praca magisterska - 1027131805

Ekspresja emocji- wszelkie sygnały(zmiany w wyglądzie org., ruchy, dźwięki) emitowane przez jednostkę, będące dla kogoś
innego wskazówką przeżywanych emocji
- uszkodzenia dróg piramidowych- nie reaguje na polecenie „uśmiech”, ale gdy film to się śmieje
- uszkodzenie dróg pozapiramidowych- uśmiecha się gdy o to prosimy, ale nie może spontanicznie
PRAWA EMOCJI (Frijda)
1.prawo znaczenia sytuacyjnego (emocje wywołane przez określone wydarzenia)
2.prawo zaangażowania (emocje gdy ważne dla celów, motywów)
3.prawo bezpośrednio postrzeganej rzeczywistości (nieukierunkowane bodźce afektywne np. ból, bodźce zmysłowe, związane
z nieskutecznością działań)
4.prawo zmiany przyzwyczajenia i odczuwania porównawczego (zmiana-emocje)
5.prawo hedonistycznej asymetrii (przykrość długo, przyjemność krótko)
6.prawo zachowania emocjonalnego momentu (efekt zamalowania-emocja negatywna nigdy nie zanika)
7.prawo zamknięcia w sobie (zamykanie się przed sądami)
8.prawo zważania na konsekwencje (emocjonalny impuls powoduje impuls wtórny)
9.prawo minimalnego obciążenia i max. zysku
Pamięć emocjonalna- umieszczona w ciele migdałowatym, brak prowadzi do utraty zdolności tworzenia skojarzeń emocji z
innymi bodźcami, prowadzi do zaburzenia warunkowania klasycznego i instrumentalnego
CZTEROCZYNNIKOWA TEORIA- spotkanie-ocena(i inne składniki)-uczucia oceniające(mogę wystąpić reakcje org.
reakcje wyrażania, skłonności do działań–doświadczanie emocji
dwuczynnikowa teoria Singer, Szafter(poznawcza ocena wydarzenia lub poznawcza ocena reakcji fizjologicznych powodują
emocje)
Cannon-Bard(wydarzenie-zmiany w podwzgórzu-zmiana fizjologiczna lub emocje) –Lindsley(ośrodki pobudzenia emocji:
twór siatkowy, międzygłowie, ukł. limbiczny)
James, Lange (wydarzenie-zmiana fizjologiczna-interpretacja reakcji fizjologiczno-behawioralnych-emocje)
PARKINSON- składniki emocji 1.ocena sytuacji 2.zmiany w org. 3.wyrażanie emocji 4.umotywowane działanie
model OCC - Ortony, Clore, Collins typy emocji stanowią zróżnicowane formy trzech podstawowych reakcji afektywnych
(przyjemność, aprobata, lubienie), uzależnionych od tego czy człowiek koncentruje się na zdarzeniach, działaniach czy
obiektach- oceny sytuacji związane z: celami(zadowolenie, smutek), a intensywność od wartości celu; działaniami (aprobata,
potępienie) a intensywność od wagi standardów; postawami (lubienie, nielubienie) a intensywność od przyjętych postaw
Zdarzenia poprzedzające emocje
Nowość i nieoczekiwaność- zmiana, może wywołać zainteresowanie, strach, ulgę lub inne emocje.
Pojawienie się nowych zdarzeń pobudza określone obwody nerwowe powodując stan gotowości do przeżycia
Wartościowość- to czy jednostka odczuwa jakieś zdarzenie jako istotne (wartościowe), Pewność i niepewność,
Przeszkody i kontrola, Przedłużający się brak poczucia kontroli- depresja, poczucie beznadziejności, rezygnacji, Sprawczość
- atrybucja sprawstwa jest istotnym czynnikiem odróżniającym negatywne emocje gniewu, smutku i poczucia winy.
Negatywne zdarzenia spowodowane przez innych wzbudzają gniew, te, które sami spowodowaliśmy, budzą ą wstyd, poczucie
winy (lub żal); natomiast zdarzenia „spowodowane” przez los lub inne czynniki nie podlegające kontroli wywołują smutek.
Zgodność „ja „ z normami- zachowanie zgodne lub niezgodne z normami osobistymi lub wyznawanymi przez jej grupę
odniesienia, źródłem stresu gatunków społ. jest odrzucenie przez grupę, rodziców lub partnera.
