z 26 listopada 2015 r., państwa członkowskie zostały zobowiązane w ramach systemu zarządzania do opracowania planów krajowych na rzecz energii i klimatu, które przyczynią się do operacjonalizacji 5 wymiarów unii energetycznej, tj. bezpieczeństwa energetycznego, zintegrowanego rynku energii, efektywności energetycznej, neutralności klimatycznej oraz badań i rozwoju. W załączniku do rozporządzenia przedstawiony został szczegółowy szablon planu krajowego (jednakowy dla wszystkich państw członkowskich), który jednocześnie reguluje zasady raportowania z realizacji określonych w planach celów. System zarządzania będzie prowadzany równolegle z pozostałymi inicjatywami w zakresie polityki energetycznej (takimi jak cele na 2030 rok). Zdaniem Komisji Europejskiej system raportowania ma przyczynić się do uproszczenia i ujednolicenia wielu z istniejących już obowiązków raportowania (streamlining of reporting obligations). Komisja Europejska uważa, że skoordynowane działania przyczynią się do osiągniecia ambitnych celów strategii unii energetycznej oraz do lepszej współpracy państw członkowskich. Ponieważ zdaniem KE realizacja unii energetycznej nie jest możliwa bez zacieśnienia współpracy między państwami członkowskimi, szczególny nacisk położono na współpracę regionalną, która w formie konsultacji regionalnych będzie miała charakter obligatoryjny. Projekt rozporządzenia nakłada na państwa członkowskie obowiązek przygotowania w terminie do dnia 1 stycznia 2019 r. zintegrowanych planów na rzecz energii i klimatu, które obejmować będą okres od 2021 do 2030 roku oraz kolejne okresy dziesięcioletnie. Państwa członkowskie zostały zobowiązane do przekazania KE wstępnej wersji planu krajowego (draft) do dnia 1 stycznia 2018 r. a następnie, co dziesięć lat dla każdego kolejnego okresu dziesięcioletniego. W ramach prac nad planami krajowymi KE będzie mogła formułować rekomendacje dotyczące poziomu ambicji założeń i celów, jak również konkretnych polityk i środków uwzględnionych w planie. Ponadto państwa członkowskie będą miały w tym okresie możliwość wzajemnego 3 opiniowania planów krajowych w ramach konsultacji regionalnych. Plany będą podlegały aktualizacji do dnia 1 stycznia 2024 r. (z zachowaniem perspektywy do 2030 roku). Zdaniem KE głównym celem systemu zarządzania powinno być umożliwienie osiągnięcia celów unii energetycznej oraz ram polityki energetyczno-klimatycznej do 2030 roku. Jak podkreśla KE, pcz potrzebują elastyczności w wyborze polityk, które w najlepszy sposób odpowiadają ich krajowemu miksowi energetycznemu, jednak ta elastyczność musi być zgodna z dalszą integracją rynku, wzrostem konkurencyjności oraz osiągnieciami polityki energetyczno-klimatycznej. Plany krajowe będą określać kierunek działań w zakresie każdego z pięciu wymiarów unii energetycznej oraz działania i polityki, aby osiągnąć wskazane cele; będą oparte na szczegółowych analizach oraz uwzględnią 50-letnią perspektywę. Pierwszy plan powinien w sposób szczególny odnosić się do celów na 2030 rok. Państwa członkowskie powinny przeprowadzić odpowiednie konsultacje publiczne i sektorowe, a także regionalne projektu planu. KE postara się ułatwić konsultacje regionalne. Współpraca regionalna ma przyczynić się m.in. do integracji rynku oraz wzrostu bezpieczeństwa energetycznego. Konsultacje regionalne będą prowadzone na etapie prac nad projektem planu z udziałem pcz regionu. Efektem konsultacji regionalnych będą komentarze i uwagi pozostałych