Towarowa Giełda Energii – obroty, pozycja na tle rynków europejskich

Towarowa Giełda Energii – obroty,
pozycja na tle rynków europejskich
Lipiec 2014 r.
Agenda
•
TGE – kim jesteśmy?
•
•
•
•
•
•
•
•
•
TGE – o nas
Struktura przychodów Grupy GPW w 2013 r.
Roczne przychody ze sprzedaży TGE
Grupa TGE S.A. – trzy obszary biznesowe
Członkowie TGE
Otoczenie rynkowe TGE
Wpływ TGE na funkcjonowanie polskiej gospodarki
Rok 2013 – najlepszy rok w historii TGE
TGE a rynki europejskie – pozycja giełdy na tle regionu
•
•
•
•
Polska jednym z największych rynków TGE
Szeroka oferta TGE – porównanie
Zachowania inwestorów są zbieżne na największych giełdach regionu
Polski rynek energii cechuje wysoka płynność i szybki rozwój
•
Obszary działalności TGE: Rynek towarowy
•
Obszary działalności TGE: Rynek finansowy
•
•
Procedura prawna – harmonogram
Perspektywy rozwoju RIF
TGE – kim jesteśmy?
TGE – o nas
TGE powstała pod koniec 1999 roku z inicjatywy Ministra Skarbu Państwa, jako
niezbędny element liberalizacji rynku energii elektrycznej w Polsce.
Przejrzysty mechanizm
funkcjonowania giełdy
powoduje, że cena
towaru zależy tylko
i wyłącznie od układu sił
podaży i popytu
w danym momencie
•
Jedyna licencjonowana giełda energii w Polsce – stały nadzór KNF
•
Od lutego 2012 roku TGE jest częścią Grupy Kapitałowej Giełdy Papierów
Wartościowych w Warszawie
•
Najdynamiczniej rozwijająca się giełda towarowa w regionie – aktywnie
działa w:
o
EUROPEX (zrzesza wszystkie towarowe i finansowe giełdy energii w Europie)
o
APEx (Association of Power Exchanges – światowa organizacja giełd energii)
o
AFM (Association of Futures Markets – stowarzyszenie giełd rynków
finansowych terminowych)
•
Prowadzi rynki: energii elektrycznej, gazu, praw majątkowych
•
TGE a rynki międzynarodowe – od grudnia 2010 roku funkcjonuje market
coupling ze Szwecją. Trwają prace mające na celu włączenie się do rynku
NWE w ramach mechanizmu Price Coupling of Regions
Struktura przychodów Grupy GPW w 2013 r.
•
•
•
Rekordowy poziom przychodów Grupy GPW - 283,8 mln zł
Wzrost w stosunku do 2012 r. o 9,9 mln zł (+ 3,6%) – efekt wzrostu
przychodów z rynku towarowego - 76 mln zł (+21,3% rdr)
Przychody z rynku towarowego odpowiadają za 26,8% przychodów
całej Grupy GPW
1
Roczne przychody ze sprzedaży TGE S.A. (mln PLN)
60
50
40
30
20
29
35
51
53,4
2012
2013P
38
21
10
11
0
2007
1
2008
2009
Dane jednostkowe TGE S.A. (bez spółki IRGiT S.A. prowadzącej rozliczenia)
2010
2011
Grupa TGE S.A. – trzy obszary biznesowe
• kontrakty futures oparte
o zmiany cen towarów
• rynek w trakcie tworzenia
• rynek energii i gazu, towarów
pochodnych i powiązanych
• rynek poza
obszarem energii
i gazu, np. rynek
rolno-spożywczy
Członkowie TGE
• Obecnie 59 podmiotów ma status Członka TGE m.in.:
PGE Polska Grupa Energetyczna S.A., PGNiG S.A., GAZSYSTEM S.A., TAURON Polska Energia S.A., ENEA S.A.,
ENERGA Obrót S.A., PKP Energetyka S.A., RWE Polska
S.A., EDF Polska S.A., Vattenfall Energy Trading Sp. z
o.o., Zespół Elektrowni PAK S.A., Noble Securities S.A.,
CEZ Towarowy Dom Maklerski Sp. z o.o., PGE Dom
Maklerski S.A.