INTERPERSONALNE I INTRAPERSONALNE FUNKCJE EMOCJI
Funkcje Intrapersonalne: koordynacja systemów reagowania, zmiana hierarchii reakcji, wsparcie fizjologiczne, „skróty” w
przetwarzaniu informacji
Funkcje interpersonalne: Komunikacja i kontrola, Ustalenie naszej relacji z innymi osobami, ideami i obiektami,
Przechowywanie wpływów ewolucji, uczenia się i kultury
Emocja-subiektywny stan psychiczny, uruchamiający priorytet dla związanego z nią programu działania. Jej odczuwaniu
towarzyszą zazwyczaj zmiany somatyczne, ekspresje mimiczne i pantomimiczne oraz zach.
Ocena poznawcza (LAZARUS)-rozpoznanie przez podmiot określonego zdarzenia jako znaczącego z punktu widzenia jego
własnych celów i interesów: ocena pierwotna (czy emocja pojawi się, jaka będzie jej walencja) ocena wtórna (czy podmiot
upora się z problemem i z przejawami emocji)
Nastrój- stan afektywny mający walencję (+/-), intensywność zawiera mniej lub bardziej wykrystalizowane oczekiwania, co
do odczuwania w najbliższej przyszłości stanów zgodnych ze swoją walencją
Aspekt biologiczny (MCLEAN)
1.Mózg gadzi- odpowiada za codzienne życie, reagowanie na innych osobników własnego gatunku(terytorium, grupy
społeczne, polowanie)-pląsawica Huntingtona- zaburzenia org. codziennych aktywności
2.Mózg paleossaków- opieka rodzicielska wraz z przywiązaniem, wokalne porozumiewanie się, zabawa- epilepsja
psychomotoryczna-doświadczenie aury(silne emocje)
3.Mózg neossaków- prawa pół. Ściśle związana z emocjami, bo połączenia z ciałem migdałowatym, szybciej się rozwijalewostronne uszk. płatów- depresja, prawostronne-mania
typy przetwarzania informacji
komórkowy-kodowanie i dekodowanie inf. na poziomie genów, organizmiczny- uwikłane dane zmysłowe, popędy,
biopsychiczny-interakcja kodów genetycznych i wiedzy nabytej, poznawczy-procesy umysłowe(ocena poznawcza i atrybucja)
CARROLL IZARD- cztery systemy aktywacji emocji
I.procesy neuronalne- elektryczna stymulacja: 1.reakcje somatyczno-motoryczne(ekspresja) 2.reakcje AUN(bicie serca)
3.reakcje typu aktywnego(ospałość) 4.zach. instrumentalne(atak)
II.procesy sensomotoryczne-1.centralna aktywność eferentna 2.ekspresja twarzy 3.wygląd sylwetki 4.zach. instrumentalne
5.napięcie mięśni
III.procesy motywacyjne(afektywne)-popędy i emocje fizjologiczne (smak, węch-złość)
IV.procesy poznawcze-porównania, kategoryzacje, pamięć, antycypacja
Rozpoznanie emocji-bardziej prawa półkula, bo: 1.film prawemu oku, widzi wszystko, ale nie odczuwa 2.twarze po lewej
stronie, lepsze rozpoznanie emocji 3.uszkodzona lewa półkula-lepsze rozpoznanie kłamstwa 4.prawa lepsze połączenie z
ciałem migdałowatym 5.prawa część kory rozwija się szybciej
Emocje a pamięć: działaja przez uwagę (zdarzenia odbiegające od normy, lub o dużym znaczeniu afektywnym np. sex,
przemoc)
- bodźce neutralne gorzej zapamiętywane niż o zabarwieniu emocjonalnym
- emocje skupiają uwagę na centralnych elementach sceny, nie polepszaja jednak zapamiętywaniu wszystkich szczegółów
- emocje zapełniaja naszą pamięć operacyjną, mogę źle wpłynąć na procesy uwagi
- określony nastrój zwraca uwagę na zaburzenie bodźca pokrewne do nich stany (ludzie radośni lepiej zapamiętują, głębiej
przetważaja bodźce pozytywne)
- materiał zgodny z dośw. emocji jest szybciej spostrzegany
- Zasada zgodności Bowera- zgodność nastroju z treścią pamięci, wzbudzanie jakiś emocji prowadzi do przywołania
powiązanych z emocją zdarzeń, wspomnień
- Pamięć emocjonalna- umieszczona w ciele migdałowatym, brak prowadzi do utraty zdolności tworzenia skojarzeń emocji z
