Gwiazdy i galaktyki Rok wietlny i parsek – jednostki odległo ci używane w astronomii Rok wietlny - odległo ć jaką przebywa wiatło w ciągu roku 1 rok wietlny = 300 000 km/s *365,25*24*60*60 s = 9 467 000 000 000 km = 9,5*1012 km Parsek – odległo ć z jakiej promień obity ziemskiej jest widoczny pod kątem 1 sekundy kątowej 1 pc = 3,26 roku wietlnego = 3,1*1013 km Stosuje się również kilo i megaparseki Gwiazdy wiecą własnym wiatłem ► Energia gwiazd pochodzi z reakcji jądrowych ► Różnią się jasno cią, wielko cią oraz barwą ► Gwiazdy ► ► Najja niejsze gwiazdy nazywa się podając kolejne greckie litery według jasno ci i nazwę gwiazdozbioru, w którym dana gwiazda leży np. Ori, Eri Niektóre jasne gwiazdy mają swoje własne nazwy np. Gwiazda Polarna, Arktur, Altair Gwiazdy ► ► Najja niejsza widoczna gwiazda nieba to Syriusz (znajduje się w odległo ci 9 lat wietlnych od Słońca) Najbliższa gwiazda Proxima Centauri znajduje się w odległo ci 4,22 l. . od Słońca (270 000 razy dalej niż Ziemia) Porównanie rozmiarów gwiazd Słońce – podstawowe dane rednica 1392000 km (109 razy większa od rednicy ziemskiej) ► Masa 1,99*1030 kg (334000 mas Ziemi) ► Gęsto ć 1408 kg/m3 ► Temperatura powierzchni 5780 K ► Temperatura wnętrza ok. 15 mln K ► Powierzchnia Słońca ► ► ► Dochodzące od Słońca żółte wiatło pochodzi z fotosfery warstwy atmosferycznej o grubo ci około 500 km. Poniżej znajduje się wnętrze Słońca, a powyżej przezroczyste, zewnętrzne warstwy atmosfery. Praktycznie cała docierająca do Ziemi słoneczna energia ciepło i wiatło - pochodzi z fotosfery, ale wytworzona została we wnętrzu Słońca. Największe gwiazdy ► Czerwony olbrzym - gwiazda o stosunkowo niewielkiej masie (od 0,5 do ok. 8-10 mas Słońca), będąca na schyłkowym etapie ewolucji. Nazwa pochodzi od obserwowanej barwy i dużych rozmiarów (setki razy większych od promienia Słońca) Największe gwiazdy ► Błękitny nadolbrzym gwiazda o masie w przedziale od 10 do 50 mas Słońca, promień dochodzi do 25 promieni Słońca. Błękitne olbrzymy wiecą wyjątkowo jasno. Temperatura ich powierzchni jest wysoka, powyżej 20 000 K. Są to gwiazdy o największych masach. Albireo - gwiazda podwójna w gwiazdobiorze Łabędzia Gwiazdozbiory (konstelacje) ► Okre lony fragment nieba z charakterystyczną grupą ja niejszych gwiazd ► Całe niebo podzielono na 88 gwiazdozbiorów Gwiazdy w gwiazdozbiorach ► ► Znajdują się w różnych odległo ciach od Słońca Ich położenie na sferze niebieskiej jest zbliżone Nazwa Odległo ć (Wega) 25 l 881 l 634 l 898 l 154 l Ważniejsze gwiazdozbiory Orion i Wielka Niedźwiedzica Ważniejsze gwiazdozbiory Lew i Łabędź Bliźnięta i Woźnica Wielki Wóz Orion na zdjęciu i na rycinie Niebo we wrze niu Niebo w lutym Galaktyka – Droga Mleczna ► Galaktyka spiralna ► Zawiera 200 mld. gwiazd ► rednica 100000 l. . ► Grubo ć maksymalna w centralnej czę ci 20 000 l. . Droga Mleczna ►Z Ziemi widzimy zawsze tylko kawałek Drogi Mlecznej Panorama całej Drogi Mlecznej Inne galaktyki ► Najbliższe galaktyki to Wielki i Mały Obłok Magellana znajdujące się odpowiednio w odległo ci 179 000 i 210 000 l. . Wielka Galaktyka Andromedy 2,2 mln l. . – najdalszy obiekt widoczny gołym okiem Galaktyki można podzielić na spiralne jak nasza galaktyka albo M101 Galaktyki eliptyczne np. M87 Galaktyki soczewkowate M 104 - Sombrero Galaktyki nieregularne NGC 1427A Galaktyki są z sobą powiązane grawitacyjnie Tworzą gromady i supergromady