3 Dr Łukaszewicz - Ekonomia 10. STRUKTURA RYNKU I KONKURENCJA NIEDOSKONAŁA STRUKTURA RYNKU-opis zachowań kupujących i sprzedających na tym rynku. Określa liczbę podmiotów na rynku oraz ich zachowania. 4 modele struktur rynkowych: Konkurencja doskonała(rozdz.8), Konkurencja niedoskonała: konkurencja monopolistyczna, oligopol, monopol,- ,- wytwarza mniej sprzedaje drożej, czarny rynek, większe zasoby własne Cechy Konkurencja doskonała Konkurencja niedoskonała Konkurencja monopolistyczna Oligopol Monopol Liczba firm Wiele Wiele Kilka Jedna Wpływ na cenę Brak Ograniczony Średni Znaczny Bariery wejścia Brak Brak Występują Pełne O strukturze rynku decydują: a) czynniki takie ogólne: -prawodawstwo(np. gałęzie państwowe, chronione prawem monopole), -dostępność surowców, b) czynniki ujawniające swe działanie w długim okresie czasu: popyt i koszty, Decydującym wyznacznikiem struktury rynku jest stosunek minimalnej efektywnej skali produkcji do wielkości całego rynku, o której informuje krzywa popytu. Minimalna efektywna skala produkcji= wielkość produkcji, przy której długookresowa krzywa kosztów przeciętnych przedsiębiorstwa przestaje opadać. (na chł. roz.:Gdy firma zwiększa skalę produkcji-zmniejsza jednocześnie przeciętne koszty wytworzenia jednego produktu aż do momentu w procesie produkcji tzn. min.efekt.sk.prod. od którego dalsze zwiększanie produkcji zacznie powodować wzrost kosztów przeciętnych= spadek zysków= straty przedsiębiorstwa) Stosunek min. efektywnej skali produkcji do wielkości rynku daje obraz struktury rynku. Gdy stosunek mały= występuje konkurencja doskonała, gdy przeciętny= oligopol, gdy duży= monopol naturalny. Badanie struktury rynkowej przeprowadza się w celu oszacowania wielkości rynku. Aby zbadać wielkość rynku nie wystarczy znać liczby podmiotów, ale ich wielkość i znaczenie. Aby ustalić liczbę znaczących przedsiębiorstw używa się wskaźnika koncentracji N firm(to udział N największych przedsiębiorstw w rynku danych gałęzi).np.: wskaźnik koncentr. 3 firm= jaki % udziału w podaży rynkowej towaru ma 3 największych producentów danej gałęzi. Im wskaźnik procentowy wyższy (np.: 80-100%) tym mniej podmiotów funkcjonuje na rynku. (…) … od strategii wybieranych przez innych graczy -„dylemat więźnia”- rozdarcie między zmową i konkurencją, -istnieją bardzo silne bodźce skłaniające firmy do łamania zmowy. -w celu zabezpieczenia zawiera się umowę wstępną (= dobrowolne uzgodnienie ograniczające możliwości przyszłego wyboru każdej ze stron). Nieformalny sposób wpłynięcia na przestrzeganie warunków gry: strategia karania- gdy ktoś oszukuje… … na wielkość swego udziału w rynku, kształtując ceny swojego produktu w stosunku do innych wyrobów w celu osiągnięcia ja największego zysku. -np. : handel detaliczny, małe sklepiki osiedlowe, przemysł odzieżowy, zakłady usługowe(np. :fryzjer, restauracja), OLIGOPOL= model struktury rynkowej w której działa niewielu producentów (kilku, kilkunastu) dominujących nad całym rynkiem w produkcji danego dobra… … cenę(= obniża cenę na sprzedawane produkty)- wtedy wzrastają jego zyski kosztem partnerów zmowy (muszą stracić), Formy rynku oligopolistycznego: min. KARTEL (=porozumienie producentów, które może dotyczyć: 1)rozmiarów produkcji w poszczególnych firmach, 2)podziału rynków zbytu, 3)ustaleniu ceny). Najsłynniejszy kartel obecnie: OPEC. Złamana krzywa popytu w oligopolu podwyższenie cen nie powoduje… Struktura rynku - konkurencja Pojęcie "oligopol" - wykład Konkurencja doskonała i pełny monopol - wykład Konkurencja doskonała i pełny monopol teoria gier - omówienie Oligopol - omówienie zagadnienia Reklama Prawa autorskie Reklama Kontakt