innymi bodźcami, prowadzi do zaburzenia warunkowania klasycznego i instrumentalnego
Zasada zgodności Bowera- zgodność nastroju z treścią pamięci, wzbudzanie jakiś emocji prowadzi do przywołania
powiązanych z emocją zdarzeń, wspomnień
LĘK – pod wpływem nieumiejętności uniknięcia bodźca, pod wpływem bodźca
- cechy lęku: unikanie sytuacji wywołujących lęk, ataki paniki(niepokój, duszności), wstrząs pourazowy, zaburzenia
impulsywno-kompulsywne, niepokój ogólny
- rodzaje lęku(Kepliński): niepokój, hipochondryczny, sumienia, przed śmiercią, oligofreniczny, biologiczny
- przyczyny lęku: obecność czegoś strasznego, nieobecność tego co przynosi bezpieczeństwo, interakcje jednostki z
otoczeniem, bezprzedmiotowy lęk, samotność,
- aktywacja lęku- wydarzenia i procesy, popędy, procesy poznawcze, emocje
- Przyczyny- Bowlby- wrodzone wyznaczniki, zmieniające się z wiekiem(ciemność, zwierzęta, obce przedmioty, ludzie),
pochodzące z sytuacji które były zagrażające(bycie samym, obcość, nagła zmiana bodźca, wysokość, ból)- Gray –
intensywność(ból, hałas), nowość, specjalne niebezpieczeństwo ewolucyjne(ciemność, hałas), interakcje społeczne(wyraz
złości)
- subiektywny obraz lęku: pole percepcji się zawęża, myślenie powolne, sztywne, napięcie mięśni, ograniczenie zach.,
niepewność, brak bezpieczeństwa
Wstyd- ważna emocje w procesie socjalizacji
- Tomkins- wstyd i pogarda rzadko występują osobno
- wyrażanie wstydu: odwrócone spojrzenie, twarz opuszczona, przechylona na bok głowa, oczy spuszczone, poruszanie się na
jedna i drugą stronę, czerwienienie się
- przyczyny – jeśli niemowlę zareaguje na obcą twarz to wtedy nieśmiałość, wzięcie osoby obcej za znajomą, komuś coś
obiecaliśmy a nie możemy się wywiązać, rozbieżność między ideałem ego, aktywowany przez pogardę, wywołany przez
obwinianie, krytycyzm, chwalenie
- funkcje wstydu: ewolucyjno biologiczne(jednostka reaguje na społeczeństwo, spełnianej obowiązki, strach przed wstydem
pełni regulację w życiu seksualnym, rola w rozwijaniu umiejętności i kompetencji) psychospołeczne (skupia uwage na ja, na
ocenie, podwyższa samoświadomość, jest źródłem wyobrażeń na swój temat, granice ja staja się bardziej przepuszczalne,
ludzie przywiązują wiekszą uwagę do swojego wyglądu, higieny, atrakcyjności zew., zwiększony samokrytycyzm, chwilowa
niemoc, konformizm,
- powody związku z seksem: wysoce intymny charakter, każde zakłócenie może powodować onieśmielenie, odkrywanie nie
tylko ciał ale też siebie(relacja matka-niemowle), wczesne źródło-dzieci na narządy płciowe, łatwo wywoływany w okresie
dojrzewania
Poczucie winy- bierze udział w powstawaniu sumienia
- Ausubel- 3 psy. Warunki konieczne do powstania p.w. 1.akceptacja wartości moralnych 2.postareganie wartości
3.samodzielne spostrzeganie rozbieżności między rzeczywistym zach. a wartościami
- wstyd wiąże się z sytuacjami zewn. A p.w. z obniżoną samooceną, wyrzuty, raczej wew. jak mogę to naprawić
- P.W. mogą być nakazy, własne normy, związane z poczuciem odpowiedzialności, związane z tabu seksualnym, konformizm
wobec większości,
- wyrażanie p.w.- wyraz twarzy dla emocji negatywnych, unikanie spojrzenia, spuszczona głowa, twarz przybiera ciężki,
stężony wygląd
- dynamika- dotyczy obiektów ja, ucieczki, trudno określić zakres swobody, może przerodzić się w problem określenia
odpowiedzialności, konsekwencji, może ustąpić
- związek p.w. z seksem- największy gdy stosunek był raz, brak doświadczeń seksualnych, fantazje seksualne, sny
- zależy od 3 czynników- wartości celu lub wzmocnienia, siły oczekiwania, że dane zach. prowadzi do zew.
