geografia feministyczna

Płeć kulturowa
(gender
gender)
) w mieście.
Podejście geografii
feministycznej.
Dr Bogumiła LisockaLisocka-Jaegermann
Instytut Studiów Regionalnych i Globalnych
Uniwersytet Warszawski
Gender – płeć kulturowa
'ukształtowany przez kulturę
zespół atrybutów i
zachowań przydanych
kobiecie lub mężczyźnie’
przekładający się na istnienie
odmiennych standardów, które
są wytworem społeczeństwa
Gender
Społeczno i kulturowo określone
role przypisane kobietom i
mężczyznom w każdym
społeczeństwie, związane są z
obowiązującymi w nim wzorcami
męskości i kobiecości. Role te
określają istotne aspekty
egzystencji jednostek i
zbiorowości, m.in. zachowania
społeczne, gospodarcze i
przestrzenne
Geografia a gender
Nurt badań geograficznych czerpiący
inspirację z doświadczeń
wielodyscyplinarnych badań nad płcią
kulturową (gender
(gender studies)
studies) pojawił się
w połowie lat 70. XX wieku
U jego początków leżało przekonanie, że
perspektywa gender może wiele wnieść
do naszego rozumienia związków
między człowiekiem a przestrzenią
Geografia a gender
Tradycyjna geografia - podobnie jak
historia – jako dyscyplina stworzona
przez mężczyzn - nie uwzględniała
na ogół specyfiki ról społecznych
kobiet i mężczyzn i nie zajmowała
się przestrzeniami kobiecymi i
męskimi.
Geografia a gender
Przejście od badań nad rolami
płci do badań nad relacjami
między płcią kulturową - ich
kontekstualność historyczna,
społeczna, gospodarcza i
kulturowa tworząca w każdym
wypadku specyficzną
konstrukcję sytuacyjną określająca praktykę życia
codziennego - stosunki
międzyludzkie i procesy
społeczne
Gender a feminizm
W radykalnej interpretacji
feministycznej kulturowe
zróżnicowanie płci określa i kształtuje
każdy aspekt naszego życia, stanowiąc
przez nikogo nie kwestionowany
system kategorii, poprzez które
społeczeństwo postrzega kobiety i
mężczyzn. Kulturowe zróżnicowanie
płci spełnia więc funkcje złożonego
systemu dominacji mężczyzn nad
kobietą. Zadaniem feminizmu jest
jego zrozumienie, a polityki - jego
zniesienie.
geografia
feministyczna
Zajmuje się m.in. analizą różnic w
kształtowaniu tożsamości płciowej w
różnych kontekstach: rasowych,
etnicznych, religijnych, narodowych .
Przedstawiciele geografii feministycznej
prowadzą badania w obrębie różnych
nurtów geografii społecznej i ekonomicznej
Wskazując m.in. na odmienny stosunek
kobiet i mężczyzn do zasobów
przyrodniczych widoczny w różnych
kulturach, związany z tradycyjnym
podziałem pracy.
geografia feministyczna
Na styku geografii feministycznej i geografii
kultury mieszczą się studia nad percepcją
krajobrazu, prowadzone na podstawie
analizy tekstów literackich czy dzieł
malarskich autorstwa kobiet i mężczyzn, a
także analizy języka pod kątem ukrytych w
nich stereotypów dotyczących płci.
geografia feministyczna
Podejście
Metody
Tematy badawcze
Kobiety w
badaniach
geografii społspołek.
Ilościowe
Geografia kobiet
Empiryzm feministyczny
Przestrzenne zróżnicowanie
statusu i aktywności kobiet
alternatywy dla pozytywizmu
Kobiety i zatrudnienie
Kobiety i rozwój
Kobiety a miasto
Feminizm
lewicowy
Feminizm socjalistyczny
Marksizm
Kobiety a rozwój
Materializm historyczny
Łączenie teorii z praktyką
Struktury społeczne i
przestrzenne w miejscach
zatrudnienia i zamieszkania
Role Gender w krajach
Południa
Kapitalizm a patriarchat
Feminizm w
krajach
Południa
Postkolonializm
Poststrukturalizm
Teorie relacji rasowych
Feminizm a
nowa geografia
kultury
Postmodernizm,
psychoanaliza,
Queer theory,
Analiza dyskursu
Metody biograficzne
Badania partycypacyjne
Badania terenowe a ‘władza’
(wzorce dominacji)
Etnografie
Analiza tekstu
Europocentryczne formy
wiedzy
Gender a rozwój
Przestrzenie symboliczne i
wyobrażone
Seksualność i przestrzeń
Ciało a symbole przestrzenne
Miasta a gender
Przestrzeń obdarzona
płcią
Związek między
przestrzenią jako
konstruktem
społecznym, a płcią
kulturową
Przestrzenie
prywatne: dom –
domena kobiet
Przestrzenie
publiczne-- miejsce
publiczne
pracy – domena
mężczyzn
Przestrzenie męskie?
