kęsowo
advertisement
Uchwała Nr XXXVI/164/2006 Rady Gminy w Kęsowie z dnia 6 lipca 2006 roku w sprawie: w sprawie zatwierdzenia planu rozwoju miejscowości Kęsowo , Drożdzienica, Żalno i Przymuszewo Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001r. Nr 142, poz. 1591, z 2002r. Nr 23, poz 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz 1271 i Nr. 214, poz. 1806, z 2003r. Nr 80, poz 717 i Nr 162, poz 1568 oraz z 2004r Nr 102, poz. 1055 , Nr 116, poz. 1203 i Nr 167 poz. 1759 z 2005r, Nr 172, poz 1441, Nr 175, poz. 1457, z 2006r. Nr 17, poz 128 ) Rada Gminy uchwala, co następuje: §1 Zatwierdza się Plan Rozwoju Miejscowości Kęsowo, Drożdzienica, Żalno oraz Przymuszewo §2 Opracowane plany rozwoju miejscowości zawierają charakterystykę miejscowości, opis planowanych zadań do realizacji i stanowią załączniki do niniejszej uchwały: Załącznik Nr 1- Plan rozwoju miejscowości Kęsowa Załącznik Nr 2- Plan rozwoju miejscowości Drożdzienicy Załącznik Nr 3- Plan rozwoju miejscowości Żalno Załącznik Nr 4- Plan rozwoju miejscowości Przymuszewo §3 Traci moc uchwała Nr XXVII/121/2005 Rady Gminy w Kęsowie z dnia 9 czerwca 2005 roku w sprawie zatwierdzenia planu rozwoju miejscowości Kęsowo oraz planu rozwoju miejscowości Drożdzienica §4 Wykonanie uchwały zleca się Wójtowi Gminy Kęsowo. §5 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia i podlega ogłoszeniu na tablicy ogłoszeń w Urzędzie Gminy. PRZEWODNICZĄCY RADY GMINY /-/ mgr Witold Ott 1 PLAN ROZWOJU MIEJSCOWOŚCI KĘSOWO na lata 2005-2010 Strategia zawierająca charakterystykę miejscowości i opis planowanych do realizacji zadań Kęsowo, grudzień 2004r, 2 Spis treści 1. Wstęp 2. Charakterystyka miejscowości Kęsowo 2.1 Historia 2.2. Instytucje 2.3. Gospodarka 2.4. Nasze organizacje 2.5. Tradycje i obyczaje 3. Mocne i słabe strony miejscowości Kęsowo 4. Wizja rozwoju Kęsowa 5.Opis planowanego wraz z harmonogramem przedsięwzięcia oraz kosztorys 3 1.Wstęp Miejscowość Kęsowo położone jest w gminie Kęsowo, w powiecie tucholskim, województwie kujawsko-pomorskim. Miejscowość liczy ponad 800 mieszkańców co stanowi około 18 % ludności gminy. Teren gminy Kęsowo charakteryzuje się bardzo urozmaiconą rzeźbą terenu, co znalazło wyraz w lokalnym nazewnictwie. Występują Góry Karpaty, Góry Kozackie czy Góra Ludwika. Gmina położona jest na falistej równinie wysoczyzny morenowej, której wyniesienie osiąga średnio od 125 do 130 m n.p.m. W jej obrębie wyraźnie zaznaczają się liczne formy o genezie glacjalnej i fluwioglacjalnej. Gleby gminy Kęsowo to w przeważającej części gleby bielicowe, pseudobielicowe i brunatne powstałe na utworach piaszczystych. Miejscowość Kęsowo jest terenem typowo rolniczym. Posiada około 150 gospodarstw rolnych. To one stanowią główne źródło utrzymania ludności mieszkającej na terenie miejscowości Razem rolnicy posiadają 1.255,39 ha użytków rolnych ( w tym 9,46 ha należy do ludności posiadających użytków rolnych od 0,1 do 1 ha.) Średnia powierzchnia gospodarstwa wynosi około 12 ha. Największe gospodarstwo rolne posiada powierzchnię około 300 ha, w tym 100 ha użytków rolnych własnych, pozostałe dzierżawione. Na terenie 4 naszej miejscowości bonitacyjnej 4b. przeważają Natomiast użytki gminnych rolne w klasie gruntów leśnych znaleźć obiekty posiadamy około 15 ha. Na terenie wsi Kęsowo możemy dziedzictwa kulturowego. Wśród najważniejszych wymienić należy dwór wraz parkiem. Wieś Kęsowo posiada także pomniki przyrody w postaci drzew, znajdujących się w tutejszym parku. Kęsowo jest siedzibą władz gminnych Znajduje się tu Zespół Szkół (szkoła podstawowa i gimnazjum), do którego uczęszcza około 400 dzieci, Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej, Posterunek Policji Rewir w Dzielnicowych Tucholi. Urząd w Kęsowie Pocztowy, - Bank Spółdzielczy w Tucholi- filia w Kęsowie. Społeczeństwo Kęsowa podejmowało wiele inicjatyw dzięki odpisom z budżetu gminy. Jednak wysokość środków finansowych jest niewystarczająca do potrzeb. Dlatego też mieszkańcy Kęsowa z entuzjazmem i z nadzieją przyjęli możliwość uzyskania pomocy finansowej z Sektorowego programu Operacyjnego: Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora „Odnowa Żywnościowego wsi oraz i Rozwój zachowanie i Obszarów ochrona Wiejskich: dziedzictwa kulturowego”. Po latach dużej aktywności społeczeństwa tj. od lat siedemdziesiątych do dziewięćdziesiątych, w których między innymi pobudowano wodociągi czy Wiejski Dom Kultury 5 nastąpiło „uśpienie” mieszkańców wsi. Utrzymują się oni głównie z rolnictwa i dysponując znikomą ilością środków finansowych zamknęli się w sobie. Dlatego też wyżej wspomniany program daje możliwość pozyskania dodatkowych środków w celu aktywizacji mieszkańców do działania na rzecz wsi w celu dalszego rozwoju miejscowości Kęsowo. Dlatego też powstała Grupa odnowy Wsi, która opracowała poniższy plan rozwoju Kęsowa w celu wspólnego zmierzania ku lepszej przyszłości. 6 2. Charakterystyka miejscowości Kęsowo 2.1.Historia Wieś Kęsowo wzmiankowana w 1335 roku. Istniała już zapewne we wczesnym Średniowieczu, na zachód od wsi zlokalizowano cmentarzysko grobów skrzynkowych z pochówkiem całopalnym. Fragmenty urn znajdują się w Zespole Szkół w Kęsowie. Wieś była własnością rycerską Kęsowskich, Grabowskich, Żukowskich. Stąd wywodził się Aleksander Kęsowski, opat klasztoru w Oliwie w czasie potopu szwedzkiego, świadek pokoju oliwskiego w 1660 roku. Od XVIII wieku była to własność Stolińskich. Na terenie Kęsowa znajduje się kościół filialny Parafii Jeleńcz- Kęsowo pod wezwaniem św. Bernarda wybudowany w 1908 r. Do 1945 roku był to kościół ewangelicki, park z dworem pochodzącym z XIX wieku. Obok były stajnie folwarczne z XIX wieku użytkowane obecnie gospodarczo i jako mieszkania Powrót Kęsowa i okolic do niepodległej Ojczyzny nastąpił w styczniu –lutym 1920 roku, kiedy to na mocy traktatu wersalskiego Polska zajęła Pomorze Gdańskie. W Kęsowie utrzymuje się silna własność rolna żywiołu niemieckiego. Polska musi przestrzegać tzw. Traktatu mniejszościowego stąd swobodny rozwój mniejszości niemieckiej. Posiada ona w Kęsowie od 1908 roku kościół ewangelicki. Konflikty z ludnością polską nie mają większego znaczenia do schyłku lat 30-tych. 7 Nasilają się wraz ze wzrostem agresywnych poczynań Rzeszy. W obiektach dworu w Kęsowie w 1937 roku prowadzone były ćwiczenia grup dywersyjnych mniejszości niemieckiej. Właściciele dworu siostry Wehr oraz uczestnicy kursu zostali aresztowani. Proces odbył się w Chojnicach, a wyroki na 22 oskarżonych od 6 miesięcy do 2 lat więzienia. W 1939 roku liczne aresztowania wśród ludności. Egzekucje w Lesie Krajeńskim, czy w Radzimiu. Wysiedlenia Polaków z gospodarstw i przydzielenie ich Niemcom z Besaberii: w Kęsowie –9. Wyzwolenie spod okupacji nastąpiło w lutym 1945 roku. Niemieccy właściciele majątków ziemskich uciekli do Niemiec. 