Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata plagiatem, tłumaczeniem amatorów czy wiarygodnym przekładem? (cz. 4) Niezgodności Biblii Towarzystwa Strażnica z jego przekładem międzywierszowym W pierwszych dwóch częściach tego artykułu omówiliśmy szereg zagadnień związanych z Biblią Świadków Jehowy, które przedstawiliśmy w następujących rozdziałach: Komitet przekładu „Przekład” z języka angielskiego? Nazwa Biblii Krytyka przekładu Dostosowywanie Biblii do nauk Towarzystwa Strażnica. W części trzeciej tego artykułu rozpoczęliśmy rozdział, w którym podjęliśmy tematykę, którą będziemy nadal omawiać. Oto jego tytuł: Porównanie przekładu międzywierszowego Towarzystwa Strażnica z jego oficjalnym tekstem biblijnym oraz różne niezgodności i niekonsekwencje w Biblii Świadków Jehowy. Porównanie przekładu międzywierszowego Towarzystwa Strażnica z jego oficjalnym tekstem biblijnym oraz różne niezgodności i niekonsekwencje w Biblii Świadków Jehowy W tym rozdziale podzieliliśmy teksty Towarzystwa Strażnica na grupy tematyczne i w nich porównamy szereg wersetów biblijnych i nauk tej organizacji. Z racji tej, że krytycy Biblii Świadków Jehowy napisali, iż przekład ten ma szczególnie charakter unitariański, dlatego najwięcej uwagi poświęcimy Jezusowi Chrystusowi i Jego Bóstwu. Towarzystwo Strażnica nawet nie ukrywa tego ‘dostosowywania’ swego Pisma Świętego do swojego antytrynitaryzmu: „Przekład Nowego Świata oddaje Bogu cześć między innymi także przez to, że jest wolny od wpływu nauki o trójcy” (Strażnica Nr 12, 1964 s. 9). Bóstwo Chrystusa 1) O tytule „Pierwszy i Ostatni” Towarzystwo Strażnica uczy: „W oryginale hebrajskim wersetu z Izajasza 44:6 przy słowach »pierwszy« i »ostatni« brak rodzajników określonych, natomiast występują one w greckim tekście Objawienia 1:17, gdzie Jezus mówi o samym sobie. Z prawideł gramatycznych wynika zatem, że w Objawieniu 1:17 mamy do czynienia z tytułem, a słowa z Izajasza 44:6 odnoszą się do Boskości Jehowy” („Wspaniały finał Objawienia bliski!” 1993 s. 27). Określenie „Pierwszy i Ostatni” odniesione jest do Jezusa w Ap 1:17 i 2:8. Przyjmując swoistą interpretację, dotyczącą gramatyki, podręcznik Świadków Jehowy nie jest rzetelny, bo w Ap 22:13, który to tekst oni odnoszą do Boga Ojca, też są rodzajniki w tekście greckim (dot. „Pierwszy i Ostatni”), jak w Ap 1:17 i 2:8, co dziwnie zostało przez Towarzystwo Strażnica przemilczane (powinni w Ap 22:13 napisać ten tytuł też dużymi literami, jak w Ap 1:17 i 2:8; patrz The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures). Również ciekawym zagadnieniem jest to, że w J 1:1 brak rodzajnika ma według Świadków Jehowy świadczyć na niekorzyść Jezusa (to „bóg”), a w Ap 1:17, dla odmiany, występowanie jego ma chwałę Chrystusa pomniejszać. 2) W Biblii Świadków Jehowy w tekstach Łk 2:29, Dz 4:24 i Ap 6:10 nazwano Boga „Wszechwładnym Panem” (ang. Sovereign Lord), a tam gdzie pada to samo greckie słowo Despotes, a dotyczy ono Syna (2P 2:1, Jud 4) umieszcza się w niej określenie „właściciel” lub „Właściciel” (ang. owner w 2P 2:1; Owner w Jud 4) („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997; New World Translation of the Holy Scriptures - With References 1984). Grecko-angielski przekład Świadków Jehowy (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985) dla odmiany przetłumaczył „słowo w słowo” Despotes w 2P 2:1, Jud 4 i Ap 6:10 na angielskie master (o Synu i Ojcu), w Łk 2:29 na Sovereign Lord (o Ojcu), a w Dz 4:24 na Sovereign (o Ojcu). 3) Towarzystwo Strażnica słowo „Bóg” w Rz 9:5 odnosi do Boga Ojca. Niekonsekwencją tej organizacji jest fakt, że przed słowem tym w grece brak rodzajnika (patrz The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985), a jednak pisze ono o „Bogu”. Powinno ono, zgodnie ze swoją zasadą, napisać „bóg”, tak jak w J 1:1 („bogiem był Słowo”), gdzie również brak rodzajnika. Jeśli chodzi o inne przekłady biblijne, na których wzorowali się Świadkowie Jehowy tłumacząc tekst Rz 9:5, to najstarszy z nich pochodzi dopiero z 1934 roku (patrz The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985 s. 1142). 4) J 1:1 – „Na początku był Słowo, a Słowo był u Boga i Słowo był bogiem” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997). Towarzystwo Strażnica odbiera w tym wersecie chwałę Chrystusowi pisząc małą literą słowo „bóg”. Powodem tego jest brak rodzajnika (gr. ho) przed terminem „bóg”. Tymczasem jego własny grecko-angielski przekład ukazuje, że w tym samym prologu Janowym w J 1:6 i 18 (także w J 1:12-13) nie ma też tego rodzajnika przed słowem „Bóg” (dot. Ojca), a oddano je z dużej litery (patrz The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985). Mało tego, w tekście J 1:18 zarówno Ojciec, jak i Syn, są określeni terminem Bóg i nie występują tam rodzajniki. Niekonsekwencją Świadków Jehowy jest to, że w Mk 15:39, gdzie występuje, jak w J 1:1, identyczne słówko greckie w miejscu słowa „był” (gr. en) i brak jest rodzajnika przed określeniem „Syn Boży”, a jednak piszą oni o Jezusie: „był Synem Bożym” (por. „był bogiem” J 1:1). Prócz tego z kwestii tłumaczenia tekstu J 1:1 Towarzystwo Strażnica robi problem zbawienia: „Wiele przekładów brzmi: »A Słowo było u Boga, i Bogiem było Słowo.