Choroby przewodu pokarmowego

advertisement
Choroby przewodu
pokarmowego
IAH AC Choroby przewodu pokarmowego
© IAH 2007
1
Powierzchnia ciała
• Skóra= 2 m2
• Drogi oddechowe= 80-100 m2
• Układ moczowo-płciowy= 60-80 m2
• Przewód pokarmowy= 300-600 m2
© IAH 2007
2
Przewód pokarmowy jest jednym z najbardziej wyspecjalizowanych
narządów organizmu.
Stanowi on największą powierzchnię kontaktu ze światem zewnętrznym,
a w drodze ewolucji narząd ten wyspecjalizował się w kierunku optymalnego
wchłaniania substancji odżywczych, przy jednoczesnym zatrzymywaniu
organizmów chorobotwórczych i toksyn na zewnątrz.
Powierzchnia przewodu pokarmowego wynosi 300 - 600 m2 i to właśnie ona
wchodzi w kontakt z toksynami, gazami i niezbędnymi składnikami
odżywczymi.
2
Śluzówka jelit
• Paradoksalnie pełni funkcje:
• Bariery
• Filtra
• Na kolejnych dwóch slajdach przedstawiono czynność
barierową śluzówki jelita:
• Schematycznie
• Na rysunku
© IAH 2007
3
Aby sprostać swoim zadaniom śluzówka jelita paradoksalnie pełni
dwie funkcje: wysoko wyspecjalizowanego filtra, a jednocześnie
bardzo selektywnej bariery.
Jako filtr, musi ona pozwalać na przepływ składników odżywczych, ale
jednocześnie musi stanowić barierę dla toksyn i innych niepożądanych
substancji. Jasne jest zatem, że budowa śluzówki musi cechować się dużym
stopniem złożoności, którą omówimy w szczegółach na kolejnych slajdach.
3
wątroba
5
krew
4
receptor dla np. kortykotropiny
bakterie
Cząstki pokarmowe
Układ
odpornościowy
1.
2
Połączenie ścisłe
3
Warstwa śluzu
i nieruchomej wody
Światło jelita
Bariery jelitowe
© IAH 2007
4
Przewód pokarmowy i wątroba stanowią łącznie 5 barier, które zatrzymują
niepożądane cząstki.
Te bariery to:
1. Warstwa śluzu i wody pokrywająca śluzówkę od strony światła jelita.
2. Symbiotyczne bakterie, które dzięki swojej liczbie tworzą pasywną barierę od
strony światła jelita tak, aby toksyny nie kontaktowały się z wyściółką jelita,
a także wykorzystują pewne toksyny do swojego metabolizmu, unieczynniając je,
zanim dotrą one do śluzówki.
3. Połączenia ścisłe. Stanowią one najważniejszą barierę. Nie jest to bariera
anatomiczna, a raczej kanał, którego integralność jest utrzymywana dzięki
działaniu przylegających do siebie komórek śluzówki. Oznacza to,
że komórki potrzebują energii i składników odżywczych, aby utrzymać
tę czynność fizjologiczną. Jeśli energii lub składników odżywczych zabraknie,
bariera ta zostanie przerwana. Zakażenia, stres i toksyny
takie jak alkohol, mogą wpływać na tę ważną funkcję.
4. Tkanka chłonna jelita (GALT) tworzy czwartą barierę (patrz dalej)
5. Wątroba jest ostatnią barierą, ponieważ krew z jelit dopływa do wątroby przez
żyłę wrotną, dzięki temu toksyny mogą być ostatecznie zmetabolizowane
i unieszkodliwione lub przetworzone do postaci rozpuszczalnych w wodzie
i wydalone.
4
Bariera śluzówkowa
• Z broszury na temat układu
pokarmowego
Heel Inc., USA, październik 2004:
Tekst: Alta Smit
Ilustracje: Andrew Mingione
© IAH 2007
5
Tkanka chłonna jelit (GALT) jest największym nagromadzeniem komórek
immunokompetentnych w organizmie.
Luźno połączone ze sobą elementy tkanki chłonnej, znajdujące się
w blaszce właściwej śluzówki, nazywane są kępkami Peyera. One razem
z migdałkami tworzącymi pierścień Waldeyera są elementami GALT.
Wszystkie antygeny przedostające się przez śluzówkę są przetwarzane przez
GALT.
Głębszą barierę stanowią węzły chłonne krezki, które są największymi
węzłami chłonnymi organizmu.
Reakcje immunologiczne są zróżnicowane zależnie od częstotliwości kontaktu
i stężenia antygenu. Niskie stężenia antygenów i krótki kontakt z nimi indukują
tolerancję immunologiczną, podczas gdy wysokie stężenia antygenów
i dłuższa ekspozycja na ogół indukuje zapalenie.
Jest to ważne ze względu na efekt niskich stężeń antygenów,
którym zajmiemy się później.
Wyściółka jelita stanowi mały układ psycho-neuro-endokrynnoimmunologiczny.
Na przykład komórki śluzówki mają receptory dla czynnika uwalniającego
kortykotropinę (CRH) i reagują na stres zwiększoną przepuszczalnością.
Oś jelito-mózg była poddawana szczegółowym badaniom i udowodniono,
iż odgrywa ona główną rolę w chorobach jelit związanych z komponentą
psychosomatyczną takich, jak zespół jelita drażliwego i zapalne choroby
jelit (patrz dalej).
5
• Komórki prezentujące
antygeny
• Komórki śródnabłonkowe
• Komórki dendrytyczne
• Neutrofile
• Makrofagi
Antygen jest prezentowany
głównie przez cząsteczki MHC
II. U niektórych pacjentów
proces ten przebiega
nieprawidłowo i prowadzi
do zapalnych chorób jelit
Odpowiedź limfocytów T,
nieswoista odpowiedź
miejscowa zależna od komórek
tucznych
© IAH 2007
rozpoznanie
aktywacja
odpowiedź
6
To, które reakcje immunologiczne będą indukowane, zależy od komórki
prezentującej antygen, która wychwyci daną cząstkę.
W jelitach występuje specjalna klasa komórek prezentujących antygen,
mianowicie pewien rodzaj komórek dendrytycznych o zróżnicowanej
odpowiedzi na różne antygeny. Na tym etapie zaczyna się różnicowanie
pomiędzy tolerancją a reakcją zapalną.
Komórki dendrytyczne odpowiadają na antygeny prezentowane przez
specjalną klasę komórek – komórki M nabłonka lub bezpośrednio na
antygeny przenikające przez połączenia ścisłe.
Niektórzy pacjenci są genetycznie predysponowani do odpowiedzi zapalnej
w miejscu tolerancji immunologicznej jelita. To zjawisko sprzyja rozwojowi
chorób takich jak choroba Crohna.
Dostępne są obecnie wyniki wielu badań dotyczących tych indywidualnych
różnic odpowiedzi immunologicznej jelita.
6
Czynność śluzówki jelita jako narządu układu
odpornościowego
• Przepuszczalność
• Produkcja białek MHC
• Prezentacja antygenów
• Produkcja fragmentu wydzielniczego
• Molekuły adhezyjne
• Prezentacja antygenów
• Chemokiny
• Substancje przyciągające immunocyty
• Aktywność przeciw mikroorganizmom
© IAH 2007
7
Sam nabłonek odgrywa bardzo ważną rolę w działaniu układu
odpornościowego.
Dzięki szczelności połączeń ścisłych ilość antygenów jest pod kontrolą, przez
co w warunkach prawidłowych, jedynie niewielkie ilości antygenów trafiają do
GALT. To prowadzi do powstania naturalnej tolerancji.
Jelito wydziela także białka głównego układu zgodności tkankowej,
szczególnie typu II, które ogrywają istotną rolę w prezentacji antygenów.
Komórki M rozrzucone pomiędzy komórkami nabłonka są wyspecjalizowanymi
komórkami prezentującymi antygen.
IgA jest głównym przeciwciałem jelita, jednak do funkcjonowania potrzebuje
ono fragmentu wydzielniczego, którego dostarczają komórki śluzówki.
Śluzówka wydziela także chemokiny, które w określonych warunkach
przyciągają komórki układu odpornościowego do jelita, zjawisko to nosi nazwę
chemotaksji.
Na koniec, wyściółka jelita wydziela wiele peptydów wykazujących aktywność
przeciw mikroorganizmom odgrywających rolę w odporności gospodarza.
7
Odpowiedź na antygeny w jelicie
• Jest zawsze nakierowana na tolerancję i działanie
przeciwzapalne
• Jej mediatorami są limfocyty pomocnicze TH-2 i TH-3 oraz
limfocyty T supresorowe
• Aktywacja reakcji jest uzależniona od:
• Stężenia antygenu
• Rodzaju komórki prezentującej antygen
• Określone komórki prezentujące antygen wychwytują
substancje w homeopatycznych rozcieńczeniach D1-D14,
co aktywuje limfocyty TH-3 i pobudza wydzielanie TGF-beta.
