Przedmiot: Historia starożytna Kod ECTS: 08.3-xxxx-140 Punkty ECTS: 6 Rodzaj studiów: studia II stopnia stacjonarne - rok I, sem. 1 Liczba godzin: 30 Prowadzący: dr hab. prof. UP Marek Wilczyński Rodzaj zajęć: wykład Forma zaliczenia: egzamin ustny Wykaz tematów: 1. Wykład wprowadzający. Obecne zapotrzebowanie na wiedzą historyczną. Jak zmienia się nauczanie historii w szkole – podstawa programowa a wiedza z zakresu historii starożytnej. 2. Rodzina i płeć w okresie prehistorycznym i w krajach starożytnego Wschodu 3. Małżeństwo i rodzina w starożytnej Grecji i Rzymie. 4. O wschodzie na czterech nogach, w południe na dwóch, a o zachodzie na trzech – narodziny, wychowanie, starość i śmierć w starożytnej Grecji i Rzymie. 5. Ustroje państwowe ludów starożytnych. 6. Systemy prawne starożytności – ich dziedzictwo w epokach późniejszych. 7. Postawy obywatelskie w starożytności – ich odbicie w późniejszej kulturze polskiej. 8. Cywilizacyjne osiągnięcia starożytnego Wschodu. 9. Naukowe i techniczne dziedzictwo starożytnych Greków i Rzymian. 10. Problemy gospodarcze ludów i państw starożytnych. 11. Świat wojen starożytnego Wschodu i Grecji. 12. Pod znakami aquila i labarum wojskowość rzymska. 13. Świat cywilizowany i barbarzyńcy. Swoi i obcy. 14. Niszcząca furia – Wędrówka Ludów. 15. Europa barbarzyńsko - rzymska. D2I 1-05w 1 Temat zajęć: Wykład wprowadzający. Obecne zapotrzebowanie na wiedzę historyczną. Jak zmienia się nauczanie historii w szkole – podstawa programowa a wiedza z zakresu historii starożytnej. Zakres tematyczny: Omówienie tematyki zajęć. Określenie zasad zaliczenia zajęć, oraz zakresu wiedzy i umiejętności niezbędnych dla złożenia egzaminu. Zaznajomienie studentów z procedurą egzaminu ustnego z zakresu historii starożytnej. Omówienie aktualnie zachodzących zmian w nauczaniu przedmiotu historia w szkole, ze szczególnym zaznajomieniem z założeniami wprowadzanej obecnie nowej podstawy programowej w zakresie nauczania w szkole ponadpodstawowej.. Literatura podstawowa: Podstawa programowa z komentarzami. Tom 4. Edukacja historyczna i obywatelska. Ministerstwo Edukacji Narodowej. Lp. 1. Literatura pomocnicza: Lp. Temat zajęć: 2. Rodzina i płeć w okresie prehistorycznym i w krajach starożytnego Wschodu. Zakres tematyczny: Wychowanie młodych u naczelnych. Rozwój fizyczny hominidów i zjawisko neotenii jako motor tworzenia stałych związków i rodziny. Pierwotny podział ról w rodzinie. Rodzina i ród w społeczeństwie prehistorycznym. Rodzina mezopotamska w świetle kodeksów prawnych i literatury. Rodzina egipska w świetle literatury i sztuki. Rodzina Izraelu w Biblii i tradycji. Literatura podstawowa: Geschichte der Familie. Altertum. (praca zbiorowa), Magnus Verlag., Essen 2005. Historia życia prywatnego. T1 . Od Cesarstwa Rzymskiego do roku tysięcznego. Red. Paul Veyne, Ossolineum 2005. Krzak Z., Od matriarchatu do patriarchatu., Wydawnictwo Trio, Warszawa 2007. Literatura pomocnicza: Andrzejewski T Opowiadania egipskie, Warszawa 1958 Andrzejewski T, Dusze boga Re, Warszawa 1967 Arnaud D., Starożytny