pcz, do których pcz będą musiały się odnieść. W planach krajowych pcz będą musiały wykazać konkretne działania i wsparcie na rzecz realizacji celów klimatycznych.KE będzie dążyć do aktywnego dialogu z pcz, jeśli pojawi się taka konieczność będzie również wydawać rekomendacje dot. realizacji celów polityki UE. Pcz będą musiały wykazać, w jaki sposób odniosły się do rekomendacji. Pcz będą musiały przygotować do 1 stycznia 2020 r., oraz co każde 10 lat strategie długoterminowe w perspektywie 50 lat, które przyczynią się do osiągnięcia długoterminowych celów w zakresie redukcji emisji. W przypadku, gdy cele unii energetycznej nie zostaną zrealizowane w wyniku działań zaplanowanych przez pcz w krajowych planach, KE może wydawać rekomendacje w celu zastosowania przez pcz bardziej ambitnych działań. W przypadku, gdy zbiorcze działania pcz okażą się niewystarczające, KE może wydać rekomendacje w sprawie podniesienia poziomu ambicji dla wszystkich pcz. W zakresie oze, gdy postępy pcz nie będą zgodne z wyznaczonymi trajektoriami, pcz będą musiały wskazać dodatkowe działania, dzięki którym ta luka zostanie wypełniona. Działania te mogą obejmować m.in. odpowiednie dostosowanie kosztów przyłączania oze do sieci czy finansowy wkład do specjalnej platformy na rzecz rozwoju oze. Szczegóły funkcjonowania platformy mają zostać określone aktem delegowanym. Załącznikiem do rozporządzenia jest szablon planu krajowego. . Na szablon planu krajowego składa się: Część opisowa 1. Diagnoza sytuacji i kontekstu UE, informacja o konsultacjach oraz współpracy regionalnej przy tworzeniu planu. 2. Cele krajowe na 2030 rok Obniżenie emisyjności (cel redukcji UE na 2030 roku, cele krajowe – jeśli istnieją); 4 OZE (trajektoria osiągnięcia celu krajowego w ramach realizacji celu UE na 2030 r.); Efektywność energetyczna (trajektoria zużycia energii pierwotnej i finalnej dla osiągnięcia celu UE na 2030 r., cele w zakresie renowacji budynków); Bezpieczeństwo energetyczne (cele krajowe w zakresie dywersyfikacji dostaw, zapasów, alternatywnych krajowych źródeł energii); Rynek wewnętrzny (połączenia transgraniczne, cele w zakresie rozwoju sieci przesyłowych energii elektrycznej i gazu, cele w zakresie integracji rynków); Innowacji, badań i rozwoju. 3. Polityki i działania do osiągnięcia celów krajowych w zakresie: Obniżenia emisyjności; OZE; Innych działań nakierowanych na przeciwdziałanie zmianom klimatu Efektywności energetycznej; Bezpieczeństwa energetycznego; Rynku wewnętrznego (infrastr. przesyłowa, połączenia transgraniczne, integracja rynków); Innowacji, badań i rozwoju, konkurencyjności. Część analityczna 4. Diagnoza sytuacji i prognozy w wariancie wdrożonych polityk: Obniżenie emisji gazów cieplarnianych i wykorzystanie oze; Efektywność energetyczna (energia pierwotna i finalna z podziałem na sektory, kogeneracja, ciepłownictwo i chłód systemowy, oszczędności energii); Bilans energetyczny, uzależnienie od importu, wykorzystanie źródeł krajowych; Rozwój połączeń transgranicznych i infrastruktury, rozwój rynków energii elektrycznej i gazu, ceny energii; Innowacje i rozwój (technologie niskoemisyjne – wydatki publiczne, liczba patentów); Poziom kosztów energii w ujęciu międzynarodowym. 