8 2.2.Instytucje Kęsowo jest typowym ośrodkiem instytucjonalnym. Istniejące tu instytucje służą przede wszystkim lokalnej społeczności. Funkcjonuje tu Szkoła Podstawowa i Gimnazjum, gdzie łącznie uczęszcza około 400 uczniów. Na terenie Kęsowa dużą rolę odgrywa sport. Działa tu klub LKS Kęsowo. Największy splendor przynoszą jednak młodzi zawodnicy uprawiający piłkę ręczną. Szczypiornistki ze Szkoły Podstawowej w Kęsowie w 1996 roku zdobyły brązowy medal na Mistrzostwach Polski, które odbyły się w Gliwicach. W czerwcu 2000 roku dziewczęta zdobyły tytuł Mistrza Polski Gimnazjów. Tradycją niejako stały się zwycięstwa w Mistrzostwach Makroregionu i Województwie. Przy Zespole Szkół w Kęsowie wydawana jest również gazetka szkolna „Kleks”. W każdym numerze znajdują się aktualności, czyli teksty informujące o najważniejszych i najciekawszych wydarzeniach, jakie miały miejsce w danym miesiącu. A ponadto: wywiady, plotki, komiks, humor z zeszytów itp. Przy Zespole Szkół w Kęsowie działa też od 1984 roku orkiestra mandolinowa „Tremolando”. Składa się z uczniów w/w szkoły a opieką i dyrekcją zajął się mgr. Stanisław Fiegiel. W skład orkiestry wchodzą następujące grupy instrumentalne: mandoliny I, mandoliny II, mandole, gitary, akordeony I, akordeony II, pianino, kontrabas, perkusja. Repertuar zespołu 9 jest zróżnicowany: od muzyki ludowej i popularnej, po miniatury wielkich mistrzów muzyki poważnej. Poniżej niektóre z utworów: – „Marsz wojskowy’- Fr. Szubert – „Chór pielgrzymów” z opery „Nabucco” G. Verdi – Walc pt. „W rytm walczyka serce śpiewa” – J. Kalman – Mazur z I aktu opery „Halka” – St. moniuszko – Habanera z ope4ry „Carmen” – G. Bizet – II Rapsodia węgierska- Fr.List Orkiestra mandolinowa występuje na różnego rodzaju imprezach szkolnych, środowiskowych i wojewódzkich. We wrześniu 1997 zespół wystąpił w Filharmonii Pomorskiej uświetniając 125 lecie Ośrodka Szkolno- Wychowawczego im. L. Braille’a w Bydgoszczy. Brała również udział w wojewódzkiej inauguracji nowego roku szkolnego 1997/1998 w nowo otwartej Szkole Podstawowej w Żalnie. Zespół koncertował też w Skorzewie parafialnym kościele, w Płociczu z okazji poświęcenia krzyża 14.09.1999 roku. Orkiestra mandolinowa otrzymała również zaproszenie do współpracy od podobnego zespołu Estudianntina Albigeoise z Albi w południowej Francji. Zaproponowano wizytę we Francji, z czego zespól skorzystał. Ponadto Zespół Szkół w Kęsowie ogłosił Ogólnopolski Konkurs Plastyczny dla dzieci 10 szkół gimnazjalnych, podstawowych i przedszkoli pod nazwą: „Nieostrożność przyczyną dramatów”. Rozstrzygnięcie konkursu odbyło się 24.04.2001 roku. Dla mieszkańców istotna rolę ogrywa Kościół pod wezwaniem św. Bernarda. Obsługę mieszkańców w zakresie ochrony zdrowia zapewnia Zakład Opieki Zdrowotnej w Kęsowie. Bardzo ważną rolę odgrywa Wiejski Dom Kultury, którego początki sięgają końcówki lat sześćdziesiątych. Budynek stanowi ośrodek kultury przede wszystkim młodzieży, ale także i dorosłych. Organizowane są tu dyskoteki, zabawy i wieczorki, a także Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy. Tu również odbywają się spotkania z parlamentarzystami, szkolenia dla rolników, czy spotkania pań z Koła Gospodyń Wiejskich. Poza tym warsztaty, wystawy itp. Budynek ma już ponad 40 lat i wymaga jednak kapitalnego remontu. Wymianie podlegają instalacja elektryczna, co, stolarka okienna i drzwiowa, Wymagany jest też remont dachu, czy sanitariatów. Przy braku remontu w/w instytucji na terenie wsi przestanie istnieć jedyny ośrodek kultury dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Nie służy on tylko społeczności wsi Kęsowo, ale całej społeczności gminnej. 11 2.3.Gospodarka Na terenie wsi brakuje zakładów produkcyjnych czy usługowych. Głównymi są: - piekarnia, - dwie stacje benzynowe, - dwa zakłady fryzjerskie, - warsztaty samochodowe, Jednak nie są to firmy prężne. W zakresie handlu działają dwa sklepy spożywcze, sklep tekstylno-odzieżowy czy z artykułami gospodarstwa domowego i chemicznymi oraz kiosk wielobranżowy. 12 2.4.Nasze organizacje Najstarszą i najbardziej prężną organizacją działającą w Kęsowie jest Ochotnicza Straż Pożarna. Pierwsze wzmianki o istnieniu obowiązkowej straży ogniowej w Kęsowie datują się na rok 1884/85, natomiast wzmianki pisane o istnieniu ochotniczej straży pożarnej w Kęsowie datuje rok 1913. Założycielem był ówczesny pracownik drogowy – Elil Ankerman. Pierwsza remiza strażacka z roku 1915 w Kęsowie była niewielka, budowana była w stylu pruskim z jednym pomieszczeniem na sprzęt. Członkowie OSP biorą aktywny udział w szkoleniach organizowanych na szczeblu wojewódzkim, rejonowym i gminnym, jak również udział w zawodach sportowo- pożarniczych rejonowych i gminnych zajmując wysokie lokaty. W chwili obecnej jest jednostką gminną typu „S2”wyposażoną w nowoczesny sprzęt gaśniczy gotową do podjęcia akcji ratowniczych w różnych warunkach. W chwili obecnej działa 20 strażaków- ochotników. W OSP w Kęsowie znajdują się na stanie dwa samochody typu Jelcz (bojowy) i Opel (ratowniczy). Od 1995r. OSP w Kęsowie wchodzi w skład Krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego. Druhowie biorą czynny udział w różnych wydarzeniach kulturowych jak dożynki gminne, dzień dziecka itp., gdzie pokazują, demonstrują lokalnej społeczności w jaki sposób są przeprowadzane akcje ratownicze. W 2004 13 roku OSP w Kęsowie wzięła udział w 11 akcjach drogowych i gaśniczych. Drugą instytucją, która działa już 55 lat jest Koło Gospodyń Wiejskich, skupiające około 30 członkiń. Organizowane są wspólne spotkania kameralne czy wycieczki. Poza tym organizowane są np. takie imprezy jak „Noc Świętojańska” 24 czerwca. W przeciągu swojej działalności KGW organizowało zimowiska dla dzieci, letnie kolonie, kursy tańca, czy gastronomiczne. W związku z tym bardzo przydałoby się zaplecze kuchenne. W listopadzie 2004 hucznie obchodzono jubileusz 55-lecia KGW w Kęsowie, nie zapominając o podziękowaniach dla najstarszych członkiń KGW. Poza tym był piękny „jubileuszowy tort”, szampan i wiele innych atrakcji. Tak, że z wielką nadzieją i wiarą członkinie KGW będą kontynuować swoją działalność. W 2003 roku powstało „Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Kęsowa”. Jest to stowarzyszenie, która skupia wszystkich, którzy chcą działać na rzecz Kęsowa. Zorganizowane zostały wieczorki poetyckie Ewy Ossowkiej Oraz Agnieszki Lesińskiej wraz z wydaniem tomików wierszy autorek, wystawy obrazów Sylwii Woźnej, Piotra Frólke, oraz fotografii i animacji komputerowych Marzeny Muzolf. kulturalnych, rekreacyjno-sportowych: - Dzień Dziecka 14 Nie zabrakło imprez - „Dziedziniec” tj. zajęcia dla dzieci w czasie wakacji - konkurs na najpiękniejszą palmę wielkanocną, - „Bal przebierańców” dla dzieci - I Rajd rowerowy „Na żurawiowych włościach” Odbywały się również warsztaty rękodzielnicze ( ozdoby ze słomy, wikliniarstwo, malarstwo na szkle). „Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Kęsowa zorganizowało też wiele wyjazdów do kina, czy teatru. Wymienić tu należy: - Multikino w Bydgoszczy – „Matrix” - Teatr i. Wilama Horzycy w Toruniu – „Kopciuszek” - Kinoteatr w Chojnicach- „Mój brat niedźwiedź” - Multikino w Bydgoszczy – „Nigdy w życiu” - Multikino w Bydgoszczy – „Harry Potter i więzień Asbakanu” W 2004 roku „Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Kęsowa” przy współudziale Gminy w Kęsowie napisało projekt z programu „Młodzież” pod tytułem „Na żurawiowych włościach”. Dzięki niemu otrzymało ponad 20 000 tysięcy złotych. Przeznaczone one zostały między innymi na oznaczenie i naprawę trzech ścieżek rowerowych, organizację I Rajdu Rowerowego. Planuje się pisanie następnych projektów, w celu zdobycia funduszy unijnych, aby rozwijać miejscowość Kęsowo. 