© IAH 2007
8
Z natury i z oczywistych przyczyn odpowiedź immunologiczna w jelicie jest
nakierowana na odpowiedź zależną od limfocytów TH-2 czyli tolerancję. Co więcej,
jelito zawiera większość indukowalnych regulatorowych limfocytów T, a mianowicie
limfocyty TH-3.
Komórki te są stymulowane w wyściółce jelita przy krótkotrwałych ekspozycjach na
niskie stężenia antygenu. Zaobserwowali to Heine i jego współpracownicy
w przypadku rozcieńczonego materiału roślinnego takiego, jak w preparacie
Traumeel oraz w przypadku pewnych wyciągów z narządów świni.
Schmolz, Manfred; Heine, Hartmut
Homöopathische Substanzen aus der Antihomotoxischen Medizin modulieren
die Synthese von TGF-ß1 in menschlichen Vollblutkulturen. Biologische
Medizin 2001;nr 2 61-65
Naturalna tendencja do tolerancji immunologicznej sprawia, że nie reagujemy
zapaleniem przeciw spożywanej żywności, która zawiera substancje niekoniecznie
dla nas użyteczne. Niemniej jednak, gdy ciągłość wyściółki jelita jest naruszona,
ilość antygenów wnikającychdo organizmu jest tak wysoka, że może spowodować
odpowiedź zapalną.
Niektórzy pacjenci są genetycznie predysponowani do odpowiedzi zapalnej
a nie tolerancji immunologicznej w jelicie. To predysponuje ich do takich chorób, jak
choroba Crohna. Dostępne są obecnie wyniki wielu badań dotyczących tych
indywidualnych różnic odpowiedzi immunologicznej jelita. Odgrywają one istotną
rolę w próbach ustalenia etiologii zapalnych chorób jelit oraz opracowania nowych
strategii leczenia.
8
Mleko matki jest najlepsze!!
Fotografia: WHO Etiopia
© IAH 2007
9
Śluzówka jelita niemowlęcia jest przepuszczalna, aby wchłaniać ważne
składniki mleka matki takie, jak między innymi czynniki przenoszenia
odporności. Zamknięcie śluzówki następuje w wieku ok. 20 miesięcy, kiedy,
w warunkach fizjologicznych, przepuszczalność ściany jelita jest już w pełni
dojrzała.
Do tego czasu mleko matki nakierowuje także odpowiedź immunologiczną
dziecka w kierunku tolerancji. Wiadomo, że właśnie dlatego dzieci karmione
piersią rzadziej cierpią z powodu alergii w późniejszym życiu.
Jeśli dziecko jest zbyt wcześnie karmione obcymi białkami, takimi jak na
przykład kazeina mleka krowiego, rozwijają się alergie.
9
Szczepienia
© IAH 2007
10
Ze względu na fakt, że układ odpornościowy jelita znajduje się w stanie tak
doskonalej równowagi, immunizacja doustna (np.. przeciw polio) jest znacznie
lepiej tolerowana, ponieważ antygeny podane doustnie są przetwarzane przez
regulatorowe limfocyty T czuwające na wypadek nadmiernej reakcji.
Szczepionka przeciw polio jest właśnie taką szczepionką.
10
Środowisko
© IAH 2007
11
Jelito jest narażone na atak czynników środowiskowych w postaci leków
takich jak chemioterapeutyki, toksyn związanych ze stylem życia
takich jak alkohol oraz toksyn zawartych w żywności, oraz plagi naszych
czasów – stresu.
Na podstawie powyższego zdania staje się jasne, że stres psychiczny wpływa
niszcząco na śluzówkę jelita i istotnie przyczynia się do powstania chorób
układowych.
Metale ciężkie z amalgamatu w wypełnieniach stomatologicznych i żywności
także uszkadzają śluzówkę jelita i mogą powodować dysbiozę.
Chemioterapia i napromienianie wywierają szczególnie niszczące działanie na
śluzówkę jelita, ponieważ wpływają na szybką wymianę komórek jelita,
podobnie jak na gonady i mieszki włosowe.
U wszystkich pacjentów otrzymujących chemioterapię, przewód pokarmowy
musi być uznany za uszkodzony.
11
Uszkodzenie śluzówki (1)
• Określenie to oznacza zniszczenie ciągłości powierzchni
śluzówki, uniemożliwiające spełnianie jej, co najmniej jednej
z wymienionych funkcji
• Wydaje się, że jeśli uszkodzona jest śluzówka jednego narządu,
wszystkie śluzówki są uszkodzone
(Rosales 2004)
• Wynikiem tego uszkodzenia jest nie tylko choroba miejscowa,
lecz także choroba układowa
© IAH 2007
12
Z wyników najnowszych badań coraz jaśniej wynika, że u pacjentów
z chorobą jednej śluzówki, wszystkie śluzówki są uszkodzone.
Zjawisko to nazywa się zespołem stresu śluzówkowego i było ono poddane
badaniom przez Rosales w 2004 roku, kiedy wykazano, że na przykład
pacjenci z procesem chorobowym dotyczącym jednej śluzówki, np. dróg
oddechowych, często wykazują objawy uszkodzenia śluzówki przewodu
pokarmowego i narządów płciowych.
Rosales-Estrada M: Mucosal inflammation syndrome in allergic disease.
Journal of Biomedical Therapy Winter 2007 : 3-5
Ze względu na to, że powierzchnia śluzówki przewodu pokarmowego jest tak
duża i względnie łatwo dostępna dla substancji przyjmowanych doustnie,
może ona stanowić punkt zaczepienia dla prób przywrócenia ciągłości
śluzówek innych okolic ciała.
W wielu przypadkach immunomodulacji, błona śluzowa jest zatem
preferowaną drogą wprowadzenia leku do organizmu.
12
Uszkodzenie śluzówki (2)
• Przykłady chorób przebiegających z uszkodzeniem śluzówki:
• Zapalne choroby jelit
• Zapalenie stawów (seronegatywne i reumatoidalne zapalenie
stawów)
• Posocznica w przebiegu rozległych poparzeń
• Alergia
• Choroby skóry np. łuszczyca
© IAH 2007
13
Wiele chorób układowych jest obecnie wiązanych z uszkodzeniem śluzówki,
przykładami są zapalne choroby jelit. Wiadomo na przykład,
że pacjenciz chorobą Crohna wykazują wyższą częstość występowania
zespołu nieszczelnego jelita tuż przed nawrotem choroby, a u znacznego
odsetka ich rodzeństwa zespół nieszczelnego jelita występuje nawet bez
choroby Crohna.
Reumatoidalne zapalenia stawów jest tak ściśle związane
z endotoksynami bakterii znajdujących się w jelicie, że do jego leczenia
często stosuje się tetracykliny. Przy nieszczelnym jelicie więcej tych
endotoksyn wnika do organizmu i powoduje chorobę.
Błony śluzowe otwierają także możliwość manipulacji układem
odpornościowym w tego rodzaju schorzeniach.
Wielu badaczy zajmuje się obecnie wpływem doustnej tolerancji
immunologicznej na choroby, np. chorobę Crohna:
Margalit M, Israeli E et al. A double-blind clinical trial for treatment of
Crohn's disease by oral administration of Alequel, a mixture of
autologous colon-extracted proteins: a patient-tailored approach. Am J
Gastroenterol. 2006 Mar;101(3):
13
Tabela 1: Przyczyny wzmożonej przepuszczalności ściany jelita
Choroby jelit
Alergie pokarmowe
Celiakia
Zapalenie żołądka i jelit
Przewlekłe zakażenia jelit
Zapalne choroby jelit
Operacje
Leki
NLPZ
Etanol
Leki cytotoksyczne
Stres psychiczny
Rola kortyzolu i CRH
Zaburzenia ogólnoustrojowe
Oparzenia
Promieniowanie
Wstrząs septyczny
Wstrząs hipowolemiczny
Niedożywienie
Wolne rodniki
Pochodzenia pokarmowego
Z żółci
Z układu odpornościowego
© IAH 2007
14
Wzmożona przepuszczalność (tzw. nieszczelne jelito) odgrywa niezwykle
ważną rolę w rozwoju chorób. Austriacki lekarz F.X. Mayr podsumował to
dramatycznym stwierdzeniem „Śmierć czai się w jelitach”.
Na tym slajdzie przedstawiono czynniki zwiększające fizjologiczną wielkość
porów w połączeniach ścisłych.
Mechanizmy działania przedstawionych czynników są zróżnicowane.
NLPZ uszkadzają zarówno śluzówkę, jak i zakłócają komórkowe procesy
energetyczne tak, że komórki śluzówki nie mogą utrzymać szczelności
połączeń ścisłych. Inwazje pasożytnicze są szczególnie istotną przyczyną
„nieszczelnego jelita”. Nawet po banalnej infekcji wirusowej, powodowanej
przez np. rotawirusa, przez kilka tygodni u dziecka występuje zespół
nieszczelnego jelita.
Pacjenci poparzeni i po urazach wielonarządowych często umierają
z powodu uogólnionych zakażeń, niezwiązanych z ranami, lecz
z endotoksynami wchłanianymi przez śluzówkę jelita, która w tej stresowej
sytuacji traci swą szczelność.