« Inne brzmią: »A Słowo było boskie« lub: »Logos był boski.« Jeszcze inne: »I Słowo było bogiem.« Po zbadaniu tylu wersetów z tego, co Jan napisał o Jezusie, który ze Słowa stał się ciałem, jesteśmy teraz w stanie rozstrzygnąć, który z tych różnych przekładów jest właściwy. Od tego zależy nasze zbawienie” („»Słowo« - kogo miał na myśli apostoł Jan?” 1965 [ang. 1962] s. 45). Zanim Towarzystwo Strażnica opublikowało w roku 1950 swój Nowy Testament ze słowami „bogiem był Słowo”, to od roku 1937 taką frazę zawierał przekład spirytysty J. Grebera, o czym samo ono pisze: A translation by a former Roman Catholic priest, Johannes Greber (1937 ed.) renders the second appearance of the word „god” in the sentence as „a god.” (Aid to Bible Understanding 1971 s. 1669). W roku 1983 jednak wycofano się z powoływania się na Grebera: „Uznano za niestosowne, by »Strażnica« korzystała z przekładu, który ma tak ścisłe powiązania ze spirytyzmem (Powt. Pr. 18:10-12). (...) dlatego nie ma potrzeby, by powoływać się w tej sprawie na tłumaczenie Grebera” (Strażnica Rok CIV [1983] Nr 22 s. 24). W języku niemieckim Towarzystwo Strażnica omawiany werset oddało następująco: J 1:1 - Im Anfang war das WORT, und das WORT war bei GOTT, und das WORT war ein Gott (Neue-Welt-Übersetzung der Heiligen Schrift mit Studienverweisen 1986). Z powodu tego, że w języku niemieckim rzeczowniki pisze się z dużej litery, mamy tu jakby potwierdzenie prawdziwego Bóstwa Jezusa. W języku tym nie da się bowiem tego wersetu napisać w sposób, który sugerowałby myśl Towarzystwa Strażnica, że Syn jest „bogiem”. Chcąc wyjść z tego problemu organizacja ta zastosowała w tym fragmencie manewr polegający na zapisaniu słowa Bóg (dot. Ojca) przy pomocy kapitalików GOTT. Jednak w oryginalnym tekście greckim nie było rozróżnienia na duże czy małe litery, bowiem wszystko było pisane jednym ciągiem z dużych liter. Towarzystwo Strażnica podaje w swej Biblii też inną interpretację omawianego tekstu: „Jana 1:1 - »i Słowo był bogiem (boski)«” („Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata” 1994 s. 414). W zasadzie można się zgodzić z tym, że Jezus jest „boski”, czy raczej „Boski”, gdyż w związku z Ojcem Biblia Świadków Jehowy też mówi o jego „boskości” czy „Boskości” (patrz Rz 1:20, Kol 2:9, 2P 1:3-4). 5) J 10:33 - „Żydzi mu odpowiedzieli: »Nie kamienujemy cię za szlachetny czyn, lecz za bluźnierstwo - za to, że ty, chociaż jesteś człowiekiem, czynisz siebie bogiem«” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997). Dziwna jest opinia Świadków Jehowy, że według Żydów Jezus czynił siebie „bogiem”, gdyż w innym miejscu piszą, iż On zrównywał się z „Bogiem”, a nie z „bogiem”: „Właśnie dlatego Żydzi od tej chwili tym bardziej usiłowali go zabić, ponieważ nie tylko naruszał sabat, ale też nazywał Boga swoim Ojcem, czyniąc się równym Bogu” (J 5:18). Tu znów chodzi im o brak rodzajnika w J 10:33, ale w tekście Rz 9:5, który odnoszą do Ojca, nie przeszkadza im jego brak i piszą „Bóg, który jest nad wszystkim” (patrz The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985). 6) J 8:24 – „Bo jeśli nie uwierzycie, że to ja jestem, pomrzecie w swych grzechach” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997). Świadkowie Jehowy w swej Biblii w J 8:24 i 28 wstawili słowo „to” („to ja jestem”). Uczynili to, aby nadać inne znaczenie słowom „ja jestem” i nie pozwolić, aby odczytano je jako Boski tytuł Chrystusa. Ciekawe, że w angielskiej Biblii dodane jest inne słowo (tzn. ang. he), które umieszczono w kwadratowym nawiasie: For if YOU do not believe that I am [he], YOU will die in YOUR sins (J 8:24); When once YOU have lifted up the Son of man, then YOU will know that I am [he] (J 8:28) (New World Translation of the Holy Scriptures - With References 1984). W polskiej publikacji oddano je następująco: „że jestem nim” (Strażnica Nr 15, 1957 s. 6). Jednak w oryginale greckim nie ma żadnych dodanych przez Świadków Jehowy słów, co sami ukazują w swym grecko-angielskim przekładzie: that I am (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985). 7) J 8:28 – „Kiedy już uniesiecie w górę Syna Człowieczego, wtedy poznacie, że to ja jestem” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997). Patrz powyżej komentarz do J 8:24. 