Bliski Wschód. Od wprowadzenia pisma do Aleksandra Wielkiego., Warszawa 1982 Bielicki M, Zapomniany świat Sumerów, Warszawa 1973 Contenau G, Życie codzienne w Babilonii i Asyrii, Warszawa 1963 Kitchen K. A. Ramzes Wielki i jego czasy., Warszawa 2002 Krzemińska A., Miłość w starożytnym Egipcie, Warszawa 2004 Łyczkowska K, Szarzyńska K, Mitologia Mezopotamii, Warszawa 1981 Moscati S., Kultura starożytnych ludów semickich, Warszawa 1963 Saggs H. W, Wielkość i upadek Babilonii, Warszawa 1973 Szarzyńska K. i inni, Miłość i seks w kulturach Wschodu starożytnego, Warszawa 1996 Roux G. Mezopotamia., Warszawa 1973 Parrot A., Biblia i świat starożytny., Warszawa 1968 D2I 1-05w 2 Lp. Temat zajęć: 3. Małżeństwo i Rodzina w starożytnej Grecji i Rzymie Zakres tematyczny: Zwyczaje związane z narzeczeństwem. Dary ślubne i posagi. Prawne formy zawierania umowy małżeńskiej, narzeczeńskiej. Zwyczaje i formalności związane ze ślubem. Przebieg uroczystości ślubnej. Obowiązki żony i męża. Wierność małżeńska. Literatura podstawowa: Geschichte der Familie. Altertum. (praca zbiorowa), Magnus Verlag., Essen 2005. Historia życia prywatnego. T1 . Od Cesarstwa Rzymskiego do roku tysięcznego. Red. Paul Veyne, Ossolineum 2005. Literatura pomocnicza: Alföldi A., Historia społeczna starożytnego Rzymu., Poznań 1998 Brown P, Świat późnego antyku. Od Marka Aureliusza do Mahometa, Warszawa 1991 Der Mensch der griechischen Antike., red. Jean-Pierre Vernant., Frankfurt/M 1993 Flaceliere R., Życie codzienne w Grecji za czasów Peryklesa, Warszawa 1985 Kulesza R. Sparta w V – IV wieku p.n.e., Warszawa 2003. Marrou H. I., Zmierzch Rzymu czy późna starożytność? II – IV wiek., Warszawa 1997 Winniczuk Lidia, Ludzie zwyczaje i obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu., Warszawa 2006. Temat zajęć: O wschodzie na czterech nogach w południe na dwóch, a o zachodzie na trzech – narodziny, wychowanie, starość i śmierć w starożytnej Grecji i Rzymie Zakres tematyczny: Poglądy na opiekę nad niemowlętami. Mamki, kołysanki, bajki. Zabawki i rozrywki małego dziecka. Wychowanie w wieku szkolnym. Szkoła grecka jako mechanizm kształtowania zasad kalokagatii i przygotowania do życia w polis. Agoge w Sparcie. Kształtowanie virtutes w Rzymie. Śmierć w kulturze greckiej i rzymskiej. Odejście osoby bliskiej. Greckie zwyczaje pogrzebowe w okresie Homera na przykładzie Iliady. Kremacja czy inhumacja? – obrzędy pogrzebowe w Grecji klasycznej. Przebieg pogrzebu greckiego. Libitynarius i formalności pogrzebowe w Rzymie. Przebieg uroczystości pogrzebowych Rzymian Literatura podstawowa: Geschichte der Familie. Altertum. (praca zbiorowa), Magnus Verlag., Essen 2005. Historia życia prywatnego. T1 . Od Cesarstwa Rzymskiego do roku tysięcznego. Red. Paul Veyne, Ossolineum 2005. Literatura pomocnicza: Alföldi A., Historia społeczna starożytnego Rzymu., Poznań 1998 Brown P, Świat późnego antyku. Od Marka Aureliusza do Mahometa, Warszawa 1991 Brown P., Ciało i społeczeństwo. Mężczyźni, kobiety i abstynencja seksualna we wczesnym chrześcijaństwie, Wydawnictwo