układ słoneczny
advertisement
WSTĘP OPRÓCZ SŁOŃCA, PLANET I ICH KSIĘŻYCÓW W UKŁADZIE SŁONECZNYM ZNAJDUJĄ SIĘ TAKŻE PLANETOIDY, KOMETY, CZARNE DZIURY, METEORYTY. WSZYSTKO TO MIEŚCI SIĘ W GRANICACH PEWNYCH GALAKTYK W 1610 Galileusz użył teleskopu do obserwacji Drogi Mlecznej i odkrył, że składa się ona z ogromnej liczby słabych gwiazd. Immanuel Kant w traktacie z 1755 roku, opierając się na wcześniejszej pracy astronoma Thomasa Wrighta, właściwie przypuszczał, że galaktyka może być obracającym się ciałem zbudowanym z ogromnej ilości gwiazd związanych grawitacyjne. Powstały dysk gwiazd mógłby być widoczny na niebie jako pasmo gwiazd. Kant przypuszczał również, że obserwowalne mgławice mogą być oddzielnymi galaktykami. Pod koniec XVIII wieku Charles Messie zgromadził katalog zawierający 109 najjaśniejszych mgławic, później William Herschel wydał katalog gromadzący 5000 mgławic. W roku 1845 Lord Rosse dzięki konstrukcji nowego teleskopu był zdolny rozróżnić mgławice eliptyczne od spiralnych. Aż do lat 20. XX wieku, do prac Edwina Hubble'a, mgławice te nie były powszechnie uważane za odległe galaktyki. Hubble zidentyfikował pojedyncze gwiazdy zmienne (cefeidy), co pozwoliło mu na pomiar odległości do najbliższych galaktyk. W roku 1936 Hubble zaproponował klasyfikację galaktyk używaną do tej pory. Pierwszej próby oceny kształtu Drogi Mlecznej i położenia Słońca w naszej Galaktyce dokonał William Herschel w roku 1785 poprzez dokładne zliczenie liczby gwiazd w różnych obszarach nieba. Używając ulepszonej metody Kapteyn w 1920 otrzymał obraz naszej Galaktyki jako małej elipsoidalnej galaktyki (średnicy ~15 kiloparseków) ze Słońcem w centrum galaktyki. Inna metoda stosowana przez Shapleya doprowadziła do radykalnie innego obrazu: płaskiego dysku o średnicy ~70 kiloparseków ze Słońcem daleko od centrum. Obie analizy danych nie uwzględniały absorpcji światła przez pył międzygwiezdny. Obecny obraz naszej galaktyki ukształtował się w latach 30. XX wieku. W roku 1944 van de Hulst przewidział istnienie promieniowania mikrofalowego o długości 21 cm pochodzącego od międzygwiezdnego gazu wodorowego. Promieniowanie to zaobserwowano w 1951 roku. To promieniowanie poprawiło obraz naszej Galaktyki, ponieważ nie było absorbowane przez pył a obserwacja przesunięcia długości fali w oparciu o zjawisko Dopplera pozwoliło ustalić prędkości gazu w Galaktyce. Te obserwacje potwierdziły rotację naszej Galaktyki wokół jej centrum. Z chwilą udoskonalenia teleskopów radiowych, obserwacje gazu wodorowego mogły być dokonane również dla innych galaktyk. W latach 70. XX wieku zdano sobie sprawę, że całkowita widoczna masa nie zgadza się z danymi z rotacji galaktyk, co doprowadziło do idei ciemnej materii. GALAKTYKA Galaktyka (z gr. γαλα - mleko) jest dużym, grawitacyjnie związanym układem gwiazd pyłu i gazu międzygwiezdnego, niewidocznej ciemnej materii i prawdopodobnie ciemnej energii. Typowa galaktyka zawiera od 107do 1012 gwiazd, orbitujących wokół środka masy galaktyki. Oprócz pojedynczych gwiazd większość galaktyk zawiera duże ilości układów gwiazd oraz różne mgławice. Większość galaktyk ma rozmiary od kilku tysięcy do kilkuset