8) J 8:58 – „Zaprawdę, zaprawdę wam mówię: Zanim Abraham zaczął istnieć, ja już byłem” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997). Na ogół czytelnicy Biblii znają ten tekst, ale o takiej oto konstrukcji: „Zanim Abraham stał się, JA JESTEM” (J 8:58, BT). Owszem przekład Nowego Testamentu bp. Romaniuka oddaje ten werset słowami „Ja już byłem”, ale w przypisie do J 8:58 tłumacz ten napisał: „Jeden z tekstów najwyraźniej stwierdzających odwieczność Słowa Wcielonego”, a w kolejnym do J 8:24 podał: „»Ja jestem« - wyraźna aluzja do słów Jahwe: Jam jest, którym jest”. Ciekawe jest to, że przekład grecko-angielski Świadków Jehowy (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures), w tłumaczeniu dosłownym, oddaje greckie słowa ego eimi w J 8:58 przez angielskie określenie I am (Ja jestem), natomiast tekst oficjalny ich angielskiego przekładu przekazuje te greckie słowa przez I have been (Ja byłem). To jest niekonsekwencja Towarzystwa Strażnica! Prócz tego nawet z Biblii Świadków Jehowy wynika, że Abraham jako stworzenie „zaczął istnieć”, a Jezus po prostu „był”, „istniał”. Nie „zaczął być [istnieć]” przed Abrahamem, tylko po prostu „był”. Dawny przekład międzywierszowy Towarzystwa Strażnica również w J 8:58 umieszczał w tłumaczeniu „słowo w słowo” termin I am (Ja jestem), a w tekście głównym określenie I am he (The Emphatic Diaglott 1942). Ciekawą informację podaje jedno z czasopism Towarzystwa Strażnica, który jakby potwierdza te wiadomości: „Toteż poprawniej oddano ten werset w Przekładzie Nowego Świata: »Zanim się pojawił Abraham, ja cały czas jestem«.” (Strażnica Nr 20, 1988 s. 6; por. o Bogu: „cały czas jestem” Iz 43:13). W innej publikacji Świadkowie Jehowy napisali: „Tymczasem w tekście greckim w Jana 8:58 jest odmieniony czasownik »być« w czasie teraźniejszym - jestem” (Przebudźcie się! Rok LXVIII [1987] Nr 10 s. 11). Widzimy więc, że sami oni potwierdzili słowa „Ja jestem”, a nie swój przekład z frazą „ja już byłem”. Biblia Towarzystwa Strażnica jeden jedyny raz zamieściła o Jezusie słowa „ja już byłem” (J 8:58), a w pozostałych miejscach zawsze podaje „ja jestem”: Mt 14:27, Mk 6:50, 14:62, Łk 22:70, 24:39, J 4:26, 6:20, 35, 41, 48, 51, 8:12, 18, 24, 28, 58, 10:7, 9, 11, 14, 11:25, 13:19, 15:1, 5, 18:5-6, 8, Dz 9:5, 18:10, 22:8, 26:15, Ap 1:17, 2:23, 22:16. Tekst grecki nie zawiera też słowa „już” w J 8:58 (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985). Nawet więc gdyby przyjąć określenie „ja byłem” (bez dostawionego słówka „już”), to wskazuje ono na odwieczność Chrystusa. 9) J 13:19 – „Od tej chwili mówię wam, zanim się to stanie, abyście, gdy się to stanie, uwierzyli, że ja nim jestem” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997). Świadkowie Jehowy w swej Biblii w J 13:19 i 18:5-8 wstawili słowo ,„nim” („ja nim jestem”). Uczynili to, aby nadać inne znaczenie słowom „ja jestem” i nie pozwolić, aby odczytano je jako Boski tytuł Chrystusa. Ciekawe, że w angielskiej Biblii dodane słowo (tzn. ang. he) umieszczono w kwadratowym nawiasie: From this moment on I am telling YOU before it occurs, in order that when it does occur YOU may believe that I am [he] (J 13:19); “I am [he].” (...) “I am [he].” (...) I am [he]. (J 18:5-8) (New World Translation of the Holy Scriptures - With References 1984). Jednak w oryginale greckim nie ma żadnych dodanych przez Świadków Jehowy słów, co sami ukazują w swym grecko-angielskim przekładzie: that I am. (J 13:19); I am. (...) I am, (...) that I am; (J 18:5-8) (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985). 10) J 18:5-8 – „Rzekł do nich: »Ja nim jestem«. A stał z nimi także Judasz, jego zdrajca. Kiedy jednak rzekł do nich: »Ja nim jestem«, cofnęli się i upadli na ziemię. Znowu więc ich zapytał: »Kogo szukacie?« Oni rzekli: »Jezusa Nazarejczyka«. Jezus odrzekł: »Powiedziałem wam, że ja nim jestem...«” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997). Patrz powyżej komentarz do J 13:19. 11) Mk 6:50 – „Odwagi, to jestem ja; nie bójcie się” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997). Niektórzy bibliści boskiego tytułu Jezusa „Ja Jestem” dopatrują się też w słowach Jezusa: „Odwagi, Ja jestem, nie bójcie się!” (Mk 6:50, BT; por. Mt 14:27, J 6:20). Przy okazji podobnego zdarzenia padają też słowa „Kim właściwie on jest, że nawet wiatr i morze są mu posłuszne?” (Mk 4:41). W tym pytaniu zauważalne jest podobieństwo do innego zapytania, po którym Chrystus objawił bezsprzecznie swój tytuł „Ja Jestem”: „’Tak, jeżeli nie uwierzycie, że JA JESTEM, pomrzecie w grzechach swoich’. Powiedzieli do Niego: ‘Kimże Ty jesteś?’” (J 8:24-25, BT). Towarzystwo Strażnica jednak w tekście Mk 6:50 zmieniło kolejność słów („Ja jestem” na „jestem ja”) i dodało termin „to”, którego brak w oryginale, co pokazało ono w swym greckoangielskim przekładzie: Be YOU taking courage, I am, not be YOU fearful (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985). 