115
advertisement
Neurorehabilitacja oparta na dowodach naukowych Redakcja wydania I polskiego Ryszard Kinalski Neurorehabilitacja oparta na dowodach naukowych Farsin Hamzei Ferdinand Binkofski Giovanni Buccino Denis Ertelt Bjorn Hauptm ann Friedhelm Hum m el Thom as Platz Redakcja wydania I polskiego Ryszard Kinalski MedPharm Polska Spis treści Wprowadzenie.................................................................. 11 Przedmowa do wydania polskiego................................. 13 Przedmowa....................................................................... 15 1 Rehabilitacja motoryczna w świetle medycyny opartej na dowodach naukow ych ........................................ 17 Thomas Platz 1.1 Wprowadzenie.................................................................. 17 1.2 1.2.1 1.2.2 1.2.3 Modele b a d a ń ............................................................................... Badania obserw acyjne................................................................. Badania eksperymentalne........................................................... Kryteria doboru prac badawczych ............................................ 1.3 1.4 Ocena wyników badań..................................................... 20 Przeglądy piśmiennictwa Cochrane'a.............................. 22 1.4.1 1.4.2 1.4.3 1.4.4 Przestanki medyczne po udarze m ó zgo w ym .......................... Zewnętrzna pomoc w rehabilitacji ru chow ej.......................... Rehabilitacja kończyny górnej..................................................... Przywracanie właściwej postawy ciała, zdolności utrzymania równowagi i chodzenia............................................................... Aktualne przeglądy projektów..................................................... Krytyczna ocena przeglądów piśmiennictwa Cochrane'a__ 1.4.5 1.4.6 18 18 18 20 24 25 26 27 28 29 1.5 Dowody naukowe wynikające z badań klinicznych......... 29 1.5.1 1.5.2 1.5.3 1.5.4 1.5.5 Intensywność treningu................................................................. Koncepcje fizjoterapeutyczne.................................................... Trening podstawowy kończyn górnych .................................... Trening usprawniający kończynę g ó rn ą ................................... Terapia wymuszeniem ruchu według Tauba (CIMT)................. 30 31 33 34 35 6 1.5.6 1.5.7 1.5.8 1.5.9 1.5.10 1.5.11 1.5.12 1.5.13 1.5.14 1.5.15 Spis treści Trening sensomotoryczny ruchów repetytywnych ramion... Trening ukierunkowany na zadania............................................ Trening z wykorzystaniem lustra................................................. Elektrostymulacja......................................................................... Trening chodu z zastosowaniem elektrostymulacji.................. Trening na bieżni........................................................................... Rehabilitacja ręki z zastosowaniem robota................................. Trening wstawania i stania z zastosowaniem trenażera typu biofeedback......................................................................... Repetytywna przezczaszkowa stymulacja magnetyczna (rTMS).................................................................... Krytyczna ocena wyników prac klinicznych............................... Streszczenie.................................................................................... Podziękowanie............................................................................... 36 37 38 39 42 43 45 46 47 48 49 50 Piśmiennictwo.................................................................. 50 2 Terapia w ym uszeniem ruchu (CIMT).................................. 57 Farsin Hamzei 2.1 Wprowadzenie.................................................................. 57 2.1.1 2.1.2 2.1.3 H istoria........................................................................................... 57 Hipoteza......................................................................................... 58 Składowe CIMT............................................................................... 59 2.2 Badania kliniczne CIMT...................................................... 62 2.2.1 2.2.2 2.2.3 2.2.4 CIMT w porównaniu z innymi formami terapii........................ Znaczenie charakterystyki pacjentów........................................ Modyfikowanie czasu trwania ćw icze ń ..................................... Postępowania obrazujące i C IM T............................................... Streszczenie.................................................................................... 62 64 64 65 67 Piśmiennictwo.................................................................. 67 3 Podstaw y uczenia się proceduralnego i m otorycznego w praktyce postępow ania terapeutycznego ....................... 69 Bjórn Hauptmann 3.1 3.2 Wprowadzenie.................................................................. 69 Rodzaje pam ięci............................................................... 70 Spis treści 7 3.2.1 3.2.2 Pamięć deklaratywna.................................................................. Pamięć niedeklaratywna........................................................... 71 71 3.3 3.4 Pamięć proceduralna i uczenie się m otoryczne............ Uczenie się ruchowe jako proces fazow y...................... 72 72 3.4.1 3.4.2 3.4.3 3.4.4 3.4.5 3.4.6 73 73 74 75 77 3.4.7 3.4.8 Wczesna faza uczenia się ........................................................... Zależność między ćwiczeniem i przerw ą............................... Opóźniona poprawa w ydolności............................................. Liczba powtórzeń........................................................................ Wpływ snu na konsolidację pam ięci........................................ Stabilność wyuczonego zadania w stosunku do bodźców odroczonych .............................................................................. Interferencja kontekstowa i augmentacja............................... Późna faza uczenia się................................................................. 78 80 81 3.5 Praktyczne zastosowanie w terap ii................................. 82 Streszczenie ................................................................................ 