W 1 Genetyka – odkrycia
advertisement
W 1 Genetyka – odkrycia T.H Morgan i G. Mendel geny w chromosomach, geny jak koraliki na sznurku Drosophila - 4 pary chromosomów - geny w jednym chromosomie- sprzężone - genetyka klasyczna T.D Łysenko genetyka to nauka imperialistyczna; absurdalne teorie samorództwa; wierzył że odmiany roślin powstają przypadkowo do lat 70-tych genetyka w ZSRR zakazana. W Polsce trwało to krótko. Watson & Crick podwójna spirala, struktura cząsteczki; 2 łańcuchy DNA rozkręcają się i dobudowywanie cząsteczekdziedziczenie 1960-70 – rozszyfrowanie kodu genetycznego 1974 – inżynieria genetycznamanipulowanie genami 1990 – genomika 2001 – genom człowieka 1996- klonowanie zwierząt – Dolly 2000- Proteomika - połączenie DNA wirusa sr40 i E. Coli hybrydowe DNA wprowadzono i namnożono w bakterii wstrzymano te badania bo bali się zmian onkogenicznych u człowieka (E. Coli w jelicie) rak mógł się stać chorobą zakaćną Genomika zautomatyzowano sekwencjonowanie DNA; można sekwencjonować całe genomy; w 2000 roku zsekwencjonowano genom człowieka; wcześniej bakterii. teraz chcą sekwencjonować neandertalczyka Klonowanie całych zwierząt a nie tylko DNA Badanie białek - 3,3 miliardy nukleotydów DNA u człowieka 3 nukleotydy=1aminokwas - - Sekwencja DNA Collins poznając pełną sekwencję ludzkiego genomu otrzymaliśmy 3 podręczniki 1 – Manual przepis które geny co kodują 2 – podręcznik medycyny jakie cechy zależą od genów a jakie od środowiska 3 - podręcnik historii miejsce w stosunku człowieka do innych organizmów - - wszystkie choroby mają uwarunkowanie genetyczne (nawet zakaźne) 1 na 200 osób jest odporna na AIDSwirus wnika przez białko i jedna na 200 osób ma białko przez które nie może on wejść klasyczne choroby genetyczne (Fenyloketonuria, Galaktozemia przez 1 gen) choroby warunkowane przez kilkanaście genów (Schizofrenia) rakgeny powodujące nowotworzenieterapia genowa Humor supressors supresory nowotworów Badania nad DNA możliwość sprawdzania jak funkcjonują geny i ulegają lub nie transkrypcji w danej tkanceto do tego służy DNA- CHIP na płytkę nanosi się kawałki DNA jakiegoś genu i chip wkłada się do roztworu RNA i patrzy się który RNA złapie się i zhybrydyzuje to do czytnika i rozpoznaje się , w którym miejscu produkowany jest dany rodzaj RNA Manipulacje genetyczne nie tylko kombinacje DNA ale i zmienianie organizmów, produkcja leków, szczepionek przez zmodyfikowane organizmy „wielka mysz”wszczepiono do komórki jajowej hormon wzrostu ze szczura; mysz większa, wielkie świnie itd... świnia jadła wiecej, że koszt przyrostu świni transgenicznej był większy niż u świni normalnej Mario Capechi- nobel 2007 za mysie knockouty- mutowanie genów wyższego organizmu; naświetla się mutagenem mutowanie dowolnego genu; ta metoda by na myszach tworzyć modele ludzkich chorób (mysz ma 60% genów wspólnych z człowiekiem)dobry model dla chorób, zmutowanie genów wywołuje się chorobę i szuka metod leczenia - mutacja 1 genu tłusta mysz leczenie otyłości - gen p53 najważniejszy supresor nowotworowy 2 allele zmutowane to mysz zdechnie na nowotwór wykrywane to u pacjentów z nowotworami; główne choroby nowotworowe chorzy mają w 60% mutację genu p53 zaczyna się proces nowotworowy gdy zmutuje inny gen; p53 nawali to start procesu nowotworowego Można zmienić behawior myszy. -mysz agresywna mutacja 1 genu; zagryzanie samców i gwałcenie samic - gen dobrej matki mutacja w 1- genie; matka porzuca dzieci Anemia sierpowata zamieniony gen zły na gen dobry; krwinki mają sierpowaty kształt; to efekt genu (te krwinki odporne na zakarzenie malarią) naprawa komórki wyleczono mysz z anemii sierpowatej zmutowane 4-geny fibroblastów by stały się komórkami o charakterze embrionalnym namnożono i wprowadzono gen na B-globinę do osobników mysz przestała chorować na anemię u człowieka to tez możliwe Nowotwory - od pacjenta pobierana komórki dendrytyczne wstawiono im gen pozwalający rozpoznać kom. nowotworowe raka prostaty (szybko przeżuty) wrażliwość na konkretne antygeny; wszczepia się pacjentowi Bubble boy- chłopiec chory na SCIT wynik mutacji pojedynczego genu nie wytwarzane są limfocyty w ogóle; nie ma odporności; te dzieci są hodowane w sterylnych namiotach; dożywają kilkunastu lat. próby wprowadzenia prawidłowego genu operacja na szpiku kostnym Wektor wirus na którym wprowadza się prawidłowy gen Terapia genowa miażdżycy - wprowadzanie genów kodujących białka angiotensynę i białka vEGF(wzrostu nabłonka naczyń krwionośnych) odbudowa naczyń krwionośnych; zamiast bajpasów trudno zmusić gen do długiego działania nie ma dobrych wektorów A.Z Fire i G.C Mello – nobel 2006 Interferencja RNA czyli ciągle jest coś do odkrycia badali C.elegans są cząsteczki RNA, które mogą regulować pracę innych genów przez aktywację lub degradację mRNA - można wyłączyć dowolny gen w orgnizmietrzeba by było zmutować gen we wszystkich komórkach; to trudne. Dlatego można wyciszyć, wprowadzając cząsteczkę RNA. - Choroby neurobiologiczne wyłączanie pomaga zatrzymać nadprodukcję neurotransmitierów - Z DNA możemy dowiedzieć się jaka była nasza przeszłość śledzimy dziedziczenie markerów (charakterystycznych sekwencji) które mutacje stałe a które powstają niedawno - ‘Out of Africa’ hipoteza, że przodkiem ludzi grupa osobników z Afryki, wywędrowało ok. 10 tys. Osobników to teoria Mitochondrialnej Ewy badano DNA matczyne - markery w chromosomie Y badanie dziedziczenia w linii męskiej najcenniejsze DNA Aborygenów, Indian ludzi, którzy żyli jakiś czas na danym terenie.