Homini, Kraków 2006. Der Mensch der griechischen Antike., red. Jean-Pierre Vernant., Frankfurt/M 1993 Flaceliere R., Życie codzienne w Grecji za czasów Peryklesa, Warszawa 1985 Kulesza R. Sparta w V – IV wieku p.n.e., Warszawa 2003. Marrou H. I, Historia wychowania w starożytności, Warszawa 1969 Marrou H. I., Zmierzch Rzymu czy późna starożytność? II – IV wiek., Warszawa 1997 Winniczuk Lidia, Ludzie zwyczaje i obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu., Warszawa 2006. Wypustek A., Życie rodzinne starożytnych Greków, Wrocław 2007 Lp. 4. D2I 1-05w 3 Lp. Temat zajęć: 5. Ustroje państwowe ludów starożytnych. Zakres tematyczny: Administracja królestw Mezopotamii w świetle źródeł pisanych. Najstarsze kodeksy prawne. Społeczeństwo w świetle skodyfikowanych praw. Organizacja państwa egipskiego. Rola i kompetencje wezyra i niższych urzędników. System sądowniczy. Tytulatura wezyrów i życiorys pana Weni jako podstawa obrazu idealnego urzędnika. Ustrój greckich poleis od okresu archaicznego poprzez rozwój społeczeństwa obywatelskiego do monarchii hellenistycznej. Rozwój ustroju państwa rzymskiego do czasów królewskich do dominatu. Literatura podstawowa: Baszkiewicz J. Powszechna historia ustrojów państwowych., (wyd. II), Wydawnictwo Arche, Gdańsk 2001. Kamińska K., Historia powszechna ustrojów państwowych., Wydawnictwo TNOIK, Toruń 2002 Maciejewski T., Historia powszechna ustroju i prawa., H.C. Beck, 2003 Literatura pomocnicza: Alföldi A., Historia społeczna starożytnego Rzymu., Poznań 1998 Arnaud D., Starożytny Bliski Wschód. Od wprowadzenia pisma do Aleksandra Wielkiego., Warszawa 1982 Klima J., Prawa Hammurabiego., Warszawa 1957 Kunderewicz C, Najstarsze prawa świata, Łódź 1992 Roux G. Mezopotamia., Warszawa 1973 Saggs H. W, Wielkość i upadek Babilonii, Warszawa 1973 Stępień M, Kodeks Hammurabiego, Warszawa 1996 Lp. Temat zajęć: 6. Systemy prawne starożytności. Ich dziedzictwo w wiekach późniejszych. Zakres tematyczny: Najważniejsze systemy prawne państw starożytnego Wschodu. Ajsymneci i prawodawstwo starożytnej Grecji. Rozwój prawa rzymskiego. Kolejne kodyfikacje i wybrane zagadnienia związane z funkcjonowaniem prawa rzymskiego. Powiązanie prawa rzymskiego ze współczesnością Literatura podstawowa: Dziadzio A., Makila D., Powszechna historia prawa. Historia prawa w Polsce., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009. Literatura pomocnicza: Kupiszewski H., Prawo rzymskie a współczesność., PWN, Warszawa 1988. Lipiński E. Prawo bliskowschodnie w starożytności., Wydawnictwo KUL, Lublin 2009. Palmiński T., Reszczyński J., Prawo rzymskie: praktyczny przewodnik do nauki przedmiotu., Kraków 2004. Prawo rzymskie a kultura prawna Europy., red. Jońca M, Dębiński A., Wydawnictwo KUL, Lublin 2008 D2I 1-05w 4 Temat zajęć: Postawy obywatelskie w starożytności – ich odbicie w późniejszej kulturze polskiej Zakres tematyczny: Polis i polites. Uczestnictwo w życiu państwowym obowiązkiem obywateli greckich poleis. Obywatel republiki rzymskiej. Obywatel rzymskiej ekumene. Poszerzenie