złość i agresja u dzieci w wieku przedszkolnym
advertisement
Z ZŁ ŁO OŚŚĆ Ć II A AG GR RE ESSJJA AU UD DZ ZIIE EC CII W WW WIIE EK KU U PPR RZ ZE ED DSSZ ZK KO OL LN NY YM M Złość jest uczuciem pojawiającym się u dzieci w wieku przedszkolnym w sytuacjach gdy zostały przez kogoś oszukane, kiedy zostały potraktowane niesprawiedliwie. Czasem gniew pojawia, gdy dziecko nie zrozumiało zadania, gdy nie potrafi dorównać rówieśnikom lub gdy jest pozbawione przyjemności dostępnej rówieśnikom. Dzieci w wieku przedszkolnym złoszczą się także, gdy zabiera im się własność, przeszkadza w zabawie, gdy przedmioty nie działają zgodnie z ich życzeniem, lub gdy wymaga się od nich czegoś, czego w danej chwili nie chcą wykonać. Złość może być również środkiem do osiągnięcia celu. Z wiekiem zwiększa się ilość sytuacji wywołujących złość. Ważną sprawą, jest nauczenie dziecka by gniew kierowało na tory społecznie akceptowane, gdyż często złość jest bezpośrednią przyczyną zachowań agresywnych Agresją Ranschburg (1985, s. 77) nazywa każde zamierzone działanie – w formie otwartej lub symbolicznej – mające na celu wyrządzenie komuś lub czemuś szkody straty lub bólu. Przyczyny agresji: niezaspokojenie potrzeb lub pragnień, uczenie się poprzez naśladowanie zachowania osób ważnych dla dziecka (rozwiązywanie problemu za pomocą agresji), środki masowego przekazu (oglądanie bajek, filmów i programów, w których występuje przemoc). Ja cię nauczę bić siostrę! U dzieci w wieku przedszkolnym można wyróżnić kilka form agresywnych zachowań: agresja fizyczna, polegająca na ataku fizycznym bądź obronie – jej przyczyną często bywa konflikt o zabawkę bądź pomysł na zabawę. Przejawia się nie tylko biciem, szczypaniem, szarpaniem i kopaniem, ale również wyrywaniem sobie zabawki, popychaniem, rzucaniem i niszczeniem przedmiotów, agresja werbalna wyzwiskami, a polegająca także na konfrontacji obwinianiem, słownej skarżeniem, związanej z komenderowaniem, lamentowaniem. Są to również kłótnie, sprzeczki, obraźliwe słowa, prowokowanie, agresja pośrednia (cicha), a ma miejsce wtedy, gdy dziecko wyłącza się z komunikacji, świadomie ignoruje i wyraża przesadnie wyraźny brak zainteresowania innymi dziećmi. Sygnalizuje antypatię i wzbrania się przed kontaktem społecznym urządzają na przykład w tajemnicy niemądry dowcip, agresja relacji, która może prowadzić do wykluczenia z grupy pewnych osób, przedstawienia siebie w lepszym świetle oraz narzucenia komuś swojej woli. AGRESJA to także: opór wobec nauczyciela, przesadne żądanie zainteresowania i uwagi ze strony innych, niszczenie przedmiotów własnych i cudzych, przeszkadzanie innym dzieciom, wybuchowość, nieodpowiednie zachowanie, żądania natychmiastowego zaspokajania potrzeb, wzmożona gadatliwość oraz groźby wobec innych dzieci. W miarę postępów w uspołecznianiu oraz zdobywania doświadczenia dziecko uczy działań, które pomagają mu przezwyciężyć przeszkodę, a także panować nad wybuchami złego humoru. Przyswaja sobie również wzorce zachowań społecznie akceptowanych, ucząc się powściągania działań agresywnych w stosunku do rówieśników i dorosłych. Ujawnienie się trwałych tendencji agresywnych następuje około 6 – 7 roku życia. W związku z ta tezą oddziaływania zapobiegające i terapeutyczne w tym okresie życia dziecka są najbardziej skuteczne. Literatura: Haug – Schnabel G.: Agresja w przedszkolu. Poradnik dla rodziców i wychowawców. Wydawnictwo „Jedność”. Kielce 2003. Hurlock B. E.: Rozwój dziecka. PWN. Warszawa 1985. Przetacznik – Gierowska M., Makieło – Jarża G.: Psychologia rozwojowa i wychowawcza wieku dziecięcego. WSiP. Warszawa 1985. Ranschburg J.: Lęk, gniew, agresja. WSiP. Warszawa 1980. Danilewska J. (red.): Powstrzymać agresję u progu szkoły. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków 2004. Zimbardo P.G.: Psychologia i Życie. PWN. Warszawa 1997. Opracowała mgr Anna Szyszka – Wójcik – psycholog Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Bytomiu