15 2.5.Tradycje i obyczaje Tradycyjnie każdego roku na przełomie listopada i grudnia na terenie hali sportowej przy Zespole Szkół w Kęsowie odbywa się Ogólnopolski turniej Andrzejkowy, który sprowadza do Kęsowa wiele drużyn piłki ręcznej. Skupia on nie tylko fanów piłki ręcznej ale wielu mieszkańców miejscowości. W okresie odwiedziny „bożonarodzeniowym” mieszkańców przez tradycją kolędników. stają się Odwiedzają rodziny, śpiewają kolędy, składają życzenia. W sierpniu każdego roku obchodzone są imieniny patrona naszej świątyni tj. Św. Bernarda. Z tej okazji odbywa się corocznie odpust parafialny. Odbywają się również na terenie wsi dożynki parafialne i gminne. Tradycyjnie co roku wieś Kęsowo bierze udział w konkursie wieńców dożynkowych na szczeblu powiatowym i wojewódzkim. W 2003 roku zajęliśmy trzecie miejsce na szczeblu wojewódzkim. Co roku również uczniowie topią Marzannę a panny puszczają wianki w Noc Świętojańską. Nasza młodzież rokrocznie bierze udział w akcji „sprzątanie świata” W październiku 2004 roku odbył się I Rajd Rowerowy „Na żurawiowych włościach”. Wszyscy mieszkańcy mają nadzieję na kontynuację tej imprezy i wpisanie jej na stałe do kalendarza imprez odbywających się corocznie we wsi Kęsowo. 16 3.Mocne i słabe strony miejscowości Kęsowo Silne strony: Słabe strony: - położenie - zbyt mało - dobra współpraca z Urzędem integrujących imprez społeczność lokalną Gminy - środowisko naturalne (jeziora, - słaby ośrodków lasy, rezerwat biosfery) dostęp kultury do jak takich kino, - teren atrakcyjny turystycznie teatr, (teren Krajeńskiego Parku - wysokie bezrobocie, - brak zakładów produkcyjnych, Krajobrazowego) - niezagospodarowany park wraz z baza sportową, - wymagający kapitalnego remontu Wiejski Dom Kultury - niska integracja społeczeństwa, - brak plaży z „prawdziwego zdarzenia” Szanse: Zagrożenia: -agroturystyka -brak środków własnych na - modernizacja Wiejskiego sfinansowanie projektów, Domu Kultury - niska opłacalność produkcji - zagospodarowanie plaży rolnej - zagospodarowanie ( większość parku mieszkańców wsi to rolnicy) 17 wraz za całą baza sportową tj. - odpływ młodych , a przede między innymiboiskami wszystkim wykształconych - migracje ludności z miast do ludzi do miast wsi - bardzo mała liczba zakładów niska opłacalność prowadzenia działalności - gospodarczej 18 4.Wizja rozwoju miejscowości Kęsowo Marzymy aby : – wieś była zadbana, – wieś była atrakcyjna turystycznie, – społeczność lokalna była zintegrowana, dążąca do osiągnięcia konkretnych celów, mogąca liczyć na pomoc sąsiedzką, pełna optymizmu, zapału do pracy, pełna radości i nadziei na lepsze juto, – we wsi powstawały nowe miejsca pracy, – we wsi organizowano więcej imprez kulturalnych czy zabaw, – we wsi było więcej możliwości czynnego wypoczynku tj. np. mecze, zawody sportowe. – we wsi była plaża – we wsi działały koła zainteresowań skupione w Wiejskim Domu Kultury 19 Zadania do realizacji Priorytet I Cel : Możliwość aktywnego spędzenia czasu przez mieszkańców Kęsowa wraz z możliwością organizowania imprez kulturalnych integrujących społeczność lokalną Projekt : Remont Wiejskiego Domu Kultury w Kęsowie. Priorytet II Cel : Stworzenie odpowiednich warunków do wypoczynku, spędzenia wolnego czasu przez mieszkańców na świeżym powietrzu wśród zieleni i możliwość aktywnego spędzenia czasu przez dzieci, młodzież czy dorosłych np. poprzez udostępnienie placu zabaw czy boiska. Projekt Zagospodarowanie parku w centrum Kęsowa wraz z zapleczem sportowym Priorytet III Cel: Stworzenie plaży „z prawdziwego zdarzenia” przy jeziorze Kęsowskim Projekt :Stworzenie plaży, budowa pomostu oraz budowa boiska do piłki plażowej. Priorytet IV Cel: poprawa wizerunku i estetyki wsi Projekt : budowa chodników na terenie miejscowości Kęsowo Priorytet V 20 Cel: stworzenie warunków do integracji społeczeństwa i rozwijania potrzeb kulturalnych, czy stworzenia warunków do wspólnego spędzania wolnego czasu przez mieszkańców oraz poprawa bezpieczeństwa lokalnej społeczności. Projekt: „Nadbudowa świetlicy wiejskiej przy OSP Kęsowo” Harmonogram – 2007 rok Szacunkowy kosztorys przedsięwzięcia- 240.000,00 zł. Priorytet VI Cel: stworzenie warunków do wzrostu poziomu aktywności ruchowej oraz rozwoju socjo-emocjonalnego dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym Projekt: „Budowa placu zabaw w Kęsowie” Szacunkowy kosztorys przedsięwzięcia – 25 000,00 zł. 21 Zadania te mają w okresie długoterminowym: – zwiększyć atrakcyjność turystyczną miejscowości, – zwiększyć ilość miejsc pracy, – przyczynić się do utworzenia gospodarstw agroturystycznych, – zwiększyć dochody ludności lokalnej poprzez napływ turystów, – zmniejszyć bezrobocie we wsi, – zwiększyć integrację społeczeństwa – zaktywizować ludność do pracy na rzecz wsi. Te przedsięwzięcia ma przyczynić się do tego, aby ludziom w Kęsowie żyło się lepiej, godniej i przyjemniej i czuli się dumni, że są mieszkańcami tej właśnie miejscowości 22 23 5.Opis planowanego przedsięwzięcia wraz z harmonogramem Planowane przedsięwzięcie polega na remoncie Wiejskiego Domu Kultury w Kęsowie Wiejski Dom Kultury w Kęsowie jest jedynym centrum kultury w tej miejscowości. Budowany ponad 40 lat temu wymaga kapitalnego remontu, aby spełnił swoją zadanie. Potrzebna jest wymiana dachu, instalacji, stolarki okiennej i drzwiowej. Ponadto takie remonty jak np. wymiana podłogi, pomalowanie ścian. Budynek Wiejskiego Domu Kultury po remoncie ma być dostosowany do prowadzenia różnorakiej działalności, poczynając od kółek zainteresowań, po dyskoteki i zabawy. Marzymy, aby każdy znalazł tu cos dla siebie: muzyk, malarz czy brydżysta. Chcemy dać dzieciom i młodzieży alternatywny inny sposób spędzenia wolnego czasu niż „telewizor, piwo czy chuligańskie wybryki”. Wierzymy, że dzięki opisywanemu zadaniu ustrzeżemy wielu młodych ludzi od narkotyków, papierosów czy alkoholu. Niestety środki finansowe będące w dyspozycji są niewystarczające na przedsięwzięcia. Mieszkańcy posiadający znikome zrealizowanie wsi środki są planowanego to głównie rolnicy finansowe. Dlatego też z entuzjazmem i z nadzieją mieszkańcy wsi przyjmują informację o możliwości uzyskania pomocy finansowej Sektorowego Programu Operacyjnego: Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora Żywnościowego i Rozwój Obszarów Wiejskich”. 24 Dzięki zrealizowaniu powyższego przedsięwzięcia : – ludność lokalna bardziej się zintegruje, – zmniejszy się bezrobocie na terenie miejscowości, – zmniejszy się odpływ młodych ludzi do miast, – zwiększy się chęć ludności lokalnej do dalszego działania na rzecz miejscowości, – powstaną kółka zainteresowań dla dzieci, młodzieży i dorosłych, dzięki którym odkryje się drzemiące w ludności lokalnej talenty muzyczne, czy plastyczne, – ludność lokalna będzie rozwijać swoje pasje i zainteresowania, – zwiększy się atrakcyjność turystyczna dzięki różnorakim propozycjom spędzenia wolnego czasu przez turystę w połączeniu z dalszymi priorytetami rozwoju Kęsowa, – zwiększy się ilość imprez kulturalnych takich jak; dyskoteki, czy zabawy, – zwiększy się ilość imprez typu plenery, warsztaty malarskie itp., które na teren miejscowości ściągnie rzesze artystów. Realizacja powyższego zadania planowana jest na okres sierpień 2006 do - grudzień 2007 roku. Szacunkowy koszt inwestycji – 300.000,00 zł. Grupa odnowy wsi: 1. Urszula Kaczmarska 25 2. Wojciech Gierszewski 3. Józef Jaskulski 4. Renata Malinowska 5. Beata Wiśnioch 6. Aleksandra Błażejewska 26 PLAN ROZWOJU MIEJSCOWOŚCI DROŻDZIENICA na lata 2005-2010 Strategia zawierająca charakterystykę miejscowości i opis planowanych do realizacji zadań Drożdzienica, grudzień 2004r, 27 Spis treści 1. Wstęp 2. Charakterystyka miejscowości Kęsowo 2.1 Historia 2.2. Instytucje 2.3. Gospodarka 2.4. Nasze organizacje 2.5. Tradycje i obyczaje 3. Mocne i słabe strony miejscowości Kęsowo 4. Wizja rozwoju Kęsowa 5.Opis planowanego wraz z harmonogramem przedsięwzięcia oraz