FARMAKOLOGIA Z FARMAKODYNAMIKĄ

Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 54/2015 Rektora WUM z dnia 14.07.2015 r.
Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia
Sylabus - FARMAKOLOGIA Z FARMAKODYNAMIKĄ
1. Metryczka
Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny
Nazwa Wydziału:
Program kształcenia (kierunek studiów,
poziom i profil kształcenia, forma
studiów, np. Zdrowie publiczne I stopnia
profil praktyczny, studia stacjonarne):
Laboratoryjnej
Farmacja, studia magisterskie, jednolite, stacjonarne lub
niestacjonarne, profil ogólnoakademicki
Rok akademicki:
2016/2017
Nazwa modułu/przedmiotu:
Farmakologia z farmakodynamiką
Kod przedmiotu (z systemu Pensum):
29539
Jednostka/i prowadząca/e kształcenie:
Zakład Farmakodynamiki WUM
Kierownik jednostki/jednostek:
Dr hab. n. farm. Magdalena Bujalska-Zadrożny
Rok studiów (rok, na którym realizowany
jest przedmiot):
IV
Semestr studiów (semestr, na którym
realizowany jest przedmiot):
VII i VIII (zimowy i letni)
Typ modułu/przedmiotu (podstawowy,
kierunkowy, fakultatywny):
podstawowy
dr hab. Magdalena Bujalska-Zadrożny
dr Anna Leśniak
dr Michał Ordak
dr Patrycja Kleczkowska
Osoby prowadzące (imiona, nazwiska
oraz stopnie naukowe wszystkich
wykładowców prowadzących przedmiot):
mgr Anna de Corde
mgr Agnieszka Kowalczyk
mgr Karolina Pawlik
mgr Michał Pstrągowski
mgr Małgorzata Sasinowska-Motyl
mgr Renata Wolińska
Erasmus TAK/NIE (czy przedmiot
Nie
Strona 1 z 11
Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 54/2015 Rektora WUM z dnia 14.07.2015 r.
Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia
dostępny jest dla studentów w ramach
programu Erasmus):
Osoba odpowiedzialna za sylabus (osoba,
do której należy zgłaszać uwagi
dotyczące sylabusa):
mgr Agnieszka Kowalczyk
Liczba punktów ECTS:
17
2. Cele kształcenia
1. Przyswojenie wiedzy umożliwiającej zrozumienie wpływu leków na organizm i organizmu na lek w
oparciu o ogólne zasady i prawidła, jakimi podlegają procesy zachodzące w układzie lek-organizm
2. Przyswojenie wiedzy o różnych mechanizmach działania leków, działaniach niepożądanych i
interakcjach leków oraz procesów farmakokinetycznych
3. Umiejętność wykorzystania nabytej wiedzy o lekach w zależności od postaci leku, drogi podania,
stanu klinicznego oraz wieku, płci i rasy pacjenta z uwzględnieniem polimorfizmu genetycznego w
dalszym procesie kształcenia.
Strona 2 z 11
Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 54/2015 Rektora WUM z dnia 14.07.2015 r.
Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia
3. Wymagania wstępne
1. Student powinien posiadać wiedzę z zakresu prawidłowej budowy i funkcji komórek, tkanek,
narządów i układów organizmu ludzkiego oraz rozumie współzależności ich budowy i funkcji w
warunkach zdrowia i choroby a także ma podstawową wiedzę na temat rozwoju organizmu
ludzkiego, homeostazy ustrojowej i jej regulacji, procesów reprodukcji, starzenia się i śmierci.