5. Ocena skutków wdrożenia planu krajowego do 2040 roku (ze wskazaniem wyników na 2030 rok) – polityki i działania zaprojektowane w części 3 – na: Emisję gazów cieplarnianych, Sytuację gospodarczą - skutki makroekonomiczne, środowiskowe, związane z umiejętnościami oraz społeczne (pod względem kosztów i korzyści oraz efektywności kosztowej) Wymiar społeczny, Środowisko, Inne państwa członkowskie UE. Na końcu szablonu uwzględniono ponad 50 parametrów, zmiennych i wskaźników, które odnoszą się m.in. do liczby gospodarstw domowych, uzależnienia od importu czy końcowego zużycie energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. Będą one podstawą raportowania w części analitycznej planu. II. Stanowisko RP Uwagi ogólne 5 Zdaniem RP koncepcja systemu zarządzania unią energetyczną zawarta w projekcie rozporządzenia jest ciekawym rozwiązaniem i może mieć wartość dodaną dla państw członkowskich i całej UE, jako pomoc w zakresie tworzenia strategii energetycznych i wymiany informacji między państwami członkowskimi. Jednakże takie plany będą spełniały warunek pomocniczości jedynie w przypadku, gdy będą mieć charakter opisowy i nie będą naruszać prawa państw członkowskich do kształtowania własnego miksu energetycznego. Ponieważ w przedstawionym projekcie rozporządzenia są przepisy stanowiące zagrożenia dla suwerenności kształtowania energy mix państwa członkowskiego, konieczne jest , aby w trakcie prac nad niektórymi zapisami zawartymi w projekcie rozporządzenia, zmodyfikować je w sposób taki, aby nie naruszały praw państw członkowskich i nie ingerowały ponad niezbędną potrzebę w krajowe polityki energetyczne. RP podkreśla, że nieakceptowalne jest wywieranie wpływu przez Unię Europejską na kształt miksu energetycznego poszczególnych państw członkowskich, bez uwzględnienia specyfiki, potencjału oraz dotychczasowych wysiłków redukcyjnych poszczególnych państw członkowskich. Polska jako kraj, w którym węgiel odgrywa kluczową rolę w pokrywaniu potrzeb energetycznych, w procesach przetwarzania energii, powinna mieć możliwość wykorzystywania zasobów narodowych bez ograniczania przez polityki zewnętrzne. W opinii Rzeczpospolitej Polski krajowe plany powinny być narzędziem polityki energetycznej przede wszystkim w zakresie bezpieczeństwa energetycznego. System zarzadzania unią energetyczną nie powinien być nakierowany głównie, jak to proponuje Komisja, na obniżenie emisji. Celem systemu powinna być maksymalizacja bezpieczeństwa energetycznego UE i poszczególnych państw członkowskich, przy poszanowaniu suwerennego prawa państw członkowskich do kształtowania własnego miksu energetycznego. Wszelkie próby zaostrzania polityki klimatycznej, wychodzące poza ustalenia właściwych, ratyfikowanych umów międzynarodowych oraz konkluzji Rady Europejskiej i Rady UE ds. Energii, są niezgodne z kompetencjami KE. Wyzwania organizacyjne Rzeczpospolita Polska uważa, że przygotowanie i wdrożenie systemu zarządzania unią energetyczną jest wyzwaniem dla państw członkowskich UE. Przedmiotowe rozporządzenie jest nową propozycją legislacyjną w ramach pakietu „Czysta energia…”, przez co wymaga szczególnej uwagi, zwłaszcza że propozycje przewidziane w rozporządzeniu nakładają dodatkowe prace ze strony pcz i mogą prowadzić do powstania dodatkowych, nieuzasadnionych utrudnień administracyjnych. Znaczącego zaangażowania wymaga opracowanie krajowego planu na rzecz energii i klimatu, którego wzór jest załącznikiem do rozporządzenia. Plan krajowy będzie instrumentem kompleksowego planowania i wdrażania wszystkich pięciu wymiarów unii energetycznej. Wyznacza on również oś systemu zarządzania i będzie odzwierciedlać politykę energetyczną każdego państwa członkowskiego. Opracowanie