tysięcy lat świetlnych. Galaktyki odległe są między sobą o odległości rzędu milionów lat świetlnych. Istnieje prawdopodobnie więcej niż 1011 galaktyk w widzialnym Wszechświecie. Przestrzeń międzygalaktyczna to prawie absolutna próżnia o gęstości mniejszej niż jeden atom na metr sześcienny Typy galaktyk Galaktyki można podzielić na trzy główne typy (Klasyfikacja galaktyk Hubbla. ): • spiralna – bez poprzeczki - typ S (od: spiral) – z poprzeczką - typ SB (od spiral barred) • eliptyczna - typ E (od: elliptical) • nieregularna - typ Irr (od: Irregular) GALAKTYKA SPIRALNA Galaktyka sombrero M104, NGC 4594 Galaktyka NGC 4414 DROGA MLECZNA Słowo "Galaktyka" - czyli pisane jako nazwa własna przez duże "G" oznacza naszą Galaktykę czyli "Drogę Mleczną". Nasza Galaktyka, Droga Mleczna jest dużą (średnica około 30 kpc (~100 000 lat świetlnych), grubość 3000 lat świetlnych) spiralną galaktyką z poprzeczką (o średnicy około 29 000 lat świetlnych). Zawiera szacunkowo od 2x1011 do 3x1011 gwiazd, a jej masa jest rzędu 6x1011 mas Słońca. GALAKTYKA SPIRALNA W galaktykach spiralnych jej ramiona mają kształt spirali logarytmicznej, kształt ten wynika z zaburzenia jednorodnie rotującej masy gwiazd. Podobnie jak gwiazdy, ramiona spiralne również rotują, ale obracają się ze stałą prędkością kątową. Oznacza to, że gwiazdy wchodzą i wychodzą z ramion spiralnych. Ramiona spiralne można rozumieć jako obszary o zwiększonej gęstości - fale gęstości. Gwiazdy wchodząc w ramiona spiralne zwalniają, tworząc obszar o zwiększonej gęstości. Jest to podobne do "fali" zwalniających samochodów wzdłuż autostrady. Ramiona są widoczne, ponieważ większa gęstość ułatwia proces formowania się gwiazd i powstawania młodych jasnych gwiazd. Powstawanie spiral galaktyk ZDERZENIE SIĘ GALAKTYK Czołowe zderzenie między galaktykami stanowi spektakularne widowisko w kosmosie. W 1997 roku parę zderzających się galaktyk odkryto przy użyciu Teleskopu Hubble'a. Są to galaktyki NGC 4038 i NGC 4039 w gwiazdozbiorze Kruka. Przypadek taki nie stanowi jednak totalnej katastrofy: gdy galaktyki zachodzą na siebie, w wyniku łączenia się zawartych w nich obłoków gazu i pyłu powstają nowe gwiazdy. Należy nadmienić, że zderzenia galaktyk nie są zdarzeniem nagłym - ich czas trwania to w przypadku dużych galaktyk miliony lat. Prawdopodobnie duże galaktyki eliptyczne znajdujące się w centrach niektórych gromad powstały na skutek zderzeń kilku mniejszych galaktyk, zwykle spiralnych Symulacja komputerowa zderzeń galaktyk SYMULACJA ZDERZENIA SIĘ GALAKTYK PLANETOIDY Planetoida (planeta + gr. eídos postać), asteroida (gr. asteroeidés – gwiaździsty), planetka (ang. minor planet) – ciało niebieskie o średnicy do 1000 km lub niewiele więcej, obiegające Słońce, zwłaszcza między orbitami Marsa i Jowisza (tzw. pas planetoid). Istnieją także planetoidy wewnątrz orbity Merkurego, poza orbitą Jowisza i tzw. transneptunowe (krążące za orbitą Neptuna). Wśród nich bodaj najważniejszą i najbardziej znaną jest Sedna. Można jednak powiedzieć, że najnowsze badania wskazują na to, iż asteroidy są wszędobylskie CZARNA DZIURA Czarna dziura - obiekt astronomiczny, który tak silnie oddziałuje