Trzcina cukrowa jest tropikalną trawą. Uprawia się 5 gatunków
advertisement
Rośliny okopowe korzeniowe Burak cukrowy Trzcina cukrowa jest tropikalną trawą. Uprawia się 5 gatunków łacińskie nazwy Saccharum officinarum, S. spontaneum, S. barberi and S. Sinense. Niektóre odmiany osiągają wysokość do 5 m. Jest gatunkiem wymagającym co do światła i wody. Okres wegetacji trzciny cukrowej wynosi 12 miesięcy. Średnia zawartość sacharozy wynosi ok. 10% i jest zależna od odmiany i warunków uprawy. Produkcja cukru sięga 10 t z ha. Burak cukrowy jest gatunkiem nadającym się do uprawy w klimacie umiarkowanym. Do celów technologicznych zbierane są korzenie w 1. roku uprawy. Cukier jest gromadzony i pozyskiwany z korzeni. Średnia zawartość cukru w korzeniach wynosi ok. 17% Burak cukrowy produkuje do 7 ton cukru z ha. Nasiona zabierane są w drugim roku uprawy. Historia rozpowszechnienia uprawy buraka • Pochodzi z basenu Morza Śródziemnego, • W Mezopotamii był użytkowany jako warzywo i lek ok. 1000 lat p.n.e., • W 1575 otrzymano słodki syrop podobny do wyciągu z trzciny cukrowej (Olivier Serre), • W 1747 udało się skrystalizować syrop z buraka (Marggraf), • W 1802 roku powstała 1. cukrownia w której przerabiano korzenie buraka cukrowego. W pierwszej kampanii przerobiono 400 ton korzeni o średniej 4% zawartości cukru (Achard), • W 1827 roku we Francji pracowało ponad 100 fabryk w których wyprodukowano ponad 3000 ton cukru. Wzrost zawartości cukru w buraku 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 ok. 1747 1802 1890 1930 obecnie Skład chemiczny korzeni buraka (wg. Winnera) Korzenie 100 kg Woda 77,5 kg Sucha masa 22,5 kg Skł. rozpuszczalne 18 kg Skł. nierozpuszczalne 4,5 kg (celuloza, hemiceluoza, lignina) Sacharoza 15,5 kg Mono- oligosacharydy, składniki mineralne 2,5 kg Po co uprawiany jest burak • Cukier. • Produkty uboczne: wysłodki, melasa, liście z główkami. • Burak cukrowy jest potencjalnym surowcem do produkcji biopaliwa. • Podnosi poziom „kultury rolnej” i wpływa na wzrost intensywności produkcji. Kierunki hodowli buraka cukrowego • Wysoki plon korzeni przy dobrej korelacji pomiędzy plonem korzeni a zawartością cukru. • Niska skłonność do tworzenia pośpiechów. • Dobra wartość siewna nasion i szybki początkowy wzrost. • Wysoka jakość korzeni. • Optymalny kształt korzeni. • Odporność na najważniejsze choroby. Agrotechnika • • • • • Przedplon i uprawa roli Nawożenie Materiał siewny Pielęgnowanie Zbiór Przedplony dla buraka cukrowego • Burak jest przeważnie uprawiany po roślinach zbożowych, takich jak pszenica i jęczmień. Zbożowe stanowią najlepsze przedplony, ponieważ po ich zbiorze w sierpniu pozostaje jeszcze wiele czasu na staranną uprawę roli i wykonanie prawidłowego zespołu uprawek pożniwnych. Przedplony dla buraka cukrowego • Po zbożach można uprawiać fitosanitarne odmiany roślin międzyplonowych, takich jak gorczyca biała, rzodkiew oleista, facelia, a nawet słonecznik, dobrze ocieniających glebę, nie tworzących masy nadmiernie zdrewniałej i łatwo przemarzających zimą. Przedplony • Coraz częściej przedplonem dla buraka jest kukurydza. Stanowisko to jest dobre wtedy, kiedy nie stosuje się, zwłaszcza