Czy oryginalny flâneur
mógł być flâneuse
flâneuse?
?
Bywalec paryskich bulwarów,
celebrujący wolny czas i powolny
spacer
Obserwator przejawów
nowoczesności w przestrzeni
miejskiej
Metafora nowoczesnego i
ponowoczesnego bytowania i
percepcji
Suburbia-kobiety
Suburbiakobiety-mężczyźni
„ograniczanie
mobilności kobiet w
kategoriach zarówno
przestrzeni jak i
tożsamości jest w
niektórych kontekstach
kulturowych głównym
narzędziem
podporządkowania”
(Massey 1994, s.176)
Kobiety w mieście
Przestrzeń domowa
Przestrzeń pracy
Transport publiczny – dostępność
komunikacyjna miejsc (n.p
(n.p.. dla
matek z dziećmi)
Kobiety w przestrzeni
symbolicznej (reklamy)
Klasa, rasa, pochodzenie etniczne
– podobieństwa i różnice
Północ – Południe
Podobieństwa i różnice
This figure shows the space
space--time paths of the African
African--American women in the
Portland ActivityActivity-Travel Survey (Oregon, 1994
1994--95) dataset
dataset.. It shows that the
activity spaces of these women are more restricted than individuals of other
gender/
gender
/ethnic groups in the sample
sample..
African American and Asian women
Płeć jako czynnik
dyskryminujący ?
Miasto bezpieczne,
miasto przyjazne
UNHCR News Story: 16 Days of
Activism at UNHCR
Map of the Locality of Kennedy in Bogota, Colombia (2010). This map
was created as part of the UNIFEM/Red Mujer y Habitat Regional
Programme “Cities without Violence against Women, Safe Cities for All”
Miasto jako przestrzeń
wolności
Miasto jako przestrzeń gdzie
wszelkie struktury i podziały
(także genderowe)
genderowe) podlegają
ciągłym zmianom i nieustannym
renegocjacjom.
„Wielkie metropolie dają kobietom
wolność „ (feminizm siły)
Rola przestrzeni handlowych i
zmian obyczajowych
Miejska wolność a migracje kobiet
Walka o przestrzeń
publiczną
Polityzacja macierzyństwa
Walka z maczyzmem
participatory governance
Współzarządzanie (partycypacyjne)
Samorządy oparte na zasadach
demokracji uczestniczącej
Demokracja partycypacyjna –
kompromis między demokracją
bezpośrednią i przedstawicielską
Demokracja deliberatywna
X, XI
Patrz: Rafał
Patrz:
Rafał Górski 2007
Bez państwa: demokracja
uczestnicząca w działaniu.
działaniu.
Kraków: Korporacja Ha!art,
Ha!art,
ISBN 978978-83
83--8991189911-76
76--6.
III,IV
Poststrukturalizm
Ucieczka od dychotomii ról płciowych
Wskazanie na ich różnorodność
Tworzenie własnych przestrzeni
Planowanie miasta zgodnie z
hierarchią potrzeb różnych grup
Miasto otwarte – miasto
kreatywne
Pochwała różnorodności –różne role
wnoszą różne idee, ekspresje,
talenty i perspektywy
Gay Index jako miernik różnorodności
(przypadek San Francisco)
Richard Florida Cities and the Creative Class Routledge 2005
Płeć kulturowa (gender
(gender)
)
w mieście
Znaczenie kontekstu (miasta
Globalnego Południa versus miasta
globalne; uwarunkowania
infrastrukturalne i kulturowe )
Znaczenie perspektywy badawczej
Badania a programy zmian
Bibliografia
Bondi L, Rose D., 2003 Constructing Gender,
Constructing The Urban: a review of AngloAngloAmerican feminist urban geography, w:
Gender, Place and Culture, vol.10, No 3, p.
229--245
229
Jarvis H., Kantor P., Cloke J., 2009 Cities and
Gender Routledge
Routledge,, London
Massey D.,1994 Space, Place and Gender
Polity Press, Cambridge
Mc Dowell L.,1999 Gender, Identity and
Place. Understanding Feminist Geographies,
Geographies,
Polity Press Cambridge
Bibliografia
Sabaté Martínez J.M., Rodríguez Moya J.M., Díaz
Muňoz M.A., 1995 Mujeres
Mujeres,, espacio y sociedad.
sociedad.
Hacia una geografía del género,
género, Editorial Síntesis
Síntesis,,
Madrid
Przestrzenie Miasta Kwartalnik ResPublica Nowa
Nr 3/2008
Soja E.W., 1996 Thirdspace.
Thirdspace. Journey to Los
Angeles and other realreal-and imagined places
Blackwell, Oxford