grawitacyjnie na swoje otoczenie, że nawet światło nie może uciec z jego powierzchni. Żaden rodzaj energii ani materii nie może opuścić czarnej dziury i dlatego jest ona całkowicie czarna. Czarna dziura powstaje, kiedy gwiazda o masie przynajmniej 4-krotnie większej od Słońca zapada się pod swoim ciężarem po wyczerpaniu paliwa atomowego. Granica, po przejściu której nie jest możliwe wyrwanie się z pola grawitacyjnego czarnej dziury, nazywana jest horyzontem zdarzeń. Ma ona kształt sfery o wielkości wyznaczonej przez promień Schwarzschilda. Nie jest to powierzchnia tego obiektu, która może znajdować się wielokrotnie bliżej centrum geometrycznego układu. Materia wsysana do czeluści czarnej dziury tworzy dysk akrecyjny, generujący ogromne ilości promieniowania na skutek tarcia, jonizacji i silnego przyspieszenia podczas upadku na czarną dziurę. Część zjonizowanej materii z dysku, pod działaniem pola elektromagnetycznego dysku, ucieka w kierunkach osi, tworząc ogromne dżety (jety). Zgodnie z hipotezą Hawkinga czarna dziura "paruje", co powoduje stały ubytek masy. DZIURA WRAZ Z DYSKIEM AKRECYJNYM - WIZJA ARTYSTY KANDYDAT NA CZARNĄ DZIURĘ CYGNUS X-1 SYMULACJA CZARNEJ DZIURY O MASIE 10 SŁOŃC, WIDZIANEJ Z ODLEGŁOŚCI 600 km Z DROGĄ MLECZNĄ W TLE KOMETY Małe (mniej więcej kilkukilometrowe) ciało niebieskie obiegające Słońce zwykle po mocno spłaszczonej orbicie eliptycznej (kometa okresowa) lub orbicie bardzo zbliżonej do paraboli (kometa jednopojawieniowa), charakterystyczne ze względu na swój niecodzienny wygląd i szybki ruch po niebie. Kometa staje się widoczna dopiero wtedy, gdy zbliży się do Ziemi i Słońca na odległość ok. kilku jednostek astronomicznych, początkowo jako słaby rozmyty obłoczek, z coraz bardziej jaśniejącym jądrem w środku. Wzrost jasności komety jest spowodowany coraz silniejszym jej ogrzewaniem przez Słońce, bowiem złożona głównie z lodu kometa zaczyna parować i tworzy się mglista otoczka. W miarę zbliżania się do Słońca kometa staje się coraz jaśniejszym ciałem niebieskim, rozwijając coraz dłuższy i jaśniejszy warkocz kometarny (niekiedy niepoprawnie nazywany ogonem), skierowany zwykle od Słońca. Warkocze komet osiągają czasem długości nawet setek milionów kilometrów. KOMETA HALLEYA Kometa Halleya to najbardziej znana kometa krótkookresowa. Nazwa pochodzi od nazwiska astronoma Edmunda Halleya, który w XVIII wieku badał zapiski o pojawianiu się komet z lat od 1456 do 1682. Jądro Komety Halleya jest bryłą o wymiarach 16x8x8 km. Na powierzchni komety można wyróżnić wzgórza, doliny i kratery. Dużo danych o budowie komety dostarczyła w 1986 r. sonda Giotto, która zbliżyła się do komety na odległość kilkuset kilometrów i sfotografowała jej jądro. Jądro komety jest zbudowane ze skał, lodu oraz nieznanego materiału organicznego odpornego na wysokie temperatury. Na powierzchni komety znajduje się gruba, ciemna skorupa o nieznanym składzie chemicznym. Zdjęcie Komety Halleya wykonane przez sondę Giotto Daty pojawiania się komety w przeszłości, oraz przewidywane daty w przyszłości: 240 p.n.e. 164 p.n.e. sierpień 87 p.n. październik 12 p.n.e. styczeń 66 marzec 141 maj 218 kwiecień 295 luty 374 czerwiec451 