Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu

Europejska Akademia Pacjentów
w obszarze Innowacyjnych Terapii
Pozwolenie na dopuszczenie
do obrotu
Pozwolenie na dopuszczenie do
obrotu: podstawowe zasady (1)
Europejska Akademia Pacjentów
w obszarze Innowacyjnych
Terapii
 Produkt leczniczy można wprowadzić na rynek
Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) po
uzyskaniu pozwolenia na dopuszczenie do obrotu (MA)
wydanego przez odnośne władze danego Państwa
Członkowskiego lub Komisję Europejską po
przeprowadzeniu oceny naukowej przez Europejską
Agencję Leków (EMA).
 Proces uzyskiwania pozwolenia na dopuszczenie do obrotu
jest złożony i podlega rygorystycznym przepisom.
2
Pozwolenie na dopuszczenie do
obrotu: podstawowe zasady (2)
Europejska Akademia Pacjentów
w obszarze Innowacyjnych
Terapii
 Główną zasadą stanowiącą podstawę prawodawstwa
farmaceutycznego jest ochrona zdrowia publicznego.
 Pozwolenia na wprowadzenie do obrotu produktów
leczniczych są dynamiczne; dossier wspierające
pozwolenie musi być regularnie aktualizowane, aby
zapewnić zgodność z postępem w nauce i wymaganiami
prawnymi.
 Wszelkie nowe informacje, które mogą wpłynąć na
ocenę korzyści i ryzyka produktu leczniczego muszą
być niezwłocznie przedstawiane odnośnym władzom.
3
Dossier do wniosku o pozwolenie na
dopuszczenie do obrotu i wspólny
dokument techniczny (CTD)
Europejska Akademia Pacjentów
w obszarze Innowacyjnych
Terapii
 Wnioskodawca przesyła do odnośnych władz dossier
do wniosku o pozwolenie na dopuszczenie do obrotu.
Dossier musi dowieść, że produkt leczniczy ma
wymaganą jakość, jest bezpieczny i skuteczny.
 Dossier musi być w formacie CTD (wspólny dokument
techniczny) i zawierać wszystkie specyfikacje dołączone
do wniosku o pozwolenie na dopuszczenie do obrotu.
Wspólny Dokument Techniczny (CTD) jest to
międzynarodowo uznany format danych obowiązujący w
przypadku wniosków przesyłanych do odnośnych władz.
4
Wspólny Dokument Techniczny (CTD)
Europejska Akademia Pacjentów
w obszarze Innowacyjnych
Terapii
 Wspólny Dokument Techniczny (CTD):
 Określa odpowiedni format danych wymaganych we wniosku
 Ma zastosowanie w przypadku wszystkich wniosków o pozwolenie
na dopuszczenie do obrotu, niezależnie od rodzaju wniosku lub
procedury
 Jest podzielony na pięć modułów
- Moduły od 2 do 4 tworzą faktyczny dokument CTD, Moduł 1 różni się
zależnie od regionu.
 Wskazówki do dokumentu eCTD określają sposób konstruowania
elektronicznej wersji CTD
5
Wspólny Dokument Techniczny:
Moduły (1)
Europejska Akademia Pacjentów
w obszarze Innowacyjnych
Terapii
 1. Informacje regionalne
 Szczególne dane administracyjne, w tym formularz wniosku
 Plan zarządzania ryzykiem (RMP)
 Charakterystyka produktu leczniczego (ChPL)
 Etykiety i ulotka dołączona do opakowania
 2. Całościowe podsumowanie jakości
 Przeglądy/podsumowania niekliniczne i przeglądy/podsumowania
kliniczne
6
Wspólny Dokument Techniczny:
Moduły (2)
Europejska Akademia Pacjentów
w obszarze Innowacyjnych
Terapii
 3. Jakość
 Informacje chemiczne, farmaceutyczne i/lub biologiczne
 4. Niekliniczne
 Raporty z badań nieklinicznych (farmakologia/toksykologia)
 5. Kliniczne
 Raporty z badania klinicznego
7
Wspólny Dokument Techniczny:
Moduły (3)
ICH (2015). Trójkąt CTD. Pobrano 7 września 2015 r. ze strony http://www.ich.org/products/ctd.html
Europejska Akademia Pacjentów
w obszarze Innowacyjnych
Terapii
8
Procedury regulacyjne uzyskiwania
pozwolenia na dopuszczenie do obrotu
Europejska Akademia Pacjentów
w obszarze Innowacyjnych
Terapii
 Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu można uzyskać
dwiema drogami:
 Procedura centralna (CP)
 Procedury niescentralizowane
- Procedura zdecentralizowana (DCP)
- Procedura wzajemnego uznania (MRP)
- Procedura narodowa
 W przypadku każdej procedury władze (EMA lub właściwe
władze krajowe) i podmioty odpowiedzialne posiadające
pozwolenia na dopuszczenie do obrotu podlegają
właściwym dla tego systemu przepisom i realizują
odpowiednie obowiązki.