pogłównie, zbyt dużych dawek herbicydów triazynowych. Nadmierna bowiem koncentracja pozostałości tych substancji utrudnia kiełkowanie i uszkadza siewki buraka. Przedplony • Jakość stanowiska po roślinach motylkowatych zależy od gatunku rośliny. • Uprawa buraka po koniczynie pozwala otrzymać wysokie plony korzeni, lecz o niewielkiej wartości technologicznej. Korzenie zawierają mało sacharozy, znaczne ilości azotowych związków niebiałkowych oraz dużo potasu i sodu. Lucerna nie jest również dobrym przedplonem dla buraka, ponieważ pozostawia glebę przesuszoną. Uprawa roli • • Zespół zabiegów wykonywanych jesienią zależy od rodzaju przedplonu. Po roślinach zbożowych uprawę roli rozpoczyna się bezpośrednio jesienią, po ich zbiorze. W przypadku zbyt niskiego odczynu gleby stosuje się wapnowanie. Wapno wywozi się na ściernisko, po czym wykonuje się podorywkę. Pod podorywkę można też stosować obornik, ale nie wapnuje się wtedy gleby. Zabiegi uprawowe • Jesienią przed wykonaniem orki średniej lub głębokiej należy zastosować nawozy fosforowe i potasowe. Orki przedzimowej nie powinno się wykonywać późną jesienią, gdy gleba jest zbyt wilgotna, ponieważ nie zapewnia uzyskania korzystnego stanu fizycznego roli. • Zbyt wilgotna gleba powoduje nadmierne wyskibienie orki, zwłaszcza na glebach zwięzłych. Poprawienie stanu fizycznego roli i wyrównanie powierzchni pola bywa wtedy bardzo trudne, a stan roli znacznie pogarsza wschody roślin. Nie jest także korzystne bronowanie gleby zaoranej jesienią, bo powoduje nadmierne jej zaskorupienie. Wiosenna uprawa roli • Wiosenne zabiegi uprawowe mają na celu przygotowanie roli do siewu i kiełkowania nasion, zapobieganie stratom wody z gleby oraz wymieszanie z warstwą roli stosowanych wiosną nawozów azotowych. • Można je wykonać narzędziami wieloczynnościowymi, zapewniającymi za jednym przejazdem wymieszanie nawozu z glebą i przygotowanie roli do siewu, co pozwala uzyskać pożądany stopień spulchnienia i zwięzłość roli przed wysiewem nasion. Wiosenna uprawa roli • Pierwszym zabiegiem jest włókowanie, a na zwięźlejszych glebach – bronowanie, wyrównujące wierzchnią warstwę roli i przerywające parowanie wody. • Następnie wysiewa się nawozy azotowe i spulchnia rolę na głębokość 6–8 cm, aby wymieszać nawozy. Takich zabiegów dokonuje się za pomocą kultywatorów o sztywnych łapach lub można stosować glebogryzarki. • Aby zapewnić zwięzłość spulchnionej w ten sposób warstwie roli oraz dobre podsiąkanie, stosuje się wałowanie wałem pierścieniowym, kolczastym lub strunowym, a następnie spulchnia warstwę za pomocą bron średnich. Głęboszowanie Orka + wał Cambella Agregat uprawowy z broną i wałem strunowym Potrzeby pokarmowe buraka w plonie 50 t korzeni – 12,5 t suchej masy i w liściach 4,5 t suchej masy Wyszczególnienie N P K Liście 264 77 372 Korzenie 157 66 159 Łącznie 421 143 531 Pobranie NPK w plonie 12,5 t s.m. korzeni i 4,5 t s.m. liści 600 500 400 300 200 100 0 N P K Nawożenie organiczne buraka • Podstawowym i najwartościowszym nawozem organicznym jest obornik. Powinien on być dobrze przefermentowany i wniesiony do gleby dostatecznie wcześnie, najlepiej jesienią. • Obornika nie należy stosować