Zakres regulacji wolno*ci i praw jednostki w Konstytucji RP

Prawa Człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej
1. Preambuła, Rozdziały I, II i XI
2. Rozdział II „Wolności, prawa i obowiązki człowieka i
obywatela”
- podmiot: osoba fizyczna
- wyraźne odróżnienie wolności od praw
- podział na obywatelskie i powszechne
- wskazanie obowiązków konstytucyjnych
Prawa Człowieka w Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej
3. Klasyfikacja praw i wolności podstawowych
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
art. 30 – godność człowieka
art. 31 – wolność człowieka
art. 32 – zasada równości;
art. 33 – zasada równouprawnienia i niedyskryminacji
art. 34 – zasady nabywania obywatelstwa RP
art. 35 – zasady ochrony praw mniejszości narodowych i etnicznych
art. 36 – zasada sprawowania opieki nad obywatelami RP
przebywającymi poza granicami kraju
art. 37 – zasada różnicowania zakresu realizacji konstytucyjnych
wolności i praw na podstawie obywatelstwa
Prawa Człowieka w Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej
4. Katalog wolności i praw osobistych.
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
i)
j)
prawo do życia
wolność od eksperymentów naukowych przeprowadzanych bez
zgody poddanej im osoby
wolność od tortur, okrutnego, nieludzkiego, poniżającego
traktowania lub karania
wolność od stosowania kar cielesnych
prawo do nietykalności osobistej
wolność osobista
prawo osób zatrzymanych do humanitarnego traktowania
prawo do poinformowania o przyczynach zatrzymania
prawo do odszkodowania za bezprawne zatrzymanie i pozbawienie
wolności
prawo do wzruszania decyzji o zatrzymaniu osoby
Prawa Człowieka w Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej
k)
prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez
nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i
niezawisły sąd
l) prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i
dobrego imienia
m) prawo do decydowania o swoim życiu osobistym
n) prawo rodziców do wychowywania dziecka zgodnie z własnymi
przekonaniami
o) wolność i tajemnicę komunikowania się
p) nienaruszalność mieszkania
q) ochronę informacji dotyczącą osoby
Prawa Człowieka w Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej
r)
s)
t)
wolność poruszania się po Rzeczypospolitej Polskiej oraz wyboru miejsca
zamieszkania i pobytu
wolność sumienia i religii
wolność wyrażania poglądów oraz pozyskiwania informacji
5. Katalog wolności i praw politycznych
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
wolność zgromadzeń
wolność zrzeszania się
Wolność zrzeszania się w związkach zawodowych
prawo dostępu do służby publicznej dla obywatela polskiego
prawo do uzyskiwania informacji publicznej
prawo do udziału w referendum
prawo do wyboru Prezydenta RP, posłów, senatorów i przedstawicieli
samorządu terytorialnego
prawo do składania petycji, skarg i wniosków
Prawa Człowieka w Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej
6. Katalog wolności i praw ekonomicznych, socjalnych i kulturalnych.
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
i)
j)
k)
l)
m)
prawo do własności
wolność wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy
prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy
prawo do zabezpieczania społecznego
prawo do ochrony zdrowia
prawo osób niepełnosprawnych do ochrony
prawo do nauki
ochronę rodziny
ochronę praw dziecka
wolność twórczości artystycznej i badań naukowych, wolność nauczania oraz
wolność korzystania z dóbr kultury
zobowiązano władze publiczne do ochrony środowiska
zobowiązano władzę do sprzyjania w zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych
ochronę konsumentów
Prawa Człowieka w Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej
7. Środki ochrony praw i wolności
a)
b)
c)
d)
e)
każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została mu
wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy
publicznej art. 77 ust. 1.
ustawa nie może nikomu zamykać drogi sądowej dochodzenia
naruszonych wolności lub praw art. 77 ust 2.
każdy ma prawo do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w
pierwszej instancji art. 78
każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma
prawo wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego art. 79 ust. 1
każdy ma prawo wystąpienia, na zasadach określonych w ustawie, do
Rzecznika Praw Obywatelskich z wnioskiem o pomoc w ochronie
swoich wolności lub praw naruszonych przez organy władzy
publicznej art. 80