wrzesień 530 marzec 607 październik 684 maj 760 luty 837 lipiec 912 wrzesień 989 marzec 1066 kwiecień 1145 wrzesień 1222 październik 1301 listopad 1378 czerwiec 1456 sierpień 1531 27 października 1607 15 września 1682 13 marca 1759 16 listopada 1835 20 kwietnia 1910 9 lutego 1986 28 lipca 2061 27 marca 2134 Wybrane komety okresowe: Komety Średnia odległość od Słońca, w AU Okres obiegu, w latach Odległość peryhelium, w AU Ostatnia data peryhelium Encke 2,21 3,28 0,331 IX.2000 Grigg - Skjellerup 2,96 5,09 0,995 X.1997 d'Arrest 3,49 6,39 1,353 X.1995 Giacobini - Zinner 3,52 6,59 1,034 XI.1998 Tempel - Tuttle 10,4 32,9 0,982 III.1998 Halley 17,9 76,0 0,587 II.1986 Swift - Tuttle 26,3 135 1,052 XII.1992 SŁOŃCE • Słońce – gwiazda centralna Układu Słonecznego, wokół której krąży Ziemia, inne planety oraz mniejsze ciała niebieskie. Słońce to najjaśniejszy obiekt na niebie i główne źródło energii docierającej do Ziemi. • Astronomiczny symbol Słońca to okrąg z punktem w środku: (Unicode: 2609) • Słońce jest karłem (V klasa jasności) ciągu głównego. Jego typ widmowy (G2) charakteryzuje żółta barwa i obecność w widmie linii zjonizowanych i neutralnych metali oraz bardzo słabych linii wodoru. • Pomimo, że najbliższa gwiazda jest od dawna intensywnie badana przez naukowców, wiele dotyczących jej kwestii pozostaje nierozstrzygniętych. Nie rozwiązano definitywnie m.in. problemu różnicy w ilości obserwowanych neutrin pochodzących ze Słońca i ich liczby wynikającej z teorii (zob. problem neutrin słonecznych). Nie poznano też dokładnie mechanizmu podgrzewania zewnętrznych warstw słonecznej atmosfery do temperatur rzędu miliona kelwinów. • Słońce leży w jednym z ramion spiralnych Galaktyki, 26 tysięcy lat świetlnych od jej środka i około 26 lat świetlnych od płaszczyzny równika galaktyki. Okrąża centrum Drogi Mlecznej z prędkością 220 km/s w czasie 226 milionów lat, co daje ponad 20 obiegów w ciągu dotychczasowej historii gwiazdy. MERKURY Merkury jest pierwszą planetą naszego. Układu Słonecznego, drugą planetą pod względem wielkości czyli mniejszą jest tylko pluton. Merkury otrzymał swoje imię od Greków którzy nadali mu ją po Skrzydlatym posłańcu bogów, również nazywanego bogiem kupców, podróżników i złodziei. Merkury swoim wyglądem przypomina nasz rodzimy Księżyc, (można powiedzieć że są tak podobni z wyglądu że wyglądają jak bracia) gdyż oba nie posiadają atmosfery i dla tego ich powierzchnie są tak usiane kraterami, górami, stromymi skarpami skalnymi i dolinami, gdyż nie posiadając atmosfery nie mogą się bronić przed tymi najeźdźcami jakimi są meteoryty. A nie posiadając atmosfery skazuje się na to że na jego powierzchni temperatura atmosfery po stronie na której jest dzień wzrasta do 400st. C lub spada po drugiej nocnej do -180st.C. Cechą charakteryzującą Merkurego jest to że przesuwa się on na tle gwiazd wyjątkowo szybko zaledwie ok. 58 mln. km. Jest pod wpływem silnego przyciągania grawitacyjnego Słońca i by nie wypaść ze swojej orbity musi przebywać w 1 sekundzie, aż 50 km. Dopiero przy tej prędkości skierowana od Słońca siła odśrodkowa równoważy skierowaną ku, środkowi Słońca siłę grawitacji. Merkury miał przyjemność trzykrotnego spotkania się z amerykańską sondą kosmiczną Mariner 10 w latach 1974 i 1975. 