Dyskalkulia rozwojowa - podłoże, definicje, klasyfikacje, objawy
advertisement
Dyskalkulia rozwojowa definicja, klasyfikacje, podłoże i symptomy Dyskalkulia: etymologia słowa dys – bardzo duża trudność, niemożność, ciężko, słabo, ograniczenie calculus, calculare – obliczać, liczyć, rachować. Zaburzenie zdolności do operowania i przetwarzania materiału cyfrowo-liczbowego. Niezdolność, znacząca trudność dziecka do ujmowania świata w kategoriach liczbowych. Częstość występowania trudności w uczeniu się matematyki, wynosi od: 1% [DMS-IV] do 6% [L. Košč]. Wyniki innych badań wskazują na trudności u 3-5% populacji szkolnej. Dyskalkulia zaliczana jest do specyficznych trudności w uczeniu się [ang. SLD – specific learning difficulties] Nazwa syndromu: Dyskalkulia rozwojowa Charakter zaburzenia: Specyficzne [wąski zakres, norma intelektualna] Geneza: Czynniki neurobiologiczne: zmiany w strukturze, funkcji i biochemii OUN Obszar trudności: Materiał cyfrowo-liczbowy Ladislav Košč, 1974 r. Dyskalkulia rozwojowa jest: strukturalnym zaburzeniem zdolności matematycznych mających swe podłoże w zaburzeniach genetycznych i wrodzonych tych części mózgu, które są bezpośrednim podłożem anatomicznofizjologicznym dojrzewania zdolności matematycznych odpowiednio do wieku bez jednoczesnego zaburzenia ogólnych funkcji umysłowych. 6 typów zaburzenia wg L. Košč: DYSKALKULIA Ujawnia się poprzez: werbalna Zaburzenia zdolności słownego nazywania matematycznych pojęć i relacji leksykalna konsekwencja dysleksji symboli Zaburzenia zdolności odczytywania matematycznych: rozwojowej cyfr, liczb i znaków uwarunkowana deficytami językowymi graficzna Trudności w zapisywaniu liczb i symboli operacyjnych praktognostyczna Zaburzenia manipulowania realnymi i obrazkowymi obiektami w celach matematycznych pojęciowo-poznawcza operacyjna Zaburzenia rozumienia idei i zależności niezależne od umiejętności czytania i pisania, matematycznych oraz zakłócony przebieg arytmetycznego wykonywania obliczeń wrozumowania pamięci uwarunkowana deficytami wzrokowo-przestrzennymi Zaburzenie dotyczące wykonywania operacji matematycznych Dyskalkulia w międzynarodowych klasyfikacjach chorób i problemów zdrowotnych DSM-IV [Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders] Klasyfikacja Zaburzeń Psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego ICD 10 [International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems - 10th Revision] Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych DSM -IV zaburzenie matematyczne może zostać rozpoznane jeżeli spełnione zostaną następujące kryteria diagnostyczne: Kryterium A: zdolności matematyczne ocenione w indywidualnym badaniu są istotnie poniżej przeciętnej możliwości wyznaczonych wiekiem chronologicznym, poziomem inteligencji oraz odpowiadającym wiekowi poziomem edukacji Kryterium B: zakłócenia opisane w kryterium A znacząco zaburzają osiągnięcia szkolne oraz czynności dnia codziennego wymagające korzystania z umiejętności matematycznych Kryterium C: jeśli współwystępują deficyty sensoryczne, to zaburzenia zdolności matematycznych są poważniejsze niż te, które zwykle towarzyszą takim deficytom ICD 10 specyficzne zaburzenia umiejętności arytmetycznych rozpoznaje się na podstawie następujących kryteriów: Kryterium A: wynik standaryzowanego testu do badania umiejętności arytmetycznych jest istotnie niższy od oczekiwanego na podstawie wieku i inteligencji dziecka Kryterium B: wyniki testów czytania i pisania pozostają w normie wiekowej Kryterium C: kłopoty z wykonywaniu operacji liczbowych nie są