• Na rynku gazu za pośrednictwem domów maklerskich oraz
bezpośrednio, łącznie aktywnie działa 31 podmiotów. Do
zawierania transakcji bezpośrednio dopuszczono 8 firm.
• Rejestr Świadectw Pochodzenia – obecnie członkami RŚP
są 2003 podmioty.
TGE realizuje swoją strategię funkcjonując w korzystnym
otoczeniu rynkowym
TGE ma istotny wpływ na funkcjonowanie polskiej
gospodarki
TGE funkcjonuje na rynku od 15 lat
Ostatnie 4 lata to okres szybkich wzrostów
Ustawodawstwo oraz odpowiednia oferta produktowa wpłynęły
na podwojenie wolumenów na TGE
Źródła: TGE, URE
10
2013 – najlepszy rok w historii TGE – dane z rynku energii
2013 (MWh)
Porównanie z 2012 r.
Całkowity wolumen transakcji na wszystkich
rynkach energii elektrycznej (forward i spot)
176 553 688
33,76%
Rynku Terminowy Towarowy (RTT)
154 299 500
36,70%
Rynek Dnia Następnego (RDN)
22 201 511
16,21%
Transakcje realizowane w mechanizmie market
coupling na kablu SPL
1 713 976
38,68%
Rynek Dnia Bieżącego (RDB)
52 676
173,05 %
Łączny obrót na rynku spot (RDN i RDB)
22 254 187
16,37%
Wolumen energii grafikowanej przez TGE na
dzień następny (RTT, RDN, RDB)
82 000 000
35,00%
TGE a rynki europejskie – pozycja
giełdy na tle regionu
Polska jednym z największych rynków UE
Polska jest najszybciej rosnącym rynkiem
Średnioroczny wzrost konsumpcji energii elektrycznej w UE
latach 2007-2012
Wśród największych konsumentów energii elektrycznej
Konsumpcja energii elektrycznej w 2012 r. (TWh)
Niemcy
Francja
Wlk. Brytania
Włochy
Hiszpania
Szwecja
Polska
Holandia
Belgia
Finlandia
Pozostałe kraje UE
127,3
122,6
106,5
83,0
80,8
0
240,2
317,6
296,7
525,8
434,1
463,5
200
400
600
Niemcy
Francja
Wlk. Brytania
Włochy
Hiszpania
Szwecja
Polska
Holandia
Belgia
Finlandia
Pozostałe kraje UE
-0,1%
-1,5%
0,4%
-0,8%
-0,9%
-0,6%
1,4%
-0,4%
-1,3%
-2
0,0%
-0,4%
-1
0
1
2
Średnioroczny wzrost konsumpcji gazu
w UE w latach 2007-2012
oraz gazu ziemnego
%
Konsumpcja gazu ziemnego w 2012 r. (mld m3)
Wlk. Brytania
Niemcy
Włochy
Francja
Holandia
Hiszpania
Belgia
Polska
Rumunia
Węgry
9,7
16,9
16,6
13,5
36,4
31,4
42,5
0
20
40
60
Średnioroczny skumulowany wzrost
Źródła: BP Statistical Review, Eurostat, obliczenia własne
1
68,7
78,3
75,2
80
Wlk. Brytania
-3,0%
Niemcy
-1,9%
Włochy
-2,5%
Francja
Holandia
Hiszpania
-2,2%
Belgia
Polska
Rumunia
-3,5%
Węgry -3,9%
-4
-2
0,0%
-0,3%
0,4%
3,8%
0
2
4
%
Jednym z czynników sukcesu jest szerokość oferty TGE
Oferta produktowa TGE tożsama z największymi giełdami UE, łącząca
w sobie rynki terminowe oraz spot gazu i energii elektrycznej
Źródła: Giełdy energetyczne w Europie
Zachowania inwestorów są zbieżne na największych
giełdach regionu
Wolumen kontraktów rocznych BASE1
1 Wykres
Trendy cenowe zbliżone na sąsiednich giełdach
przedstawia wolumen sprzedaży rocznych kontraktów w odniesieniu do bazowego wolumenu – kontraktów rocznych BASE 2014
Źródła: Reuters, giełdy energetyczne
Polski rynek energii cechuje wysoka płynność i szybki rozwój
Kraje NWE mają płynniejszy rynek
spot...