16 marca 1975r sonda ostatni raz przeleciała w pobliżu Merkurego i to w odległości tylko 327km. Oczywiście sonda zrobiła wspaniałe zdjęcia tej planety. Największy krater otrzymał nazwę Beethovena, a jego średnica wynosi ponad 625 km. Zaś największa nisko położona równina otrzymała nazwę Basenu Calores, a jego średnica. To 1300 km. Są też na niej uskoki tektoniczne. Inną ciekawym zjawiskiem jest to że merkury posiada najdłuższą dobę gwiazdową ze wszystkich planet. Rok na nim trwa 88 dni i wciągu tych 88 dni obraca się wokół własnej osi 1,5 razy. I właśnie dlatego ma najdłuższą dobę gwiazdową i słoneczną mierzoną od wschodu do wschodu słońca. Średnia odległość od Słońca57 930 000 km. Okres obiegu wokół Słońca87,97 dni ziemskich Średnica na równiku 4879 km Okres obrotu wokół własnej osi58 dni 15 godz. 26 min Temperatura powierzchni-180 do +430 st.C Liczba Księżyców 0 Skład Atmosfery: Hel 42% Sód 42% Tlen 15% Inne 1% Grawitacja na powierzchni (grawitacja Ziemi = 1 )0,38 WENUS Wenus to druga planeta Układu Słonecznego. Pod względem masy, gęstości i średnicy jest bardzo podobna do naszej rodzimej planety - Ziemi. Wenus swą nazwę otrzymała od greków, którzy nazwali ją po bogini miłości i piękności. I nie dziwię się bo jest piękna gdy błyszczy w pogodną noc swym jasnym światłem. Swą jasność zawdzięcza grubej warstwie atmosfery, która w większości składa się z dwutlenku węgla, zaś kolor chmur pochodzi od kwasu siarkowego. Wenus jest planetą Układu Słonecznego, która zbliża się na najbliższą odległość i dzięki temu jest to najjaśniejszy obiekt na naszym niebie, poza Słońcem i Księżycem. Warunki panujące na planecie w tym wypadku już nie są podobne do Ziemskich. Można powiedzieć że na powierzchni Wenus panują warunki jak w piekle ;) . Temperatura wacha się w granicach 400-500oC., zaś ciśnienie jest 90 razy większe niż średnie na Ziemi. Pierwsze sondy międzyplanetarne, które wylądowały na Wenus, mogły pracować tylko przez kilka godzin, za ten stan rzeczy odpowiada gruba, gęsta atmosfera. Wenus która, aż w 97% składa się z dwutlenku węgla. Właściwości tego gazu sprawiają, że promieniowanie Słoneczne przenika przezeń bez przeszkód aż do powierzchni planety, zaś emitowane z powierzchni ciepło zostaje uwięzione w atmosferze niczym pod szklanym dachem cieplarni. Następstwem tego jest tzw. efektu cieplarnianego jest wzrost temperatury powierzchni planety i jej atmosfery. Warunki panujące na planecie wykluczają istnienie jakiegokolwiek życia. Sama powierzchnia planety, którą nie ustanie zasłaniają gęste chmury, jest niedostępna dla obserwacji wykonywanych w świetle widzialnym. Szczegóły rzeźby znamy dzięki obserwacją radarowym prowadzonym z pokładów sond między planetarnych. Najdokładniejsze dane o powierzchni Wenus zebrała sonda Magellan, która wystartował z Ziemi w 1989r. i zakończyła obserwacje na początku 1993r. Około 70% powierzchni planety zajmują słabo urzeźbione równiny, zaś około 10% wyżyny i łańcuchy górskie, których wysokość dochodzi do 11 km. Na Wenus zaobserwowano kratery meteorytowe, rowy tektoniczne i