Czym są certyfikaty inwestycyjne?

Czym są certyfikaty inwestycyjne?
Obecnie Inwestorzy mają możliwość lokowania pieniędzy w szeroki
wachlarz instrumentów finansowych. Zaliczamy do nich również certyfikaty
inwestycyjne. Wiele osób jednak myli je z jednostkami uczestnictwa, co może
prowadzić do nieporozumień. Jakie są zatem różnice i czym charakteryzują się
certyfikaty inwestycyjne?
Certyfikaty inwestycyjne emitowane są przez Fundusze Inwestycyjne Zamknięte (FIZ).
Są one udziałowymi papierami wartościowymi i stanowią dowód udziału w aktywach
funduszu, podobnie jak akcje w spółce akcyjnej. Posiadacz certyfikatów jest uczestnikiem
funduszu, co daje mu pewne prawa.
Fundusz może emitować certyfikaty inwestycyjne jako publiczne lub niepubliczne.
Przez publiczne certyfikaty inwestycyjne rozumie się takie, których emisja wymaga
sporządzenia i zatwierdzenia prospektu emisyjnego w Komisji Nadzoru Finansowego. Ich
sprzedaż jest prowadzona w drodze oferty publicznej, tj. skierowanej do więcej niż 99 osób
lub do nieoznaczonego adresata. Publiczne certyfikaty inwestycyjne mogą być wyłącznie na
okaziciela.
Emisja niepublicznych certyfikatów inwestycyjnych nie wiąże się z obowiązkiem
sporządzenia i zatwierdzenia prospektu emisyjnego, jednak jest możliwość sporządzenia
takiego dokumentu dla Inwestorów, których dana emisja dotyczy. Certyfikaty niepubliczne
mogą być dokumentami imiennymi lub na okaziciela. Certyfikaty inwestycyjne imienne mają
formę dokumentu, zaś certyfikaty na okaziciela mogą mieć formę dokumentu lub być
zdematerializowane.
Certyfikaty inwestycyjne są niepodzielne, jednak ich nominalna wartość może być
zmniejszona przy zachowaniu takiej samej wartości aktywów netto funduszu (WAN).
Podobnie jak podział akcji, podział certyfikatów ułatwia korzystanie z dochodów funduszu
przez uczestników, którzy będą chcieli zrealizować część z zysku przypadającego na
jednostkę przez jej sprzedaż lub umorzenie. Operacja ta zwiększa zatem płynność tych
instrumentów.
W przypadku certyfikatów imiennych statut może zróżnicować je pod względem
uprawnień, np. wysokości i sposobu pobierania opłat obciążających aktywa funduszu,
udziału w aktywach netto funduszu w przypadku jego likwidacji czy udziału w dochodach
funduszu.
Certyfikaty inwestycyjne na okaziciela notowane na Giełdzie podlegają codziennej
wycenie rynkowej na sesjach giełdowych. Wycena może być również dokonywana cyklicznie
przez emitenta. Częstotliwość wyceny określona jest w statucie (nie rzadziej niż raz na 3
miesiące) i wynika z oszacowania wartości instrumentów finansowych, w które zainwestował
fundusz.
Prawa własności certyfikatów inwestycyjnych mogą być również przenoszone poza
Giełdą. Mogą być one przedmiotem darowizny, spadku lub sprzedaży w drodze umowy
cywilno-prawnej.
Posiadacze certyfikatów inwestycyjnych mają prawo założyć zgromadzenie lub Radę
Inwestorów działającą jako organ kontrolny. Członkiem Rady może zostać uczestnik
funduszu, który posiada co najmniej 5% ogólnej ilości certyfikatów funduszu i zablokował je
na rachunku inwestycyjnym. Do uprawnień Rady należy kontrola realizacji celu
inwestycyjnego funduszu i polityki inwestycyjnej oraz przestrzegania limitów inwestycyjnych.
Statut funduszu może poszerzyć uprawnienia Rady. Każdy certyfikat inwestycyjny publiczny
daje prawo do jednego głosu podczas posiedzenia Rady.
Zamknięty fundusz inwestycyjny może być utworzony na określony czas. Trwanie
funduszu kończy tzw. postępowanie likwidacyjne polegające na umorzeniu certyfikatów
inwestycyjnych i wypłacie jego uczestnikom kwot odpowiadających liczbie i końcowej
wycenie certyfikatów posiadanych przez poszczególnych uczestników. Brzmiący dość
poważnie zwrot "postępowanie likwidacyjne" jest w przypadku zamkniętych funduszy
inwestycyjnych zupełnie naturalnym zakończeniem ich działalności.
Lista emitentów certyfikatów inwestycyjnych znajduje się na stronie Giełdy Papierów
Wartościowych w Warszawie.