Ponadto student ma wiedzę o budowie i funkcji węglowodanów, lipidów, kwasów nukleinowych,
peptydów i białek oraz procesach metabolicznych na poziomie molekularnym, komórkowym,
narządowym i ustrojowym. Zna metody oceny procesów biochemicznych i przemian
metabolicznych w warunkach fizjologicznych i patologicznych. Rozumie relacje między strukturą
związków chemicznych a reakcjami zachodzącymi w organizmie człowieka
2. Student rozumie funkcjonowanie układu krążenia, oddechowego, pokarmowego, krwionośnego,
moczowego, odpornościowego i nerwowego oraz powstawanie i znaczenie płynów ustrojowych,
wydzielin i wydalin
3. Zna objawy i przyczyny wybranych zaburzeń i zmian chorobowych oraz metody ich oceny oraz
rozumie związek między nieprawidłowościami morfologicznymi a funkcją zmienionych narządów i
układów, objawami klinicznymi
4. Zna kliniczne aspekty zaburzeń metabolicznych oraz metody laboratoryjnej oceny procesów
metabolicznych w aspekcie mechanizmów rozwoju i przebiegu choroby
5. Zna kliniczne aspekty zaburzeń hematopoezy i hemostazy (w tym: niedokrwistości,
nadkrzepliwości i niedokrzepliwości)
6. Zna patogenezę, patomechanizm, epidemiologię oraz główne objawy kliniczne chorób
wywołanych przez bakterie, grzyby i wirusy. Ponadto zna mechanizmy pasożytnictwa, drogi
przenoszenia i chorobotwórczość pasożytów człowieka. Powinien znać metody ich rozpoznawania
(makroskopowe, mikroskopowe, immunologiczne i molekularne)
7. Zna zagadnienia związane z oceną leków w organizmie i parametry farmakokinetyczne decydujące
o zależności dawka-stężenie-czas. Zna parametry opisujące procesy wchłaniania, dystrybucji i
eliminacji leków oraz sposoby ich wyznaczania. Ponadto, zna i rozumie podstawowe zagadnienia
związane z biorównoważnością leku
8. Zna różne postacie leków, możliwości ich modyfikacji a także różne drogi podania leków a także
interpretuje wyniki badań w zakresie oceny biofarmaceutycznej różnej postaci leków. Ponadto,
rozumie zależności między składem leku, jego formy, warunków fizjologicznych i patologicznych
9. Potrafi pracować w grupie, przyjmując w niej różne role oraz wykazuje umiejętność i nawyki
samokształcenia
10. Wykorzystuje nabyte wiadomości z fizjologii, patofizjologii, mikrobiologii, immunologii,
farmakokinetyki oraz chemii leków do zrozumienia mechanizmów działań niepożądanych oraz
interakcji lekowych
4. Przedmiotowe efekty kształcenia
Lista efektów kształcenia
Symbol przedmiotowego
efektu kształcenia
Treść przedmiotowego efektu kształcenia
Odniesienie do efektu
kierunkowego (numer)
W1
Zna budowę i funkcję barier biologicznych w
organizmie, które wpływają na wchłanianie i
D.W.1
Strona 3 z 11
Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 54/2015 Rektora WUM z dnia 14.07.2015 r.
Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia
dystrybucję leku
W2
Rozumie procesy, jakim podlega lek w organizmie,
w zależności od drogi podania
D.W.2
W3
Zna i rozumie kryteria oceny dostępności
biologicznej substancji leczniczej z postaci leku oraz
sposoby oceny dostępności farmaceutycznej
D.W.3
W4
Zna
zagadnienia
biofarmaceutyczną
generycznych
D.W.6
W5
W6
W7
W8
W9
W10
związane
z
oceną
leków
oryginalnych
i
Zna i rozumie procesy farmakokinetyczne (ADME)
decydujące o zależności dawka – stężenie - czas
Zna parametry farmakokinetyczne opisujące
procesy wchłaniania, dystrybucji i eliminacji leków
oraz sposoby ich wyznaczania;
Zna i rozumie uwarunkowania fizjologiczne,
patofizjologiczne i środowiskowe wpływające na
przebieg procesów farmakokinetycznych;
Zna i rozumie zagadnienia związane z
biorównoważnością leków;
Zna i rozumie podstawowe pojęcia i zagadnienia
związane z działaniem leków;
Zna i rozumie czynniki wpływające na działanie
leków;
D.W.7
D.W.8
D.W.9
D.W.11
D.W.12
D.W.13
W11
Zna drogi podania i dawkowanie leków
D.W.15
W12
Zna punkty uchwytu i mechanizmy działania leków;
D.W.16
W13
W14
W15
W16
Rozumie komórkowe i molekularne mechanizmy
działania leków;
Zna właściwości farmakologiczne poszczególnych
grup leków;
Zna
wskazania
i
przeciwwskazania
dla
poszczególnych grup leków;
Zna działania niepożądane swoiste dla leku i
zależne od dawki;
D.W.17
D.W.18
D.W.19
D.W.20
W17
Zna klasyfikację działań niepożądanych;
D.W.21
W18
Zna zasady prawidłowego kojarzenia leków;
D.W.23
W19
Zna możliwości unikania niekorzystnych interakcji
D.W.24
U1
U2
U3
Przewiduje
skutki
zmiany
dostępności
farmaceutycznej i biologicznej substancji leczniczej
w wyniku modyfikacji postaci leku
Ocenia różnice we wchłanianiu substancji
leczniczej w zależności od składu leku, jego formy
oraz warunków fizjologicznych i patologicznych
Uzasadnia konieczność zmian dawkowania leku u
indywidualnego chorego (w zależności od
Strona 4 z 11
D.U4
D.U5
D.U7
Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 54/2015 Rektora WUM z dnia 14.07.2015 r.
Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia
schorzeń, wieku, czynników genetycznych itp.);
U4
U5
U6
U7
U8
U9
U10
U11
U12
U13
U14
U15
U16
U17
U18
U19
U20
U21
U22
U23
U24
Wyjaśnia przyczyny i skutki interakcji w fazie
farmakokinetycznej i interpretuje wpływ czynników
na działanie leków;
Uzasadnia wpływ czynników dziedzicznych na
skuteczność i bezpieczeństwo leków
Wyjaśnia właściwości farmakologiczne leku w
oparciu o punkt uchwytu i mechanizm działania
Przewiduje działania niepożądane, w zależności od
dawki i drogi podania leku;
Wymienia wskazania i przeciwwskazania dla
poszczególnych grup leków;
Uzasadnia korzyści wynikające ze stosowania leku
złożonego;
Wyjaśnia przyczyny i skutki interakcji między
lekami oraz między lekami a pożywieniem;
Przewiduje skutki niekorzystnych interakcji i im
zapobiega;
Wykorzystuje nabyte wiadomości z fizjologii,
patofizjologii,
mikrobiologii,
immunologii,
farmakokinetyki oraz chemii leków do zrozumienia
mechanizmów działań niepożądanych oraz
interakcji lekowych
Udziela informacji o działaniu leku w sposób
zrozumiały dla pacjenta;
Ocenia różnice w zagadnieniach związanych z
rodzajem narażenia na trucizny (toksyczność ostra,
przewlekła, efekty odległe);
Interpretuje wyniki badań w zakresie oceny
biofarmaceutycznej różnych postaci leku
Określa właściwy sposób aplikacji leku, z
uwzględnieniem jego właściwości;
Współdziała
w
zakresie
zapewnienia
bezpieczeństwa i skuteczności farmakoterapii
Udziela informacji o mechanizmie działania,
właściwościach farmakologicznych i działaniu
niepożądanym leku
Przewiduje wystąpienie działania niepożądanego
leku;
Zapobiega interakcjom między lekami oraz między
lekami a pożywieniem;
Przekazuje zdobyte wiadomości z zakresu
farmakologii w sposób zrozumiały dla pacjenta
Współpracuje z lekarzem w celu wyboru
właściwego leku
Przedstawia
informacje
dotyczące
leku
pochodzenia naturalnego w sposób przystępny i
dostosowany do poziomu odbiorców;
Udziela
porad
w
zakresie
stosowania,
przeciwwskazań, interakcji i działań niepożądanych
Strona 5 z 11
D.U9
D.U10
D.U11
D.U12
D.U13
D.U14
D.U15
D.U16
D.U17
D.U18
D.U23
D.U41
D.U43
D.U46
D.U47
D.U48
D.U49
D.U51
D.U52
D.U66
D.U67
Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 54/2015 Rektora WUM z dnia 14.07.2015 r.
Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia
leków pochodzenia roślinnego
K1
Wykazuje umiejętność i nawyk samokształcenia
5. Formy prowadzonych zajęć
Forma
Liczba godzin
Liczba grup
Wykład
60
5
Seminarium
-
-
Ćwiczenia
150
5
Minimalna liczba osób
w grupie
6. Tematy zajęć i treści kształcenia
Tematyka wykładów:
1. Mechanizmy i molekularne efekty działania leków. Objawy niepożądane, tolerancja i tachyfilaksja
– W1, W2, W5-W7, W9, W10, W12, W13, W17, U4, U6, U7, U12, U14, U19, U24
2. Udział cytokin w mechanizmach działania leków, ze szczególnym uwzględnieniem niesteroidowych
leków przeciwzapalnych
- W9-W16, W19, U6-U9, U17-U22
3. Leczenie chorób reumatycznych
- W9-W16, W19, U6-U9, U17-U24
4. Choroby zakrzepowe – postępowanie terapeutyczne
- W9-W16, W19, U6-U9, U17-U22
5. Farmakoterapia nadciśnienia tętniczego
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U17-U24
6. Leczenie choroby niedokrwiennej serca i niewydolności krążenia
- W9-W16, W19, U6-U9, U17-U24
7. Mechanizmy i klasyfikacja lekozależności
- W9, W12, W17, U5- U7, U12, U14, U17-U19, U22
8. Postępowanie i farmakoterapia uzależnień
- W9, W12, W17, U5- U7, U12, U14, U17-U19, U22
9. Współczesna farmakoterapia cukrzycy
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U17-U22
10. Współczesna farmakoterapia cukrzycy
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U17-U22
Strona 6 z 11
Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 54/2015 Rektora WUM z dnia 14.07.2015 r.
Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia
11. Profilaktyka i postępowanie terapeutyczne w zespole metabolicznym
- W9-W16, W19, U6-U9, U17-U24
12. Otyłość i jej leczenie
- W9-W16, W19, U2, U3, U6-U9, U17-U24
13. Choroba wrzodowa
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U17-U24
14. Hormony podwzgórza, przysadki mózgowej, nadnerczy i tarczycy
- W9-W16, W19, U2, U3, U6-U9, U17-U22
15. Hormony płciowe – antykoncepcja, bezpłodność i Hormonalna Terapia Zastępcza
- W9-W16, W19, U2, U3, U6-U9, U17-U22
16. Chemioterapia chorób bakteryjnych
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U17-U22
17. Klasyfikacja i znaczenie terapeutyczne antybiotyków
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U17-U22
18. Farmakoterapia gruźlicy
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U17-U22
19. Grypa – profilaktyka i leczenie. Klasyfikacja szczepionek.
- W9-W16, W19, U6-U9, U17-U22
20. Leki okulistyczne, ze szczególnym uwzględnieniem farmakoterapii zwyrodnienia plamki żółtej
- W9-W16, W19, U6-U9, U17-U22
21. Ogólne zasady farmakoterapii bólu
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U17-U22
22. Postępowanie lecznicze w ostrych i przewlekłych zespołach bólowych
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U17-U22
23. Zasady przekaźnictwa nerwowego: układy monoaminergiczne w ośrodkowym układzie nerwowym
- W1, W10, W12, W13, U12
24. Znieczulenie ogólne i miejscowe
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U13, U17-U22
25. Zaburzenia snu, bezsenność, bezdech senny – podstawy postępowania farmakoterapeutycznego
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U17-U22
26. Leczenie wybranych zaburzeń neurologicznych
Strona 7 z 11
Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 54/2015 Rektora WUM z dnia 14.07.2015 r.
Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U17-U22
27. Padaczka – postępowanie terapeutyczne
W9-W16, W18, W19, U6-U9, U17-U22
28. Osteoporoza – standardy postępowania terapeutycznego
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U17-U22
29. Odrębności farmakoterapii u różnych grup pacjentów
- W5-W7, W9, W10, U2-U5, U13, U16-U18, U22, U24
30. Choroby polekowe
- W9, W10, W12, W13, W16-W18, U2, U6-U8, U12, U14, U17-U19, U22
Tematyka ćwiczeń:
31. Leki wpływające na autonomiczny układ nerwowy
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U13, U17-U24
32. Histamina i leki przeciwhistaminowe. Standardy leczenia chorób alergicznych
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U13, U17-U22
33. Farmakoterapia astmy oskrzelowej i Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U13, U17-U22
34. Leki wykrztuśne, sekretolityczne i przeciwkaszlowe
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U13, U17-U24
35. Leki stosowane w chorobach przewodu pokarmowego
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U13, U17-U24
36. Nienarkotyczne leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U13, U17-U22
37. Niedokrwistość – rodzaje i postępowanie lecznicze. Niewydolność serca
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U13, U17-U22
38. Leki wpływające na układ krzepnięcia
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U13, U17-U22
39. Leki moczopędne
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U13, U17-U22
40. Farmakoterapia nadciśnienia tętniczego
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U13, U17-U22
41. Leki stosowane w hipercholesterolemii i chorobie niedokrwiennej serca
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U13, U17-U22
Strona 8 z 11
Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 54/2015 Rektora WUM z dnia 14.07.2015 r.
Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia
42. Leki antyarytmiczne
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U13, U17-U22
43. Insulina i leki hipoglikemiczne
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U13, U17-U22
44. Farmakologiczne mechanizmy interakcji leków
- W5-W7, W9, W10, W12, W13, W17-W19, U2, U4, U10-U13, U17-U24
45. Ćwiczenia praktyczne
- U1-U24, K1
46. Leki stosowane w chemioterapii zakażeń
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U13, U17-U22
47. Leki przeciwgrzybicze
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U13, U17-U22
48. Leki przeciwpasożytnicze i przeciwpierwotniakowe
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U13, U17-U22
49. Leki przeciwwirusowe i immunomodulujące
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U13, U17-U24
50. Podstawy chemioterapii nowotworów
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U13, U17-U22
51. Narkotyczne leki przeciwbólowe
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U13, U17-U22
52. Leki nasenne, przeciwlękowe i uspokajające
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U13, U17-U24
53. Leki przeciwdepresyjne
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U13, U17-U22
54. Neuroleptyki
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U13, U17-U22
55. Leki przeciwpadaczkowe
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U13, U17-U22
56. Leki stosowane w chorobach neurodegeneracyjnych
- W9-W16, W18, W19, U6-U9, U13, U17-U22
57. Leki oryginalne i generyczne
- W3-W8, U1, U2, U15, U16
Strona 9 z 11
Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 54/2015 Rektora WUM z dnia 14.07.2015 r.
Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia
58. Ćwiczenia praktyczne
-W9-W16, W18, W19, U3-U13, U17-U24
7. Sposoby weryfikacji efektów kształcenia
Symbol
przedmiotowe
go efektu
kształcenia
Symbole form
prowadzonych zajęć
W1-W19
W,C
U1-U24
W,C
K1
W,C
Sposoby weryfikacji efektu
kształcenia
Test wiedzy,
przeprowadzenie
sprawdzianu wejściowego
przed ćwiczeniami.
wykonanie przez studenta
prezentacji multimedialnej
Kryterium zaliczenia
Zalicza 51% poprawnych
odpowiedzi, przygotowanie
prezentacji multimedialnej
8. Kryteria oceniania
Forma zaliczenia przedmiotu: Test zaliczający obejmuje zakres materiału wykładowego i ćwiczeniowego
(W1-W30, C1-C30), egzamin poprawkowy pisemny obejmuje tematy (W1-W30, C1-C30).
ocena
kryteria
2,0 (ndst)
Umie poniżej 51% treści deskryptora
3,0 (dost)
Umie 52%-61% treści deskryptora
3,5 (ddb)
Umie 62%-71% treści deskryptora
4,0 (db)
Umie 72%-81% treści deskryptora
4,5 (pdb)
Umie 82%-91% treści deskryptora
5,0 (bdb)
Umie 92%-100% treści deskryptora
9. Literatura
Literatura obowiązkowa:
1. Janiec W. Kompendium farmakologii. Wydawnictwo lekarskie PZWL, Warszawa, 2012
2. Janiec W. Farmakodynamika. Tom 1,2. Wydawnictwo lekarskie PZWL, Warszawa, 2009
3. Goodmana & Gillmana. Farmakologia. Tom I i II pod redakcją naukową wydania polskiego,
Wydawnictwo Czelej, 2007
4. Mutschler E. Farmakologia i Toksykologia. Wydawnictwo Medpharm, 2010
5. Kostowski W.I. Farmakologia. Tom 1,2. Wydawnictwo lekarskie PZWL, Warszawa 2010
Literatura uzupełniająca:
6. Lullmann H., Mohr K, Hein L. Kompendium Farmakologii Lullmanna, Wydawnictwo Czelej, 2010
7. Brenner G.M., pod red. Mariana Wielosza. Farmakologia, Wydawnictwo UW, 2009
Strona 10 z 11
Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 54/2015 Rektora WUM z dnia 14.07.2015 r.
Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia
8. Krząścik P. Farmakologia inaczej. Wydawnictwo Anplan, Warszawa 2015
10. Kalkulacja punktów ECTS
Forma aktywności
Liczba godzin
Liczba punktów ECTS
Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim:
Wykład
60
2
Seminarium
-
-
Ćwiczenia
150
5
Samodzielna praca studenta
Przygotowanie studenta do zajęć
150
5
Przygotowanie studenta do zaliczeń
150
5
Inne (jakie?)
-
-
Razem
510
11. Informacje dodatkowe
Podpis Kierownika Jednostki
Podpis osoby odpowiedzialnej za sylabus
Strona 11 z 11
17