12) Tt 2:13 – „oczekując szczęśliwej nadziei i chwalebnego ujawnienia się wielkiego Boga oraz naszego Wybawcy, Chrystusa Jezusa” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997). Chociaż Towarzystwo Strażnica użyło tu zamiast litery „i” słowo „oraz”, a także przestawiło termin „naszego” w inne miejsce (przed „Wybawcę”), to jednak my możemy inaczej zrozumieć ten tekst niż ono. Tym bardziej, że „Wielkim” wielokrotnie nazwany jest w Nowym Testamencie Jezus (Łk 1:32, 7:16, Mt 4:16, 5:35, Dz 22:6, Hbr 4:14, 10:21, 13:20). Dosłowne tłumaczenie tego wersetu według grecko-angielskiego przekładu Świadków Jehowy wygląda następująco: of the great God and of Savior of us of Christ Jesus (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985). W jednej z polskich publikacji Towarzystwo Strażnica o Tt 2:13 napisało: „W dosłownym przekładzie z języka greckiego wspomniany fragment brzmi: „chwały wielkiego Boga i Zbawiciela naszego, Chrystusa Jezusa” („The Interlinear Greek-English New Testament” w opracowaniu dra Alfreda Marshalla). W języku oryginału występuje tutaj jeden przedimek (tou), który poprzedza dwa rzeczowniki (Boga, Zbawiciela) połączone spójnikiem »i«” (Strażnica Rok CIII [1982] Nr 10 s. 23). Jezus jest więc nazwany tak samo jak Bóg („Bóg wielki” Pwt 7:21). 13) J 1:18 – „Żaden człowiek nigdy nie widział Boga; jednorodzony bóg, który zajmuje miejsce u piersi Ojca, ten dał co do niego wyjaśnienie” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997). Towarzystwo Strażnica odbiera w tym wersecie chwałę Chrystusowi pisząc małymi literami słowa „jednorodzony bóg”. Powodem tego jest brak rodzajnika (gr. ho) przed terminem „bóg”. Tymczasem jego własny greckoangielski przekład ukazuje, że w tym wersecie nie ma też tego rodzajnika przed słowem „Boga” (dot. Ojca), a oddano je z dużej litery (patrz The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985). Także w tekstach J 1:6 i 18 (też w J 1:12-13) nie ma też tego rodzajnika przed słowem „Bóg” (dot. Ojca), a oddano je dużą literą (patrz jw.). Jak Świadkowie Jehowy godzą ten tekst o „bogu” z fragmentami z Iz 9:6 i J 20:28, w których uczą o Jezusie „Bogu”? Jak uzgadniają oni ten tekst o „bogu” ze słowami z własnej Biblii: „Zobaczcie więc, że to ja jestem i nie ma obok mnie żadnych bogów” (Pwt 32:39; por. Wj 34:14)? Przecież Jezus (jako Słowo) przebywał w tym czasie z Ojcem. W języku niemieckim Towarzystwo Strażnica omawiany werset oddało następująco: J 1:18 - Kein Mensch hat GOTT jemals gesehen; der einziggezeugte Gott, der am Busen[platz] beim Vater ist, der hat über ihn Aufschluß gegeben (Neue-Welt-Übersetzung der Heiligen Schrift mit Studienverweisen 1986). Z powodu tego, że w języku niemieckim rzeczowniki pisze się z dużej litery, mamy tu jakby potwierdzenie prawdziwego Bóstwa Jezusa. W języku tym nie da się bowiem tego wersetu napisać w sposób, który sugerowałby myśl Towarzystwa Strażnica, że Syn jest „bogiem”. Chcąc wyjść z tego problemu organizacja ta zastosowała w tym fragmencie manewr polegający na zapisaniu słowa Bóg (dot. Ojca) przy pomocy kapitalików GOTT. Jednak w oryginalnym tekście greckim nie było rozróżnienia na duże czy małe litery, bowiem wszystko było pisane jednym ciągiem z dużych liter. Wydaje się, że Towarzystwo Strażnica dopuściło się też manipulacji, gdy w jednej ze swych publikacji, na potwierdzenie swego przekładu słów „jednorodzony bóg” (J 1:18), przywołało Biblię Rotherhama (Ro): „Dlatego w najstarszych i najbardziej wiarogodnych rękopisach Pan Jezus Chrystus słusznie został przedstawiony jako »jednorodzony bóg [gr. monogenés theòs]« (Jn 1:18, NŚ, Ro, Spencer)” („Wnikliwe poznawanie Pism” 2006 t. 1. s. 896). W starszej publikacji Towarzystwo Strażnica podawało inne słowa z przekładu Rotherhama: We can appreciate also John’s words in John 1:18, as recorded in the most ancient Greek manuscripts: “No man hath seen God at any time: an Only Begotten God, the One existing within the bosom of the Father, he hath interpreted him.” (Ro) Since he is “an Only Begotten God” who has interpreted his heavenly Father to us, we can appreciate the proper force of the words of the apostle Thomas addressed to the resurrected Jesus Christ: “My Lord and my God.” - John 20:28. (ang. Strażnica 01.10 1962 s. 603). Ten tekst zawarto również w polskiej broszurze, ale nie zamieszczono w niej oznaczenia Ro: „Możemy też zrozumieć brzmienie tekstu Jana 1:18 według najstarszych rękopisów greckich: »Boga nikt nigdy nie widział. Bóg jednorodzony, który jest na łonie Ojca, ten (nam) opowiedział.