Rola hormonów stresu była już wymieniona. Stres psychiczny wpływa
na oś jelito-mózg, która z kolei powoduje zwiększenie przepuszczalności jelita,
co predysponuje do rozwoju chorób.
14
Błędne koło zmienionej przepuszczalności
• Aktywacja lub supresja układu odpornościowego
• Nietolerancja pokarmowa
• Przeciążenie wątroby
• Nieprawidłowa flora bakteryjna
• Łagodne zapalenie trzustki (częściowe trawienie pokarmów)
© IAH 2007
15
Wzmożenie przepuszczalności ściany jelita prowadzi do wystąpienia kilku
błędnych kół: Po pierwsze nasilenie nietolerancji pokarmów zmienia działanie
układu odpornościowego.
Odporność spada, gdy symbiotyczne bakterie nie stymulują dostatecznie
układu odpornościowego, podczas gdy pokarm i cząstki toksyczne dostają się
do śluzówki jelita w zbyt dużych ilościach, powodując wystąpienie zapalenia
(patrz następne slajdy).
Wątroba, stanowiąca ostatnią barierę, przyjmuje na siebie ciężar substancji
chemicznych i toksyn środowiskowych przenikających przez ścianę jelita.
U wszystkich pacjentów z nieszczelnym jelitem należy rozpoznawać
przeciążenie wątroby.
Związek symbiotycznych bakterii ze ścianą jelita jest bardzo szczególny.
Śluzówka jelita, jeśli jest zdrowa, utrzymuje środowisko życia dla bakterii,
a one z kolei wydzielają takie substancje, jak kwas propionowy, który jest
źródłem energii dla komórek jelita. Wyniki najnowszych badań wskazują
nawet, że ten symbiotyczny związek obejmuje nawet bezpośrednią
komunikację komórek ściany jelita z komórkami bakteryjnymi.
Jeśli przepuszczalność ściany jelita jest zaburzona, ten związek się rozpada
i rozwija się dysbioza.
Na koniec, obserwujemy przewlekłe zapalenie trzustki, związane
z zaburzeniem czynności zewnątrzwydzielniczej tego narządu.
15
I. Alergia a zapalenie
• Miejscowo w jelicie
• Neutrofile (efekt sfrustrowanego neutrofila)
• Limfocyty
• Mediatory chemiczne
• Komórki tuczne - histamina
• Bradykinina
• Serotonina
© IAH 2007
16
Miejscowe zapalenie ściany jelita powoduje znaczne uszkodzenia tkanek.
Zjawisko to jest powodowane przez neutrofile (oraz procesy wymienione na
poprzednim slajdzie). Jeśli cząstki pokarmowe są zbyt duże, aby neutrofile mogły je
całkowicie sfagocytować, nadtlenki i inne substancje produkowane przez neutrofile w
celu inaktywacji toksyn wydostaną się z komórki, powodując uszkodzenia
okolicznych tkanek.
Zjawisko to nosi nazwę „efektu sfrustrowanego neutrofila”.
Co więcej, zachodzi także reakcja parakrynna obejmująca wydzielanie serotoniny
i bradykininy.
Na koniec należy wspomnieć o roli komórek tucznych. Komórka tuczna jest swego
rodzaju szóstym zmysłem przewodu pokarmowego i bardzo szybko reaguje na
antygeny wyzwalając cały łańcuch reakcji. Wobec wielkiej ilości antygenów, aktywacji
ulegają także limfocyty TH-1, a TNF-alfa, podstawowa cytokina wydzielana przez te
komórki odpowiada za wiele spośród zjawisk obserwowanych np. w chorobie
Crohna.
To wyzwala kolejne błędne koło zapalenia i uszkodzenia tkanek.
W takich chorobach, jak choroba Crohna obserwujemy na przykład niedobór TGFbeta, w związku z czym naprawa ściany jelita także jest upośledzona.
Immunomodulacja jako filar homotoksykologii jest bardzo ważnym elementem
leczenia pacjentów z nadmierną przepuszczalnością ściany jelita.
16
Nietolerancja laktozy, niezależna
od procesów immunologicznych
• Często od urodzenia (rodzinna)
- Niemcy 10%
- Azja i Afryka 90%
Leczenie: substytucja laktazy (Lactizyme, Digestizyme)
• Rozpoznanie dzięki wodorowemu testowi oddechowemu
• Wtórna po zakażeniach pasożytniczych, wirusowych i
bakteryjnych, odwracalna po wyleczeniu
© IAH 2007
17
Wiele schorzeń powoduje uszkodzenia śluzówki jelita, przykładem może
tu być nietolerancja laktozy czy celiakia.
Obie te choroby mają podłoże genetyczne, jednak ulegają zaostrzeniu
podczas nasilenia przepuszczalności jelita.
Nietolerancja laktozy jest spowodowana wrodzonym lub nabytym brakiem
enzymu laktazy, która rozkłada cukier mlekowy obecny w produktach
mlecznych.
Choroba ta występuje często w Afryce i Azji, gdzie jest w większości
przypadków uwarunkowana genetycznie, może jednak być powodowana
przez chwilowe uszkodzenie śluzówki jelita np. po infekcji.
Badaniem, pozwalającym na potwierdzenie rozpoznania nietolerancji laktozy,
jest pomiar stężenia wodoru w wydychanym powietrzu.
Jeśli jest on zbyt wysoki, rozpoznaje się nietolerancję laktozy. Leczenie tej
choroby polega na uzupełnianiu brakującego enzymu lub w przypadku nabytej
nietolerancji na leczeniu jej przyczyny.
Na następnym slajdzie przedstawiono rolę przepuszczalności ściany jelita
w celiakii.
17
© IAH 2007
18
Powyższy slajd przedstawia znaczenie zwiększenia przepuszczalności ściany
jelita w rozwoju celiakii.
Gliadyna pochodząca z glutenu razem z białkami połączenia ścisłego jest
wychwytywana przez komórki dendrytyczne, przez co stymuluje ona zarówno
odpowiedź komórek TH-1 jak i TH-2.
Obie te reakcje mają szkodliwe efekty.
Oprócz miejscowego procesu zapalnego powodowanego przez powyższe
reakcje, w celiakii obserwujemy także objawy układowe, które mogą być
skutkami przenikania gliadyny przez nieszczelną ścianę jelita.
To stanowi podstawę dla wielu chorób autoimmunologicznych, których
związek z nadmierną przepuszczalnością ścian jelit dostrzega się coraz
częściej.
18
Alergie pokarmowe
Pozytywny test
skórny
Pozytywny test
pokarmowy
Orzeszki ziemne
26
12
Jaja kurze
19
10
Mleko krowie
17
7
Soja
10
2
© IAH 2007
19
Istnieje sporo zamieszania w kwestii nietolerancji i alergii pokarmowych.
Alergia pokarmowa zawsze oznacza reakcję immunologiczną z udziałem
przeciwciał IgE, podczas gdy nietolerancja pokarmowa często jest zależna od
neutrofilów i może powodować wzrost poziomu IgG lub nawet IgM.
Prawdziwa alergia pokarmowa może być stanem nagłym.
Powyżej przedstawiono przykłady alergii pokarmowych i częstości ich
występowania w populacji niemieckiej.
19
Alergie krzyżowe
• Pyłek brzozy
• Jabłko, brzoskwinia, morela, seler (surowy)
• Orzech laskowy, wiśnia, migdał, kiwi, koper
• Pyłek piołunu
• Seler, koper, anyż, marchew, kminek
• Pieprz, papryka, mango, melon, ogórek, chilli
• Pyłki traw
• Pomidor, rośliny strączkowe, ziarna
• Lateks naturalny
• Banany, awokado, ziarna
© IAH 2007
20
Należy także pamiętać o istnieniu licznych alergii krzyżowych, w których
pacjenci uczuleni na pyłki mogą także być krzyżowo uczuleni na pokarmy lub
vice versa.
Na przykład pacjent z alergią na banany może gwałtownie zareagować na
lateksowe rękawiczki.
20
II. Przeciążenie wątroby
• Cała krew z przewodu pokarmowego dociera do wątroby,
a to w przypadku nadmiernej przepuszczalności ściany
jelita powoduje przeciążenie jej materiałem toksycznym
© IAH 2007
21
Przeciążenie wątroby jest drugim błędnym kołem wywoływanym
przez nieszczelne jelito, ponieważ cała krew z przewodu pokarmowego
dociera do wątroby przez żyłę wrotną.
Należy pamiętać, że wszyscy pacjenci ze wzmożoną przepuszczalnością
ściany jelita cierpią na przeciążenie wątroby, a przez to dochodzi u nich do
intoksykacji ogólnoustrojowej.
Detoksykacja i oczyszczanie jest zatem, ważnym filarem leczenia pacjentów
z zespołem nieszczelnego jelita.