85 Piśmiennictwo................................................................. 86 4 Przestrojenie m ózgu po u d arze ............................................ 90 Farsin Hamzei 4.1 4.2 4.3 Wprowadzenie................................................................. 90 Zastosowanie fMRT do wykazania zmian układu motorycznego po udarze m ó zg u ................................... 92 Spojrzenie w przyszłość.................................................. 95 Streszczenie.................................................................................. 96 Piśmiennictwo................................................................. 96 5 Od neuronów lustrzanych do n e u ro re h a b ilitacji............ 98 Denis Ertelt, Giovanni Buccino i Ferdinand Binkofski 5.1 5.2 Wprowadzenie................................................................. 98 Motoryczne metody neurorehabilitacji.......................... 99 5.2.1 5.2.2 5.2.3 5.2.4 Konwencjonalne metody rehabilitacji..................................... 99 Nowoczesne przesłanki rehabilitacyjne................................... 100 Wpływ treningu mentalnego na uczenie się ru chow e......... 100 Trening mentalny w neurorehabilitacji..................................... 101 5.3 System neuronów lustrzanych..........................................102 8 Spis treści 5.3.1 5.3.2 5.3.3 Kiedy uaktywniają się neurony lustrzane?............................... 102 System neuronów lustrzanych człow ieka............................... 103 Funkcje systemu neuronów lustrzanych................................. 104 5.4 Rola systemu neuronów lustrzanych w neurorehabilitacji......................................................... 106 5.4.1 5.4.2 5.4.3 Trening z użyciem lustra............................................................. Wideoterapia .............................................................................. Połączenie wideoterapii z ćwiczeniami aktywnymi................ Streszczenie.................................................................................. 106 107 109 110 Piśmiennictwo.................................................................. 111 6 Stymulacja mózgu w neurorehabilitacji........................... 118 6.1 6.2 Wprowadzenie...................................................................118 Metody stymulacji mózgu................................................ 120 6.2.1 6.2.2 6.2.3 6.2.4 Przezczaszkowa stymulacja prądem stałym (tDCS)................ Przezczaszkowa stymulacja magnetyczna (TMS)................... tDCS czy TM S?............................................................................. Inwazyjna nadoponowa stymulacja m ó z g u .......................... 6.3 Badania procesów wewnątrzkorowych w trakcie regeneracji motorycznej po udarze m ózgu..................... 123 6.3.1 Korowa i wewnątrzkorowa pobudliwość po udarze m ó zgu ........................................................................ 124 Badania dotyczące interakcji zachodzącej między obszarami kory po udarze m ó zg u ............................................ 126 Badania reorganizacji korowej po udarze m ó z g u ................. 127 Friedhelm C. Hummel 6.3.2 6.3.3 120 121 122 122 6.4 Stymulacja mózgu w celu poprawienia czynności ruchowych po udarze m ó zgu .......................................... 129 6.4.1 Zwiększenie pobudliwości w obszarze dotkniętej kory m otorycznej........................................................................ 130 Plantowanie pobudliwości zdrowej kory motorycznej.......... 133 Streszczenie.................................................................................. 133 6.4.2 Piśmiennictwo.................................................................. 133 Spis treści 7 9 Trening ukierunkowany na uszkodzenie w rehabilitacji kończyn górnych.................................... 141 Thomas Platz 7.1 7.2 7.3 Wprowadzenie...................................................................141 Funkcjonalne odniesienie ośrodkowego niedowładu kończyny górnej............................................................... 143 Charakterystyka pacjentów z ciężkim niedowładem kończyny górnej............................................................... 144 7.3.1 7.3.2 7.3.3 7.3.4 7.3.5 Kontrola nerw ow a...................................................................... Koordynacja agonista-antagonista.......................................... Napięcie mięśniowe.................................................................... Ruchy wielostawowe.................................................................. Streszczenie.................................................................................. 144 145 146 146 147 7.4 Charakterystyka pacjentów z lekkim niedowładem kończyny górnej............................................................... 148 7.4.1 Streszczenie.................................................................................. 150 7.5 Trening podstawowy kończyny gó rn ej........................... 150 7.5.1 Etap I. Selektywne ćwiczenie izolowanych ruchów bez czynności trzym ania........................................................... 152 Etap II, Selektywne ćwiczenie izolowanych ruchów z czynnością trzymania............................................................... 153 Etap III. Selektywne ćwiczenie złożonych ruchów z czynnością trzymania............................................................... 153 7.5.2 7.5.3 7.6 Trening usprawniający kończynę gó rn ą..........................155 7.6.1 7.6.2 7.6.3 Szybkość i precyzja...................................................................... Pow tórzenia................................................................................ Formy ćw iczeń............................................................................. Streszczenie.................................................................................. 157 158 158 160 Piśmiennictwo.................................................................. 161 Skróty.............................................................................. 165 Skorowidz. 167