kosztorys 28 1.Wstęp Miejscowość Drożdzienica położona jest w gminie Kęsowo, w powiecie tucholskim, województwie kujawsko-pomorskim. Miejscowość liczy około 350 mieszkańców co stanowi około 8 % ludności gminy. Teren gminy Kęsowo charakteryzuje się bardzo urozmaiconą rzeźbą terenu, co znalazło wyraz w lokalnym nazewnictwie. Występują Góry Karpaty, Góry Kozackie czy Góra Ludwika. Gmina położona jest na falistej równinie wysoczyzny morenowej, której wyniesienie osiąga średnio od 125 do 130 m n.p.m. W jej obrębie wyraźnie zaznaczają się liczne formy o genezie glacjalnej i fluwioglacjalnej. Gleby gminy Kęsowo to w przeważającej części gleby bielicowe, pseudobielicowe i brunatne powstałe na utworach piaszczystych. Miejscowość Drożdzienica jest terenem typowo rolniczym. Posiada około 34 gospodarstw rolnych. To one stanowią główne źródło utrzymania ludności mieszkającej na terenie miejscowości Razem rolnicy posiadają 735 ha użytków rolnych. Średnia powierzchnia gospodarstwa wynosi około 20 ha. Największe gospodarstwo rolne posiada powierzchnię około 40 ha. Na terenie naszej miejscowości przeważają użytki rolne w klasie bonitacyjnej 4a. 29 Na terenie wsi Kęsowo możemy znaleźć obiekty dziedzictwa kulturowego. Są to: szkoła, obora dom mieszkalny, zagroda nr 41,dom,obora, domy nr 4,8,23,mleczarnia. Na terenie miejscowości znajduje się Szkoła Podstawowa uczęszcza około 50 dzieci, Społeczeństwo Drożdzienicy podejmowało wiele inicjatyw dzięki odpisom z budżetu gminy. Jednak wysokość środków finansowych jest niewystarczająca do potrzeb. Dlatego też mieszkańcy Drożdzienicy z entuzjazmem i z nadzieją przyjęli możliwość uzyskania pomocy finansowej z Sektorowego programu Operacyjnego: Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora „Odnowa Żywnościowego wsi oraz i Rozwój zachowanie i Obszarów ochrona Wiejskich: dziedzictwa kulturowego”. Pierwsze lekcje w powojennej Drożdzienicy odbywają się już 22 marca 1945 roku. W roku 1961 pobudowano w miejsce drewnianego mostu most betonowy. Powstaje on na szosie za wsią w kierunku Pamiętowa, gdzie przecina ją strumyk. W roku 1962 wieś została zelektryfikowana. Wczesną wiosną sporządzono plany elektryfikacji. Już w maju ludność zwoziła materiał do elektryfikacji. We wrześniu zjechała ekipa monterów elektryczności. 23 listopada we wszystkich domach wioski zabłysło światło. Z elektryfikacją zaszły dalsze zmiany. 30 Zaopatrywano się w radioodbiorniki na prąd, pralki, odkurzacze itp. W 1963 roku wiosną ożywiła się praca w Kółku Rolniczym. w Zakupiono Funduszu Rozwoju Rolnictwa ciągniki z maszynami. Powstaje też w1963 roku przez Drożdzienicę droga asfaltowa. Jesienią 1967 roku znaleziono na polu pana Szmaglińskiego potężny kamień. Pracownicy gorzelni wraz z kierownikiem tego z zakładu panem Stelmaszykiem przywieźli ten kamień na plac przy mleczarni. 21 lipca 1968 roku odsłonięto tablicę „W hołdzie pomordowanym i poległym 19391945”. W tym dniu nastąpiło również uroczyste otwarcie WDK w Drożdzienicy. W 1991 roku otwarta zostaje nowa strażnica. W 1994 roku założony zostaje wodociąg wiejski. Po latach dużej aktywności społeczeństwa tj. od lat sześćdziesiątych do dziewięćdziesiątych nastąpiło „uśpienie” mieszkańców wsi. Utrzymują się oni głównie z rolnictwa i dysponując znikomą ilością środków finansowych zamknęli się w sobie. Dlatego też wyżej wspomniany program daje możliwość pozyskania dodatkowych środków w celu aktywizacji mieszkańców do działania na rzecz wsi w celu dalszego rozwoju miejscowości Drożdzienica. Dlatego też powstała grupa Odnowy Wsi, Drożdzienicy która w celu opracowała wspólnego przyszłości. 31 poniższy plan zmierzania ku rozwoju lepszej 2. Charakterystyka miejscowości Drożdzienica 2.1.Historia Pierwsza pochodzi z wzmianka 1288 roku. o Drożdzienicy (wsi Nadano dobra rycerskiej) drożdzienickich burgrabiemu Czarnowskiemu Falowi przez księcia Mestwina. W latach 1309-1466 pod panowaniem krzyżackim, ale w ręku rycerstwa pomorskiego. W latach 1466-1772 w posiadaniu Polski. W XVI wieku własność Żalińskich, Darpowskich i Obarskich. Od 1772 roku w zaborze pruskim do 1920 roku. W tym okresie spory napływ ludności z Niemiec. Pozostała ona w Drożdzienicy przez okres międzywojenny jako mniejszość narodowa i przez okres okupacji. Po wojnie liczna emigracja do Niemiec. Osadnictwo repatriantów zza Buga uzupełnia skład ludności polskiej. W literaturze przedmiotu odnajdziemy dwie próby objaśnienia etymologii nazwy Drożdzienicy. Pierwsza z nich odnosi się do nazwy rzeki. Wybitny językoznawca i teolog prof. Stanisław Kozierowski (1874-1949) w artykule „Nazwy rzeczne w Lechii przybałtyckiej”(1930r.) zrekonstruował nazwę Drożdzienica jako dawne określenie rzeki Wytrych lub jej zanikłego dopływu. W przeszłości wielokrotnie ponawiano nazwy rzeczne na nazwy obiektów zamieszkałych. Druga propozycja etymologiczna wiąże się z utworzeniem nazwy osady od rzeczownika drozd (łac. turdus-drozd śpiewak, ptak z 32 rzędu wróblowatych). W gwarach ludowych występuje oboczna postać drożdż, stąd ciekawa, lecz trudna do zaakceptowania interpretacja niektórych mieszkańców wywodzących nazwę wsi od drożdży (grzybów saproficznych, stosowanych w przemyśle piwowarskim, winiarskim, gorzelniczym i piekarniczym. Niemiecka nazwa miejscowości brzmiała Drausnitz i zbliżona była kształtem fonetycznym do nazwy polskiej. W „Nazwach miejscowych Polski”, t. II, pod red. Kazimierza Rymuta, Kraków1997 s. 433 zarejestrowano kolejną nazwę niemiecką Zwangsbuch, od Zwan-przymus i Bruch- błoto. W „Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich”, t. II, pod red. F. Sulimierskiego, B. Chlebowskiego, W. Walewskiego, Warszawa 1881, s. 1963 zapisano, iż wieś nazywana w języku niemieckim Drausnitz in Zwangsbruch „leży pomiędzyokolicą błotnistą około milę od Kamienia”. 33 2.2Instytucje W miejscowości Drożdzienica istnieją instytucje służące lokalnej społeczności. Funkcjonuje tu Szkoła Podstawowa, gdzie uczęszcza około 50 uczniów. Dla mieszkańców istotną rolę odgrywa też kaplica, ukończona w 1984 roku. 2.3.Gospodarka Na terenie wsi brakuje zakładów produkcyjnych czy usługowych. Jedynym jest firma Janusza i Zbigniewa Kawulkihandel art. do produkcji rolnej i środkami ochrony roślin. Na terenie miejscowości znajduje się jedyny sklep spożywczy z artykułami spożywczymi. 2.4. Nasze organizacje Najstarszą organizacją działającą w Drożdzienicy jest Ochotnicza Straż Pożarna. Założycielem był ówczesny pracownik drogowy – Elil Ankerman. Ważnym wydarzeniem nie tylko dla OSP, ale dla całej społeczności lokalnej było otwarcie nowej strażnicy. Prace nadzorował mistrz murarski- K. Chmara. Członkowie OSP biorą aktywny udział w zawodach sportowopożarniczych zajmując wysokie lokaty. Druhowie biorą aktywny udział w różnych wydarzeniach kulturalnych, np. Dzień Dziecka. W szeregach OSP mamy około 10 druhów. 34 Drugą instytucją jest Koło Gospodyń Wiejskich. Organizowane są spotkania, wycieczki np. 28.08.2002 do Trójmiasta. Poza tym członkinie KGW robią wieńce dożynkowe na parafialne dożynki, czy wypożyczają naczynia. 35 2.5. Tradycje i obyczaje Tradycyjnie każdego roku hucznie obchodzony jest Dzień Dziecka. Dla dzieci przygotowuje się gry, zabawy. Dzieci otrzymują słodycze i upominki. Staramy się, aby na twarzy każdego dziecka zawitał uśmiech tego szczególnego dnia. Poza tym członkinie KGW organizują Dzień Kobiet. W tym pięknym dniu panie z miejscowości spotykają się przy wspólnym poczęstunku. Nie brakuje śmiechów i zabawy. 