4 IDEOLOGIA POLITYCZNO-PRAWNA RZYMU STAROŻYTNEGO Wprowadzenie W dziedzinie teorii państwa i prawa Rzymianie nie dorównywali osiągnięciom Greków, ale przewyższali ich w praktycznej aktywności państwowotwórczej 2w p.n.e. podział elity politycznej na optymatów (reprezentujących interesy arystokracji senatorskiej) oraz popularów (program poprawy położenia warstw średnich) Greckiej refleksji intelektualnej przeciwstawiał Katon Starszy rzymską koncepcję cnoty, która znajduje oparcie w godności i męstwie obywateli Doktryna Polibiusza (200-118r. p.n.e.) Każde państwo przechodzi przez fazę wzrostu, rozkwitu, upadku (monarchia- tyrania- arystokracjaoligarchia-demokracja- anarchia- monarchia) Najlepszy ustrój mieszany- monarchia+ arystokracja+ demokracja Idea rzymskiego uniwersalizmu politycznego Moralność oraz sprawiedliwość wynikają ze zbiorowej akceptacji lub negacji zachowań, które uważane są za korzystne lub szkodliwe dla tejże grupy Myśl polityczno-prawna M.T. Cycerona Państwo - z rodzin, które tworzą kolejna szczeble uspołecznienia, ponad nim ludzkość Państwo - „rzecz ludu (res populi). Lud zaś - to bynajmniej nie każde zbiorowisko ludzi skupionych dowolnym sposobem, lecz wielka ich gromada, zespolona przez uznanie tego samego prawa i przez pożytek wynikający ze wspólnego bytowania Ideałem ustrojowym państwo rzymskie - cechą dawnej republiki troska o zachowanie obyczajów oraz instytucji ustrojowych wypracowanych przez przodków Dopuszczał jednoosobowego naczelnika państwa, który byłby wyposażony w specjalne uprawnienia Przywództwo ludzi zacnych - model zgody czołowych klas społecznych - stanu senatorskiego i ekwitów Prawo natury to zasady rozumu tkwiące w umysłach wszystkich ludzi; „Nie z edyktu pretora (…) ani z ustawy dwunastu tablic (…), ale ze źródeł najgłębszej filozofii czerpać trzeba naukę prawa” Podstawowym nakazem obywatela wypełnianie obowiązków wypływających z natury Uzasadnienie wojen sprawiedliwych (prowadzonych dla obrony kraju) oraz niesprawiedliwych (agresywnych), jak również postulat humanitarnego traktowania niewolników Idee polityczne pryncypatu Publiusz Wergiliusz Maro - wzywa Rzymian do rozciągnięcia swojego panowania nad całym światem - łaskawe traktowania poddających się Rzymowi a niszczenie przeciwstawiających się Podbój i tworzenie państwa uniwersalnego zasadniczą przesłanką rzymskiej racji stanu, jednakże jej celem ostatecznym jest pokój rzymski (pax Romanae) Ideał obywatelski - bohaterstwo, patriotyzm, wysoka wartość moralna obywateli Kwintus Horacjusz Flakkus Gloryfikuje cnoty obywatelskie dawnych Rzymian i wskazuje je jako wzór do naśladowania dla obecnego pokolenia (…) … republikę rzymską oraz naturalną wolność ludów germańskich Gajusz Swetoniusz Trankwillus - głosił chwałę imperium rzymskiego Stoicyzm rzymski Lucjusz Anneusz Seneka Świat stworzony został przez Boga bądź też wyższą inteligencję. W związku z tym ma on swój cel i tworzy harmonijna całość, w której wszystkie zjawiska podporządkowane są prawom Opatrzności Prawa boskie utożsamiał z prawami natury; cnota… … ponad dobrem jednostek Uznanie demokracji i monarchii, potępienie despotyzmu Naczelną zasadą stoicyzmu rzymskiego jest kosmopolityzm oraz dwojakie pojęcie ojczyzny - tej, z którą połączeni jesteśmy przez fakt urodzenia oraz ojczyzny stanowiącej mistyczny związek bogów i ludzi. Doktrynę tę cechuje podkreślenie równości wszystkich ludzi, włączając w to niewolników, szacunek do pracy oraz humanistyczne podejście… Zagadnienia na egzamin Walka o dominum mundi - doktryna monarchii narodowej i suwerenności państwa Wstęp do prawa rzymskiego Stoicy Cezaropapizm, papalizm, św. Augustyn, Dante System i źródła prawa sądowego w średniowieczu i w czasach wczesnonowożytnych-opracowanie Reklama Prawa autorskie Reklama Kontakt