wiosną, gdyż jego wykorzystanie przez rośliny jest wtedy niewielkie, ponadto powoduje wytworzenie dużej liczby korzeni rozwidlonych. • Obornik jest pełnowartościowym nawozem organicznym, ponieważ stanowi źródło makro- i mikroelementów potrzebnych roślinom do życia. • Dawki obornika powinny wynosić od 30 do 40 t/ha. Nawożenie organiczne buraka • Źródłem substancji organicznej są też nawozy zielone. • Najlepiej na nawóz zielony nadają się rośliny strączkowe, lecz ze względu na bardzo wysoki koszt ich nasion są rzadko wysiewane na przyoranie. • W tym celu coraz częściej stosuje się rzodkiew oleistą, gorczycę białą bądź facelię. Ponadto przyoruje się resztki pożniwne roślin przedplonowych, które mogą być równoważne z około 10 t obornika. Nawożenie organiczne słomą • W przypadku przyorywania słomy należy stosować do 10 kg (0,5–1%) N na 1 tonę słomy, co aktywizuje jej rozkład i nie powoduje zmniejszenia plonu z powodu braku azotu związanego przez bakterie. • Słoma przyorana pod buraki w ilości 4–6 ton jest równoważna pod względem masy organicznej z około 20 t obornika. Nawożenie organiczne buraka • Nawozem organicznym nabierającym znaczenia w Polsce jest także gnojowica. • Nawożenie gnojowicą nie powinno być zbyt obfite, a dopuszczalna dawka wynosi około 30 tys. l/ha pod orkę. • Dawkę taką uzupełnia się nawozami fosforowymi w ilości 80–130 kg P2O5 na 1 ha. • Zbyt duże dawki gnojowicy powodują pogorszenie jakości technologicznej korzeni buraka, a nie zwiększają plonu. Nawożenie organiczne buraka • Pod buraka można także stosować gnojówkę w ilości 4–6 tys. l/ha. • Dostarcza się ją za pomocą specjalnych rozlewaczy na głębokość 8–10 cm. • Gdy rozlewa się ją na powierzchnię gleby, wtedy gnojówka (podobnie jak i gnojowica) musi być niezwłocznie wymieszana z glebą lub przyorana, aby uniknąć strat azotu. Nawożenie azotem buraka • Gdy gleba jest żyzna, stanowisko właściwie wybrane, a stosunki wodno-powietrzne korzystne, wówczas ekonomicznie uzasadnione dawki azotu wynoszą od 100 do 140 kg/ha. • W rejonach suchych i przy małej ilości opadów i obfitym nawożeniu organicznym dawki azotu nie powinny być wyższe od 120 kg/ha. Nawożenie azotem buraka • Tradycyjne zalecenia co do sposobu stosowania nawozów azotowych pod buraka cukrowego polegały na przedsiewnym wniesieniu większej części dawki azotu (80–100 kg N/ha) i wymieszaniu jej z glebą na głębokość 6–8 cm za pomocą narzędzi do przedsiewnej uprawy roli. Zalecano, aby podstawową dawkę uzupełniać azotem (40–60 kg N/ha) po przerywce. • Aktualnie w warunkach Polski, gdzie używa się dość skoncentrowanych nawozów azotowych, zwłaszcza o długotrwałym działaniu, nic nie przemawia za koniecznością dzielenia dawek, a w szczególności tych od 80 do 120 kg/ha. Nawożenie fosforem • Wysokość dawki nawozów fosforowych zależy od zasobności gleby w fosfor i wynosi około 20–100 kg/ha P2O5. • Na glebach wapiennych, na których następuje blokowanie pobierania fosforu i szybsze uwstecznianie, dawki nawozów fosforowych powinny być większe. • Nawozy fosforowe należy przyorać jesienią. Nawozy potasowe • Burak pobiera z gleby znaczne ilości potasu, a jego wykorzystanie z nawozów mineralnych szacuje się na 