ślady aktywności wulkanicznej. Wenus ma jeszcze jedną ciekawą cechę. Większość planet Układu Słonecznego obraca się wokół osi i krąży wokół Słońca w kierunku odwrotnym do ruchu wskazówek zegara. Jednak, że Wenus rotuje zgodnie z ruchem wskazówek zegara, czyli odwrotnie niż inne planety. W zasadzie nie wiadomo dlaczego tak się dzieje aczkolwiek nie którzy astronomowie wysunęli hipotezę, że Wenus obracała się kiedyś w tym samym kierunku co pozostałe planety, lecz zmieniła rotację w wyniku zdarzenia z jakąś asteroidą lub planetoidą. Wenus charakteryzuje się tym, że dobę ma dłuższą od roku, gdyż wokół Słońca potrzebuje na to 225 dni, a obrót wokół własnej osi trwa aż 243 dni. Średnia odległość od Słońca108 200 000 km. Średnica na równiku12 104 km Okres obiegu wokół Słońca224,70 dni ziemskich Okres obrotu wokół własnej osi243 dni 0 godz. 27 min 30 sek. Skład Atmosfery: dwutlenek siarki, para wodna, tlenek węgla, argon, hel, neon, chlorowodór. Dwutlenek węgla 96% Azot 3% ZIEMIA Ziemia jest trzecią planetą od Słońca, największą z 4 planet wewnętrznych. Pod względem budowy przypomina inne planety tej grupy. Metaliczne stałe jądro otoczone jest przez jądro zewnętrzne z metalu płynnego, po którym następują warstwy płynnych, półpłynnych i stałych skał. Natomiast warunki na powierzchniach tych planet różną się diametralnie; tylko na Ziemi występuje woda w stanie płynnym, bogata w tlen atmosfera oraz inne warunki sprzyjające życiu. Trwająca od 4,5 miliarda lat ewolucja Ziemi zachodzi nadal, zarówno w sposób naturalny, jak i w wyniku działań człowieka. Bezpośrednio po narodzinach Ziemia była globem bardzo gorącej, półpłynnej materii. Podczas gdy cięższe pierwiastki opadały do środka, tworząc skalny płaszcz i skorupę ziemską. Wciągu miliardów lat Ziemia ostygła, jaj powierzchnia stwardniała, wykształciła się atmosfera i powstały oceany. Obecnie Ziemia nadal ewoluuje: skorup, odnawiana przez wybuchy wulkaniczne na dnie oceanów, podlega nieustannym zmianom w wyniku trzęsień ziemi i dryfu kontynentów. Zmienia się też powoli skład atmosfery głównie z powodu działalności człowieka. "Mała ciekawostka": Gdyby całą dotychczasową historię Ziemi zawrzeć w ciągu 24 godzin, pierwsi ludzie pojawiliby się dopiero na dwie sekundy przed północą. Ziemia z jej obfitymi zasobami wody, tlenu i azotu - substancji niezbędnych do istnienia życia w znanej nam postaci - stanowi wyjątek w Układzie Słonecznym. Pierwsze organizmy żywe pojawiły się na niej około 3,8 miliarda lat temu, natomiast dinozaury - około 150 milionów lat temu. Te wielkie gady wyginęły około 65 milionów lat temu, być może dlatego, że w Ziemię uderzył olbrzymi meteoryt, wzbijając do atmosfery duże ilości, pyłu. W ten sposób został odcięty dopływ promieni słonecznych, co spowodowało krótkotrwałą epokę lodową, podczas której dinozaury wyginęły z głodu i zimna. Gdy ziemia obraca się, wiry występujące w zewnętrznej, płynnej części jądra generują prądy elektryczne. Prądy te z kolei powodują powstanie wokół planety pola magnetycznego, które rozciąga się daleko w przestrzeń. Pole to, nazywamy magnetosferą, chroni ziemię przed wiatrem słonecznym strumieniami wysokoenergetycznych