praw obywatelskich po Constitutio Antoniniana. Cesarz i poddani – filantropia i pistis. Literatura podstawowa: Jaczynowska M., Musiał D., Stępień M., Historia starożytna., Warszawa 1999. Literatura pomocnicza: Alföldi A., Historia społeczna starożytnego Rzymu., Poznań 1998 Bravo B. Wipszycka E., Historia starożytnych Greków., T 1, 2, 3. Warszawa 1988, 1992, 2009 Davies J. K., Demokracja w Grecji klasycznej., Warszawa 2003 Grecja klasyczna, red. Osborne R., Warszawa 2002 Flacelière R, Życie codzienne w Grecji w okresie Peryklesa, Warszawa 1985 Hammond N. G. L., Dzieje Grecji, Warszawa 1996 Hansen M. H., Demokracja ateńska w czasach Demostenesa., Warszawa 1999 Kulesza R, Ateny Peryklesa, Warszawa 1991 Kulesza R., Sparta w V – IV wieku p.n.e., Warszawa 2003 Lengauer W., Starożytna Grecja okresu archaicznego o klasycznego., Warszawa 1999 Lévêgue P. Świat grecki., Warszawa 1973 Łoposzko T., Zarys społecznych dziejów Cesarstwa Rzymskiego, Lublin 1989 Martin Th. R. Starożytna Grecja, Warszawa 1998 Ostrowski J. A., Starożytny rzym. Polityka i sztuka, Warszawa – Kraków 1999 Lp. 7. Lp. Temat zajęć: 8. Cywilizacyjne osiągnięcia starożytnego Wschodu Zakres tematyczny: Powstanie pierwszych osiedli i przekształcanie się ich w miasta. Pojawienie się organizacji irygacji, zarządzania, dystrybucji dóbr. Rozwój pisma w powiązaniu z potrzebami administracji. Budownictwo mezopotamskie, transport i rzemiosło. Irygacja w Egipcie. Techniki budowlane budowniczych piramid. Irygacja nad Nilem. Zakres wiedzy matematycznej i astronomocznej Egipcjan. Nauczanie i szkoła. Rozwój medycyny. Literatura podstawowa: Zabłocka J., Historia Bliskiego Wschodu w starożytności., Ossolineum 1987 Literatura pomocnicza: Bielicki M., Zapomniany świat Sumerów., PIW, Warszawa 1973 Kuckenburg A., Pierwsze słowo. Narodziny mowy i pisma, Warszawa 2006 Lipińska J., Koziński W., Cywilizacja miedzi i kamienia., PWN, Warszawa 1977 Mierzejewski A., Tajemnice glinianych tabliczek, Warszawa 1981 Mierzejewski A., Zapisane na glinie, Warszawa 1979 Parry D., Niezwykła technika starożytności., Wydawnictwo Amber, Warszawa 2006 Saggs H.W.E., Wielkość i upadek Babilonii., PIW, Warszawa 1973 Siliotti A., Egipt, świątynie, ludzie, bogowie, Warszawa 1994 D2I 1-05w 5 Lp. Temat zajęć: 9. Naukowe i techniczne dziedzictwo starożytnych Greków i Rzymian Zakres tematyczny: Osiągnięcia techniki greckiej od okresu kultury egejskiej do czasów hellenistycznych. Najważniejsze budowle i technika budowlana. Technika wojenna i rozwój żeglarstwa oraz sztuki szkutniczej. Rzemiosło, ceramika, wyrób odzieży. Rzymskie budowle i technika budowania łuku. System wodociągowy. Poczta cesarska. Rozbudowa floty i portów. Agrotechnika. Technika wojenna i produkcja broni. Rozbudowa limesu. Literatura podstawowa: Bravo B. Wipszycka E., Historia starożytnych Greków., T 1, 2, 3. Warszawa 1988, 1992, 2009 Grant M., Krótka historia cywilizacji klasycznej, przekł. M. Michowski, A. Mikicka, Warszawa 1998 Literatura pomocnicza: Carcopino J., Życie codzienne w Rzymie w okresie rozkwitu