60%. • Zalecane dawki w nawozach mineralnych wynoszą 60–140 kg/ha K2O w zależności od zawartości potasu w glebie. • Nawozy potasowe wpływają korzystnie na plon, ale przede wszystkim zwiększają zawartość cukru w korzeniach. Nawożenie potasem • Przy dużej zasobności gleby w potas i zbyt dużych dawkach nawozów może nastąpić tzw. luksusowe pobieranie potasu przez rośliny, co nie jest korzystne, gdyż nadmierna koncentracja jonów w soku buraczanym bardzo utrudnia krystalizację sacharozy. Proporcje składników pokarmowych • Przyjmuje się, że w Polsce stosunek N:P:K równy 1:0,8:1,2 jest najkorzystniejszy. • We Francji przyjmuje się stosunek 1:1:1. • W warunkach dużej zasobności gleb w fosfor dobre są natomiast proporcje 1:0,5:1. Wapnowanie gleby • Burak korzystnie reaguje na zabieg wapnowania nawet wtedy, kiedy pH gleby jest niezbyt niskie. • Najlepiej jest stosować wapno po zbiorze przedplonu przed wykonaniem podorywki. Wapnowanie gleby • Odczyn gleby powinien być zbliżony do obojętnego pH 6,5–7,0. Burak rozwija się bardzo dobrze i wydaje duży plon na glebach alkalicznych o pH 8,3–8,5, dobre plony uzyskuje się też przy pH 6,0–6,5. • Największe plony buraka uzyskuje się na glebach najlepszych, należących do kompleksów pszennych bardzo dobrych i dobrych, a także na glebach w wysokiej kulturze, należących do kompleksu żytniego bardzo dobrego. Materiał siewny i siew • Materiałem siewnym buraka są owocostany lub owoce, popularnie zwane kłębkami. • Kłębki (owocostany) aktualnie uprawianych odmian buraka cukrowego są genetycznie jednonasienne (owoce pojedyncze). • Uszlachetnioną formą materiału siewnego buraka są kłębki otoczkowane, a temu procesowi poddaje się wyłącznie materiał siewny o dużym stopniu jednokiełkowości i wysokiej zdolności kiełkowania. Materiał siewny i siew • Poszczególne rodzaje materiału siewnego różnią się wieloma właściwościami. • Masa 1000 kłębków wielonasiennych waha się w granicach 20–30 g, genetycznie jednonasiennych – w granicach 10–14 g, a kłębków otoczkowanych – w granicach 20–60 g. Materiał siewny - jakość • Wartość użytkowa materiału siewnego buraka zależy przede wszystkim od zdolności kiełkowania nasion w polu i od stopnia jednokiełkowości. • Zdolność szybkiego i równomiernego kiełkowania nasion w polu określa się jako polową zdolność wschodów (PZW) i wyraża się w liczbach względnych (%) jako stosunek liczby wzeszłych roślin do liczby wysianych kłębków. • W warunkach produkcyjnych polowa zdolność wschodów waha się w granicach od 20 do 80%, najczęściej wynosi 40–60%, przy czym PZW około 60% jest uważana za dobrą. Siew • Obecnie w Polsce są uprawiane wyłącznie odmiany genetycznie jednonasienne. Ich nasiona wysiewa się siewnikami precyzyjnymi, a ilość wysiewu zależy od liczby punktów obsianych na powierzchni 1 ha, a więc od szerokości międzyrzędzi i ustalonej odległości między kłębkami w rzędzie, i waha się od 1,8–2,0 do 7 kg/ha. • Do obsiania 1 ha w warunkach starannej uprawy i wysokiej kultury roli przy siewie docelowym potrzeba 1–1,5 jednostki siewnej nasion. Siew • • W Polsce szerokość międzyrzędzi wynosi 42– 50 cm, a za najmniejszą odległość między kłębkami przyjmuje się 9–12 cm. Odległości