cząstek płynących ze Słońca, z których część zostaje uwięziona przez pole magnetyczne w dwóch obszarach nazywanych pasami Van Allena. „smuga” samolotu odrzutowego na tle Księżyca Średnia odległość od Słońca 149 600 000 km. Średnica na równiku 12,756 km Okres obiegu wokół Słońca 365,26 dni Okres obrotu wokół własnej osi 23 godz. 56 min 04 sek. Prędkość orbitalna 19,79 km/s Temperatura powierzchni-55 do + 70 st. C Masa (masa Ziemi = 1) 1.00 Średnia gęstość ( gęstość wody = 1 ) 5,52 Grawitacja na powierzchni (grawitacja Ziemi = 1 ) 1 Liczba Księżyców 1 Nachylenie osi 23,45 st. Promień równikowy 6378 km Prędkość ucieczki na równiku 11,186 km/s Promień polarny 6356 km Stała słoneczne 1380 W/m2 Skład Atmosfery: Azot 77% Tlen 21% Inne 2% Budowa Skorupy: Skały krzemianowe Płaszcz 2800 km Jądro zewnętrzne 2300 km (Płynne Żelazo i nikiel) Jądro wewnętrzne1800 km (Żelazo i nikiel w stałym stanie) MARS Mars Jest znany jako "Czerwona Planeta", z powodu czerwonego pyłu pokrywającego rozległe obszary jego powierzchni, pociętej kraterami wysokości do 25 km . Być może na marsie po za lodem tworzącym polarne czapy lodowe znajduje się woda. Mariner 9 i Viking 1 oraz Viking 2 ukazały rozległe obszary wymyte przez powódź. Ma 6794 km średnicy okrąża Słońce w ciągu 687dni w odległości 228 milionów km obracając się co 24,62 godziny. Posiada nieco mniejszą gęstość niż Ziemia. Średnia odległość od Słońca 227 940 000 km Średnica na równiku 6,786 km Okres obiegu wokół Słońca 686,98 dni ziemskich Okres obrotu wokół własnej osi 24 godz. 37 min 23sek Prędkość orbitalna 24,14 km/s Temperatura powierzchni -120 do +25 st.C Masa (masa Ziemi = 1) 0,11 Średnia gęstość (gęstość wody = 1 ) 3,95 Grawitacja na powierzchni (grawitacja Ziemi = 1) 0,38 Liczba Księżyców 2 Nachylenie osi 25,2 st. JOWISZ Jest tak wielki, że gdyby był wydrążony z mieściło by się w nim 1300 Ziem. Wiruje tak szybko (raz na dziesięć godzin), że wybrzusza się na równiku. Wokół niego znajduje się delikatny pierścień pyłu, a jego powierzchnię pokrywają pasy kłębiących się obłoków. Charakterystyczną jego cechą jest szalejąca w atmosferze burzę o rozległości 24000 km . Jowisz ma 16 księżyców. Posiada 142 800 km średnicy potrzebuje prawie 12 lat na okrążenie słońca w odległości 778 milionów km, ale obraca się co 9.8 godziny, co oznacza, że porusza się z prędkością ponad 45 000 km godz., Posiada zaledwie jedną czwartą gęstości Ziemi ponieważ złożony jest głównie z gazu. Średnia odległość od Słońca 778 330 000 km. Średnica na równiku 142,984 km Okres obiegu wokół Słońca 11,86 lat ziemskich Okres obrotu wokół własnej osi 9 godz. 55 min 30 sek. Prędkość orbitalna 13,06 km/s Temperatura u szczytu chmur -150 st.C Masa (masa Ziemi = 1) 317,93 Średnia gęstość (gęstość wody = 1 )1,33 Grawitacja na powierzchni (grawitacja Ziemi = 1 ) 2,54 Liczba Księżyców 16 Nachylenie osi 3,1 st. SATURN Ze swym szerokim barwnymi pierścieniami i pofałdowaną powierzchnią jest najbardziej widowiskową z wszystkich planet. Pierścienie składają się z milionów maleńkich pokrytych lodem fragmentów skał. Gdyby można było przeciąć Saturna na pół, znaleźli byśmy małe, skaliste jądro, otoczone cienką warstewką