21
III. Dysbioza bakteryjna
• Bios = życie, sym = razem
• Zaburzona symbioza: złe rokowanie
• Drożdżaki: problem dla odporności ustroju
• Częstsze występowanie pasożytów np. Blastocystis hominis
• E. coli i inne patogeny mogą być głównymi winnymi
© IAH 2007
22
Stworzyliśmy harmonijny związek z pewnymi bakteriami jelitowymi.
Dochodzi nawet do bezpośrednich kontaktów pomiędzy tymi bakteriami
a komórkami ustroju.
Zaburzenia równowagi środowiska jelita prowadzą do wystąpienia niebezpiecznego
zjawiska dysbiozy.
Pożyteczne bakterie należą do rodzaju Lactobacillus itd.
Dysbioza może być powodowana przez pasożytnicze pierwotniaki (Entamoeba
histolytica, Entamoeba colii i inne gatunki Entamoeba, Dientamoeba fragilis,
Endolimax nana, Giardia lamblia, Blastocystis hominis, Chilomastix mesnili i inne);
drożdżaki (Candida albicans i inne gatunki Candida, Torulopsis glabrata
i inne); lub bakterie (Salmonella, Shigella, Campylobacter jejuni, Yersinia
enterocolitica, Klebsiella pneumoniae, Citrobacter freundii, Citrobacter diversus,
Proteus mirabilis, Pseudomonas aeruginosa, niektóre szczepy Escherichia coli,
Staphylococcus aureus i inne Bacteroides, Clostridium difficile i inne).
22
Środowisko
Treść jelitowa i jej pH
bakterie
odporność:
Znaczenie szczepów
bakteryjnych
np. Acidophilus DDS, Rhamnosus
Bariery –
patrz
poprzednie
slajdy
© IAH 2007
23
Symbiotyczne bakterie mają kluczowe znaczenie dla naszego zdrowia.
Ich rola została potwierdzona w eksperymentach na zwierzętach - po sterylizacji
jelita zwierzęta doświadczalne ginęły z powodu infekcji.
Antygeny tych względnie niepatogennych bakterii stymulują układ odpornościowy
GALT do gotowości na pojawienie się patogenów.
Symbiotyczne bakterie biorą udział w szeregu innych procesów takich, jak
metabolizm pewnych toksyn m. in. metali ciężkich w świetle jelita.
Niektóre metabolity symbiotycznych bakterii, takie jak kwas propionowysą
substratem energetycznym dla enterocytów.
Bakterie przyczyniają się do utrzymania odpowiedniego środowiska w świetle jelita
oraz utrzymania pH w optymalnym zakresie.
Konkurują one także z patogenami o składniki odżywcze. Wreszcie są one
elementem pasywnej bariery jelitowej, nie dopuszczając toksyn do kontaktu
z nabłonkiem jelita.
Na podstawie powyższych stwierdzeń staje się jasne, że zaszczepiane bakterie
powinny być żywe, aby mogły skolonizować jelito. Do stymulacji immunologicznej
wystarczą białka ściany komórki bakteryjnej, ale wszystkie inne funkcje wymagają
udziału żywych bakterii.
Podstawowe znaczenie ma zatem zachowanie łańcucha chłodniczego podczas
transportu bakterii.
W praktyce może to być trudne, jednak ma to tak podstawowe znaczenie,
że łańcuch chłodniczy trzeba zachować za wszelką cenę.
23
Niektóre bakterie symbiotyczne
Składnik
Funkcja
Lactobacillus: najważniejszy
gatunek: Lactobacillus
acidophilus
Najważniejsza w środowisku tlenowym:
oprócz innych funkcji wspomaga
tworzenie kwasów mlekowych o
cząsteczce prawoskrętnej
Bifidobacterium: najważniejszy
gatunek: Bifidobacterium longum
Najczęstsza w środowisku beztlenowym,
oprócz innych funkcji rozkłada szkodliwe
substancje
Kwasy mlekowe o cząsteczce
prawoskrętnej
Źródło energii dla komórek śluzówki
Substancje resztkowe (błonnik)
Stymuluje perystaltykę
© IAH 2007
24
Na tym slajdzie w skrócie przedstawiono funkcje dwóch głównych szczepów
bakterii symbiotycznych.
Omówiono już rolę kwasów mlekowych o cząsteczce prawoskrętnej, takich
jak kwas propionowy.
24
IV.Przewlekłe zapalenie trzustki
wątroba
Toksyczna żółć
Przewód żółciowy wspólny
trzustka
Toksyczna żółć przenika do głowy trzustki, zaburzając jej
zewnątrzwydzielniczą funkcję, co powoduje zaburzenia trawienia.
© IAH 2007
25
Ze względu na wsteczny przepływ toksycznej żółci do przewodu
trzustkowego, z czasem rozwija się przewlekłe zapalenie trzustki.
Zaburza ono zdolność trzustki do wydzielania soków trawiennych, co
prowadzi do zaburzeń trawienia.
U niektórych pacjentów zapalenie trzustki jest na tyle nasilone, że powoduje
wzrost poziomu amylazy, jednak jest to rzadkie.
Po wykonaniu specjalnych badań, jak np. pełnej analizy stolca, w stolcu
pacjentów z przewlekłym zapaleniem trzustki znajduje się znaczną ilość
niestrawionych włókien pokarmowych.
25
Wspomaganie śluzówki
• Schemat wspomagania śluzówki
• Usunąć wszelkie czynniki szkodliwe
• Żywność
• Homotoksyny
• Uzupełnić wszelkie potrzebne czynniki
• Składniki odżywcze
• ENERGIA (katalizatory)
• Odtworzyć śluzówkę jelita
• Ponownie zaszczepić pożyteczne bakterie
© IAH 2007
26
Schemat postępowania w zespole nieszczelnego jelita obejmuje: usunięcie
czynników szkodliwych, uzupełnienie czynników niezbędnych, odtworzenie
śluzówki i zaszczepienie pożytecznych bakterii.
Celem tego postępowania jest usunięcie wszelkich szkodliwych toksyn
i patogennych bakterii oraz uzupełnienie składników odżywczych koniecznych
do procesów regulacji a szczególnie potrzebnych enterocytom
do utrzymania zdrowia śluzówki jelita.
Odtworzenie śluzówki musi być wspomagane przez odpowiednie leki
antyhomotoksyczne. Na koniec należy zaszczepić w jelicie żywe bakterie.
26
Odtwarzanie śluzówki jelita
Odtwarzanie śluzówki jelita
Podejście homotoksykologiczne
Mucosa compositum (ampułki)
Coenzyme compositum
(ampułki)
1 ampułka 3 x w tygodniu przez
6 tygodni
Leczenie błędnych kół
Zapalenie i alergia
Traumeel (tabletki lub ampułki)
Zapalenie trzustki
Momordica compositum
Przeciążenie wątroby
Hepar compositum
Dysbioza
Nux vomica Homaccord i
odpowiedni probiotyk
1 tabletka 3 x dziennie, 1
ampułka dziennie przez 6
tygodni
10 kropli 3 x dziennie przez 6
tygodni
1 ampułka 3 x w tygodniu przez
6 tygodni
30 kropli rozpuścić w wodzie.
Wypić w ciągu dnia
© IAH 2007
27
Ten schemat leczenia antyhomotoksycznego jest stosowany u pacjentów
z zespołem nieszczelnego jelita. Podczas leczenia choroby, której towarzyszy ten
zespół, pojawia się konieczność stosowania wszystkich trzech filarów
homotoksykologii przez dłuższy czas, ponieważ podstawowe wspomaganie
narządowe przy pomocy preparatu Mucosa compositum oraz katalizatory stanowią
element większości zaawansowanych schematów stosowania trzech filarów
homotoksykologii.
Nux vomica-Homaccord jest bardzo dobrym lekiem funkcjotropowym stosowanym we
wszelkich schorzeniach przewodu pokarmowego a Hepar compositum zawiera
wyciągi z okrężnicy i trzustki, które przyczyniają się do wspomagania jelita i trzustki.
Jeśli u chorego występują objawy umiarkowanego lub ciężkiego zapalenia trzustki,
można dodatkowo zastosować preparat Momordica compositum, jednak
w większości przypadków doleczenia łagodnego zapalenia trzustki wystarczy Hepar
compositum.
Traumeel i wyciągi narządowe stosuje się w celu aktywacji regulatorowych
limfocytów T w śluzówce jelita oraz przywrócenia w ten sposób tolerancji
immunologicznej i zahamowania zapalenia.
27
Indukcja tolerancji immunologicznej
z wykorzystaniem śluzówki jelita
© IAH 2007
Ta część wykładu ma bardzo duże znaczenie, ponieważ większość stosowanych
procesów immunomodulacji przebiega według tego mechanizmu.
Powierzchnie błon śluzowych mogą być wykorzystane do manipulacji miejscowym i
ogólnoustrojowym układem odpornościowym.
GALT stanowi część MALT (tkanki chłonnej związanej z błonami śluzowymi)
i wiadomo, że komórki migrują pomiędzy różnymi błonami śluzowymi.
Oznacza to, że komórki, które dojrzały w śluzówce jelita mogą także działać
w tkance chłonnej śluzówki nosa (NALT), oskrzeli (BALT) czy pochwy (VALT).