większe – 15 a nawet 18 cm, są stosowane, jeśli umożliwia to dobra jakość materiału siewnego. Im lepsza jest jego jakość, tym odległość między kłębkami może być większa, a odstępy większe od 18 cm rzadko są stosowane. Siew „na gotowo” • Siewy docelowe buraków „na gotowo”, tzn. bez przerywki, wymagają bardzo wysokiej jakości materiału siewnego, bezbłędnej agrotechniki i doskonałych siewników. • Przyjmując, że dobra polowa zdolność wschodów buraka wynosi w naszych warunkach 50–60%, za siew docelowy można uznać już siew co 12 cm. Termin siewu • W Polsce okres siewu buraka przypada na kwiecień, w pierwszej dekadzie sieje się go w zachodniej części kraju, a w trzeciej dekadzie – w rejonach północno-wschodnich. • Nasiona otoczkowane, niezależnie od rejonu, powinny być wysiewane wcześniej niż nieotoczkowane. Względny plon korzeni w zależności od terminu siewu buraków % IV V VI Głębokość siewu • Rodzaj gleby i forma materiału siewnego decydują o głębokości siewu. Kłębki jednonasienne otoczkowane powinny być wysiewane na głębokość 3–5 cm, w zależności od gleby, natomiast kłębki genetycznie jednonasienne i nieotoczkowane sieje się możliwie płytko, na głębokość około 2 cm. • Przy siewach późniejszych oraz na glebach strukturalnych głębokość siewu kłębków jednonasiennych nieotoczkowanych wynosi 2–3 cm, a otoczkowanych 3–4 cm. Szerokość międzyrzędzi • W warunkach Polski za optymalną szerokość międzyrzędzi uważa się 45–50 cm, chociaż w niektórych krajach jest ona większa – 55 i 60 cm. Zależy to od używanych maszyn i narzędzi. • Najkorzystniejsza obsada buraków przeznaczonych do przerobu na cukier wynosi 80–100 tys. roślin/ha. Pielęgnacja • Pierwsze zabiegi pielęgnacyjne mają zniszczyć zaskorupienie gleby, doprowadzić powietrze do kiełkujących nasion i przerwać parowanie. • Najlepsze wyniki daje zastosowanie brony kolczatki albo lekkich bron posiewnych niszczących skorupę i spulchniających rolę na głębokość około 2 cm. Pielęgnacja • Gdy wschody roślin przebiegają normalnie, po ulewnych deszczach stosuje się płytkie (na głębokość 1,5–2 cm) spulchnienie międzyrzędzi za pomocą pielników. • Zabieg ten, powtarzany kilkakrotnie, niszczy w międzyrzędziach znaczną liczbę kiełkujących chwastów. Można go wykonywać po pojawieniu się wschodów buraków, wyznaczających dość wyraźnie międzyrzędzia. Przerywka • Jeśli nie stosowano siewu docelowego, następną czynnością pielęgnacyjną są zabiegi mające uformować końcową obsadę roślin. • Powinny być one wykonane możliwie wcześnie i dość szybko, gdyż zbyt późne przerzedzenie roślin odbija się ujemnie na plonie korzeni. Przykładowe herbicydy Venzar 80 WP Buracyl 80 WP Roneet 6 E + Buracyl 80 WP Buranit 74 EC Ro Neet 6 E Buranit 74 EC + Buracyl 80 WP Sabet 72 EC + Buracyl 80 WP 0,75 kg 0,75 kg 3–4 l + 0,5 kg 5l 5l 3–4 l + 0,5 kg 3–4 l + 0,5–1 kg Przykładowe fungicydy Zgorzel siewek Dithane M-45 80 WP Dithane 75 WG Dithane 455 SC Tachigoran 70 WP + Zaprawa Funaben T Zaprawa Nasienna T Mączniak rzekomy Dithane M-45 80 WP i chwościk buraka Dithane 75 WP Miedzian 50 WP Dithane 50 WG Penncozeb 80 WP i 75 WP Mączniak prawdziwy Siarkol Extra 80 WP Tiowol 800 SC Punch 400 EC 600–800 g 900–1200 ml 