płynnego wodoru w postaci gazowej. Saturn ma do 21 księżyców największą z nich TYTAN, jest niemal połowy wielkości Ziemi. Ma orbitę 120 000 km i okrąża Słońce w ciągu 30 lat w odległości 1427 milionów km, obracając się co 10.6 godziny. Jest osiem razy mniej gęsty od Ziemi - gdyby znaleźć dostatecznie wielkie jezioro unosił by się na wodzie Średnia odległość od Słońca 1 430 000 000 km. Średnica na równiku 120,536 km Okres obiegu wokół Słońca 29,46 lat ziemskich Okres obrotu wokół własnej osi 10 godz. 39 min 22 sek. Prędkość orbitalna 9,64 km/s Temperatura u szczytu chmur -180 st.C Masa (masa Ziemi = 1) 17,14 Średnia gęstość (gęstość wody = 1 ) 0,69 Grawitacja na powierzchni (grawitacja Ziemi = 1 ) 0,93 Liczba Księżyców 20 Nachylenie osi 26,73 st. URAN To ogromna gazowa planeta złożona z wodoru i helu z pokrytym lodem skalistym jądrem. Temperatura przy powierzchni może spaść do -214st.C. Krążąc wokół Słońca przechlał on się dziwnie na bok. Przez wiele lat jeden z biegunów wskazuje niemal na Słońce. Ma średnicę 51,800 km i okrąża słońce w 84 lata w odległości 2870 milionów km obracając się co 16,3 godziny. Średnia odległość od Słońca 2 870 000 000 km Średnica na równiku 51,118 km Okres obiegu wokół Słońca 84,01 lata ziemskie Okres obrotu wokół własnej osi 17 godz. 14 min 24 sek Prędkość orbitalna 6,81 km/s Temperatura u szczytu chmur -210 st.C Masa (masa Ziemi = 1) 14,53 Średnia gęstość (gęstość wody = 1 ) 1,29 Grawitacja na powierzchni (grawitacja Ziemi = 1 ) 0,79 Liczba Księżyców15 Nachylenie osi 97,9 st. NEPTUN To blado niebieski dysk z szerokimi pasami chmur i Wielką Ciemną Plamą podobną do Wielkiej Czerwonej Plamy Jowisza. Ma osiem księżyców i układ pierścieni. Ma średnicę 49500 km i okrąża Słońce w 84 lata w odległości 2870 milionów km obracając się co 16.3 godziny. Średnia odległość od Słońca 4 490 000 000 km. Średnica na równiku 49,928 km Okres obiegu wokół Słońca 164,79 lata ziemskie Okres obrotu wokół własnej osi 19 godz. 12 min Prędkość orbitalna 5,47 km/s Temperatura w szczytowej warstwie chmur -220 st.C Masa (masa Ziemi = 1) 17,14 Średnia gęstość (gęstość wody = 1 ) 1,64 Grawitacja na powierzchn i(grawitacja Ziemi = 1) 1,20 Liczba Księżyców 8 Nachylenie osi 19,6 st. PLUTON Pluton To mała, pokryta lodem planeta ze skały i metanu. Posiada nieco mniejszego partnera o nazwie Charon. Jego średnica to 2500 km, okrąża Słońce w 250 lat w przeciętnej odległości 5900 milionów km obracając się co 64 dni. Na zdjęciu razem z Charonem Średnia odległość od Słońca 5 910 000 000 km. Średnica na równiku 2,290 km Okres obiegu wokół Słońca 248,44 lata ziemskie Okres obrotu wokół własnej osi 6 dni 9 godz. 17 min Prędkość orbitalna 4,74 km/s Temperatura u szczytu chmur -230 st.C Masa (masa Ziemi = 1) 0,01 Średnia gęstość (gęstość wody = 1 ) 2,03 Grawitacja na powierzchni (grawitacja Ziemi = 1 ) 00,4 Liczba Księżyców 1 Nachylenie osi 122,5 st. PRAGNĘ ZAUWAŻYĆ, ŻE PREZENTACJA TA DOTYCZY ELEMENTÓW KOSMOLOGII. GDYBYŚY CHCIELI OBJĄĆ NASZYM ROZUMEM WSZYSTKIE CIAŁA ZNAJDUJĄCE SIĘ W PRZESZTRZENI MUSIELIBYŚMY BYĆ JAK CZARNE DZIURY. MUSIELIBYŚMY CHŁONĄĆ WIEDZĘ OD NARODZIN PO ŚMIERĆ I TAK BYŁOBY TO ZBYT MAŁO CZASU.