Cesarstwa, Warszawa 1960 Ciechanowicz J., Rzym – ludzie i budowle, warszawa 1987 Etienne R., Życie codzienne w Pompejach, Warszawa 1971 Dąbrowa E, Armia rzymska, Kraków 1991 Duval P. M., Życie codzienne w Galii w okresie pokoju rzymskiego., Warszawa 1967 Grant M., Miasta Wezuwiusza, Warszawa 1986 Jundziłł J., Rzymianie a morze, Bydgoszcz 1991 Kultura materialna starożytnej Grecji., red. Majewski K. T. 1-3, Ossolineum 1975, 1977, 1978 Lévêque P., Świat grecki, przeł. J. Olkiewicz. Warszawa 1973 Ostrowski J. A., Starożytny rzym. Polityka i sztuka, Warszawa – Kraków 1999 Parry D., Niezwykła technika starożytności., Wydawnictwo Amber, Warszawa 2006 Tarn W., Cywilizacja hellenistyczna, Warszawa 1957 Lp. Temat zajęć: 10. Problemy gospodarcze ludów i państw starożytnych. Zakres tematyczny: Zagadnienia gospodarki państw starożytnego Wschodu. Różne struktury gospodarcze w rozwoju czasowym od czasów Sumeru do okresu panowania perskiego. Gospodarka kultury egejskiej i minojskiej, Wieki Ciemne i Wielka Kolonizacja. Gospodarka okresu klasycznego i hellenistycznego. Zagadnienia gospodarki rzymskiej – rolnictwo, handel, szlaki handlowe, górnictwo i metalurgia. Literatura podstawowa: Cormick Mc M., Narodziny Europy. Korzenie gospodarki europejskiej 300 – 900., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007 Literatura pomocnicza: Alföldi A., Historia społeczna starożytnego Rzymu., Poznań 1998 Bielicki M., Zapomniany świat Sumerów., PIW, Warszawa 1973 Bravo B. Wipszycka E., Historia starożytnych Greków., T 1, 2, 3. Warszawa 1988, 1992, 2009 Ciechanowicz J., Rzym – ludzie i budowle, Warszawa 1987 Lipińska J., Koziński W., Cywilizacja miedzi i kamienia., PWN, Warszawa 1977 Marrou H. I., Zmierzch Rzymu czy późna starożytność? II – IV wiek., Warszawa 1997 Ostrowski J. A., Starożytny rzym. Polityka i sztuka, Warszawa – Kraków 1999 Saggs H.W.E., Wielkość i upadek Babilonii., PIW, Warszawa 1973 Tarn W., Cywilizacja hellenistyczna, Warszawa 1957 D2I 1-05w 6 Lp. Temat zajęć: 11. Świat wojen starożytnego Wschodu i Grecji Zakres tematyczny: Sztuka wojenna i taktyka ludów starożytnego Wschodu od czasów sumeryjskich do Imperium Achemenidów. Wojny czasów Homeryckich. Wojskowość Grecji archaicznej. Rola aristoi i kawalerii w wojskowości okresu archaicznego. „Rewolucja hoplitów” w aspekcie militarnym. Wojny Grecji klasycznej na lądzie i morzu. Zmiany w prowadzeniu wojen wprowadzone przez królów macedońskich. Wojskowość hellenistyczna. Rozwój sztuki oblężniczej – machiny. Rozbudowa floty. Literatura podstawowa: Bravo B. Wipszycka E., Historia starożytnych Greków., T 1, 2, 3. Warszawa 1988, 1992, 2009 Zabłocka J., Historia Bliskiego Wschodu w starożytności., Ossolineum 1987 Literatura pomocnicza: Hammond N.G.L. Dzieje Grecji., PIW, Warszawa 1994 Hammond N.G.L., Starożytna Macedonia, PIW, Warszawa 1999 Kulesza R., Maraton, Warszawa 1995 Łoposzko T., Starożytne bitwy morskie, Gdańsk 1992 Mayor A., Grecki ogień, zatrute strzały, bomby skorpionów. Broń chemiczna i biologiczna w świecie starożytnym., Wydawnictwo Amber, Warszawa 