Co więcej, komórki te migrują do innych okolic organizmu, co oznacza,
że cały układ odpornościowy może być regulowany z wykorzystaniem śluzówki jelita.
Układ odpornościowy przewodu pokarmowego jest szczególny, ponieważ inaczej
odpowiada na różne stężenia antygenów. Limfocyty TH-3, które są podtypem
regulatorowych limfocytów T, które z kolei są aktywowane przez egzogenne
antygeny znajdują się na powierzchniach błon śluzowych w szczególnie dużej ilości,
przez co indukują one tolerancję immunologiczną w śluzówkach i innych częściach
ciała.
Może to być z powodzeniem wykorzystywane w zastosowaniach terapeutycznych.
28
Doustna tolerancja immunologiczna i
immunologiczna reakcja świadka I
© IAH 2007
29
W różnych lekach antyhomotoksycznych znajdują się substancje roślinne,
narządowe, jady i preparaty narządów świni w postaci niskich dawek
antygenów.
Powszechnie wiadomo na podstawie prac Weinera, Heinego i innych, że
niskie dawki antygenów stymulują inny rodzaj odpowiedzi immunologicznej
(być może poprzez inny rodzaj komórek dendrytycznych przetwarzających te
antygeny). Odpowiedź immunologiczna na krótkotrwałą ekspozycję na niskie
stężenie antygenu także jest inna.
Pierwszym etapem reakcji jest, oczywiście, wprowadzenie do organizmu
substancji zawierających aminokwasy.
Organizm uzna je za substancje obce i zostaną one pochłonięte przez
komórki prezentujące antygen – komórki dendrytyczne lub makrofagi.
W komórce prezentującej antygen białko jest rozkładane na krótkie łańcuchy
aminokwasów (głównie 5 -15 jednostkowych).
29
Doustna tolerancja immunologiczna i
immunologiczna reakcja świadka II
© IAH 2007
30
Łańcuchy aminokwasów wiążą się z białkami głównego układu zgodności
tkankowej (MHC) i są prezentowane na zewnątrz komórki.
Łańcuch aminokwasów prezentowany przez komórkę nazywamy epitopem
(za tę część cząsteczki antygenu odpowiada receptor limfocytu T).
Razem z białkami MHC tworzy on motyw (dosłownie – powtarzana
sekwencja), który jest rozpoznawany przez receptor limfocytu T.
Limfocyty T krążą we krwi jako naiwne limfocyty T. Komórki te poszukują
prezentowanych epitopów. Dzięki odpowiedniej ilości aktywnych komórek
prezentujących antygen, naiwne limfocyty T przekształcą się do limfocytów
TH-3.
Limfocyty TH-3 są komórkami regulatorowymi, które hamują aktywność
limfocytów TH-1 polegającą na wydzielaniu prozapalnych cytokin (patrz
wykład o immunomodulacji).
Te limfocyty TH-3 migrują następnie do węzłów chłonnych i namnażają się
w milionach kopii.
Dla każdego motywu powstanie inny limfocyt TH-3. Limfocyty TH-3
rozpoznające arnikę, limfocyty TH-3 rozpoznające rumianek itd…
30
Doustna tolerancja immunologiczna i
immunologiczna reakcja świadka III
© IAH 2007
31
Jeśli w organizmie toczy się proces zapalny, np. zapalenie stawu, limfocyty
TH-3 będą przyciągane do miejsca zapalenia przez zjawisko chemotaksji.
31
Doustna tolerancja immunologiczna i
immunologiczna reakcja świadka IV
© IAH 2007
32
W miejscu zapalenia, limfocyty TH-3 zaczynają wydzielać swoją podstawową
cytokinę - TGF-beta, która hamuje aktywność limfocytów TH-1 oraz aktywuje procesy
naprawy tkanek.Zgodnie z homeopatyczną zasadą podobieństwa, postuluje się, że
każdy dojrzały limfocyt TH-3 reagujący na produkty roślinne lub narządowe swoiście
hamuje aktywność limfocytu TH-1 indukowaną przez odpowiednią toksynę.
Ta zasada odnosi się również do terapeutycznego wywoływania doustnej tolerancji
immunologicznej, w której fragmenty tkanek dostające się do śluzówki jelita hamują
zapalenie w odległej okolicy ciała.
Na przykład w zapaleniu wątroby typu B, białko otoczki wirusowej trafiające do jelita
hamuje uszkodzenia wątroby przez wirusa. W stwardnieniu rozsianym naukowcy
podawali pacjentom zasadowe białko mieliny doustnie, aby indukować tolerancję na
nie w mózgu tych chorych.
W przypadku substancji stosowanych w homotoksykologii, które indukują tolerancję,
mówimy o immunologicznej reakcji świadka. Substancja roślinna nie jest toksyną,
która wywołała chorobę, jednak może ona aktywować limfocyty
TH-3, które są zdolne do hamowania procesu zapalnego. Substancja ta jest zatem
świadkiem indukującym istotną odpowiedź immunologiczną.
Stosujemy tę zasadę w podstawowej immunomodulacji, aktywując limfocyty
TH-3, które hamują proces zapalny, lecz także przez śluzówkę jelita podajemy
preparaty narządowe, które indukują tolerancję wobec danego narządu
(w przypadku chorób autoimmunologicznych) lub tolerancję wobec alergenu.
32
Gastroenterologia układowa
Leki antyhomotoksyczne
© IAH 2007
A teraz praktyczne zastosowanie przedstawionych informacji.
33
Plan leczenia według DET
Aktywacja
komó
komórkowa
Detoksykacja
rośliny
minerały
rośliny
minerały
© IAH 2007
Regulacja narzą
narządowa i
immunomodulacja
katalizatory
nozody
jady
sarkody
34
Także w chorobach przewodu pokarmowego stosujemy ogólną zasadę trzech
filarów homotoksykologii (patrz wykład o planowaniu leczenia według trzech
filarów homotoksykologii).
34
Afty
• Bolesne owrzodzenia jamy ustnej i dziąseł
• Często objaw reaktywacji wirusa Epsteina-Barr lub cytomegalii
• Leczenie homotoksykologiczne
• Gastricumeel (w tym przypadku nie Traumeel)
zapalenie
Tkanki
orodermalne
© IAH 2007
35
Afty często występują u pacjentów wyniszczonych, jednak mogą także być
objawem reaktywacji latentnych wirusów z grupy herpes takich, jak wirus
Epsteina-Barr czy cytomegalowirus. W przypadku tego ostatniego,
choroba należy do fazy impregnacji, jednak samo owrzodzenie należy do
fazy zapalenia.
Leczenie jest zatem proste i polega na podawaniu preparatu złożonego
przeciw owrzodzeniom, a mianowicie Gastricumeel.
Traumeel stosuje się w zapaleniu jamy ustnej w przebiegu chemioterapii.
Jamę ustną należy płukać 5 x dziennie jedną ampułką preparatu Traumeel
z niewielką ilością wody.
35
Refluks żołądkowo-przełykowy (GERD)
• Refluks jest bardzo częsty
• Występuje u 25 milionów Amerykanów
• Osłabienie dolnego zwieracza przełyku: wsteczny odpływ
kwaśnej treści żołądka do zasadowego przełyku
© IAH 2007
36
Refluks żołądkowo-przełykowy jest obecnie bardzo częsty.
Wystarczy tylko popatrzeć na ilość reklam produktów przeciw tej chorobie
w telewizji, żeby zobaczyć, jak powszechny jest to problem.
Jest to także jedna z chorób bardzo dobrze ilustrujących teorię progresji
choroby Reckewega (patrz poniżej).
36
Refluks żołądkowo-przełykowy (GERD)
• Oparzenie chemiczne
• Rozwija się uszkodzenie śluzówki
• Przemiana nowotworowa
• Przełyk Barretta (stan przednowotworowy)
© IAH 2007
37
Zwieracz dolny przełyku jest w rzeczywistości jedynie obszarem wysokiego
ciśnienia, w miejscu przejścia przełyku przez przeponę.
Wiele substancji takich, jak mięta czy kawa zmniejsza ciśnienie w tym
miejscu powodując dostawanie się kwaśnej treści żołądka do przełyku.
Wysokie ciśnienie panujące w jamie brzusznej lub zmiana ustawienia
żołądka, np. w ciąży, także może powodować refluks kwaśnej treści
żołądkowej do przełyku.
W ciężkich przypadkach przewlekłe zapalenie dolnego odcinka przełyku
powoduje zmiany w śluzówce przełyku prowadzące w końcu do powstania
tzw. przełyku Barretta.
37
Tabela Ewolucji Choroby
Faza wydalania
Faza zapalenia
Faza depozycji
Ostre
zapalenie
Faza
impregnacji
Faza
degeneracji
Przewlekłe
zapalenie
© IAH 2007
Faza
dedyferencjacji
Przełyk
Barretta
38
W przewlekłym refluksie żołądkowo-przełykowym obserwujemy progresję od
ostrego stanu zapalnego błony śluzowej przełyku do stanu przewlekłego
zapalenia.
