Reklama

10
Joanna Duda
Sylwester Skalski
Znaczenie prawa średniowiecznego dla teologii średniowiecznej
We współczesnych tendencjach Średniowiecze jest okresem ciemnym, w którym autorytety
kulturalne odmawiały przyznania rozumowi należnej mu autonomii i wolności. W Wiekach
Średnich poznanie według tej tendencji było podporządkowane wierze i siłom
antydemokratycznym. Już w XV w. zaczęto identyfikować kulturę średniowieczną z Kościołem
katolickim. W Średniowieczu Kościół posiadał przejrzysty i autorytatywny system prawny, swoje
sądy, przywileje i kary. Była to wielka machina, z którą należało postępować ostrożnie. System ten
żądał ofiarnej służby i pobudzał do żarliwej pobożności. Kościół jako wielki system miał ogromny
wpływ na społeczne i polityczne życie narodów europejskich. Jako zorganizowana instytucja mógł
pomagać w rządzeniu państwami, dysponując zastępami najlepiej wykształconych ludzi. W wielu
dziedzinach życia Kościół był wręcz zmuszony do przyjmowania tych funkcji, które są domeną
nowożytnego państwa: zajmował się dyplomacją, organizował szkoły i uniwersytety, nauczał ludzi
rzemiosł, uprawy roli, hodowli bydła, budowy domów, dróg i mostów, był też organizatorem opieki
zdrowotnej.
Z celami reformy gregoriańskiej wiązała się tendencja wprowadzenia w Kościele jednolitego,
uniwersalnego prawa stanowionego przez papieża. Realizacja tego postulatu oznaczała rozdzielenie
prawa kanonicznego od świeckiego. Jednakże to rozdzielenie praw nie przekreślało jedności prawa
jako idei. Tomasz z Akwinu stawia przed wszelkim prawem cel chrystocentryczny. Według niego
prawo świeckie zmierza do tego celu pośrednio poprzez zapewnienie sprawiedliwości i
zabezpieczenie pokoju, co służy promocji cnót. Natomiast pracodawca kościelny ma na celu wprost,
bezpośrednio zbawienie dusz. Prawo kościelne posiada trzy funkcje:
ujmuje i wyraża struktury Kościoła - prawo ujmuje w prawa i konkretyzuje „kształt” Kościoła,
łącząc przy tym równość wszystkich wiernych i hierarchiczność;
organizuje aktywność Kościoła - za pomocą prawa organizuje się funkcjonowanie instytucji
kościelnych, w tym głoszenie słowa i sprawowanie sakramentów;
normuje dyscyplinę kościelną - dyscyplina, która wynika z wiary, obejmuje zadania związane ze
sprawowanymi urzędami i zachowania wiernych.
Prawo, nie tylko kościelne, ale również świeckie, miało wielkie znaczenie dla teologii
średniowiecznej, co zostanie ukazane w niniejszym referacie. Najpierw zostanie omówione prawo
świeckie i kanoniczne w średniowieczu i jego znaczenie w społeczeństwie tamtych czasów.
Następnie zostanie scharakteryzowana średniowieczna teologia, a w ostatnim punkcie zostanie
omówiony wpływ i znaczenie prawa dla teologii w Średniowieczu.
(…)
… były jedną nauką. Dopiero później prawo kanoniczne stało się samodzielną dyscypliną nauki.
Stało się to z chwilą powstania Dekretu Gracjana, zaś powstanie uniwersytetów było ściśle
powiązane z rozwojem kanonistyki. Na prawo kanoniczne światło rzucają teologia dogmatyczna
(dogmaty są fundamentem kanonów), teologia moralna (prawo kanoniczne stanowi z nią wspólnie
teologię praktyczną), teologia pasterska…
… Aleksandra III), Alberta z Benewentu (późniejszego papieża Grzegorza VIII) i inni.
Ok. 1140 r. powstał Dekret Gracjana. Dzieł to było wyrazem tendencji do wzmocnienia pozycji
teologii. I równocześnie było pierwszym, najpełniejszym i systematycznym opracowaniem
nagromadzonego kanonicznego materiału. Gracjan nawiązywał w sposób bezpośredni do
dogmatyczno-kanonicznych pism Bernolda, do zbiorów prawa kościelnego Iwona z Chartes i do
teologicznych sentencji Irneriusza, a także w sposób pośredni do ośmiowiecznych ksiąg
penitencjalnych oraz do dziewięciowiecznych pseudoizydoriańskich zbiorów kanonicznoeklezjologicznych. Dekret Gracjana zawiera liczne zagadnienia liturgiczne w aspekcie prawnym,
teologicznym, historycznym i duszpasterskim. Zdobyte przez studia prawnicze wiadomości z
liturgiki przejawiają…
…. Prawo nadaje status średniowiecznemu człowiekowi, gdyż nadaje mu miejsce względem Boga i
państwa. Prawo kanoniczne i teologia były najpierw jedną dyscypliną naukową. Po Dekretach
Gracjana (ok. 1140 r.) prawo kanoniczne wyodrębniło się z teologii. Teologia średniowieczna była
jurysdyczną moralistyką, opartą na prymitywno-rygorystycznych dyrektywach religijno-moralnych.
Duszpasterze nie interesowali…
… prawem a teologią w Średniowieczu?
Prawo a teologia w Średniowieczu
Według Grzegorza IX teologia jest królową nauk. Z tego twierdzenia wynika, że wszystkie
dyscypliny naukowe, które są związane z teologią, sprawują podrzędną do niej funkcje i służą
teologii. Teologia łączy się m.in. z filozofią i prawem od samego początku powstania religii
chrześcijańskiej. W niniejszej pracy zostanie ukazany związek…
… do Księgi Rodzaju Stanisława z Zawady, komentarz do Ewangelii św. Jana Macieja z
Łabiszyna). Podsumowując, można stwierdzić, że prawo jako naczelny regulator życia społecznego
i religijnego Średniowiecza miało wpływ na wszystkie dyscypliny naukowe. Prawo było czymś
najważniejszym i regulowało całe życie ludzi. Dla teologii miało znaczenie nie tylko prawo
kanoniczne, ale również prawo świeckie, regulując…
… próbami rozpowszechnianie greckiej patrystyki na Zachodzie;
w wieku XI twórczość teologiczna pozostawała w łączności z kontrowersjami dialektyków i
antydialektyków na Zachodzie, z wprowadzeniem metody scholastycznej oraz z kwestiami
spornymi, które skutkowały rozbiciem jedności między Kościołem zachodnim i wschodnim;
w XII wieku wprowadzono systematykę do teologii spekulatywno-scholastycznej…
Teologia prawa kanonicznego - opracowanie
Średniowiecze a rozwój nauki
Znaczenie prawa dla rozwoju nauki - omówienie
Prawo średniowieczne a styl życia
Doktryny prawa natury
Iusgentium - wykład
Reklama































Prawa autorskie
Reklama
Kontakt