...ale rynek terminowy TGE jest
podobny do EEX
Wskaźnik płynności na rynku spot1
Całość obrotu giełdowego czyni polski
rynek płynnym
Wskaźnik płynności na rynku terminowym1
Wskaźnik płynności na rynku giełdowym1
-4,3%
%
-5,1%
92,2
%
%
387,1
400
370,6
500
87,5
80
479,3
458,1
400
300
+33,8%
+40,3%
+44,4%
60
300
200
+42,1%
+16,8%
125,9
27,8
20
17,6 18,7 15,6 18,2
92,1
100
200
125,3
+54,7%
89,3
41,0
59,7
39,7
59,4
HUPX/PXE
PXE
EEX
TGE
0
NASDAQ
OMX
TGE
OTE
HUPX
EPEX
Nord Pool
46,5
20,4 31,5
0
2012
2013
Wolumen obrotów na rynkach giełdowych porównywany jest z krajową konsumpcją energii w 2012 r.
Źródła: giełdy energii, Eurostat
1
+28,4%
100
28,9
0
175,7
144,0
138,9
107,7
HUPX/PXE
19,3
+49,7%
PXE/OTE
+6,0%
40
+26,5%
+36,7%
EPEX/EEX
49,7 50,5
TGE
+1,6%
Nord Pool,
NASDAQ OMX
100
-4,4%
Giełdy energii w Europie
Obszary działalności TGE
Rynek towarowy
Podstawowe obszary działalności TGE – rynek towarowy
• Obrót towarami giełdowymi na rynkach:
- RDNiB - Rynku Dnia Następnego i Bieżącego – w zakresie obrotu energią
elektryczną
- RDNg - Rynku Dnia Następnego Gazu – w zakresie obrotu gazem
- RTT - Rynku Terminowym Towarowym – w zakresie obrotu instrumentami
terminowymi na energię elektryczną oraz instrumentami terminowymi na gaz
- RPM - Rynku Praw Majątkowych – w zakresie obrotu prawami majątkowymi,
o których mowa w art. 2 pkt 2 lit. d) i f) ustawy o giełdach towarowych
- RUE - Rynku Uprawnień do Emisji – w zakresie obrotu uprawnieniami do emisji
• Prowadzenie Rejestru Świadectw Pochodzenia
oraz wynikających z nich praw majątkowych na zasadach określonych w ustawie
Prawo energetyczne, ustawie o efektywności energetycznej i Regulaminie Rejestru
Świadectw Pochodzenia prowadzonego przez Towarową Giełdę Energii S.A.
19
RDN – energia elektryczna – wolumen obrotów
i średnioważone wolumenem (MWh) ceny w latach
2012-2014
2 500 000
230,00
2 000 000
210,00
196,77
1 500 000
190,00
1 000 000
168,4
170,00
170,15
169,66
162,53
500 000
150,00
0
130,00
Styczeń
Luty
Marzec
Kwiecień
Maj
Czerwiec
Lipiec
Sierpień
Wrzesień Październik Listopad
Grudzień
2012
2013
2014
Cena średnioważona wolumenem w 2012
Cena średnioważona wolumenem w 2013
Cena średnioważona wolumenem w 2014
RTT – energia elektryczna w latach 2012-2014
Miesięczna cena transakcyjna średnioważona wolumenem (MWh)
dla BASE_Y-14 w roku 2013 oraz BASE_Y-15 w roku 2014
30 000 000
167,15
25 000 000
170
164,52
163,53
164,86
165,29
165,07
165
161,75
158,66
158,04
160
156,35
20 000 000
153,78
151,31
150,64
15 000 000
148,5
146,89
152,71
148,71
155
150
10 000 000
145
5 000 000
140
0
135
Styczeń
Luty
Marzec
Kwiecień
Maj
Czerwiec
Lipiec
Sierpień
Wrzesień Październik
2012
2013
2014
Miesięczna cena transakcyjna średnioważona wolumenem dla BASE_Y-14 w roku 2013
Miesięczna cena transakcyjna średnioważona wolumenem dla BASE_Y-15 w roku 2014
Listopad
Grudzień
Rynki gazu na TGE w 2013 r. oraz 01 – 05 2014 –
wolumeny oraz średnioważone wolumenem ceny na
RDNg
Całkowity wolumen wszystkich transakcji na rynkach gazu w 2013 r. wyniósł 2 392 674 MWh,
co odpowiada szacunkowo 214 589 596 m3 paliwa
Obszary działalności TGE
Rynek finansowy
Rynek finansowy
TGE zamierza w 2015 r. uruchomić rynek finansowy
i zaoferować kontrakty futures na indeks cen energii elektrycznej (kontrakty
finansowe rozliczane pieniężne).