3.Mocne i słabe strony miejscowości Drożdzienica Słabe strony: Silne strony: położenie dobra słaby współpraca z Urzędem Gminy dostęp do ośrodków kultury takich jak: kino, teatr brak środowisko naturalne zakładów produkcyjnych niska integracja społeczeństwa brak miejsca, w których mogłyby imprezy się odbywać integrujące lokalną społeczność 36 Zagrożenia: Szanse: migracja ludności z miast Świetlicy (chodniki, na sfinansowanie projektu, Wiejskiej, poprawa własnych środków do wsi, adaptacja brak estetyki wsi trawniki, niska opłacalność produkcji rolnej renowacja obeliska wraz z (większość wymianą ogrodzenia mieszkańców wsi to rolnicy) odpływ młodych przede a wszystkim wykształconych ludzi do miasta, niska opłacalność produkcji gospodarczej 37 4.Wizja rozwoju miejscowości Drożdzienica Marzymy aby : wieś była zadbana, ludność lokalna była zintegrowana, dążąca do osiągnięcia konkretnych celów, mogąca liczyć na międzysąsiedzką pomoc, pełna optymizmu, zapału do pracy, pełna radości i nadziei na lepsze jutro, powstały nowe miejsca pracy, organizowano więcej imprez kulturalnych, czy zabaw. Zadania te mają w okresie długoterminowym zaktywizować ludność do pracy na rzecz wsi, zwiększyć integrację społeczeństwa, zwiększyć atrakcyjność miejscowości. Te przedsięwzięcia mają przyczynić się do tego, aby ludziom w Drożdzienicy żyło się lepiej, godniej i przyjemniej i czuli się dumni, że są mieszkańcami tej właśnie miejscowości. 38 Zadania do realizacji Priorytet I Cel : Możliwość aktywnego spędzenia czasu przez mieszkańców Drożdzienicy wraz z możliwością organizowania imprez kulturalnych integrujących społeczność lokalną. Projekt : Modernizacja budynku OSP oraz świetlicy wiejskiej Drożdzienica” Priorytet II Cel : Poprawa estetyki wsi, zachowanie walorów historycznych wsi. Projekt: Renowacja obelisku wraz z wymianą ogrodzenia. Priorytet III Cel: Poprawa estetyki wsi mieszkańców Drożdzienicy 39 i poprawa bezpieczeństwa Projekt : Budowa chodnika przy Szkole Podstawowej i sklepie spożywczym. 40 Opis planowanego przedsięwzięcia wraz z harmonogramem Planowane przedsięwzięcie polega na adaptacji Świetlicy Wiejskiej w Drożdzienicy. Świetlica Wiejska byłaby jedynym centrum kulturalnym w tej miejscowości. Mieściłaby się ona w budynku, w którym do tej pory mieści się remiza strażacka i biblioteka. Nie jest wykorzystane do tej pory pomieszczenie, które mogłoby spełnić rolę Świetlicy Wiejskiej. Jednak, aby spełniło swoją rolę należy je zaadaptować tj; - wymienić dach i stolarkę okienną i drzwiową w budynku, - założyć instalację grzewczą, - wyposażyć w podstawowy sprzęt taki jak: stoły, krzesła, stół do ping-ponga, bilard, Można by tu spędzić czas w miły sposób: pograć w bilarda, w brydża, szachy, warcaby. Poza tym będzie można organizować spotkania mieszkańców wsi, szkolenia dla rolników, zabawy itd. Niestety środki finansowe będące w dyspozycji są niewystarczające na zrealizowanie planowanego przedsięwzięcia. Mieszkańcy wsi są to głównie rolnicy posiadający 41 znikome środki finansowe. Dlatego też z entuzjazmem i nadzieją mieszkańcy wsi przyjmują informację o możliwości uzyskania pomocy finansowej Sektorowego programu Operacyjnego: Modernizacja Sektora Restrukturyzacja Żywnościowego i i Rozwój Obszarów Wiejskich. Dzięki zrealizowaniu powyższego przedsięwzięcia ludność lokalna bardziej się zintegruje, zwiększy się odpływ ludności lokalnej do dalszego działania na rzecz Drożdzienicy, zwiększy się ilość imprez kulturalnych takich jak dyskoteka, czy zabawa, ludność lokalna będzie rozwijać swoje pasje i zainteresowania Realizacja powyższego zadania planowana jest na okres sierpień 2006-wrzesień 2007 roku. Grupa Odnowy wsi: 1. Stefan Wandziński 2. Maria Rulewska 3. Wiesław Tandecki 42 PLAN ROZWOJU MIEJSCOWOŚCI ŻALNO na lata 2006-2013 Strategia zawierająca charakterystykę miejscowości i opis planowanych do realizacji zadań Żalno , maj 2006r Spis treści 43 1. Wstęp 2. Charakterystyka miejscowości Kęsowo 2.1. Historia 2.2 instytucje 2.3. Gospodarka 2.4. Nasze organizacje 3. Mocne i słabe strony miejscowości Żalno 4. Wizja rozwoju Żalno 5.Opis planowanego wraz z harmonogramem przedsięwzięcia oraz kosztorys 44 1.Wstęp Miejscowość Żalno położone jest w gminie Kęsowo, w powiecie tucholskim, województwie kujawsko-pomorskim. Miejscowość liczy około 930 mieszkańców co stanowi około 20 % ludności gminy. Teren gminy Kęsowo charakteryzuje się bardzo urozmaiconą rzeźbą terenu, co znalazło wyraz w lokalnym nazewnictwie. Występują Góry Karpaty, Góry Kozackie czy Góra Ludwika. Gmina położona jest na falistej równinie wysoczyzny morenowej, której wyniesienie osiąga średnio od 125 do 130 m n.p.m. W jej obrębie wyraźnie zaznaczają się liczne formy o genezie glacjalnej i fluwioglacjalnej. Gleby gminy Kęsowo to w przeważającej części gleby bielicowe, pseudobielicowe i brunatne powstałe na utworach piaszczystych. Miejscowość Żalno jest wsią rolniczą, chociaż na tle gminy jest tu mały odsetek ludności utrzymującej się z rolnictwa. Na dzień dzisiejszy jest 47 gospodarstw, w tym 2 powyżej 50 ha, 18 gospodarstw w przedziale 15-50 ha oraz 27 gospodarstw do 15 ha. To one stanowią główne źródło utrzymania ludności mieszkającej na terenie miejscowości. Razem rolnicy posiadają 900 ha użytków rolnych. W Żalnie znajduje się tu Zespół Szkół (szkoła podstawowa i gimnazjum), do którego uczęszcza około 200 dzieci. Wiadomo 45 na pewno że szkoła istniała już w 1865 roku, chociaż duża liczba uczniów w tym czasie (96) wskazuje na to, że jej powstanie należy datować na okres wcześniejszy. Niestety do dzisiaj nie zachowały się żadne kroniki szkolne, które umożliwiłyby poznanie historii szkolnictwa w takim stopniu, w jakim chcieliby ją znać mieszkańcy Żalna. Wiadome jest na pewno to, że pierwsza szkoła mieściła się w budynku poczty, i że jest to oprócz (dworku Żalińskich) najstarszy budynek w Żalnie. W latach 1905-1907 w Żalnie powstaje około 60 gospodarstw kolonistów niemieckich. W związku z ich przybyciem w 1912 roku zostaje w Żalnie wybudowana szkoła. Obiekt w budownictwie pruskim służył do celów szkolnych aż do 1 września 1997 roku, kiedy do użytku zostaje oddana nowa szkoła, od 1999r. spełniająca także funkcję gimnajzum. Jej dyrektorem jest obecnie Hanna Klinger. Sołectwo Żalno podejmowało wiele inicjatyw. Dzięki staraniom byłej sołtys Zyty Kolczyk udało się zrealizować proces telefonizacji –1996 rok, wskutek czego telekomunikacja zyskała 78 nowych abonentów. Doprowadzono również linię telefoniczną 10 nowym abonentom do Nowego Żalna. Na stadionie pojawiły się nowe trybuny pomocne licznym kibicom nie tylko na meczach piłkarskich drużyny „Novi 2000” Żalno lecz także podczas festynów. Swój wizerunek zmieniła także plaża: nawieziono piasek i postawiono ławkim oraz zrekultywowano dawne wysypisko śmieci i posadzono młode drzewka, a wszystko to przy sporym udziale 46 młodzieży. Mieszkańcy nie mogą tez narzekać na stan przystanków autobusowych. Jednak cały czas borykamy się ze złym stanem dróg gminnych czy osiedlowych. Poprawa ich stanu będzie jednym z naszych priorytetów. 