Wytycznej(kara,lęk), siły oczekiwania że dane zach. prowadzi do wewn. Wytycznej (p.w.)
- doświadczenia p.w. – związane z wrogością, seksem, moralnością i sumieniem
FUNKCJONALNE, AFUNKCJONALNE I DYSFUNKCJONALNE ZJWISKA AFEKTYWNE
Emocje afunkcjonalne i dysfunkcjonalne
Przykładem emocji afunkcjonalnych (czyli pozbawionych funkcji) są : smutek i żal. Głębokie spadki poziomu
aktywacji typowe dla smutku i depresji zdają się wyrażać funkcjonowanie organizmu w niemodyfikowalnych warunkach
awersyjnych. Dysfunkcjonalne są uporczywie zalegające stany, które są przejawami szczególnego rodzaju temperamentu lub
zaburzeń afektywnych. Emocje dysfunkcjonalne to fobie i ataki paniki, poczucie winy bez wyraźnych powodów, stany paniki i
przygnębienia w depresjach klinicznych, bezpodstawne ataki zazdrości, a nawet zwyczajna tęsknota. Tęsknota ma dwa
znaczenia („tęsknota za domem” i „tęsknota za utraconym dzieciństwem, czy innymi bezpowrotnie utraconymi stanami
rzeczy”) Trudno znaleźć funkcję dla tej emocji, a nawet wskazać co też mogłaby sygnalizować. Co prawda wzbogaca ludzkie
życie ale trudno uznać to za funkcję jest więc ona równie bezużyteczna jak smutek. Tak samo fobie-lęk przed rzeczami, o
których człowiek sam wie, że nie są niebezpieczne. Jakby je stracił to nic by nie stracił a wręcz przeciwnie mógłby na tym
zyskać. Podsumowując emocje są pożyteczne jako pewien typ zjawiska, co jeszcze nie znaczy, że użyteczna jest każda
pojedyncza emocja. Żal nie jest pożyteczny, ale pożyteczne są te możliwości organizmu dzięki którym może on żal odczuwać.
Funkcja reaktywności emocjonalnej.
Pojawienie się dowolnej emocji wymaga wrażliwości na jakiś określony typ zdarzeń. Emocje są świadectwem dyspozycji
jednostki do oceny tych zdarzeń jako przyjemnych lub nieprzyjemnych tym sensie emocje są mechanizmem sygnalizowania
istotności. „Cele” są niezależnie reprezentowane jako pożądane stany rzeczy, czy też stany zadowolenia i niezadowolenia.
Rozbieżność między faktycznym stanem rzeczy a „celem " jest sygnalizowana centralnemu układowi zarządzania działaniem, a
funkcję takich sygnałów pełnią właśnie emocje. Emocje są sygnałami o charakterze poza-przekonaniowym. „Cele” są właśnie
tym, co nadaje zdarzeniom ich emocjonalną wartość. Osobista strata prowadzi do smutku z powodu jej konfliktu z naszym
przywiązaniem do utraconego obiektu. Frustracja prowadzi do wściekłości. Emocje pozytywne są wzbudzane zdarzeniami
sprzyjającymi realizacji interesów jednostki. Pozytywne emocje sygnalizują, że jest się na właściwej drodze, a więc mają
wartość wzmocnienia. Z kolei negatywne emocje są wzbudzane zdarzeniami zagrażającymi realizacji interesów. Sygnalizują
one konieczność podjęcia działań zapobiegających nieprzyjemnościom. Istnieją też emocje pełniące funkcję nadzorowania i
sterowania działaniem -sygnalizują one postępy w realizacji pożądanego celu. Nadzieja i strach, rozczarowanie, gniew czy
smutek to emocje sygnalizujące związek między dotychczasowymi a oczekiwanymi postępami.