« Skoro on jest »Bogiem jednorodzonym«, który nam »opowiedział« o swym Ojcu niebiańskim, więc możemy pojąć faktyczne znaczenie tego, co apostoł Tomasz powiedział do zmartwychwstałego Jezusa Chrystusa: »Pan mój i Bóg mój!« - Jana 20:28” („»Słowo« - kogo miał na myśli apostoł Jan?” 1965 [ang. 1962] s. 53-54). Podobnie przekazał to dawny podręcznik Świadków Jehowy: „Zgodnie z tym w ewangelii Jana 1:18 czytamy: »Boga nikt nigdy nie widział; on jednorodzony Bóg (Syn), który jest w łonie Ojcowskim, ten nam go opowiedział«. – Tłumaczenie Rotherhama; zobacz także A.P.P., margines” („Prawda was wyswobodzi” 1946 s. 42-43). Drugi wymieniony przez Towarzystwo Strażnica przekład Spencera także nie może zawierać frazy „jednorodzony bóg”, gdyż jest to przekład katolicki i oddał on tekst J 1:18 następująco: No one has ever seen God. The Only Begotten God, who is in the bosom of the Father, He has declared Him (The New Testament of Our Lord and Saviour Jesus Christ 1940, Francis Aloysius Spencer). Warto dodać, że Towarzystwo Strażnica w swym przekładzie tekstu J 1:18 dodało słowo „człowiek”, którego nie ma w oryginale greckim (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985). 14) 2P 1:1 – „Szymon Piotr, niewolnik i apostoł Jezusa Chrystusa, do tych, którzy dzięki prawości naszego Boga, a także Wybawcy, Jezusa Chrystusa, dostąpili wiary równie cennej jak nasza” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997). Chociaż Towarzystwo Strażnica użyło tu zamiast „i” słowa „a także”, to jednak my możemy inaczej zrozumieć ten tekst. Tym bardziej, że ten sam Piotr w innym miejscu napisał: „oraz poznaniu naszego Pana i Wybawcy, Jezusa Chrystusa. Jemu chwała zarówno teraz, jak i po dzień wieczności” (2P 3:18). Dosłowne tłumaczenie wersetu 2P 1:1 według grecko-angielskiego przekładu Świadków Jehowy wygląda następująco: of the God of us and of Savior Jesus Christ (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985). 15) Iz 40:3 – „Słuchajcie! Ktoś woła na pustkowiu: „Oczyśćcie drogę Jehowy! Prostujcie dla naszego Boga gościniec wiodący przez pustynną równinę” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997). Wprawdzie słowa te w Starym Testamencie dotyczyły Jahwe, ale w Nowym Testamencie wypełnił je Jezus będąc Bogiem (J 20:28): „Początek dobrej nowiny o Jezusie Chrystusie: Jak jest napisane u proroka Izajasza: »(Oto ja przed twoim obliczem wysyłam mego posłańca, który przygotuje drogę twoją). Słuchajcie! Ktoś woła na pustkowiu: ‚Przygotujcie drogę Jehowy, prostymi czyńcie jego szlaki’«” (Mk 1:1-3). Ewidentnie Jan szedł przed Jezusem, a nie przed Jehową. Imię Jehowa zostało wprowadzone do Mk 1:3 wbrew dosłownemu przekładowi grecko-angielskiemu Świadków Jehowy: the way of Lord, to znaczy droga Pana (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985). 16) Ap 1:7-8 – „Oto przychodzi z obłokami, a ujrzy go wszelkie oko oraz ci, którzy go przebili; i wszystkie plemiona ziemi będą z jego powodu uderzać się ze smutku. Tak: Amen. »Jam jest Alfa i Omega”, mówi Jehowa Bóg, „Ten, który jest i który był, i który przychodzi, Wszechmocny«” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997). Towarzystwo Strażnica poprzez wstawienie imienia Jehowa w Ap 1:8 chciało koniecznie odsunąć termin „Wszechmocny” od Jezusa. Na niekorzyść tej organizacji jest to, że w Ap 1:7 mowa jest o Chrystusie, a w oryginale greckim nie ma w Ap 1:8 imienia Jehowa (jest Kyrios, tzn. „Pan”), co ukazane jest w grecko-angielskim przekładzie Świadków Jehowy: is saying Lord, the God (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985). Przynajmniej jeden raz w ostatnich latach Świadkowie Jehowy przyznali (czy przez pomyłkę?), że mówiącym słowa z Ap 1:8-11 jest Jezus: „Na wyspie [Jan] usłyszał głos Boży przypominający dźwięk trąby, który oznajmił: »Jam jest Alfa i Omega (...) Co widzisz, zapisz w zwoju« (Objawienie 1:8-11)” (Przebudźcie się! Nr 15, 2000 s. 25). Oto zaś dalsze słowa mówiącego „zapisz w zwoju”: „I odwróciłem się, aby zobaczyć, co za głos ze mną mówił, a odwróciwszy się, ujrzałem siedem złotych świeczników i pośród świeczników kogoś podobnego do syna człowieczego, odzianego w szatę sięgającą do stóp i przepasanego przez piersi złotym pasem” (Ap 1:12-13; por dalej aż do Ap 1:18). 