47 2. Charakterystyka miejscowości Żalno 2.1.Historia Choć Żalno nie jest dużą miejscowością, może poszczycić się długą i ciekawą historią. Prowadzone prace archeologiczne w 1935 roku przez prof. Kostrzewskiego informują nas, iż osadnictwo w Żalnie istniało już w epoce neolitu (młodsza epoka kamienia 3000-1800 lat p.n.e. Znajdowała się tu bowiem osada kultury pucharków lejkowatych. Z okresu średniowiecza pozostały relikty dwóch osad, z których jedna nawodna z w. XII usytuowana jest na zachód od dworu nad jeziorem Żalno. Osada ta później przeniesiona zostaje na ląd, gdzie zbudowany został kasztel. Zachowały się tutaj fragmenty częstokołu dębowego. Wieś wzmiankowana jest od 1341 r, jako własność rycerska na prawie chełmińskim. Historia Żalna nieodzownie związana jest z rodem Żalińskich. Błędne jest mniemanie, że nazwa „Żalno” pochodzi od nazwiska. W rzeczywistości było dokładnie odwrotnie. Nazwa Żalno pochodzi prawdopodobnie od starosłowiańskiego słowa „żalnik”- cmentarz. Było to najprawdopodobniej starosłowiańskie miejsce pochówku zmarłych, umieszczanych w glinianych dzbanach. Około 1466 roku przybył tutaj Mikołaj z Dębnicy. To na jego temat w XVIIwiecznym herbarzu czytamy: „..wielką czułością i dzielnością swoją te kraje pruskie zdobił, gdy za króla Kazimierza pod Chojnicami mężnie sobie i rycerstwo poczynał” .Jemu właśnie 48 należy przypisywać początki na tych ziemiach rodu, z których Żalno związane będzie aż do 1939 roku. Rodzina Żalińskich była jedną ze znamienitszych na całym Pomorzu, a jej członkowie sprawowali różne wyższe, bądź niższe urzędy. Na przykład Jerzy Żaliński w latach 1569-1570 był podkomorzym pomorskim. Maciej Żaliński był starostą tolkmickim ora tucholskim, a od 1569 także jasienickim, następnie od 1574, kasztelanem gdańskim ”...zamek nowego kształtu, wielkim kosztem z cegły zaczął budować, który jego syn Samuel udoskonalił i wykończył”. Czas „potopu” szwedzkiego, a w kolejnych latach słabnąca kondycja państwa polskiego, odbijają swe piętno na losach Żalna. Lata świetności mijają bezpowrotnie. W histografii znany jest fakt, iż Józef Prusak kasztelan gdański w 1765r. ufundował we dworze w Żalnie kaplicę, jednak dalsze jej losy nie są znane. W roku 1772 Żalno dostaje się w niewole pruską i będzie trwać w jarzmie zaborczym do roku 1920. Od tej pory przez prawie 100 lat egzystować w ramach powiatu chojnickiego. Kolejnym burzliwym okresem są lata 1806-1815. W czasie wojen napoleońskich w Tucholi stacjonowały wojska pruskie, francuskie, polskie oraz rosyjskie. W tym okresie Żalno należy do miejscowości objętych najsilniejszą germanizacją, skutkiem czego jest spory procent ludności niemieckiej oraz utrata majątku Żalińskich. 49 W 1920 armia generała Hallera przyłącza pomorze do Polski. W wyniku postanowień traktatu wersalskiego osadnicy niemieccy zostają zmuszeni do opuszczenia Żalna, mogąc zabrać tylko majątek ruchomy („to, co nie było przybite gwoździem”). Na ich miejsce przybywają osadnicy Polscy pochodzący głównie z terenu Kaszub południowych, okolic Czerska i Śliwic oraz osadnicy wojskowi. Swój majątek „resztówkę” odzyskuje też rodzina Żalińskich. W 1939 roku miały miejsce liczne aresztowania wśród ludności polskiej, która nie pozostawała bierna wobec agresji niemieckiej. 1 września 1939 roku wybucha II wojna światowa,. Mieszkańcy Żalna zostają ewakuowani przez wojsko polskie w kierunku Świecia. Wkrótce jednak wracają pod okupację niemiecką, a kiedy wybucha pożar w Piastoszynie w tzw. Resztówce, o podpalenie oskarża się mieszkańców Żalna i innych okolicznych wsi. 30-tu z nich w dramatycznych okolicznościach zostaje rozstrzelanych w październiku 1939 r. w Rudzkim Moście, w ramach akcji niszczenia lokalnych przywódców ludności podbitej przez hitlerowców. Przed pierwszą egzekucją prowadzący ją hitlerowiec stwierdził, iż „dopóki nie znajdzie się podpalacz, dopóty trwać będą rozstrzeliwania”. Wtedy by ratować współwięźniów z szeregu wystąpił ksiądz Nogalski, wikary z parafii Raciąż, który „przyznał” się do podpalenia. Stwierdzenie to spowodowało wściekłość hitlerowca, który w pierwszym momencie chciał księdza powiesić, 50 po czym jednak rozstrzelano go jako pierwszego. Dzisiaj we wsi stoi pomnik upamiętniający 30 ofiar poległych bądź zamordowanych w latach 1939-1945. Po wojnie majątek rodziny Żalińskich odkupuje rodzina Chrustowskich. Żalińscy opuszczają miejsce, które zamieszkiwali przez ostatnie 5 wieków. Okres wojny to także postępujący proces germanizacji poprzez wysiedlanie Polaków z ich gospodarstw i przydzielenie ich Niemcom z Besarabii. W Żalnie los taki spotkał 21 gospodarstw. 14 lutego 1945 roku wojska sowieckie wyzwalają Żalno od hitlerowców, sami stając się nowymi okupantami, ustanawiając ustrój komunistyczny. 51 2.2.Instytucje Istniejące tu instytucje służą przede wszystkim lokalnej społeczności. Funkcjonuje tu Szkoła Podstawowa i Gimnazjum, gdzie łącznie uczęszcza około 200 uczniów. Budynek nowej szkoły został oddany do użytku 1 września 1997 roku. Na terenie Żalna dużą rolę odgrywa sport. Drużyna piłkarska LZS Nowi 1999 Żalno istniało od 1999 roku. W 1999 roku zespół rozpoczął rozgrywki w klasie C grupy I województwa kujawskopomorskiego, zajął jednak przedostatnie miejsce. Funkcje kierownika zespołu objął Zbigniew Kalkowski z Tucholi. Oprócz tego istnieje UKS „Poraj”, zespół prowadzony przez nauczyciela w-fu.-Pan Dariusz Szulc. Zrzeszeni w nim uczniowe Zespołu Szkół w Żalnie, biorą udział między innymi w turnieju piłkarskim „Coca-Cola Cup” Sprawami zdrowia mieszkańców Żalna zajmuje się Ośrodek Zdrowia w Żalnie. Jest on filią ośrodka w Kęsowie. Znajduje się w centrum wsi i dlatego jest łatwo dostępny dla wszystkich mieszkańców. W Żalnie jest też Ochotnicza Straż Pożarna. Założona została w roku 1900 i wraz z jednostką z Piastoszyna należą do najstarszych w okolicy. Aktualnie starz dysponuje jednym wozem strażackim, którego czasy świetności dawno minęły. Mimo tego w odbywających się corocznie zawodach strażackich, nasza reprezentacja należy do wyróżniających się. 52 Przyczyn należy szukać w sumiennych i regularnych treningach młodych adeptów. 53 2.3.Gospodarka Na terenie wsi brakuje dużych zakładów produkcyjnych czy usługowych. Głównymi są: - stolarnia Pana Swoińskiego Andrzeja - zakład produkcyjny- wytwarzający łódki-Pana Baranowskiego Sławomira - „Jantex”- zakład produkujący lizaki Pana Jana Weltrowskiego W zakresie handlu działają: sklepy spożywcze ( Pani Marii Muszyńskiej, Pani Jadwigi Has, Pana Bogdana Malcahna oraz Pani Małgorzaty Krzyżanowskiej) sklep metalowy Pani Wirkus Lucyny sklep przemysłowy Pani Anny Giłki sklep odzieżowy – Pani Małgorzaty Kowalskiej Na terenie agroturystyczne: naszej Renaty wsi i działa też Mirosława gospodarstwo Chrustowskich. Prowadzone jest w późnorenesansowym dworze, którego budowę rozpoczął Maciej Żaliński, a skończył jego syn Samuel, wychowanek i faworyt Anny Jagiellonki. Budowa dworku została ukończona około 1570 roku- miał kształt czworobocznej wieży mieszkalnej. W dziewiętnastym i dwudziestym wieku został 54 znacznie rozbudowany- pojawiły się piwnice i parter sklepiony kolebkowo. Dworek posiada około 20 miejsc noclegowych oraz duże pole namiotowe, które jest otoczone parkiem, w którym znajduje się wiele pomników przyrody. Gospodarze gwarantują bogaty program rekreacyjny Zimą organizowane są kuligi, przez resztę roku można korzystać z przejażdżek- konnej oraz bryczką. Oferowany jest też sprzęt wodny: żaglówki kajaki, rowery wodne oraz łódź. Posiadamy też dwa gospodarstwa sadownicze i ogrodnicze Pana Slawomira Michalaka oraz Krzysztofa Giłki. 2.4.Nasze organizacje Najstarszą i najbardziej prężną organizacją działającą w Żalnie jest Ochotnicza Straż Pożarna. Powstała w 1900 roku. W chwili obecnej liczy 26 członków. Pomagają w wielu akcjach gaśniczych i ratowniczych. Ale ich działalność to również pomoc np. przy organizacji Dnia Dziecka, czy dożynek gminnych. Inną organizacją działającą w Żalnie jest Uczniowski Klub Sportowy”Poraj”. W skłąd wchodzą uczniowie 55 Zespołu Szkół w Żalnie. Biorą oni udział w ligach okręgowych, czy turnieju piłkarskim „Coca- Cola Cup”. Poza tym w wyniku długoletnich starań w 1983 roku w Żalnie powstaje Parafia p.w. Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Budowę kościoła p.w. M.B. Nieustającej Pomocy zasadniczo zakończono w 1992 roku, za czasów pierwszego proboszcza parafii Żalno- ks. mgr lic. Henryka Krolla. Plebanię pobudowano w czerwcu 1984 roku. Natomiast cmentarz parafialny założono jesienią 1984 roku w znacznej odległości od kościoła, gdyż nie było zgody na jego lokalizację na pagórku naprzeciw kościoła. W październiku 1995 roku wybudowano dom przedpogrzebowy. 56 3.Mocne i słabe strony miejscowości Żalna Słabe strony: Silne strony: - położenie (przelotowa - bardzo mało integrujących Tuchola-Chojnice), imprez społeczność - dobra współpraca z Urzędem lokalną Gminy, - środowisko - słaby naturalne ośrodków dostęp kultury do jak takich kino, (jezioro), teatr, - teren atrakcyjny turystycznie - wysokie bezrobocie, (jezioro, gospodarstwo - brak odpowiedniej świetlicy agroturystyczne). wiejskiej , - niska integracja społeczeństwa. Szanse: Zagrożenia: -agroturystyka -brak środków własnych na - remont i zwiększenie form sfinansowanie projektów, działalności świetlicy wiejskiej - niska opłacalność produkcji - migracje ludności z miast rolnej większość mieszkańców wsi to rolnicy) do wsi - zagospodarowanie ( bazy - odpływ młodych , a przede sportowej głównie boiska wszystkim wykształconych - stworzenie placu zabaw ludzi do miast dla dzieci - zagospodarowanie plaży niska opłacalność prowadzenia działalności - 57 - budowa dróg i chodników gospodarczej oraz zagospodarowanie wsi np. zieleń, rabatki itp. 58 4.Wizja rozwoju miejscowości Żalno Marzymy aby : – wieś była zadbana, – wieś była atrakcyjna turystycznie, – społeczność lokalna była zintegrowana, dążąca do osiągnięcia konkretnych celów, mogąca liczyć na pomoc sąsiedzką, pełna optymizmu, zapału do pracy, pełna radości i nadziei na lepsze juto, – we wsi powstawały nowe miejsca pracy, – we wsi organizowano więcej imprez kulturalnych czy zabaw, – we wsi było więcej możliwości czynnego wypoczynku tj. np. mecze, zawody sportowe. – we wsi działały koła zainteresowań skupione w świetlicy wiejskiej 59 Zadania do realizacji Priorytet I Cel : Możliwość aktywnego spędzenia czasu przez mieszkańców Kęsowa wraz z możliwością organizowania imprez kulturalnych integrujących społeczność lokalną Projekt : remont i zmiana profilu działalności świetlicy wiejskiej Priorytet II Cel : Stworzenie odpowiednich warunków do wypoczynku, spędzenia aktywnie wolnego czasu przez mieszkańców na świeżym powietrzu oraz umożliwienie najmłodszym dzieciom prawidłowego rozwoju ruchowego i socjopsychologicznego . Projekt : Budowa placu zabaw dla dzieci i zaplecza sportowego, głownie w postaci boiska, zagospodarowanie plaży. Priorytet III Cel: poprawa wizerunku i estetyki wsi Projekt : budowa chodników na terenie miejscowości Żalno, zagospodarowanie miejsc w centrum wsi – zieleń, drzewka itp. Priorytet IV Cel: poprawa jakości życia mieszkańców 60 Projekt: budowa dróg w Żalnie, głównie osiedlowych, modernizacja sieci wodociągowej 61 Zadania te mają w okresie długoterminowym: – zwiększyć atrakcyjność turystyczną miejscowości, – zwiększyć ilość miejsc pracy, – zwiększyć dochody ludności lokalnej poprzez napływ turystów, – zmniejszyć bezrobocie we wsi, – zwiększyć integrację społeczeństwa – zaktywizować ludność do pracy na rzecz wsi. Te przedsięwzięcia ma przyczynić się do tego, aby ludziom w Żalnie żyło się lepiej, godniej i przyjemniej i czuli się dumni, że są mieszkańcami tej właśnie miejscowości 62 5.Opis planowanego wraz z harmonogramem przedsięwzięcia oraz kosztorys Jednym z naszych priorytetów jest budowa placu zabaw dla dzieci. Plac na którym ma stanąć to działka (ulica Kościelna i 40- lecia) Koszt to około 25 tysięcy złotych. Ma on być przeznaczony dla dzieci od najmłodszych, dwóch i trzyletnich aż do 10-12 lat. Przewidujemy huśtawki, bujawki, karuzele, piaskownice dla starszych i młodszych, miejsca do siedzenia dla dzieci i dorosłych i wiele innych. Członkowie grupy tworzącej i realizującej plan rozwoju 1. Czesław Chmielewski 2. Ewa Szczypiorska 3. Regina Kostrzewska 4. Zygmunt Miszker 5. Michalina Szczypiorska 63 PLAN ROZWOJU MIEJSCOWOŚCI Przymuszewo na lata 2006-2012 Strategia zawierająca charakterystykę miejscowości i opis planowanych do realizacji zadań Przymuszewo, maj 2006r, 64 Spis treści 1. Wstęp 2. Charakterystyka miejscowości Przymuszewo 2.1 Historia i instytucje 2.2. Gospodarka 2.3. Nasze organizacje 3. Mocne i słabe strony miejscowości Przymuszewo 4. Wizja rozwoju Przymuszewa 65 1.Wstęp Miejscowość Przymuszewo położone jest w gminie Kęsowo, w powiecie tucholskim, województwie kujawskopomorskim. Miejscowość liczy około 200 mieszkańców co stanowi około 4,5 % ludności gminy. Teren gminy Kęsowo charakteryzuje się bardzo urozmaiconą rzeźbą terenu, co znalazło wyraz w lokalnym nazewnictwie. Występują Góry Karpaty, Góry Kozackie czy Góra Ludwika. Gmina położona jest na falistej równinie wysoczyzny morenowej, której wyniesienie osiąga średnio od 125 do 130 m n.p.m. W jej obrębie wyraźnie zaznaczają się liczne formy o genezie glacjalnej i fluwioglacjalnej. Gleby gminy Kęsowo to w przeważającej części gleby bielicowe, pseudobielicowe i brunatne powstałe na utworach piaszczystych. Miejscowość Przymuszewo jest terenem typowo rolniczym. Posiada około 30 gospodarstw rolnych. To one stanowią główne źródło utrzymania ludności mieszkającej na terenie miejscowości. Razem rolnicy posiadają 980 ha. 66 2. Charakterystyka miejscowości Przymuszewo 2.1.Historia Przymuszewo to wieś w północno-zachodniej części gminy, powstanie jej wiąże się z osadnictwem niemieckim w XIX wieku. Na tzw. mapie Schrottera wydanej na początku XIX wieku stulecia oraz w spisie wszystkich osad rejencji kwidzyńskiej, sporządzonej krótko po 1815r. wieś jeszcze nie występuje. Można sądzić, że Przymuszewo wyodrębniło się z folwarku o tej samej nazwie, założonego ok. 1820-40, który stanowił część obszaru dworskiego Drożdzienica. W spisie ludności z 1XII 1875 r, w dalszym ciągu brak Przymuszewa, ale występują Drożdzienica wieś i dobra Drożdzienica, chociaż wcześniej, bo w 1867 roku, w pruskim katastrze gruntowym Przymuszewo (niem. Zwangsbruch) jest wykazane jako osobny obręb kastralny obejmujący też folwark Zaremba. Wykaz majątków ziemiańskich z 1880r, podaje nam informacje o strukturze upraw. Obszar majątku Przymuszewo wynosił 939,35 ha. Z tego na role i ogrody przypadało 507,44 ha, na łąki 207,85 ha oraz na las 148,39 ha. Resztę powierzchni stanowiły zarośla, drogi, podwórza i nieużytki. Według danych z powszechnego spisu ludności z 1895r, w Przymuszewie było 13 zamieszkałych domów z 36 rodzinami o 2 lub więcej osobach. Łączna liczba mieszkańców wynosiła 214. Przeważali katolicy, których było 156. Kolejny wykaz majątków ziemiańskich z 1903r, informuje nas o liczbie zwierząt hodowanych na majątku. Na inwentarz żywy składało się: bydło w liczbie 249 sztuk, w tym 121 krów, 500 owiec, 243 świnie oraz 64 konie. W majątku działała gorzelnia i cegielnia. Na początku XX wieku stulecia nastąpiło niezwykle ważne wydarzenie w dziejach majątku. Nabyła go pruska Komisja Kolonizacyjna w celu rozparcelowania, utworzenia gospodarstw rolnych i osadzenia na nich niemieckich kolonistów. Na skutek tego zmienił się status miejscowości. Odtąd mówi się o gminie wiejskiej Przymuszewo (Landgemeinde Zwangsbruch). W rezultacie działań Komisji w 1910r. w Przymuszewie znajdowało się już 36 domów mieszkalnych z 39 rodzinami 2 osobami żyjącymi samotnie. Ogólna liczba mieszkańców wzrosła do 261. Byli to bez wyjątku Niemcy, przeważnie katolicy (240 osób). 