Funkcje reakcji emocjonalnej.
Emocje można uważać za czynnik motywujący do zachowań ukierunkowanych na radzenie sobie ze zdarzeniami, które je
wywołują. Strach motywuje do działań ochraniających jednostkę przed czynnikiem wywołującym go, lub przed jego
faktycznym pojawieniem się lub do zaniechania wszelkiej aktywności dopóki nie minie zagrożenie. Gniew powstrzymuje
ponowne pojawienie się prowokacji. Jednym słowem emocje motywują działania ukierunkowane na podtrzymanie lub zmianę
określonych relacji człowieka z otoczeniem. Apatia towarzysząca smutkowi może być ułatwieniem zerwania nieudanego
związku, a bierność po „zerwaniu” umożliwia oszczędzanie energii oraz reinterpretację i nadanie sprawom nowego znaczenia.
Bolesne nawroty wspomnień, towarzyszące żalowi mogą działać jako bodźce wygaszające. Analogicznie do funkcji bólu
fizycznego, który motywuje organizm do bezruchu, co ułatwia proces powrotu do zdrowia. Społeczne funkcje może mieć też
radzenie sobie z emocjo rodnymi zdarzeniami. Np. nieśmiałość można uważać za emocję przez sytuacje wymagające
potwierdzenia jakiejś roli czy pozycji, społ., która motywuje działania wyrażające szacunek i uległość w stosunku do społ.
oczekiwań. Wstyd i poczucie winy służą jako regulatory kontaktów społ., motywując zachowania, które zapobiegają
pojawieniu się tych emocji. Wiążą się one, zatem z antycypacją i zapobieganiem niepożądanemu biegowi rzeczy. Funkcjonalne
są również inne składniki reakcji emocjonalnej np. reakcje mimiczne, pantomimiczne, charakterystyki ruchu a także ekspresje
wokalne (prośby, rozkazy czy groźby), którym mogą towarzyszyć uśmiech, marszczenie brwi, tupanie nogami, krzyki,
trzaskanie drzwiami, itp. Wszystkie emocje można uważać za funkcjonalne w wypadku umiarkowanego ich natężenia, za
szkodliwe zaś w wypadku natężenia krańcowego lub w pewnych szczególnych kontekstach.
Regulacja emocji-proces inicjujący, modelujący i podtrzymujący doś. emocji oraz operacji poznawczych i zach. Z tym
doświadczeniem związanych
Samokontrola emocjonalna-relatywnie stała właściwość osobowości, decydującą o częstości i natężeniu takich przeżyć
emocjonalnych, myśli i zachowań z nimi związanych, które są zgodne ze standardami społecznymi lub standardami
aprobowanymi przez podmiot
Mechanizm izolacji- czł. ma świadomość istniejącego zagrożenia, szkody, czy nieodwołalnej straty, ale osłabione jest jego
poczucie osobistego zaangażowania się
6 form zach. wg. McLeana (poszukiwanie-pragnienie, agresja-złość, chronienie-strach, apatia-smutek, zach. radosne-radość,
pieszczoty-miłość)
3 rodzaje zach. afektywnych:
-przyjemność-przykrość(realizacja lub nie naszych celów)
-pochwała-potępienie (np. duma-wstyd)
-lubienie-nielubienie(np. miłość-nienawiść)
Huśtawka emocjonalna- negatywna emocja, ulga, że źle rozpoznane źródło- emocja pozytywna (powoduje uległość)
Zajonc- przykłady nieświadomego działania stanów afektywnych:
-efekt ekspozycji- bardziej lubimy, gdy obraz widziany podprogowo
-zjawisko uprzedzenia- bodźce afektywne nieobojętne, a zaraz potem neutralne
KODY
- obrazowy- zaprogramowany biologicznie u dzieci, u dorosłych dołącza się doświadczenie ”mimika”
- werbalny- u dzieci przyporządkowanie nazwy stanowi, u dorosłego odwołanie się do tego, co było przedtem i do zmiany w
tym momencie „jest mi wesoło”
- abstrakcyjny- „chcę, aby było tak najdłużej”