17) Jud 4 – „obracający niezasłużoną życzliwość naszego Boga w usprawiedliwienie rozpasania oraz sprzeniewierzający się naszemu jedynemu Właścicielowi i Panu, Jezusowi Chrystusowi” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997). W tym wersecie Towarzystwo Strażnica, wbrew innym przekładom biblijnym, wstawiło słowo „Właściciel” zamiast „Władca”. W tekście tym pada greckie określenie Despotes. Otóż w tekstach Łk 2:29, Dz 4:24 i Ap 6:10, gdzie występuje ten sam termin, a mowa jest o Bogu, to Towarzystwo Strażnica nazwało go „Wszechwładnym Panem” (ang. Sovereign Lord). Natomiast tam gdzie pada to samo greckie słowo Despotes, a dotyczy ono Syna, umieszczono określenie „właściciel” (2P 2:1) lub „Właściciel” (Jud 4) (ang. owner 2P 2:1; Owner Jud 4) (patrz The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985; New World Translation of the Holy Scriptures With References 1984). Trzeba tu dodać, że Biblia Świadków Jehowy też czasem Boga nazywa „właścicielem” (Koh 5:11, Iz 54:5, Jr 3:14, Oz 2:16), co zrównuje Jezusa „jedynego Właściciela” z Nim. Ciekawe, że o Chrystusie słowo „Właściciel” pisane jest dużą literą, a o Bogu małą! Interesujące jest też to, że Świadkom Jehowy nie przeszkadza to, że Jezus nazywany jest „jedynym Właścicielem”, a Bóg ‘tylko’ „właścicielem”. 18) Hbr 1:3 - „On jest odbiciem chwały Boga i dokładnym wyobrażeniem samej jego istoty, on też podtrzymuje wszystko słowem swej mocy, a dokonawszy oczyszczenia za nasze grzechy, zasiadł...” („Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata” 1994). W roku 1997 Towarzystwo Strażnica zmieniło słowa „słowem swej mocy” (Jezusa), na „słowem jego mocy” (Boga): Hbr 1:3 – „On jest odbiciem chwały Boga i dokładnym wyobrażeniem samej jego istoty, on też podtrzymuje wszystko słowem jego mocy, a dokonawszy oczyszczenia za nasze grzechy, zasiadł...” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997). Towarzystwo Strażnica dodało w tym wersecie słowo „Boga”, którego brak w tekście greckim i także w przekładzie angielskim, co ułatwiło mu wprowadzenie powyższej zmiany: Hbr 1:3 - He is the reflection of [his] glory and the exact representation of his very being, and he sustains all things by the word of his power... (New World Translation of the Holy Scriptures - With References 1984; por. The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985). 19) Hbr 1:8-9 – „Natomiast w odniesieniu do Syna: »Bóg jest twoim tronem na wieki wieków, a berło twego królestwa jest berłem prostolinijności. Umiłowałeś prawość, a znienawidziłeś bezprawie. Dlatego Bóg, twój Bóg, namaścił cię olejkiem radosnego uniesienia bardziej niż twoich towarzyszy«” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997). Towarzystwo Strażnica tłumacząc tekst grecki poprzestawiało kolejność słów, aby ułatwić sobie dokonanie zmian w tekście. W oryginale jest następująca kolejność słów: tron, twój, Boże (...) namaścił, cię, Boże, Bóg, twój (patrz The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985). Natomiast Towarzystwo Strażnica, jak widzimy, ma taką oto kolejność słów: Bóg, jest [brak w oryginale gr.!], twoim, tronem (...) Bóg, twój, Bóg, namaścił cię. Widzimy, że słowa Hbr 1:8-9 zostały w Biblii Świadków Jehowy dostosowane do ich nauk i nie ma w nich mowy o Jezusie Bogu. W Biblii Tysiąclecia wyglądają one następująco: „Do Syna zaś: Tron Twój, Boże, na wieki wieków (...) dlatego namaścił Cię, Boże, Bóg Twój...” (Hbr 1:8-9). Towarzystwo Strażnica nie ma argumentów potwierdzających, że jego tekst jest właściwy. Samo ono podaje, że istnieją dwie możliwości przetłumaczenia tekstu Hbr 1:8: „Słowa z Hebrajczyków 1:8, które odnoszą się do Syna Bożego, mogą być przetłumaczone albo: »Twój tron, Boże, [jest] na wieki wieków«, albo: »Twoim tronem [jest] Bóg na wieki wieków«, ponieważ czasownik »jest« w rzeczywistości nie występuje tu ani w języku greckim, ani też w języku hebrajskim w Psalmie 45:6, skąd tekst ten został przytoczony” (Strażnica Nr 12, 1964 s. 9). Podobnie napisano o tekście Hbr 1:9: „LXX [Septuaginta] dopuszcza dwie możliwości tłumaczenia: (...) [ho theòs] można w obu wypadkach oddać jako wołacz (Twój tron, Boże, [...] dlatego, Boże, Twój Bóg) albo w pierwszym wypadku jako podmiot (lub orzecznik) (Bóg jest Twoim tronem lub Tron Twój to Bóg), a w drugim wypadku jako podmiot, po którym następuje dopowiedzenie (...) [ho theòs sou] (a więc: dlatego Bóg, Twój Bóg).” („Prowadzenie rozmów na podstawie Pism” 2001 s. 383). Fragment Towarzystwa Strażnica podobny jest do zawartego w Nowym Testamencie spirytysty J. Grebera. Oto porównanie tych dwóch angielskich tekstów Hbr 1:8: God is your throne for ever… (The New Testament - A New Translation and Explanation Johannes Greber, 1937); God is your throne forever… (New World Translation of the Greek Scriptures 1950). Przed rokiem 1950, a nawet przed rokiem 1937, Towarzystwo Strażnica zupełnie inaczej oddawało tekst Hbr 1:8-9 i w inny sposób próbowało pozbawiać Jezusa Bóstwa: „A o Synu mówi: Tron twój, o boże (...) pomazał cię o boże, Bóg twój” („Bogactwo” 1936 s. 26). 