67 Regulacja granic była powodem tego, iż gmina wiejska Przymuszewo posiadała obszar 583,3 ha. Do chwili przejęcia przez Komisję Kolonizacyjną majątek Przymuszewo należał do niemieckiej rodziny Holtz. Ostatnim właścicielem był Georg Holtz. Po I wojnie światowej, w styczniu 1920r, Przymuszewo wraz z całym Pomorzem, znalazło się w granicach odrodzonej Rzeczypospolitej. Część niemieckich mieszkańców nie wyraziła zamiaru pozostania we wsi i wyjechała w głąb Niemiec. Na ich miejsce przybyli osadnicy polscy. Do bardziej znanych, byłych mieszkańców Przymuszewa, należy Berhard Niederding. Urodził się on 19 IV 1931r. w rodzinie Franciszka i Agnieszki Nieberdingów. Po 1945 r. znalazł się w Niemczech. W 1953r. wyraził chęć wstąpienia do katolickiego zgromadzenia Misjonarzy Najświętszego Serca Jezusowego. W 2005r. obchodził 50-lecie życia zakonnego. Wg wykazu istniejących zakładów rzemieślniczych z lutego 1940 roku w Przymuszewie istniały: Bocklager Friedrich- zakład kowalski Bockenhagen Walentin- zakład kowalki Wollszcleger Wsilhelm - zakład ślusarski Meyer Franiszek- zakład kołodziejski Wloschinski Johann- zakład krawiecki damski i męski W lutym 1940 r. w Przymuszewie działała spóldzielcza gorzelnia. Wg tabeli zniszczeń wojennych z 1945r. wsi naszego powiatu wynika, że na ogół 44 gospodarstwa, 8 uległo całkowitemu, a 11 częściowemu zniszczeniu. W toku działań wojennych w 1945 roku w powiecie tucholskim wysokie straty poniosły gospodarstwa wiejskie, które zostały całkowicie lub częściowo w ponad 30% zniszczone. Wśród nich jest też Przymuszewo. 68 2..Gospodarka Na terenie wsi brakuje zakładów produkcyjnych czy usługowych. Głównym zakładem i jedynym jest prywatna Gorzelnia. Jeżeli natomiast chodzi o handel to w miejscowości znajdują się: sklep spożywczo-przemysłowy sklep z odzieżą używaną 69 2.4.Nasze organizacje Najstarszą i najbardziej prężną organizacją działającą w Przymuszewie była Ochotnicza Straż Pożarna. Powstała ona przed 1909 rokiem i otrzymała wsparcie finansowe powiatu. Ochrona przeciwpożarowa na wsi należała do pierwszych zagadnień analizowanych przez samorząd powiatowy. Jednak na dzień dzisiejszy nie mamy już jednostki OSP. Bardzo ważną organizacją jest nieformalna grupa „Odnowiciele wsi”, która powstała w 2006 roku. Złożyła ona wniosek do Polskie Fundacji Wspomagania Wsi na konkurs „Kultura Bliska”. Tytuł projektu „Ocalić od zapomnienia”, kwota 6000,00zł. Celem będzie uporządkowanie starego poniemieckiego cmentarza z końca XIX wieku, ogrodzenie go, wyczyszczenie nagrobków. Prace porządkowe wykonane zostaną przez nas samych, a renowacja nagrobków przeprowadzona zostanie jesienią 2006 roku. Cmentarz poniemiecki traktujemy jako pozostawione nam dziedzictwo kulturowe, a zbadanie przeszłości pomoże nam ustalić, jaki wpływ na życie naszej wsi mieli ludzie tam spoczywający. Poza tym chcemy zorganizować cykl pogadanek o naszej historii (wspomnienia najstarszych mieszańców wsi oraz materiały przedstawione przez historyków, z którymi nawiązaliśmy kontakt) oraz stworzymy kronikę wiejską i zeszyt „Z historią za Pan brat”. Jest to pierwszy projekt tej grupy i na pewno nie ostatni. W 2006 roku powstała też nieformalna grupa młodzieży „Przymuszewiacy” W 2006 roku grupa ta złożyła już dwa wnioski. Jeden do Polskiej Fundacji Dzieci i Młodzieży na program” Make a Connection- przyłącz się”. Tytuł projektu :Maluchy na plac zabaw-marsz!!!”. Celem tego projektu była budowa placu zabaw dla najmłodszych. Jednak okazało się, że nie zdobyliśmy środków finansowych na ten cel. Druga inicjatywa tej grupy był wniosek do programu „Młodzież’, tytuł projektu „Zdrowe życie” na kwotę 3 600,00 EURO. Projekt ma na celu budowę boisk do piłki nożnej i siatkówki i rozegranie meczy pomiędzy naszą młodzieżą a młodzieżą z innych miejscowości i z Niemiec. Jednym z mieszkańców naszej miejscowości jest znany artysta ludowy Zygmunt Kędzierski. Jest autorem wielu rzeźb ludowych. 70 3.Mocne i słabe strony miejscowości Przymuszewo Słabe strony: Silne strony: - dobra współpraca z Urzędem - zbyt mało imprez integrujących społeczność lokalną Gminy - zabytkowy park i cmentarz - słaby dostęp do takich ośrodków poniemiecki kultury jak kino, teatr, - wysokie bezrobocie, - brak zakładów produkcyjnych, - niezagospodarowany park wraz z baza sportową, Zagrożenia: Szanse: -remont świetlicy i prowadzenie w -brak niej różnych form środków własnych na spędzania sfinansowanie projektów, wolnego czasu- - niska opłacalność produkcji rolnej - zagospodarowanie parku wraz za ( większość mieszkańców wsi to całą baza sportową tj. między rolnicy) boiskami - odpływ młodych , a przede - migracje ludności z miast do wsi wszystkim wykształconych ludzi do - budowa placu zabaw dla dzieci miast - bardzo mała liczba zakładów - niska opłacalność prowadzenia działalności gospodarczej 71 4.Wizja rozwoju miejscowości Przymuszewo Marzymy aby : – wieś była zadbana, – wieś była atrakcyjna turystycznie, – społeczność lokalna była zintegrowana, dążąca do osiągnięcia konkretnych celów, mogąca liczyć na pomoc sąsiedzką, pełna optymizmu, zapału do pracy, pełna radości i nadziei na lepsze juto, – we wsi powstawały nowe miejsca pracy, – we wsi organizowano więcej imprez kulturalnych czy zabaw, – we wsi było więcej możliwości czynnego wypoczynku tj. np. mecze, zawody sportowe, – było więcej form aktywnego spędzenia wolnego czasu np. warsztaty teatralne, rękodzielnicze, kursy tańca , – we wsi była świetlica wiejska, będąca centrum kulturalny wsi – istniał plac zabaw dla dzieci 72 Zadania do realizacji Priorytet I Cel : Możliwość aktywnego spędzenia czasu przez mieszkańców Przymuszewa wraz z możliwością organizowania imprez kulturalnych integrujących społeczność lokalną Projekt : remont świetlicy w Przymuszewie Priorytet II Cel : Stworzenie odpowiednich warunków do wypoczynku, spędzenia wolnego czasu przez mieszkańców na świeżym powietrzu wśród zieleni i możliwość aktywnego spędzenia czasu przez dzieci, młodzież czy dorosłych np. poprzez udostępnienie placu zabaw czy boiska. Projekt Zagospodarowanie parku w wraz z zapleczem sportowym, aleja przydrożna ( dąb, brzoza około 2 km) Priorytet III Cel: wzrost rozwoju ruchowego i socjo-emocjonalnego najmłodszych mieszkańców Przymuszewa Projekt : Stworzenie placu zabaw dla dzieci Priorytet IV Cel: pamięć o historii i kulturze Projekt : zadbanie przydrożny krzyż i poniemiecki cmentarz 73 Zadania te mają w okresie długoterminowym: – zwiększyć atrakcyjność turystyczną miejscowości, – zwiększyć ilość miejsc pracy, – zwiększyć dochody ludności lokalnej poprzez napływ turystów, – zmniejszyć bezrobocie we wsi, – zwiększyć integrację społeczeństwa – zaktywizować ludność do pracy na rzecz wsi. Te przedsięwzięcia mają przyczynić się do tego, aby ludziom w Przymuszewie żyło się lepiej, godniej i przyjemniej i czuli się dumni, że są mieszkańcami tej właśnie miejscowości 74 5.Opis planowanego przedsięwzięcia wraz z harmonogramem Planowane przedsięwzięcie polega na budowie placu zabaw. Przyczyni się to do wzrostu aktywności ruchowej naszych najmłodszych mieszkańców Przymuszewa. Znajdą się na niej bujawki, piaskownica, huśtawki, karuzele oraz zestaw ze zjeżdżalnią. Planujemy tez ławki i stoły. Koszt to około 25 000,00 zł. 75