tego dokumentu wymaga zastosowania przez pcz odpowiedniej metodologii oraz pogłębionych prac o charakterze analitycznym. Harmonogram prac Wątpliwości RP wzbudza harmonogram prac nad planem krajowym. RP pragnie podkreślić, że ramy dla procesu zarządzania unią energetyczną stanowią przyjęte 26 listopada 2015 r. konkluzje Rady UE ds. Energii. W ich świetle plany mają obowiązywać od 2021 do 2030 roku, natomiast ich przygotowanie powinno być zakończone do 2019 roku. Zdaniem RP, zważywszy na dotychczasowe tempo prac, mało realne jest dotrzymanie terminów zapowiedzianych w rozporządzeniu dotyczących, przygotowania przez państwa członkowskie wstępnej wersji planu krajowego oraz rozpoczęcie konsultacji regionalnych do końca 2017 roku a następnie przekazanie dokumentu do dalszych rocznych konsultacji z KE. Dodatkowym utrudnieniem jest fakt, że prace nad projektem rozporządzenia zostały zaplanowane w Radzie UE na drugą połowę 2017 roku. Ponadto, poza określoną procedurą akceptacji planu krajowego w ramach procedur obowiązujących w państwach członkowskich, do opracowania planu krajowego konieczne jest również przeprowadzenie szerokich konsultacji społecznych oraz konsultacji z innymi państwami w regionie. 6 Analiza terminów koniecznych do przeprowadzenia pełnej procedury zgodnie z zaleceniem KE oraz regułami legislacyjnymi obowiązującymi w pcz wskazuje, że wyznaczony w rozporządzeniu termin 1 stycznia 2018 r. ze względów formalnych nie jest możliwy do dotrzymania. Adekwatnie do terminu sporządzenia planów krajowych przez pcz, należy zwrócić uwagę na wskazane terminy ich aktualizacji (pierwsza aktualizacja powinna zostać przekazana do KE do dnia 1 stycznia 2023 r.) oraz sprawozdawczości (pierwsze sprawozdanie powinno zostać przekazane do KE do dnia 15 marca 2021 r. a następne co dwa lata), które to terminy należy dostosować do sposobów gromadzenia danych, w tym prowadzenia badań statystycznych zagadnień makroekonomicznych. Szczegółowe uwagi do procedur i narzędzi zawartych w projekcie Wątpliwości RP wzbudzają również konkretne mechanizmy prawne, zaproponowane w projekcie rozporządzenia. RP uważa, że z ostrożnością należy podejść do propozycji przyznania KE uprawnień do wydawania aktów delegowanych na podstawie tego rozporządzenia, w szczególności w odniesieniu do m.in. niewystarczającego zaangażowania pcz w osiągnięcie celów UE do 2030 roku. W zakresie wysokości i charakteru celów na 2030 rok, (niewiążącego celu efektywności energetycznej i celu oze wiążącego na poziomie UE), obowiązujące są ustalenia podjęte przez Radę Europejską w październiku 2014 roku, nie dające mandatu do sformułowania celów krajowych, nawet o charakterze indykatywnym. Procedura formułowania celów krajowych w zakresie odnawialnych źródeł energii i efektywności energetycznej, obejmująca konieczność wyznaczenia celu krajowego wraz z trajektorią dochodzenia, wraz z kompetencjami KE w tym procesie (możliwość rekomendacji w przypadku mało ambitnego podejścia p.cz.), systemem sprawozdawczości i monitorowania przez KE, a także sankcje finansowe za brak realizacji tych celów, sprawiają, że w rzeczywistości projektowane cele będą miały charakter wiążący, co jest sprzeczne z duchem konkluzji Rady Europejskiej z października 2014 roku i nie może być zaakceptowane przez RP. Zdaniem RP nie jest zasadne udzielenie KE mandatu na tworzenie aktów delegowanych, ponieważ może to naruszać traktatowe prawo państw członkowskich do kształtowania