rezultatem niewłaściwej metody nauczania, zaniedbań dydaktycznych ani opóźnionego rozwoju umysłowego Kryterium D: trudności w posługiwaniu się liczbami nie są efektem wad wzorku i słuchu Kryterium E: problemy z liczeniem nie są pochodną zaburzeń neurologicznych ani psychicznych Jeżeli u dziecka współwystępują specyficzne zaburzenia czytania, pisania i umiejętności arytmetycznych należy je traktować jako MIESZANE zaburzenia umiejętności szkolnych. ICD 10, polska wersja SZRUS Specyficzne zaburzenia rozwoju umiejętności szkolnych [SZRUS] obejmują trudności w czytaniu, pisaniu i liczeniu. SZUA Specyficzne zaburzenia umiejętności arytmetycznych [SZUA] NIE są bezpośrednim skutkiem takich zaburzeń jak: Obniżone możliwości intelektualne Wady wzorku i słuchu nie poddane korekcie Poważne dysfunkcje neurologiczne Zaburzenia emocjonalne Nieprawidłowe metody nauczania Jednym z istotnych kryteriów diagnostycznych jest pojawienie się objawów trudności we wczesnym okresie edukacji. OBJAWY: Do najczęściej obserwowanych należą trudności: w opanowaniu podstawowej wiedzy o liczbach w rozumieniu matematycznych pojęć, znaków i symboli w stosowaniu dojrzałych strategii liczenia w opanowaniu tabliczki mnożenia w opanowaniu prawidłowego wykonywania 4 podstawowych działań arytmetycznych [zarówno w formie pisemnej jak i umysłowej] w odczytywaniu i zapisywaniu liczb w rozumieniu wartości pozycyjnego systemu liczbowego w posługiwaniu się pojęciem czasu i jednostkami jego pomiaru w zastosowaniu miar długości, ciężaru, prędkości i innych w posługiwaniu się pieniędzmi w dokonywaniu matematyzacji zadań z treścią [uchwycenie struktury, dopasowanie działania, policzenie wyniku] w tempie przetwarzania informacji liczbowych w tempie, a często niemożności wydobywania z pamięci faktów liczbowych w dokonywaniu obliczeń w zakresie 20-tu OBJAWY: Ponadto: uczenie się mechaniczne brak umiejętności zastosowania wcześniej uzyskanych wiadomości brak automatyzacji błędy rewersji, inwersji, opuszczeń, przestawień cyfrowych niezauważanie niedorzeczności w obliczonych wynikach ZAKŁÓCENIA EMOCJONALNE: często borykają się same ze swoim często długo nierozpoznawanym problemem znerwicowane, niekiedy agresywne zaniżona samoocena brak akceptacji otoczenia znacząco podwyższone napięcie emocjonalne lęk i niepokój nie lubią matematyki chętnie unikają zadań i lekcji Zadania matematyczne są dla nich sytuacjami bardzo trudnymi nie tylko intelektualnie, ale również emocjonalnie. Trudności z uczeniem się matematyki: dysleksja uzdolnione głównie humanistycznie zaniedbanie środowiskowe i edukacyjne wady wzroku i słuchu ogólnie obniżone możliwości intelektualne brak dojrzałości do uczenia się matematyki zespoły zaburzeń neurologicznych ryzyko dyskalkulii rozwojowej, dyskalkulia rozwojowa wszystkie potrzebują pomocy… rys. za www.gmkurow.pl Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. § 6 Nauczyciel jest obowiązany (…) dostosować wymagania edukacyjne (…) do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, u którego stwierdzono zaburzenia i odchylenia rozwojowe lub specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom. zajęcia korekcyjno-kompensacyjne zajęcia wyrównawcze zajęcia terapeutyczne Literatura: Redakcja naukowa Borkowska A., Domańska Ł. Neuropsychologia kliniczna dziecka. Wydawnictwo Naukowe PWN Košč L. Psychologia i patopsychologia zdolności matematycznych. Centralny Ośrodek Metodyczny Poradnictwa Wychowawczo-Zawodowego MOiW Oszwa U. Zaburzenia rozwoju umiejętności arytmetycznych. Problem diagnozy i terapii. Oficyna Wydawnicza „Impuls”
