Zajęcia 3 Polityka pieniężna 1 Literatura: o Winiarski, rozdz. 20 (bez instrumentów polityki pieniężnej) o Dokument RPP „Założenia polityki pieniężnej na 2017 rok”: s. 5-7 (strona NBP) 2 Negatywne skutki wysokiej i niestabilnej inflacji (materiały) 1. 2. 3. Komplikuje rachunek ekonomiczny, powodując nieoptymalną alokację zasobów (trudno jest ocenić koszty i zyski związane z inwestycjami) Osłabia skłonność do oszczędzania (a w konsekwencji – osłabia wzrost gospodarczy finansowany z funduszu oszczędności), powoduje wzmożone zakupy konsumpcyjne, ucieczkę od pieniądza (np. zakup złota), a w skrajnych sytuacjach – uruchamia wymianę barterową Prowadzi do dewaluacji waluty krajowej – efektem inflacji (obniżenie wartości nabywczej pieniądza) jest najczęściej obniżenie jej kursu (obniżenie wartości pieniądza względem waluty obcej), co prowadzi do dalszego podrożenia importu i wzrostu inflacji Negatywne skutki wysokiej i niestabilnej inflacji – c.d. (materiały) 4. 5. Powoduje ucieczkę kapitału za granicę (zakupy waluty obcej) – co przyczynia się do dalszego osłabienia waluty Zmienia redystrybucję dochodów i majątku: o o o o Zyskuje sektor publiczny kosztem sektora prywatnego (inflacja jako ukryty podatek) Zyskują dłużnicy kosztem wierzycieli (umowy są zawierane w kwotach nominalnych) Zyskują posiadacze dóbr majątkowych których ceny rosną (np. nieruchomości) kosztem posiadaczy oszczędności w pieniądzu Tracą grupy ludności o stałych dochodach nominalnych (pracownicy najemni, odbiorcy niewaloryzowanych świadczeń społecznych) oraz dysponujący mniejsza siłą przetargową Inflacja jako „ukryty podatek” (materiały) • Jeśli do 100% istniejących złotówek rząd "dodrukuje" 5% (początkowe 100% staje się 95,2% nowej ilości pieniądza- inflacja 4,8%), to wartość dotychczasowo istniejących pieniędzy w całej gospodarce proporcjonalnie się pomniejszy (do 95,2%); emitujący: 1) zyskuje 4,8% „dodrukowanych” pieniędzy 2) jako wprowadzający nowy pieniądz na rynek – ostatni kupuje towary, produkty bądź usługi po "starych" cenach 3) Wzrost nominalnych dochodów przy progresywnej stopie podatkowej sprawia że szybciej zostają osiągnięte wyższe progi podatkowe i rośnie skala podatków (tzw. taksflacja) Podstawowe pojęcia – deflacja (materiały) Skutki deflacji: • zmniejszenie opłacalności produkcji (w przypadku regulacji rynkowych uniemożliwiających obniżenie kosztów produkcji – np. płac) • wzrost siły nabywczej pracującej części społeczeństwa (tylko w przypadku zamrożenia płac). • konsumpcja i zamówienia przemysłu są odsuwane w czasie (w oczekiwaniu na niższe ceny), co napędza recesję. Podstawowe stopy procentowe NBP (styczeń 2017) - (www.nbp.pl) (materiały) Stopa procentowa: Oprocentowanie Stopa referencyjna 1,5 Stopa lombardowa 2,5 Stopa depozytowa 0,5 Stopa redyskonta weksli 1,75 Stopa rezerwy obowiązkowej 3,50 7 Ewolucja inflacji w Polsce Inflacja I - względem analogicznego miesiąca roku poprzedniego 8 Inflacja IV - wskaźnik inflacji średniorocznej (średnia inflacji I z ostatnich 12 miesięcy) Źródło: money.pl Ewolucja inflacji w Polsce Inflacja I - względem analogicznego miesiąca roku poprzedniego 9 Inflacja IV - wskaźnik inflacji średniorocznej (średnia inflacji I z ostatnich 12 miesięcy) Źródło: money.pl Stopa inflacji Kurs euro Źródło: money.pl Źródło: money.pl Kurs franka szwajcarskiego Źródło: money.pl Kurs dolara Źródło: money.pl Cena ropy naftowej Źródło: money.pl Definicja polityki pieniężnej 15 Cele NBP 16 Inflacja w Polsce Źródło: money.pl Źródło: NBP, Raport o inflacji, listopad 2015 Cele banków centralnych (materiały) • Współcześnie banki centralne przez stabilność cen rozumieją inflację na tyle niską, aby nie wywierała ona negatywnego wpływu na inwestycje, oszczędności i inne ważne decyzje podejmowane przez uczestników życia gospodarczego = zasada neutralności pieniądza w długim okresie • Banki centralne traktują stabilność cen symetrycznie, co oznacza, że reagują zarówno na zagrożenia inflacyjne, jak i deflacyjne. 18 Funkcje Banku Centralnego (materiały) 1) Emisyjna – o NBP ma wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych będących prawnym środkiem płatniczym w Polsce. o NBP określa wielkość emisji oraz moment wprowadzenia do obiegu, o odpowiada za płynność pieniądza. o Ponadto organizuje obieg pieniądza i reguluje ilość pieniądza w obiegu. 19 Funkcje Banku Centralnego (materiały) 2) Bank banków – o NBP w stosunku do banków pełni funkcje regulacyjne, które mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa depozytów zgromadzonych w bankach o NBP dba o stabilność i bezpieczeństwo sektora bankowego. o NBP organizuje system rozliczeń pieniężnych, o prowadzi bieżące rozrachunki międzybankowe o uczestniczy w międzybankowym rynku pieniężnym o Pełniąc funkcję banku banków sprawuje kontrolę nad działalnością banków i nadzoruje systemy płatności w Polsce o Jest pożyczkodawcą ostatniej instancji 20 Funkcje Banku Centralnego (materiały) 3) Centralny Bank Państwa (bank gospodarki narodowej): o prowadzi bankową obsługę budżetu państwa, o prowadzi rozrachunki bankowe rządu i centralnych instytucji państwa, państwowych funduszy celowych, państwowych jednostek budżetowych oraz realizuje ich zalecenia płatnicze 21 Antycykliczna polityka pieniężna Jak powstają bańki spekulacyjne? Szoki gospodarcze i stabilizacyjna pp 23 STRATEGIE POLITYKI PIENIĘŻNEJ 1) 2) 3) 4) Strategia monetarna Oddziaływanie na stopę procentową Oddziaływanie na kurs walutowy Strategia bezpośredniego celu inflacyjnego Różnice między strategiami wynikają z tego jaki cel pośredni wybierze bank centralny. 24 Oddziaływanie za pomocą stopy procentowej 25 Oddziaływanie za pomocą stopy procentowej 26 Stopa referencyjna w Polsce Oddziaływanie na kurs walutowy W tym wariancie decyzje w ramach polityki pieniężnej są podyktowane aktualnym kursem walutowym. Pojęcia: denominacja, deprecjacja, aprecjacja, dewaluacja, rewaluacja 28 Kurs walutowy a handel zagraniczny 29 Zasady polityki kursowej w Polsce (materiały) Od 12 kwietnia 2000 r. kurs złotego jest kursem płynnym i nie podlega żadnym ograniczeniom. Bank centralny nie stawia sobie za cel określenia z góry poziomu kursu złotego do innych walut. Zastrzega sobie jednak prawo do interwencji. NBP może wpływać jedynie jako uczestnik rynku w ramach operacji otwartego rynku 30 Interwencje NBP Źródło:http://analizatechniczna.blox.pl/tagi_b/682/dolar.html Interwencje NBP http://miropress.wordpress.com/2011/09/23/pilne-interwencja-nbp-na-rynku-walutowym/ Strategia bezpośredniego celu inflacyjnego (BCI) 33 Strategia BCI 34