własnego miksu energetycznego oraz wpłynąć na brak stabilności systemu zarządzania. Co więcej KE wskazując, że aktualizacja planów krajowych w zakresie celów powinna jedynie obejmować modyfikacje w celu odzwierciedlenia wyższych ambicji (preambuła, motyw 22), narzuca tworzenie warunków w sposób, który może zakłócać kształtowanie właściwego ze względów bezpieczeństwa energetycznego bilansu energii pcz. RP jest zdania, że ewentualna propozycja powołania platformy finansowej na rzecz rozwoju oze powinna zostać doprecyzowana, a podstawowe zasady jej funkcjonowania umieszczone w rozporządzeniu, a nie w legislacji delegowanej. Zapisy dot. platformy oze wraz z określeniem zasad liczenia ew. kontrybucji pcz oraz wykorzystania tych środków powinny znaleźć się w rozporządzeniu, jako kwestie o kluczowym znaczeniu. Dodatkowo kontrybucje finansowe w przypadku niewystarczającego rozwoju oze przez pcz nie będą zdaniem RP adekwatnym instrumentem zapewnienia zgodności z wymogami dotyczącymi udziału oze w krajowym miksie energetycznym. Zdaniem RP realizacja celu oze powinna być traktowana w taki sam sposób, jak w przypadku efektywności energetycznej. Propozycja powołania platformy finansowej na rzecz rozwoju oze budzi dodatkowo wątpliwość co do traktatowej zasady proporcjonalności. Konieczne jest wyraźne doprecyzowanie charakteru rekomendacji wydawanych przez KE, w tym w zakresie współpracy regionalnej oraz szczegółowego określenia rodzaju i zakresu stosowania przez KE „środków na poziomie Unii”. Zgodnie z projektem rozporządzenia państwa członkowskie będą zobowiązane przedstawić, w jakim zakresie i w jaki sposób odniosły się, bądź planują odnieść się do rekomendacji KE. W razie braku konkretnych działań konieczne będzie stosowne uzasadnienie. Propozycja KE zawarta w projekcie rozporządzenia zmierza zdaniem RP do zmiany charakteru rekomendacji, nadając im większe znaczenie niż wynika to z art. 288 Traktatu o funkcjonowaniu Unii 7 Europejskiej, w którym wprost określono, że rekomendacje nie mają mocy wiążącej. W toku prac nad rozporządzeniem należy jednoznacznie określić, że rekomendacje przedstawione przez KE nie mogą mieć mocy prawnie wiążącej i zmodyfikować zapisy zawarte w projekcie rozporządzenia. Zdaniem RP proces obligatoryjnych konsultacji regionalnych może być pomocnym narzędziem, jeśli dane państwo członkowskie uzna za stosowne i pożyteczne uwzględnianie uwag z sąsiednich państw członkowskich. Zgodnie z konkluzjami Rady ds. Energii z listopada 2015 roku o systemie zarządzania unią energetyczną, to państwo członkowskie odpowiada za przygotowanie planu krajowego. W tym miejscu należy zatem wskazać, że rekomendacje wynikające z konsultacji regionalnych nie mogą być prawnie wiążące, zarówno na etapie tworzenia, jak i wdrażania planu. Uwzględnienie wyników konsultacji powinno być suwerenną decyzją właściwego państwa członkowskiego. RP z zadowoleniem poprze w ramach prac nad projektem, wszelkie propozycje ograniczenia obowiązków raportowych, które mają na celu zmniejszenie obciążeń administracyjnych po stronie państw członkowskich. Obowiązujący system raportowania w ramach polityki energetycznoklimatycznej powinien zostać możliwie usprawniony i uproszczony, w celu zwiększenia spójności i porównywalności opracowywanych informacji. Ważne jest, aby zintegrować system monitorowania w ramach UE oraz międzynarodowych konwencji, tak by nie powielać raportowania tych samych informacji w różnych raportach. Niemniej