Gwiazdy i galaktyki Rok świetlny i parsek – jednostki odległości używane w astronomii Rok świetlny - odległość jaką przebywa światło w ciągu roku 1 rok świetlny = 300 000 km/s *365,25*24*60*60 s = 9 467 000 000 000 km = 9,5*1012 km Parsek – odległość z jakiej promień obity ziemskiej jest widoczny pod kątem 1 sekundy kątowej 1 pc = 3,26 roku świetlnego = 3,1*1013 km Stosuje się również kilo i megaparseki Gwiazdy ► Świecą własnym światłem ► Energia gwiazd pochodzi z reakcji jądrowych ► Różnią się jasnością, wielkością oraz barwą Gwiazdy ► ► Najjaśniejsze gwiazdy nazywa się podając kolejne greckie litery według jasności i nazwę gwiazdozbioru, w którym dana gwiazda leży np. Ori, Eri Niektóre jasne gwiazdy mają swoje własne nazwy np. Gwiazda Polarna, Arktur, Altair Gwiazdy ► ► Najjaśniejsza widoczna gwiazda nieba to Syriusz (znajduje się w odległości 9 lat świetlnych od Słońca) Najbliższa gwiazda Proxima Centauri znajduje się w odległości 4,22 l.ś. od Słońca (270 000 razy dalej niż Ziemia) Porównanie rozmiarów gwiazd Największe gwiazdy ► Czerwony olbrzym - gwiazda o stosunkowo niewielkiej masie (od 0,5 do ok. 8-10 mas Słońca), będąca na schyłkowym etapie ewolucji. Nazwa pochodzi od obserwowanej barwy i dużych rozmiarów (setki razy większych od promienia Słońca) Największe gwiazdy ► Błękitny nadolbrzym gwiazda o masie w przedziale od 10 do 50 mas Słońca, promień dochodzi do 25 promieni Słońca. Błękitne olbrzymy świecą wyjątkowo jasno. Temperatura ich powierzchni jest wysoka, powyżej 20 000 K. Są to gwiazdy o największych masach. Albireo - gwiazda podwójna w gwiazdobiorze Łabędzia Gwiazdozbiory (konstelacje) ► Określony fragment nieba z charakterystyczną grupą jaśniejszych gwiazd ► Całe niebo podzielono na 88 gwiazdozbiorów Gwiazdy w gwiazdozbiorach ► ► Znajdują się w różnych odległościach od Słońca Ich położenie na sferze niebieskiej jest zbliżone Nazwa Odległość (Wega) 25 lś 881 lś 634 lś 898 lś 154 lś Ważniejsze gwiazdozbiory Orion i Wielka Niedźwiedzica Ważniejsze gwiazdozbiory Lew i Łabędź Bliźnięta i Woźnica Wielki Wóz Orion na zdjęciu i na rycinie Niebo we wrześniu Niebo w lutym Galaktyka – Droga Mleczna ► Galaktyka spiralna ► Zawiera 200 mld. gwiazd ► Średnica 100000 l.ś. ► Grubość maksymalna w centralnej części 20 000 l.ś. Droga Mleczna ►Z Ziemi widzimy zawsze tylko kawałek Drogi Mlecznej Panorama całej Drogi Mlecznej Inne galaktyki ► Najbliższe galaktyki to Wielki i Mały Obłok Magellana znajdujące się odpowiednio w odległości 179 000 i 210 000 l.ś. Wielka Galaktyka Andromedy 2,2 mln l.ś. – najdalszy obiekt widoczny gołym okiem NGC 4565 M 64 M 101 M 104 - Sombrero NGC 1262