20) Łk 1:16-17 – „i wielu synów Izraela zawróci ku Jehowie, ich Bogu. Pójdzie też przed nim z duchem i mocą Eliasza, żeby zawrócić serca ojców ku dzieciom, a nieposłusznych ku praktycznej mądrości prawych, żeby przygotować Jehowie lud przysposobiony” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997). W wersetach tych w oryginale greckim pada dwa razy słowo Kyrios (Pan), a nie Jehowa, co w przekładzie międzywierszowym oddało Towarzystwo Strażnica po angielsku jako Lord (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985). Organizacja ta z powodów doktrynalnych wstawiła w Łk 1:16-17 imię Jehowa, by nikt nie odczytał tych słów jako mówiących o Bóstwie Jezusa: „[Jan] Wielu (...) nawróci, do Pana, Boga ich; on sam pójdzie przed Nim...” (BT). Nawet z Biblii Świadków Jehowy wynika, że Jan miał iść przed Jezusem, a nie przed Jehową: Dz 19:4 – „Jan chrzcił chrztem symbolizującym skruchę i mówił ludowi, aby uwierzył w tego, który przyjdzie po nim, to jest w Jezusa” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997). Patrz też: Mt 3:11, 11:10, Mk 1:7, Łk 3:16, J 3:28. Tekst Łk 1:16-17 jest jednym z tych o którym Towarzystwo Strażnica wyraża się następująco: „Przekład Nowego Świata oddaje Bogu cześć między innymi także przez to, że jest wolny od wpływu nauki o trójcy” (Strażnica Nr 12, 1964 s. 9). Fragment Łk 1:15-17 bywa przytaczany wśród mających znaczenie trynitarne, bo w nim mowa jest o Ojcu, Duchu Świętym i Jezusie, przed którym miał iść Jan. Chrystus stworzeniem? 1) Kol 1:16-17 – „bo za jego pośrednictwem zostało stworzone wszystko inne w niebiosach i na ziemi, co widzialne i co niewidzialne - czy to trony, czy zwierzchnictwa, czy rządy, czy władze. Wszystko inne zostało stworzone poprzez niego i dla niego. On też jest przed wszystkim innym i za jego pośrednictwem wszystko inne zostało powołane do istnienia” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997). Jeśli Syn jest „przed wszystkim”, to i przed zaistnieniem czasu. Towarzystwo Strażnica aby osłabić ten tekst dodało w nim słowo „innym” („inne”), którego nie ma w oryginale, co ukazało w swym angielskim przekładzie dając termin „innym” („inne”) w nawiasie kwadratowym: Kol 1:17 - Also, he is before all [other] things and by means of him all [other] things were made to exist (New World Translation of the Holy Scriptures - With References 1984). To samo ukazała ta organizacja w swym przekładzie grecko-angielskim, tłumacząc „słowo w słowo”, w którym brak słowa „innym” („inne”): Kol 1:17 - and he is before all (things) and the all (things) in him it has stood together (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985). Paruzja Chrystusa 1) Świadkowie Jehowy w swej Biblii używają zamiast słowa „przyjście” termin „obecność” (np. Mt 24:3), za greckie słowo parousia. Oczywiście według nich to „niewidzialna obecność” i dokonana w roku 1914. Niekonsekwencją Towarzystwa Strażnica jest to, że samo w swym przekładzie podaje, że paruzja to ‘przybycie widzialne’ króla: „Ponadto słownik W. Bauera A Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature wyjaśnia, że wyraz parousía »stał się w oficjalnej terminologii określeniem wizyty wysoko postawionej osobistości, zwł[aszcza] królów i cesarzy odwiedzających prowincję«” („Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata” 1994 s. 417). Widać z tego, że paruzja dotyczyła „widzialnego przybycia” monarchy, a tym bardziej nie miało to nic wspólnego z rokiem 1914. 2) Niekonsekwencją Towarzystwa Strażnica jest to, że twierdzi iż dokonało epokowego dzieła przywracając słowo „obecność” w Biblii, a tymczasem bardzo często samo używa ono w swej literaturze terminu „przyjście”. Oto dwa, ale znamienne, przykłady: „Jezus przyszedł w swej chwale w roku 1914” (Strażnica Nr 9, 1993 s. 19). „W wypowiedziach zanotowanych w rozdziałach 24 i 25 Ewangelii według Mateusza Jezus posługiwał się słowem »przyjść« w różnych kontekstach. (...) W ten właśnie sposób przyszedł w roku 1914, kiedy wstąpił na tron i zaczął być obecny jako Król (Mateusza 16:28; 17:1; Dzieje 1:11). W roku 1918 przyszedł w charakterze posłańca przymierza i zaczął sądzić tych, którzy podawali się za sług Jehowy (Malachiasza 3:1-3; 1 Piotra 4:17). Natomiast podczas Armagedonu przyjdzie wykonać wyrok na wrogach Jehowy (Objawienie 19:11-16)” (Strażnica Nr 5, 2004 s. 16). Kto upiera się, że jedyną właściwą formą jest „obecność”, a nie „przyjście”, powinien pisać zawsze „Jezus jest obecny od roku 1914”, a nie iż On „przyszedł”. Mało tego, nawet Biblia Świadków Jehowy podaje przynajmniej kilka razy, że Jezus „przyjdzie”, a nie iż stanie się „obecny”: Dz 1:11 - „Ten Jezus, który został od was wzięty do nieba, przyjdzie w taki sam sposób...” („Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata” 1994). Oczywiście takich wersetów o „przyjściu” Jezusa w Biblii Towarzystwa Strażnica jest więcej: Mt 24:42-44, 50, Mk 13:35, Łk 12:40, 1Kor 4:5, 2Tes 1:10, Ap 22:17, 20. 