2006. Nawotka K. , Aleksander Wielki, Wrocław 2004 Pod znakami Aresa i Marsa, red. E. Dąbrowa, Kraków 1995 Tarn W., Cywilizacja hellenistyczna, Warszawa 1957 Żygulski Z. jun., Broń starożytna, KAW, Warszawa 1998 Lp. Temat zajęć: 12. Pod znakiem aquila i labarum wojskowość rzymska. Zakres tematyczny: Organizacja armii rzymskiej i zmiany zachodzące w niej wraz z rozwojem imperium. Podstawowe uzbrojenie, zaopatrzenie, życie obozowe. Droga kariery – struktura Hierarchii stopni wojskowych. Park machin oblężniczych i miotających. Flota rzymska. Legiony i auxilia. Stopniowa barbaryzacja armii Rzymskiej. Organizacja i działanie armii późnego cesarstwa. Literatura podstawowa: Dąbrowa E., Armia rzymska, Kraków 1991 Jaczynowska M., Pawlak M., Starożytny Rzym., Wydawnictwo Trio, Warszawa 2008. Literatura pomocnicza: Łoposzko T., Starożytne bitwy morskie, Gdańsk 1992 Mayor A., Grecki ogień, zatrute strzały, bomby skorpionów. Broń chemiczna i biologiczna w świecie starożytnym., Wydawnictwo Amber, Warszawa 2006. Pod znakami Aresa i Marsa, red. E. Dąbrowa, Kraków 1995 Szubelak B., Legionista Cezara. Studium uzbrojenia., Częstochowa 1999 Żygulski Z. jun., Broń starożytna, KAW, Warszawa 1998 D2I 1-05w 7 Lp. Temat zajęć: 13. Świat cywilizowany i barbarzyńcy – swoi czy obcy Zakres tematyczny: Pojęcie „barbarzyńca” w okresie Homera i Herodota. Grecy a barbarzyńcy. Zdobycze cywilizacyjne „barbarzyńskiej” Europy – Celtowie, Germanie. Grecko –rzymska ekumene i jej kontakty z barbarzyńcami. Obraz barbarzyńcy w literaturze. Wędrówki ludów barbarzyńskich poza granicami imperium rzymskiego. Kontakty Rzymian z Germanami przed IV w. Polityka rzymska wobec Germanów. Barbarzyńcy nad Dunajem w IV w. próby rozwiązania problemu. Germanie w armii za dynastii Konstantyńskiej. Literatura podstawowa: Strzelczyk J., Odkrywanie Europy., Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2000 Strzelczyk J., Zapomniane narody Europy., Ossolineum 2006. Literatura pomocnicza: Kokowski A. Goci. Od Skandzy do Campi Gothorum., Wydawnictwo Trio, Warszawa 2007 Kokowski A., Starożytna Polska., Wydawnictwo Trio, Warszawa 2005. Mączyńska M., Wędrówki Ludów. Historia niespokojnej epoki IV i V wieku., Warszawa – Kraków 1996 Strzelczyk J, Goci. rzeczywistość i legenda, Warszawa 1984 Strzelczyk J., Odkrywanie Europy., Poznań 2000 Strzelczyk J., Wandalowie i ich afrykańskie państwo, Warszawa 1992 Tyszkiewicz L. A., Hunowie w Europie. Ich wpływ na Cesarstwo Wschodnie i Zachodnie oraz na ludy barbarzyńskie., Wrocław 2004 Wędrówka i etnogeneza w starożytności i w średniowieczu., red. Salamon M., Strzelczyk J. Historia Iagellonica, Kraków 2010. Wilczyński M., Germanie w służbie zachodniorzymskiej w V w. n.e. Studium historyczno –prosopograficzne., Kraków 2001 Wilczyński M., Zagraniczna i wewnętrzna polityka afrykańskiego państwa Wandalów., Kraków 1994 Lp. Temat zajęć: 14. Niszcząca furia – Wędrówka Ludów. Zakres tematyczny: Początek Wielkiej Wędrówki Ludów – pojawienie się Hunów nad Morzem Czarnym. Adrianopol 378 r. Polityka gocka Teodozjusza