Astronomiczny elementarz Pokaz dla uczniów klasy 5B Szkoły nr 175 Agnieszka Janiuk 25.06.2013 r. Astronomia – najstarsza nauka przyrodnicza Stonehenge w Anglii – budowla z okresu 3000 lat p.n.e. Starożytni Grecy podzielili pas Ekliptyki na 12 znaków zodiaku Gwiazdozbiory Mała Niedźwiedzica i gwiazda biegunowa (Polaris) Wielka Niedźwiedzica Mikołaj Kopernik (1473­1543) pracował w Toruniu odkrył, że wszystkie planety krążą wokół Słońca Jan Heveliusz (1611­1687) pracował w Gdańsku, badał Księżyc Galileusz , Galileo Galilei (1564­1642) zbudował pierwszą lunetę astronomiczną w 1609 roku Odkrył góry na Księżycu zaobserwował 4 najważniejsze księżyce (naturalne satelity) Jowisza Io Europa Ganimedes Callisto Miary odległości w astronomii: = 149 600 000 km 1 AU 1 parsek 1 rok świetlny = 9.4×10 12 km 1 parsek = 3.2 lata świetlne Ziemia Słońce 1 Jednostka Astronomiczna AU Skala logarytmiczna Ziemia - Błękitna planeta Obwód Ziemi – 40 000 km Księżyc jest oddalony od Ziemi o – 400 000 km Ziemia jest oddalona od Słońca o ­ 150 000 000 km Proxima Centauri jest oddalona od Ziemi o ­ 4 lata świetlne (40 bilionów km) Księżyc Światło biegnie z Księżyca do Ziemi 1 sek. Liczne kratery, góry dna mórz. Na Księżycu stanął pierwszy Neil Amstrong (statek APOLLO) Było to 21 lipca 1969 roku „To jest mały krok dla człowieka, ale wielki skok dla ludzkości” Układ Słoneczny: Największą planetą jest ­ Jowisz Planeta odkryta najpóźniej ­ Pluton (od 2006 roku nie jest zaliczany do planet) Siostrzana planeta Ziemi ­ Venus Merkury Planeta, która nie ma atmosfery, w dzień jej powierzchnia jest o 600o gorętsza niż w nocy Saturn: posiada ponad 60 księżyców (odkrytych do 2012 roku) i liczne pierścienie VOYAGER Kometa Halleya Co 75 lat widzimy Kometę Halleya (ostatnio obserwowana w 1986 roku) Komety posiadają jądra zbudowane z mieszaniny pyłu i lodu Komety mają warkocz, który zawsze układa się w stronę przeciwną do Słońca Jądro Komety Halleya ma średnicę 15 km Kometa Shoemaker ­Levy w 1994 zderzyła się z Jowiszem Słońce ­ gwiazda Wielka elektrownia termojądrowa Słońce ma 4.5 mld lat Składa się głównie z gazu – wodoru światło biegnie od Słońca do Ziemi przez 8 minut Słońce Plamy Rozbłyski Gwiazdy Gwiazdy migocą ponieważ drży atmosfera ziemska Gromady gwiazdowe Proxima Centauri Nasza najbliższa gwiazda: odległość 4,22 lat św. Nie widać jej gołym okiem odkryta w 1915 roku Czerwony karzeł: M=0,107 MS R=0,145 RS L = 1/10.000 LS Proxima jest naprawdę układem 3 gwiazd Mgławica Koński Łeb Narodziny gwiazd Mgławica znajduje się na tle gwiazdozbioru Oriona (w tle gwiazda Sigma Orionis). Rozmiar tej mgławicy to 1 rok św. Mgławica Krab Mgławica z “odnóżami” widoczna w gwiazdozbiorze Byka. Odkryta w 1731 r. przez J. Bevisa. W środku znajduje się pulsar – obracająca się stygnąca gwiazda 1054 – Chińczycy zaobserwowali w tym miejscu supernową. Była widoczna przez 3 tyg. w dzień i przez 2 lata w nocy Lekkie gwiazdy takie jak Słońce gasną i zostają z nich białe karły Ciężkie gwiazdy (trzy razy cięższe od Słońca) WYBUCHAJĄ JAKO SUPERNOWE Obraz rentgenowski Kraba Czarna dziura: gwiazda, z której nawet światło nie może uciec Horyzont czarnej dziury jest to ostatnie miejsce, z którego materia może powrócić. W gwiazdozbiorze Łabędzia odkryto w 1964 roku pierwszą czarną dziurę Cygnus X­1 horyzont dziury wynosi 30 km. Mgławica w Orle Mgławica Motyl Galaktyki i ich gromady. Droga Mleczna Andromeda Wszechświat Jak obserwujemy: Radio teleskopy Międzynarodowa stacja kosmiczna ALFA Wahadłowiec Columbia Obserwatoria satelitarne SPUTNIK XMM­Newton Chandra Integral Jak pracujemy na Ziemi: Centrum Modelowania Uniwersytetu Warszawskiego Klaster komputerowy Columbia Kosmologia zajmuje się tym, jak powstał Wszechświat i co się z nim stanie Astrofizyka zajmuje się tym, jak powstają i żyją gwiazdy i co się z nimi stanie Animacja na podstawie symulacji komputerowej: Jak świeci materia wchłaniana przez czarną dziurę