• Kontrakty futures jako narzędzie do zabezpieczania cen energii
• Futures są produktem łatwiejszym i bardziej elastycznym w zarządzaniu – uczestnicy
rynku chcą zabezpieczyć w pierwszym rzędzie cenę zakupu bez sztywnego przyjmowania
pozycji wolumenowej
Motywy działania na rynku:
•
•
Transakcje zabezpieczające, arbitrażowe, spekulacyjne
W przyszłości wprowadzenie nowych kontraktów opartych o gaz, inne produkty
towarowe
Motywy uruchomienia rynku finansowego:
•
•
•
Spełnienie oczekiwań Członków TGE, inwestorów, odbiorców i instytucji finansowych
Wzmocnienie pozycji TGE w regionie, naturalne uzupełnienie oferty produktowej – rynek
terminowy towarowy TGE jest drugim największym rynkiem w Europie
Udział nowych podmiotów z branży finansowej, inwestorów - Członkowie RIF: firmy
inwestycyjne (DM/banki – krajowe i zagraniczne) i firmy energetyczne
Procedura prawna - harmonogram
1. 17 marca 2014 roku TGE skierowała do Ministerstwa Finansów wniosek
o udzielenie zezwolenia na prowadzenie giełdy w rozumieniu ustawy z dnia 29
lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi
2. Aktualnie KNF prowadzi postępowanie administracyjne w sprawie ww. wniosku
(przedłużone do 20 lipca br.)
3. Decyzja Ministra Finansów
4. Konsultacje z uczestnikami rynku (kontrakt/zasady, notowania/pozyskanie
animatorów)
5. Określenie standardu kontraktów (uchwałą Zarządu TGE) i sporządzenie
Warunków obrotu
6. Skierowanie wniosku do KNF o zatwierdzenie Warunków Obrotu
7. Decyzja KNF
8. Uruchomienie obrotu – I etap wdrożenia nowego systemu obrotu na TGE
Ostateczny termin uruchomienia rynku uzależniony jest od:
Uzyskania odpowiedniej licencji MF
Zatwierdzenia Warunków Obrotu
Wdrożenia I części nowego systemu transakcyjnego
Perspektywy rozwoju RIF
Rynek spotowy w krajach skandynawskich to przeciętnie 70% konsumpcji
energii elektrycznej na tym obszarze.
Rynek energetycznych instrumentów finansowych to 4 do 6 razy wielkość
konsumpcji w krajach nordyckich.
Większość uczestników rynku skandynawskiego twierdzi (badania prowadzone
w listopadzie 2010 przez regulatorów krajów nordyckich), że dobre możliwości
zabezpieczania ceny na przyszłość na rynku finansowym skłaniają ich do
zwiększania
obrotów
na
rynku
spotowym
zamiast
przyjmowania
długoterminowych pozycji wolumenowych.
Perspektywy rozwoju RIF c.d.
• W dalszej kolejności planowane jest uruchomienie obrotu:
kontraktami futures na gaz
kontraktami futures na zielone certyfikaty
• TGE przedstawi plany realizacyjne rynku finansowego po akceptacji
KNF oraz uzgodnieniach z uczestnikami rynku.
Dziękujemy za uwagę.
Towarowa Giełda Energii S.A.
[email protected]
+48 885 885 645
+48 607 030 573
Relacje Inwestorskie GPW
[email protected]
+48 22 537 72 50