Wielkiego. Foedera z ludami germańskimi. Reakcja antygermańska na Wschodzie. Działania Alaryka na Bałkanach i w Italii. Ataulf i zmiana polityki wobec Rzymu. Państwa barbarzyńskie na terenie zachodniego cesarstwa. Wizygoci w Galii, Swebowie w Hiszpanii, Wandalowie w Hiszpanii i w Afryce, Ostrogoci w Italii, Burgundowie i Frankowie w Galii. Literatura podstawowa: Heather P., Upadek cesarstwa rzymskiego., Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2006 Literatura pomocnicza: Brown P, Świat późnego antyku. Od Marka Aureliusza do Mahometa, Warszawa 1991 Kotula T., Barbarzyńcy i dworzanie. Rzym a barbarzyńcy w dworskiej literaturze późnorzymskiej., Kraków 2004 Mączyńska M., Wędrówki Ludów. Historia niespokojnej epoki IV i V wieku., Warszawa – Kraków 1996 D2I 1-05w 8 Strzelczyk J, Goci. rzeczywistość i legenda, Warszawa 1984 Strzelczyk J., Odkrywanie Europy., Poznań 2000 Strzelczyk J., Wandalowie i ich afrykańskie państwo, Warszawa 1992 Tyszkiewicz L. A., Hunowie w Europie. Ich wpływ na Cesarstwo Wschodnie i Zachodnie oraz na ludy barbarzyńskie., Wrocław 2004 Wędrówka i etnogeneza w starożytności i w średniowieczu., red. Salamon M., Strzelczyk J. Historia Iagellonica, Kraków 2010. Wilczyński M., Germanie w służbie zachodniorzymskiej w V w. n.e. Studium historyczno –prosopograficzne., Kraków 2001 Wilczyński M., Zagraniczna i wewnętrzna polityka afrykańskiego państwa Wandalów., Kraków 1994 Lp. Temat zajęć: 15. Europa barbarzyńsko – rzymska. Zakres tematyczny: Sytuacja na Wschodzie i na Zachodzie za panowania Anastazjusza i Justyna I. Projekty reform Justyniana I. Wyprawy wojenne w celu restytucji terytoriów na Zachodzie. Germańskie królestwa na terytorium dawnego imperium zachodniego. Przejmowanie Dziedzictwa Rzymu. Wzajemne stosunki z Bizancjum. Literatura podstawowa: Modzelewski K., Barbarzyńska Europa., Iskry, Warszawa 2004. Świat Bizancjum. Cesarstwo Wschodniorzymskie 330-641., red. Morrison C., WAM, Kraków 2007 Literatura pomocnicza: Browning R., Cesarstwo bizantyńskie., Warszawa 1997 Browning R., Justynian i Teodora., Warszawa 1987 Brown P, Świat późnego antyku. Od Marka Aureliusza do Mahometa, Warszawa 1991 Collins R., Hiszpania w czasach Wizygotów., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007 Haussig H. W., Historia kultury bizantyńskiej, Warszawa 1969 Kokowski A. Goci. Od Skandzy do Campi Gothorum., Wydawnictwo Trio, Warszawa 2007 Kotula T., Barbarzyńcy i dworzanie. Rzym a barbarzyńcy w dworskiej literaturze późnorzymskiej., Kraków 2004 Mączyńska M., Wędrówki Ludów. Historia niespokojnej epoki IV i V wieku., Warszawa – Kraków 1996 Ostrogorski G., Dzieje Bizancjum., Warszawa 1967 Strzelczyk J, Goci. rzeczywistość i legenda, Warszawa 1984 Strzelczyk J., Odkrywanie Europy., Poznań 2000 Strzelczyk J., Wandalowie i ich afrykańskie państwo, Warszawa 1992 Wędrówka i etnogeneza w starożytności i w średniowieczu., red. Salamon M., Strzelczyk J. Historia Iagellonica, Kraków 2010 Wilczyński M., Zagraniczna i wewnętrzna polityka afrykańskiego państwa Wandalów., Kraków 1994 D2I 1-05w 9