1500 g + 600 g 500 g 2–3 kg 2–3 kg 5 kg 5 kg 2–3 kg 4 kg 3l 0,2 Przykładowe insektycydy Śmietka ćwiklanka Dursban 480 EC Owadofos 540 EC Bi 58 Nowy Bancol 50 WP 1–1,5 l 1l 0,8 l 0,5 kg Płaszczyniec burakowy i tarczyk mgławy Counter 5 G Diafuran 5 GR Decis 2,5 EC Basudin 25 EC Karate 025 EC Karate 25 WG Owadofos 540 EC 12 kg/ha 15 kg 0,4 l 2–2,5 l 0,5 l 0,4 l 1l Zbiór • Okres zbioru korzeni buraka cukrowego jest ustalany w zależności od rozpoczęcia ich przerobu przez cukrownie. Zbiega się to na ogół w czasie z osiągnięciem przez rośliny zespołu dobrych cech jakościowych, co określa się jako dojrzałość korzeni. W tym okresie na skutek układu warunków klimatycznych są już zahamowane procesy wzrostu, nie przybywa liści, które zmieniają kolor i stają się matowe, wiele liści jest żółtozielonych o wygiętej ku spodowi blaszce. Zbiór • Zbiór korzeni składa się z trzech faz: obcięcia liści, wykopania korzeni i wywiezienia ich z pola. • Liście z główkami przeznaczone na paszę także są wywożone i zakiszane lub, coraz częściej, przeznacza się je na zielony nawóz i przyoruje. Zbiór • Liście obcina się z epikotylem, czyli tzw. główką. Wysokość obcięcia liści jest bardzo ważna, decyduje bowiem o plonie korzeni i zawartości w nich cukru. • Prawidłowe obcięcie powinno usuwać epikotyl, co gwarantuje wyższą zawartość cukru i brak odrostów młodych liści podczas składowania buraków na pryzmach. Zbiór • Stosuje się ogławianie korzeni za pomocą ogławiaczy ręcznych na długim stylisku, ale korzenie wykopuje się widłami bądź, na większych plantacjach, wyoruje się je wyorywaczami konnymi, ciągnikowymi lub kopaczkami do ziemniaka. Wykopane korzenie są ściągane na wały za pomocą bron. • Stosując ją, uzyskuje się czyste liście z główkami, nadające się do zakiszania, korzenie natomiast, zwłaszcza wykopane za pomocą zaadaptowanych kopaczek przenośnikowych i ściągane bronami na wały, są słabo doczyszczone i w znacznym stopniu pokaleczone, nie nadają się więc do dłuższego składowania. Zbiór • Zmechanizowany zbiór liści i korzeni, umożliwiający zachowanie dużej wartości paszowej liści, jest przeprowadzany obecnie jednorzędowym kombajnem Neptun. • Zarówno liście, jak i korzenie są ładowane do zbiorników i w określonych miejscach w czasie przejazdów składowane. Ułatwia to zwózkę i liści, i korzeni. W ten sposób uzyskuje się dość czyste liście, korzenie natomiast są niezbyt dobrze doczyszczone. Zbiór • Najwyższy stopień mechanizacji zbioru buraka uzyskuje się stosując maszyny wielorzędowe, z których w Polsce są znane maszyny sześciorzędowe. Charakteryzują się one bardzo dużą wydajnością (0,6–0,8 ha/godz.). • Maszyna do zbioru składa się z trzech niezależnie pracujących zespołów: ogławiacza, wyorywacza korzeni i ładowacza. Produkcja nasienna • Otrzymane sadzonki buraka nasiennego różnią się od przemysłowego przede wszystkim wielkością korzenia. Za najlepsze sadzonki w warunkach Polski uważa się korzenie o masie 150–450 g. • Ważne jest, aby przed wysadzeniem sadzonki były dosortowane pod względem wielkości. Z sadzonek o różnej masie wyrastają rośliny różniące się pokrojem i wielkością części nadziemnej oraz fazami i rytmem rozwojowym. Produkcja