Jeśli homotoksyny dostaną się do przełyku (w tym przypadku toksyną jest
kwas w środowisku zasadowym) - powstanie przełyk Barretta.
Przełyk Barretta jest stanem przednowotworowym.
To ilustruje progresję choroby obserwowaną w DET.
Dlatego też pacjenci z GERD powinni być poddawani regularnym badaniom
gastroskopowym.
Nie należy zapominać o tym, podczas stosowania samych biologicznych
metod leczenia.
Badanie to wykonuje się również podczas stosowania innych metod leczenia,
takich jak leczenie antagonistami receptora H2.
38
Refluks żołądkowo-przełykowy (GERD)
• Gastricumeel
• Nux vomica-Homaccord
• Mucosa compositum
• Pulsatilla compositum
© IAH 2007
39
Leczenie GERD można prowadzić samymi metodami bioterapeutycznymi lub
wspomagać nimi leczenie konwencjonalne zależnie od nasilenia choroby.
W przypadku przełyku Barretta, leczenie dwiema metodami jest niemal obowiązkiem,
ponieważ leczenie biologiczne wspiera układ odpornościowy
i błonę śluzową, podczas gdy antagoniści receptora H2 redukują kwasowość soku
żołądkowego do momentu kiedy procesy regulacyjne będą na tyle silne,
aby można było odstawić antagonistę H2.
Tak zwana operacja Nissena, wykonywana w celu zwiększenia ciśnienia połączenia
przełykowo-żołądkowego,często kończy się niepowodzeniem i jest obarczona
szeregiem powikłań. Jest ona zatem obecnie wykonywana
u wybranych pacjentów, głównie metodą endoskopową.
Leczenie biologiczne polega na stosowaniu preparatu podstawowego Gastricumeel
(patrz następny slajd).
Nux vomica-Homaccord i Mucosa compositum wspomagają tkanki. Mucosa
compositum, ze względu na zawartość narządów świni, jest jednocześnie
immunomodulatorem.
Na koniec Pulsatilla działa nie tylko objawowo, lecz także jako katalizator, zgodnie
z postulatem Reckewega, według którego wszystkie hormony w rozcieńczeniu (tak
jak tutaj kortyzon w rozcieńczeniu D28) działają jak katalizatory.
Oprócz tego Pulsatilla wspomaga także tkankę łączną i aktywuje macierz
zewnątrzkomórkową. W cięższych przypadkach może ona zastąpić także
Gastricumeel jako preparat podstawowy.
39
Skład preparatu Gastricumeel
1. Argentum nitricum (azotan srebra)
Wzdęcia, zapalenie żołądka, zespół objawów związanych
z niedomogą wpustu żoładka, owrzodzenie żołądka
2. Acidum arsenicosum (arszenik biały)
Piekące bóle brzucha, zapalenia żołądka, biegunka
3. Pulsatilla (sasanka)
Wzdęcia, niestrawność, fazy reakcji w obrębie błon śluzowych
© IAH 2007
40
Kolejne dwa slajdy przedstawiają charakterystykę składników preparatu
Gastricumeel.
Jak widać, jest on przydatny nie tylko w leczeniu objawów GERD, lecz także
w leczeniu choroby wrzodowej.
40
Skład preparatu Gastricumeel
4. Nux vomica (kulczyba wronie oko)
Środek przeciw schorzeniom przewodu pokarmowego i
wątroby, skurcze po nadużyciu używek/środków
pobudzających (kawa, alkohol, nikotyna)
5. Carbo vegetabilis (węgiel drzewny)
Niestrawność, wiatry, piekący ból brzucha, absorpcja
homotoksyn
6. Antimonium crudum (antymon czarny)
Uczucie pełności, ból brzucha, nietolerancja alkoholu
© IAH 2007
41
Leczenie refluksu żołądkowo-przełykowego
(GERD)
• Metody niefarmakologiczne
• Luźne ubranie
• Unikanie podnoszenia ciężarów
• Podniesienie wezgłowia łóżka
• Ostatni posiłek na 4 godziny przed snem
© IAH 2007
42
Nie należy zapominać o środkach niefarmakologicznych mających na celu
redukcję ciśnienia w jamie brzusznej. Te proste środki często przynoszą
znaczącą ulgę.
42
Choroba wrzodowa
• Owrzodzenie żołądka
• Produkcja kwasu żołądkowego często niska lub prawidłowa
• Związek z wyższą częstością występowania raka
• Często element anemii złośliwej
• U pacjentów często współwystępuje niedobór witaminy B12
© IAH 2007
43
Owrzodzenia żołądka są kolejną chorobą częstą w dzisiejszych czasach.
W chorobie tej rolę odgrywa także oś jelito - mózg, a toksyny takie, jak dym
tytoniowy oraz szereg konwencjonalnych leków takich, jak NLPZ i kortyzol
oraz chemioterapia także przyczyniają się do jej występowania.
Należy rozróżniać owrzodzenia żołądka i owrzodzenia dwunastnicy.
W przypadku owrzodzenia żołądka, produkcja kwasu żołądkowego jest często
obniżona i środki zobojętniające są nieskuteczne. Podczas leczenia
owrzodzenia żołądka należy zachować czujność, ponieważ choroba ta często
wiąże się z przemianą nowotworową.
Choroba ta może także być elementem anemii złośliwej, charakteryzującej się
wytwarzaniem przeciwciał przeciw komórkom okładzinowym śluzówki żołądka.
Jest to choroba autoimmunologiczna, która może wiązać się z bielactwem
nabytym, ale też z niedoborem witaminy B, ponieważ komórki okładzinowe
żołądka wydzielają czynnik wewnętrzny, konieczny do wchłaniania witaminy
B12 z przewodu pokarmowego.
Zanikowe zapalenie żołądka także jest elementem obrazu choroby.
43
Owrzodzenie dwunastnicy jest prawie zawsze związane z nasilonym
wydzielaniem kwasu żołądkowego oraz występowaniem Helicobacter pylori.
Zarówno owrzodzenia żołądka jak i dwunastnicy są powodowane przez
stosowanie NLPZ.
Leki te, oprócz powodowania zespołu nieszczelnego jelita, bezpośrednio
uszkadzają śluzówkę oraz zakłócają metabolizm komórek śluzówki,
powodując naruszenie ciągłości tkanki a w efekcie owrzodzenie.
44
Leczenie
• Często leczenie wspomagające
• Łagodne lub umiarkowane postaci choroby można leczyć
samymi lekami antyhomotoksycznymi
• Regularne kontrole
• Leczenie przyspiesza gojenie wrzodu i opóźnia nawroty
• Zakażenie H. pylori można leczyć bez antybiotyków
• Przewlekłe owrzodzenie wiąże się z ryzykiem powstania
nowotworu
© IAH 2007
45
Należy pamiętać o tym, że postępującej choroby nie należy leczyć samymi
metodami biologicznymi. Często leczenie skojarzone może doprowadzić do
pełnego wygojenia tkanek i przedłużyć remisję lub nawet doprowadzić do
wcześniejszego pełnego wyleczenia.
Postaci choroby o łagodnym lub umiarkowanym nasileniu można leczyć
samymi metodami antyhomotoksycznymi, jednak wymagają one częstych
kontrolnych badań endoskopowych, szczególnie w przypadku owrzodzenia
żołądka, ponieważ choroba ta może ulec przemianie nowotworowej,
co należy mieć przez cały czas na uwadze.
W przypadku owrzodzenia dwunastnicy należy pamiętać o innych
powikłaniach takich, jak perforacja itd.
Nawet zakażenie H. pylori można leczyć samymi metodami biologicznymi, co
wykazał w swojej pracy Karl Heinz Ricken.
45
Leczenie
• Zakażenie H. pylori można także leczyć bez stosowania
antybiotyków
• Badanie przeprowadzone przez Karla Heinza Rickena z
zastosowaniem preparatów Nux vomica-Homaccord,
Lymphomyosot i Gastricumeel
• Ricken K-H.; The antihomotoxic treatment of dyspepsia and
Helicobacter pylori. Biological Therapy 1997; No.3: 56-71.
© IAH 2007
46
Jeśli choroba wrzodowa u pacjenta ma łagodne lub umiarkowane nasilenie,
lub pacjent nie toleruje stosowania trzech antybiotyków (eradykacja), można
spróbować leczenia antyhomotoksycznego.
Skuteczność tego leczenia została udokumentowana przez Karla Heinza
Rickena w 1996 roku. Wyniki pracy opisano w wymienionym na slajdzie
artykule. W swojej pracy Ricken stosował preparaty Nux vomica-Homaccord,
Lymphomyosot i Gastricumeel i wykazał, że po kilku tygodniach ich
stosowanie doprowadziło do eradykacji H. pylori.