jednak, RP opowiada się za utrzymaniem dotychczasowych zasad raportowania w zakresie sprawozdań dot. pomocy klimatycznej oraz wykorzystania dochodów z aukcji. Proponowane w rozporządzeniu regulacje są bardziej restrykcyjne w stosunku do obecnie obowiązującego rozporządzenia MMR (rozporządzenie KE 525/2013). Niemożliwe do zaakceptowania jest skrócenie terminu przedkładania ww. raportów do dnia 15 marca. Dane niezbędne do opracowania ww. raportów dostępne są dopiero pod koniec I półrocza. Ponadto RP zauważa, że co do zasady raportowanie pomocy klimatycznej dla państw rozwijających się w ramach rozporządzenia MMR jest spójne z metodologią wypracowaną w ramach Ramowej Konwencji Klimatycznej ONZ (UNFCCC). KE opracowuje corocznie wytyczne do raportowania pomocy klimatycznej w ramach MMR w celu maksymalnego ich ujednolicenia w związku z koniecznością opracowania danych, łącznie dla całej UE. Wytyczne KE są przedmiotem dyskusji na grupach roboczych na ścieżce ECOFIN i ENVI. Nie ma zatem potrzeby przygotowania przez KE odrębnego aktu delegowanego. Obecne rozwiązanie powinno obowiązywać w nowym rozporządzeniu, w szczególności, że aktualnie są negocjowane nowe zasady raportowania, obowiązującego w ramach Porozumienia Paryskiego. Należy przypomnieć, że w chwili obecnej Polska nie posiada wiążących zobowiązań finansowych na poziomie międzynarodowym, jako że nie jest umieszczona w Załączniku II do Konwencji UNFCCC i status ten został potwierdzony w Porozumieniu Paryskim. Polska udziela pomocy klimatycznej, ale na bazie dobrowolności. Podobnie w ocenie RP zastrzeżenia budzą zapisy dotyczące zasad raportowania w zakresie sprawozdania dot. polityk i środków w obszarze emisji gazów cieplarnianych. Zdaniem RP obowiązek raportowania danych wymienionych w ppkt (iv)-(viii) załącznika IV, ze względu na trudności w ich opracowaniu szczególnie w kontekście międzysektorowych polityk i działań, powinien zostać nieobligatoryjny. Wątpliwości RP budzi zaproponowana w rozporządzeniu częstotliwość raportowania. Zdaniem RP przedłożenie pierwszego sprawozdania do KE w terminie do dnia 15 marca 2021 r. nie da miarodajnych wyników wdrażania krajowych planów oraz będzie trudne do realizacji. Ponadto składanie kolejnych sprawozdań w dwuletnich odstępach czasu będzie wiązało się ze znacznym obciążeniem administracyjnym po stronie pcz. W odniesieniu do wskaźników, które będą podstawą raportowania w części analitycznej planu RP pragnie wyrazić swoje zadowolenie z umieszczenia wskaźników dot. importowej zależności energetycznej (import dependency) oraz wskaźnika dot. rodzimych źródeł energii (domestic energy 8 sources), które w należyty sposób zwracają uwagę na istotny dla Polski wymiar bezpieczeństwa energetycznego. Opinia RP do poszczególnych wskaźników, formuł ich obliczania i szczegółowości, odbywa się na forum grupy roboczej Komisji ds. planów krajowych, która pracuje niezależnie od harmonogramu prac nad przedmiotowym projektem rozporządzenia. W kontekście opracowywanego systemu zarządzania Unią Energetyczną bardzo istotną rolę powinny odegrać ustalenia Porozumienia Paryskiego, które zostało przyjęte w grudniu 2015 r. podczas COP21 przez 195 państw Stron Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu i Unię Europejską. W Porozumieniu Paryskim nie narzuca się konkretnych rozwiązań, wpływających na suwerenne decyzje państw-Stron Porozumienia, lecz dąży do zarówno zmniejszenia koncentracji CO2 w atmosferze, jak i wzrostu jego