nasienna • Burak przeznaczany na sadzonki ma podobne wymagania glebowe jak burak przemysłowy. • Do jego uprawy nie nadają się gleby o wadliwych stosunkach wodnopowietrznych, kwaśne, podmokłe i bardzo ciężkie, a także zbyt lekkie i okresowo nadmiernie suche. Produkcja nasienna • Najczęściej stosowanymi przedplonami są zboża. • Za dobry przedplon uważa się ziemniaka, po którym należałoby stosować dezynfekcję gleby, aby rośliny nie ginęły na skutek żerowania szkodników. Produkcja nasienna • Niedopuszczalne jest stanowisko po buraku zarówno z powodu chorób i szkodników, jak i możliwości wprowadzenia zanieczyszczeń innymi odmianami wyrosłymi z nasion, które nie skiełkowały z zasiewów poprzedzających uprawę buraka nasiennego. • Burak nasienny nie powinien następować po sobie częściej niż co 4 lata ze względu na choroby i szkodniki. • Niedobrymi przedplonami są gatunki należące do rodziny krzyżowych i strączkowych. Produkcja nasienna • Uprawa wiosenna i jesienna roli pod buraka nasiennego i przemysłowego jest podobna. • Na słabszych glebach i po gorszych przedplonach stosuje się jesienią obornik. Jesienne zabiegi zależą od przedplonu. Produkcja nasienna • Buraka nasiennego na sadzonki nawozi się niższymi dawkami nawozów mineralnych niż przemysłowego. • Zaleca się (kg/ha): 80–100 N, 100–120 P2O5 i 130–150 K2O. W przypadku uprawy buraka po ziemniaku zwiększa się dawki fosforu i potasu. • Nawozy fosforowe i potasowe wysiewa się jesienią przed wykonaniem orki, a azotowe – wiosną, w całości przedsiewnie. Produkcja nasienna • Do młócenia doskonale nadają się kombajny zbożowe z wymontowanym aparatem tnącym. Omłot najlepiej przeprowadzać bezpośrednio na plantacji, ponieważ w czasie transportu następują duże straty kłębków. • Mogą być także wykorzystane młocarnie, zwłaszcza o zębach cepowych, ponieważ mniej kruszą pędy i zanieczyszczenie nasion jest wtedy mniejsze. • Po omłocie nasiona czyści się na wialni, aby usunąć resztki łodyg i okruchów liści. Skład chemiczny plonu ubocznego buraka Liście Liście + główka Sucha masa (%) 12-14 14-16 Białko ogółem (% s.m.) 14-16 13-15 Krzemionka (% s.m.) 5-15 5-13 Włókno (% s.m.) 20-30 24-45 Strawność 55-65 55-65 8.5-10.0 8.0-9.5 Energia metaboliczna (MJ/kg s.m.) Podsumowanie Uprawa w celu pozyskiwania głównie części podziemnej, Rośliny jare, jedno lub dwuletnie z koniecznością zapewnienia odpowiednich warunków do przechowywania płodów w okresie jesienno-zimowym, Uprawa w szerokich międzyrzędziach, powolny początkowy wzrost i rozwój, Wymagają intensywnych zabiegów pielęgnacyjnych przeciwko chwastom (chemicznych lub mechanicznych), Konieczna jest intensywna ochrona przed szkodnikami i chorobami, Wymagają intensywnego nawożenia mineralnego i organicznego, do przeprowadzenia całego procesu technologicznego wymagają specyficznych maszyn i narzędzi (od siewu lub sadzenia do zbioru), podczas zbioru następuje naruszenie i spulchnienie gleby, wysoki plon główny i uboczny, kłopotliwy zbiór, konieczność precyzyjnego oddzielenia części nadziemnej od podziemnej, trudne warunki podczas zbioru, silne uwilgotnienie i rozmoknięcie gleby, a w konsekwencji tworzenie kolein i niszczenie struktury gleby.