46
Choroba wrzodowa
Objawowe
Preparat podstawowy
Gastricumeel lub
Duodenoheel
+
Wspomaganie
regulacji
Trzy filary
Najpierw zaawansowany
Detox-Kit
Po ustąpieniu fazy ostrej
podstawowy Detox-Kit
Mucosa compositum
Wzmacnianie narządów i
Aktywacja komórkowa
© IAH 2007
47
W leczeniu choroby wrzodowej stosujemy wszystkie trzy filary homotoksykologii.
Choroba ta należy do fazy degeneracji lub impregnacji według DET, jeśli proces
chorobowy jest wciąż w fazie, w której występuje jedynie zespół nieszczelnego jelita.
Należy zatem zastosować wszystkie trzy filary homotoksykologii. Z preparatem
Gastricumeel spotkaliśmy się już przy okazji leczenia aft. Preparat ten został
pierwotnie opracowany w celu leczenia schorzeń śluzówki żołądka. Jest to prosty
preparat podstawowy wykazujący efekt Burgiego.
Z drugiej strony Duodenoheel jest stosowany do leczenia dalszej części górnego
odcinka przewodu pokarmowego, jednak doświadczenie wskazuje, że wielu
pacjentów ze schorzeniami tego odcinka przewodu pokarmowego reaguje także na
Gastricumeel.
W związku z tym warto zmienić lek, jeśli po kilku wizytach nie osiągamy
zamierzonego efektu.
Trzy filary homotoksykologii typowo obejmują zaawansowane i podstawowe
oczyszczanie i detoksykację.
Nux vomica-Homaccord zawarty w Detox-Kit wykazuje szczególne działanie
funkcjotropowe wobec wątroby i przewodu pokarmowego, w związku z czym nie tylko
wspomaga detoksykację i oczyszczanie, lecz także sam przewód pokarmowy.
Mucosa compositum jest obowiązkowym preparatem „compositum”,
jeśli jest on dostępny, to samo dotyczy katalizatorów.
W krajach, gdzie powyższe leki są niedostępne, Pulsatilla compositum jest
wartościową alternatywą, mimo że będzie wymagała dłuższego stosowania.
47
Leki antyhomotoksyczne wspomagające wątrobę i
pęcherzyk żółciowy
Nux vomica-Homaccord
Injeel-Chol
Chelidonium-Homaccord
Hepar compositum
Hepeel
© IAH 2007
48
W leczeniu schorzeń tych narządów stosuje się różne leki działające
w ramach trzech filarów homotoksykologii.
Nux vomica-Homaccord jest uniwersalnym funkcjotropowym akordem potencji
stosowanym w schorzeniach wątroby i przewodu pokarmowego.
Mimo że lek ten stosowano w celu leczenia konsekwencji nadużywania
alkoholu i kawy, lek Nux vomica-Homaccord został opracowany jako lek
funkcjotropowy wobec wątroby i przewodu pokarmowego. Oznacza to,
że jego składniki wspomagają czynność wątroby i przewodu pokarmowego.
Różni się on od preparatów „compositum”, które zawierają na ogół wyciągi
tkankowe oraz katalizatory i jest on środkiem wspomagającym tkanki.
Z drugiej strony wykazano w badaniach in vitro, że Hepeel, preparat
podstawowy, ma właściwości antyoksydacyjne i przeciwproliferacyjne.
Wykazano w ten sposób, że nawet kombinacje produktów roślinnych
i mineralnych mogą być stosowane do wspomagania narządów.
Chelidonium-Homaccord oraz Injeel Chol są stosowane, gdy zachodzi
konieczność wspomagania pęcherzyka żółciowego lub przepływu żółci.
48
Zapalenie i kamica pęcherzyka żółciowego
• Injeel-Chol
• Chelidonium-Homaccord
• Nie stosować preparatów oczyszczających przy niedrożności
przewodu żółciowego
© IAH 2007
49
Jak wspomniano na poprzednim slajdzie, te leki są specjalnie stosowane przy
problemach z pęcherzykiem żółciowym.
Chelidonium-Homaccord jest stosowany w kamicy żółciowej, lecz może także
być stosowany w zapaleniu pęcherzyka żółciowego.
Injeel Chol nie tylko wspomaga pęcherzyk żółciowy i przepływ żółci, lecz także
działa na wątrobę, wykazując szersze działanie niż
Chelidonium-Homaccord.
Nie należy jednak stosować tych leków przy niedrożności przewodu
żółciowego, np. przy uwięźnięciu dużego kamienia w przewodzie żółciowym.
Przy obecności jedynie małych kamieni i tzw. błota żółciowego, produkty te
można stosować bezpiecznie.
Chelidonium-Homaccord jest często stosowany przez dłuższe okresy np. trzy
lub cztery miesiące, postęp leczenia w tym czasie można obserwować
w badaniu ultrasonograficznym.
49
Zapalenie pęcherzyka żółciowego
• Spascupreel
• Nowe badanie kohortowe porównujące Spacupreel
z butylobromkiem skopolaminy (Buscopan)
• 70% pacjentów cierpiało z powodu ostrych bólów kurczowych
• Spascupreel porównywalny/lepszy od Buscopanu
• Müller-Krampe B et al.; Behandlung von Spasmen bei Kindern.
Jatros Päd. 2004;25(4) 20-2.
© IAH 2007
50
W ostrym zapaleniu pęcherzyka żółciowego Spacupreel może być niezwykle
wartościowym lekiem.
Cechuje się on szybkim początkiem działania, a jego dawki można powtarzać
co 15 minut do 8 razy.
W badaniu przeprowadzonym przez Muellera Krampe, pediatrę, wykazano,
że Spascupreel wykazuje porównywalną, a w niektórych przypadkach wyższą
skuteczność niż bromek skopolaminy u dzieci z kurczowymi bólami brzucha.
Jeśli pozajelitowe postaci leku są dostępne a ich stosowanie jest dozwolone,
w ostrym zapaleniu pęcherzyka żółciowego Spascupreel można podawać
dożylnie, aby uzyskać szybsze działanie.
50
Spascupreel
tabletki; roztwór do wstrzyknięć
D6
D4
D3
D2
Atropinum
Gelsemium
Agaricus
sulfuricum Veratrum
Ammonium
Magnesium
Passiflora
bromatum
phosphoricum
incarnata
Cuprum
Chamomilla
Aconitum
sulfuricum
Colocynthis
© IAH 2007
51
Ta mieszanina składników roślinnych i mineralnych stanowi lek złożony
zawierający klasyczne homeopatyczne środki rozkurczowe takie, jak miedź
(Cuprum), tojad (Aconitum) i fosforan magnezu.
Atropina jest wykorzystywana w medycynie konwencjonalnej w leczeniu
skurczów mięśni gładkich.
Colocynthis (kolokwinta) jest skuteczny przeciw kurczowym bólom
powodującym pochylanie tułowia do przodu.
Chamomilla (rumianek) jest jednym z podstawowych środków
przeciwbólowych stosowanych w homotoksykologii.
Lek ten może być stosowany także w skurczach mięśni poprzecznie
prążkowanych.
51
Zapalenie wątroby
• Wirusowe
• Toksyczne
• Środowiskowe
• Alkoholowe
• Polekowe
• Autoimmunologiczne
© IAH 2007
52
Zapalenie wątroby może być powodowane przez wiele czynników.
Zapalenie wątroby należy do fazy zapalenia, ale może ulegać progresji
w DET do stłuszczenia wątroby, a następnie do zwłóknienia i ostatecznie
raka.
Ważne jest zatem wspomaganie wątroby w tych procesach chorobowych,
ponieważ uszkodzenie przez rodniki tlenowe oraz proces zapalny powodują
przedstawioną progresję choroby.
W niektórych przypadkach, nie ma leczenia konwencjonalnego, a terapia
biologiczna może być jedyną interwencją, w innych przypadkach terapia
biologiczna może odgrywać rolę pomocniczą.
52
Wirusowe zapalenie wątroby
• Wirusy hepatotropowe
• Przenoszone drogą fekalno-oralną:
• A, E przenoszone drogą pokarmową zapalenie wątroby typu non-A, non-B
• Przenoszone przez krew i kontakty seksualne:
• B, C, D (zwany także wirusem delta), G
© IAH 2007
53
Zapalenia wątroby są powodowane przez wiele rodzajów wirusów, niektóre
z nich rozprzestrzeniają się drogą fekalno-oralną, inne przez krew i kontakty
seksualne.
Z tego powodu wirusy rozprzestrzeniające się tą drugą drogą występują na
przykład u osób uzależnionych od narkotyków używających wspólnych igieł.
Wiele spośród tych wirusów może powodować przetrwałe infekcje takie, jak
przewlekłe aktywne zapalenie wątroby i powodować przejście choroby do fazy
dedyferencjacji i wystąpienie nowotworu wątroby.
W DET, te choroby znajdują się zawsze poza przedziałem
regulacja/kompensacja w fazie impregnacji (patrz wykład o zakażeniach
wirusowych) i ich leczenie wymaga zastosowania wszystkich trzech filarów
homotoksykologii.