pochłaniania przez lasy i gleby. RP uważa, że realizacja tych działań powinna nastąpić jak najszybciej, jak najtaniej i w sposób jak najbardziej efektywny, a działania te mają być dostosowane do uwarunkowań i potencjału poszczególnych państw-Stron Porozumienia, co powinno być również odwzorowane w polityce energetyczno-klimatycznej UE. III. Uzasadnienie stanowiska RP Rozporządzenie w sprawie systemu zarządzania jest nową propozycją legislacyjną, a realizacja głównego zadania, czyli opracowanie planu krajowego, będzie wyzwaniem dla pcz. Prace nad planami krajowymi toczyć się będą w najbliższych miesiącach (i latach) dwutorowo, czyli nad propozycją legislacyjną rozporządzenia w Radzie i Parlamencie oraz opracowaniem planu krajowego w grupie roboczej Komisji. Prace nad strukturą planów krajowych toczą się w ramach Technicznej Grupy Roboczej ds. Narodowych Planów na Rzecz Energii i Klimatu przy KE. W czasie dotychczasowych posiedzeń grupy (ze strony PL Ministerstwo Energii oraz Ministerstwo Środowiska) państwa członkowskie podnosiły takie kwestie, jak m.in. zbyt ambitny i niezgodny z wcześniejszymi ustaleniami harmonogram prac nad planami krajowymi, dodatkowe obciążenie dla administracji w postaci przygotowania kompleksowej strategii oraz niejasny charakter konsultacji regionalnych. Ponieważ większość tych postulatów nie została uwzględniona przez KE w dotychczasowych pracach, konieczne jest dalsze podnoszenie tych kwestii na forum Rady i Parlamentu. Ze względu na szeroki zakres planu krajowego oraz jego charakter, będzie on w znacznym stopniu tożsamy z polityka energetyczną Polski, dlatego jego opracowanie wymaga gruntownego przygotowania i pogłębionej koordynacji w ramach administracji rządowej. W szczególności dotyczy to obszarów potencjalnie konfliktowych pozostających w kompetencji różnych ministrów. W tym kontekście Ministerstwo Energii RP prowadzi prace służące wypracowaniu stanowiska w poszczególnych obszarach gospodarczych, które ujęte będą w krajowym planie. Od stycznia 2017 r. funkcjonuje roboczy zespół do spraw planów krajowych, w ramach którego konsultowane są zagadnienia związane z systemem zarządzania. W skład zespołu wchodzą przedstawiciele Ministerstwa Środowiska, Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa, Ministerstwa Rozwoju, Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwo Finansów oraz przedstawiciele Pełnomocnika Rządu do Spraw Strategicznej Infrastruktury Energetycznej. Ważnym aspektem jego pracy i pogłębionej koordynacji w ramach administracji rządowej staje się również zintegrowanie dokumentów strategicznych w obszarze energii i klimatu oraz dokonanie niezbędnego przeglądu zapisów legislacyjnych, mającego na celu wykluczenie powtarzających się zakresów i obowiązków sprawozdawczych w tych dokumentach. Opracowanie zintegrowanego planu krajowego w terminie wskazanym przez KE (do końca 2017 roku) nie jest realne, niemniej jednak prace nad planem oraz rozporządzeniem wymagają w najbliższych miesiącach horyzontalnego i pogłębionego zaangażowania resortów. Zdaniem KE 9 w pracach nad planem szczególnie ważne będzie właściwe zaangażowanie pcz, zwłaszcza udział resortów odpowiedzialnych za środowisko. Uzasadnienie stanowiska wobec zakresu aktów wykonawczych i delegowanych Zgodnie z zapisami znajdującymi się w pkt. II, wątpliwości w zakresie aktów delegowanych wzbudza: - udzielenie KE mandatu na tworzenie aktów delegowanych, m.in. w odniesieniu do platformy oze, co