3) Towarzystwo Strażnica akcentuje w swej Biblii słowo „obecność”, występujące w związku z powrotem Jezusa. Gdyby słowo parousia oznaczało niewidzialną obecność, to by się okazało, że Ewangeliści Marek, Łukasz i Jan zapomnieli powiadomić nas o tym, bo nie użyli oni ani razu tego greckiego słowa, mówiąc o przyjściu Jezusa (patrz „Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata” 1994 s. 416-417). Użył go tylko Mateusz. Mało tego, nawet Biblia Świadków Jehowy ukazuje, że słowo pochodzące od greckiego parousia (parestin), które oni oddali jako „obecność”, pokazuje Jezusa „widzialnego”: J 11:28 - „Nauczyciel jest tu obecny i cię woła” („Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata” 1994; por. The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985). 4) Mt 24:30 - „(...) znak [semeion] Syna Człowieczego ukaże się w niebie (...) Mateusza 24:29-31, NW” („Sprawy, w których u Boga kłamstwo jest niemożliwe” 1967 s. 224; por. „Bądź wola Twoja” 1964 rozdz. 12, par. 20). „(...) znak Syna człowieczego na /w, NW/ niebie” („To znaczy życie wieczne” 1958 rozdz. XXI, par. 9; por. identycznie rozdz. XXII, par. 4). Patrz też „Nowe niebiosa i nowa ziemia” 1958 s. 267. Dziś polska Biblia Świadków Jehowy inaczej oddaje tekst biblijny z Mt 24:30, gdyż oczekują oni „znaku na niebie” (w przyszłości), a nie „w niebie” (w roku 1914): Mt 24:30 - „ukaże się na niebie znak Syna człowieczego” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997). Różnica wynikła stąd, że gdy uczono, na podstawie Biblii, iż znak jest „w niebie”, że dotyczyło to przyjścia Jezusa na tron w roku 1914. Natomiast gdy zmieniono na znak „na niebie”, to stwierdzono, że dotyczy to przyszłego przyjścia Chrystusa w Armagedonie (o tym szerzej pisaliśmy w innym rozdziale). Jezus archaniołem Michałem? 1) 1Tes 4:16 - „ponieważ sam Pan zstąpi z nieba z nakazującym wołaniem, z głosem archanielskim oraz z trąbą Bożą...” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997). Poniżej w tabeli przedstawiamy porównanie trzech fragmentów tekstu 1Tes 4:16 Towarzystwa Strażnica. Ocenę ich wzajemnej zgodności pozostawiamy zainteresowanym do samodzielnego rozpatrzenia. Dla ułatwienia w tekście angielskim zaznaczamy przez podkreślenie słowa wspólne i identyczne dla obu przekładów. The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985 „because very (one) the Lord in command, in voice of archangel and in trumpet of God, he will come down from heaven...” 1Tes 4:16 (tłumaczenie „słowo w słowo”). New World Translation of the Holy Scriptures - With References 1984 „because the Lord himself will descend from heaven with a commanding call, with an archangel’s voice and with God’s trumpet...” 1Tes 4:16. „Pismo Święte w przekładzie Nowego Świata” 1997 „ponieważ sam Pan zstąpi z nieba z nakazującym wołaniem, z głosem archanielskim oraz z trąbą Bożą...” 1Tes 4:16. 2) Angielska Biblia Świadków Jehowy z referencjami (New World Translation of the Holy Scriptures - With References 1984) podaje w przypisie do 1Tes 4:16, że niektóre nowożytne przekłady hebrajskie (na które oni powołują się wstawiając imię Jehowa do Nowego Testamentu), mają w tym wersecie zamiast terminu „Pan” imię „Jehowa” (także dwukrotnie w 1Tes 4:17)! Wynikałoby z tego, i z nauki Towarzystwa Strażnica (że Pan to archanioł), że Jehowa jest archaniołem Michałem w tym tekście 1Tes 4:16! Zaznaczmy tu, że dwa z czterech powyższych hebrajskich przekładów (oznaczone J7 i J8), to te same według których np. w 1Tes 4:15 Świadkowie Jehowy zamienili frazę „słowo Pańskie” na „słowa Jehowy”. Choć samo Towarzystwo Strażnica nie uważa, że tekst 1Tes 4:16 mówi o Jehowie, to jednak powołuje się często na wątpliwej jakości przekłady, z których wybiera to, co mu potrzebne. 3) Niekonsekwencją Towarzystwa Strażnica jest to, że czasem powołuje się ono (dla potwierdzenia swego przekładu) w swych publikacjach na teksty 1Tes 4:16, które nie potwierdzają jego utożsamiania Jezusa z archaniołem (patrz np. „Prowadzenie rozmów na podstawie Pism” 2001 s. 243; Strażnica Nr 2, 1993 s. 5; Wspaniały finał Objawienia bliski! 1993 s. 103). Próbuje też ono wadliwie narzucić swój punkt widzenia odnośnie jednego z przekładów biblijnych: „W 1 Tesaloniczan 4:16 (Bw) rozkaz Jezusa Chrystusa co do rozpoczęcia zmartwychwstania nazwano »głosem archanioła«” („Prowadzenie rozmów na podstawie Pism” 2001 s. 132). Każdy kto zaglądnie do przekładu Bw zobaczy, że słowa w nim występujące nie potwierdzają wcale doktryny Świadków Jehowy: 1Tes 4:16 -„ Gdyż sam Pan na dany rozkaz, na głos archanioła i trąby Bożej zstąpi z nieba” (Biblia warszawska; por. też cytat z Bw przytoczony w „Prowadzenie rozmów na podstawie Pism” 2001 s. 243 – „1 Tes. 4:13-18 (Bw): »(...) Gdyż sam Pan na dany rozkaz, na głos archanioła i trąby Bożej...«”).