53
Cele antyhomotoksycznego leczenia zapalenia
wątroby
• Leczenie objawów
• Wspomaganie czynności wątroby
• Zapobieganie uszkodzeniu przez toksyny i wirusy
• W przypadku zakażenia wirusowego: wzmocnienie odporności
komórkowej
© IAH 2007
54
Cele leczenia zapalenia wątroby obejmują leczenie objawów takich, jak
nudności, znużenie, pokrzywka, bóle stawów itd. oraz wspomaganie
czynności wątroby w celu uniknięcia jej uszkodzenia lub nawet odwrócenia
uszkodzenia tkanek poprzez wspomaganie narządowe, a w przypadku
zakażenia wirusowego wzmocnienie odporności komórkowej w celu
umożliwienia organizmowi eliminacji wirusa.
54
Zapalenie wątroby
Objawowe
Preparat podstawowy
Vomitusheel
Engystol (ochrona
przeciwwirusowa)
+
Wspomaganie
regulacji
Trzy filary
© IAH 2007
Najpierw zaawansowany
Detox-Kit
Po ustąpieniu fazy ostrej
podstawowy Detox-Kit
Hepar compositum
(część zaawansowanej
detoksykacji)
Hepeel
Coenzym compositum
Ubichinon compositum
55
W wirusowych zapaleniach wątroby, często obserwujemy objawy na długo
przed wystąpieniem żółtaczki.
Nasze podejrzenia powinny wzbudzić silne wymioty, bóle mięśni i stawów
oraz silne bóle głowy.
Mimo, że u pacjentów z zapaleniem wątroby stosuje się wszystkie trzy filary
homotoksykologii, robi się to w odwrotnej kolejności.
U tych pacjentów detoksykacja powinna być rozpoczęta później, ponieważ
podczas detoksykacji wątroba ulega przeciążeniu.
W takich przypadkach wcześnie stosuje się preparat Engystol oraz Hepeel
razem z zaawansowaną detoksykacją, która zapewnia silniejsze
wspomaganie narządowe. Częścią zaawansowanej detoksykacji jest preparat
Hepar compositum, który wspomaga tkanki wątroby.
Hepeel jest szczególnie ważny u pacjentów z długotrwałym przewlekłym
zapaleniem wątroby, ponieważ wykazano, że ma on działanie
przeciwproliferacyjne oraz antyoksydacyjne i jako taki może zapobiec
progresji choroby.
U tych pacjentów oczyszczanie przeprowadza się na końcu leczenia
i jedynie wtedy, gdy czynność wątroby ustabilizowała się a miana wirusa
spadły.
55
Czynnościowe zaburzenia motoryki jelit
• Zespół jelita drażliwego
• 10-20% populacji
• Zaczyna się w okresie dojrzewania, objawy występują
okresowo
• Najnowsze badania sugerują znaczącą rolę stresu
• Choroba zależna od działania osi mózg - jelito
© IAH 2007
56
Zespół jelita drażliwego jest obecnie bardzo częstą chorobą. Zespół ten był
kiedyś uważany za chorobę psychosomatyczną, obecnie uważa się, że polega
on na zaburzeniach funkcjonowania osi jelito - mózg.
W patogenezie tej choroby rolę odgrywa stres, który, jak wiemy
z poprzednich slajdów wpływa na śluzówkę przewodu pokarmowego.
W zespole jelita drażliwego dochodzi do zaburzeń komunikacji pomiędzy
jelitem a mózgiem. U pacjentów występuje też nadmierna wrażliwość na ból.
Ważne jest, zatem, aby stosować leki wpływające na stan emocjonalny
chorego i funkcjonowanie mózgu.
56
Czynnościowe zaburzenia motoryki jelit
• Zespół jelita drażliwego
• Leki
•
•
•
•
•
•
Nux vomica-Homaccord
(Colocynthis)
Hepeel (jeśli Nux vomica-Homaccord nie wystarczy)
Spascupreel
Nervoheel
Tonico-Injeel
© IAH 2007
57
Podstawą leczenia zespołu jelita drażliwego jest preparat Nux vomicaHomaacord, który jest skuteczny przeciw bólom kolkowym, wzdęciom oraz
zaparciom.
Można zastosować dodatkowo Hepeel, jeśli występuje silne wzdęcie,
a Nux vomica nie wystarcza.
Można również zastosować doraźnie Spascupreel, jeśli występują bóle
kurczowe. W stanach ostrych lek ten można stosować w dawce 1 tabletka co
15 minut przez czas do 2 godzin.
W celu leczenia zaburzeń działania osi mózg - jelito można zastosować
preparat Nervoheel w stanach łagodnego niepokoju, podczas gdy Tonico
Injeel działa lepiej u osób przepracowanych, na granicy wyczerpania.
57
Zaparcia
• Należy odradzać nadużywanie środków przeczyszczających
• Błonnik, owoce i warzywa
• Leki antyhomotoksyczne
• Graphites-Homaccord
• Nux vomica-Homaccord
• Ze względu na dłuższy kontakt treści jelitowej ze śluzówką,
więcej toksyn może ulec wchłonięciu
• Hepar compositum (zawiera okrężnicę świni)
© IAH 2007
58
Zaparcie nie jest chorobą jako taką, jednak powoduje znaczący dyskomfort.
Może ono być przejściowe, np. u osób podróżujących, co wiąże się ze zmianą
diety, u niektórych pacjentów może być przewlekłe.
Należy odradzać nadużywanie środków przeczyszczających, ponieważ ich
odstawienie powoduje zaparcie z odbicia.
Należy zalecić pacjentowi odpowiednią zmianę diety i uwzględnienie w niej
świeżych owoców i warzyw oraz naturalnego błonnika.
W zaparciu bardzo pomocne mogą być leki antyhomotoksyczne takie jak
Graphites-Homaccord i Nux vomica.
Preparat Nux vomica-Homaccord często stosuje się u pacjentów z ciężkim,
uporczywym zaparciem, jest on także użyteczny w leczeniu zaparć
u dzieci.
Typowo, stosuje się go przez kilka tygodni.
W przypadku długotrwałego lub opornego zaparcia, dodatkowo podaje się
Hepar compositum.
Zawiera on wyciąg z okrężnicy świni, przez co wspomaga jelito grube.
58
Biegunka
• Wzmożone wydzielanie jonów chlorkowych do światła jelita
przez połączenia ścisłe
• Za jonami podąża woda powodując oddawanie luźnych stolców
• Mechanizm obronny
• Jeśli biegunka trwa zbyt długo, zawiera domieszkę krwi lub
śluzu
• Najczęstsze przyczyny to infekcje enterowirusowe
(Coxsackie) lub rotawirusowe (podczas zmian pór roku)
© IAH 2007
59
Biegunka jest w homotoksykologii postrzegana jako element fazy wydalania,
zatem jest celowym mechanizmem obrony przed toksynami, które mogą
pochodzić z zanieczyszczonej żywności, być skutkiem infekcji bakteryjnych
lub wirusowych itd.
Biegunka zakaźna zwana zapaleniem żołądka i jelit jest jedną z częstszych
chorób i wciąż główną przyczyną zgonów w krajach rozwijających się.
Uporczywa biegunka lub biegunka z domieszką śluzu lub krwi może stanowić
objaw cięższej choroby np. zapalnej choroby jelit.
59
Leczenie prostej biegunki
• Diarrheel
• Veratrum-Homaccord
• Spascupreel
© IAH 2007
60
W prostej biegunce stosuje się leczenie wspomagające polegające na
nawodnieniu chorego i uzupełnieniu elektrolitów. Jest to postępowanie
obowiązkowe i może być postępowaniem ratującym życie w przypadkach
biegunek infekcyjnych u niemowląt.
Diarrheel jest podstawowym preparatem złożonym, który delikatnie łagodzi
biegunkę, nie hamując jej tak jak wiele innych produktów dostępnych na
rynku.
Preparat ten pozwala na wydalenie czynnika powodującego biegunkę,
jednocześnie zmniejszając nasilenie objawów. Skład preparatu podano na
następnym slajdzie.
Veratrum album (ciemiężyca biała) jest rośliną, która klasycznie jest
stosowana podczas zapaści spowodowanej przez biegunkę (zimny pot,
zasłabnięcie).
Jeśli takie objawy występują u chorego, można zastosować preparat
Veratrum-Homaccord.
W przypadku silnych bólów kurczowych, można dodatkowo zastosować
preparat Spascupreel.
60
Działanie preparatu Diarrheel
Aktywność
wobec
śluzówki
Gastro
enteritis
Kolka
Biegunka
Arg. nit.
Veratrum
(osłabienie)
Arsenicum
album
(uczucie
zimna)
Colchicum
Colocynthis
Tormentilla
Merc. corr.
Podophyllum
Arsenicum
album
© IAH 2007
61
Ten slajd przedstawia działania preparatu Diarrheel S.
61
Zapalne choroby jelit
• Zapalne choroby jelit
• Choroba Crohna
• Wrzodziejące zapalenie okrężnicy
© IAH 2007
62
Choroby te, które należy odróżniać od prostych biegunek, leczy się stosując
terapie zaawansowane, które będą omówione w dalszych wykładach.
62
Download