wprost może naruszać traktatowe prawo państw członkowskich do kształtowania własnego miksu energetycznego oraz wpłynąć na brak stabilności systemu zarządzania. - charakter rekomendacji zapowiedzianych w rozporządzeniu, zarówno tych wydawanych przez KE, jak i przygotowane przez pcz w toku konsultacji regionalnych przy opracowaniu i wdrożeniu planu krajowego. Pomimo, że rekomendacje zgodnie z art. 288 TFUE nie są prawnie wiążące, to mają one stanowić podstawę prac nad plan planem krajowym. Pcz będą musiały odnieść się ww. rekomendacji, dlatego konieczne jest określenie jak daleko wiążące będą te rekomendacje. 1. Ocena skutków prawnych Wraz z wejściem w życie zapisów rozporządzenia w zakresie uproszczenia i ujednolicenia systemu raportowania, ograniczeniu mają uleć niektóre obowiązki raportowe. Ponadto, KE zastrzega sobie prawo do korzystania z 2 ww. rozwiązań, nadających kierunek dalszym pracom pcz nad planami krajowymi na rzecz energii i klimatu: aktów delegowanych (np. w odniesieniu do platformy oze) oraz rekomendacji dla pcz, które mogą w znaczący sposób wpłynąć na prace nad ostatecznym kształtem planu krajowego. 2. Ocena skutków gospodarczych Przygotowanie krajowego planu, ustalenie celów krajowych w 5 wymiarach unii energetycznej, a następnie ich realizacja, mogą wywołać istotne skutki dla systemu energetycznego i gospodarki. Koszt dla gospodarki będzie zależeć od poziomu ambicji przyjętego w planie. W szczególności ustalenie zbyt ambitnych celów w zakresie emisyjności i odnawialnych źródeł energii może prowadzić do zbyt dużego, nieuzasadnionego wzrostu kosztów dla gospodarki lub istotnego ograniczenia zaspokojenia potrzeb o charakterze gospodarczym i społecznym. Ponadto może to wpłynąć na konieczność wykorzystania jednych technologii (np. odnawialnych) kosztem źródeł wykorzystujących węgiel. 3. Ocena skutków finansowych W wyniku niewystarczającego rozwoju oze, w stosunku do zaprojektowanego w krajowym planie, mogą wystąpić skutki finansowe wynikające z przekazywania środków na platformę wspierającą rozwój technologii wykorzystujących te źródła. Szczegóły funkcjonowania platformy mają zostać określone aktem delegowanym. Nie jest jasne, w jaki sposób środki przekazywane do platformy będą współgrać z systemami wsparcia oraz wsparciem z funduszy w nowej perspektywie finansowej, ani w jaki sposób będą wydatkowane. Zarówno ocena skutków gospodarczych, jak i finansowych może ulec zmianie wraz z postępem prac nad dokumentem i przedstawieniem przez KE bardziej szczegółowych zapisów dot. m.in. platformy oze, charakteru rekomendacji czy aktów delegowanych. IV. Informacja w sprawie zgodności projektu aktu z zasadą pomocniczości Wśród problemowych propozycji z punktu widzenia zasady pomocniczości należy wymienić m.in. opisane powyżej: 10 - wydawanie przez KE aktów delegowanych, m.in. w odniesieniu do platformy oze i tym samym wpływ na kształtowanie miksu energetycznego pcz, - niejasny charakter rekomendacji wydawanych przez KE, jak i pcz w toku konsultacji regionalnych, co może wpłynąć na ostateczny kształt planu i naruszyć zasadę, że to pcz jest właścicielem planu krajowego, - proces konsultacji regionalnych i obowiązek ustosunkowania się przez pcz do zaleceń z nich wynikających. V. Przedstawiciel Rządu upoważniony do prezentowania stanowiska Michał Kurtyka, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Energii. Pl. Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa, tel. 22 693 50 13. 11