9
Procedury związane z uzyskaniem
pozwolenia na dopuszczenie do
obrotu w UE
Europejska Akademia Pacjentów
w obszarze Innowacyjnych
Terapii
Procedura
centralna
Procedura
wzajemnego
uznania
Procedura
zdecentralizoz
wana
Procedura
narodowa
Wszystkie
Państwa
Członkowskie
UE
Co najmniej
jedno Państwo
Członkowskie
UE
Co najmniej
jedno Państwo
Członkowskie
UE
Tylko jedno
Państwo
Członkowskie
UE
10
Procedura centralna (CP) (1)
Europejska Akademia Pacjentów
w obszarze Innowacyjnych
Terapii
 Za procedurę centralną odpowiada Europejska Agencja
Leków (EMA)
 Jeden wniosek jest przesyłany do EMA; wszystkie Państwa
Członkowskie są zaangażowane w procedurę
 Komitet ds. Produktów Leczniczych Stosowanych u Ludzi
(CHMP) weryfikuje dossier pod względem naukowym
 Zgłaszający i współzgłaszający eksperci z każdego Państwa
Członkowskiego (zwykle należący do odnośnych władz)
oceniają dossier wniosku
 Cały proces może trwać do 210 dni roboczych,
ale „możliwe są zatrzymania czasu”
11
Procedura centralna (CP) (2)
Europejska Akademia Pacjentów
w obszarze Innowacyjnych
Terapii
 Komitet ds. Produktów Leczniczych Stosowanych u Ludzi
przyjmuje ostateczną opinię z rekomendacją do Komisji
Europejskiej, czy dany lek powinien uzyskać pozwolenie
na dopuszczenie do obrotu
 Następnie Komisja Europejska wydaje pozwolenie
na dopuszczenie do obrotu.
 Procedura centralna prowadzi do wydania pozwolenia na
dopuszczenie do obrotu w całej Europie; obowiązuje we
wszystkich krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego
(EOG). We wszystkich krajach stosuje się taką samą nazwę
handlową (nazwa wymyślona), a takie same informacje o
produkcie (charakterystyka produktu leczniczego (ChPL),
etykiety, ulotki dołączane do opakowania) zostają przetłumaczone
na 24 oficjalne języki UE.
12
Procedura centralna (CP) (3)
Europejska Akademia Pacjentów
w obszarze Innowacyjnych
Terapii
 Procedura centralna jest obowiązkowa w następujących
wypadkach:
 Preparaty do leczenia
○ zakażenia wirusem HIV lub AIDS
○ rak
○ cukrzyca
○ choroby neurodegeneracyjne
○ choroby autoimmunologiczne i inne
dysfunkcje układu immunologicznego
○ choroby wirusowe
 Leki uzyskane za pomocą procesów biotechnologicznych, takich jak inżynieria
genetyczna
 Leki do terapii zaawansowanej, na przykład terapii genowej, terapii komórkami
somatycznymi lub leki uzyskane w wyniku inżynierii tkankowej
 Leki sieroce (leki stosowane w leczeniu chorób rzadkich występujących u ludzi)
 Procedura centralna jest opcjonalna w przypadku:
 Leków stanowiących istotną innowację terapeutyczną, naukową lub techniczną
 Leków ważnych dla zdrowia publicznego
13
Procedury niescentralizowane
Europejska Akademia Pacjentów
w obszarze Innowacyjnych
Terapii
 W przypadku nowych wniosków, które nie są uprawnione
do zastosowania procedury centralnej lub wnioskodawca
nie zdecydował się na nią są dostępne trzy systemy:
 Procedura narodowa
 Procedura wzajemnego uznania (MRP) produktu już
zarejestrowanego (posiadające krajowe pozwolenie na
dopuszczenie do obrotu)
 Procedura zdecentralizowana (jeśli produkt nie ma
pozwolenia na dopuszczenie do obrotu w Europie)
14
Procedury narodowe
Europejska Akademia Pacjentów
w obszarze Innowacyjnych
Terapii
 Procedury narodowe mogą być realizowane w dwóch
sytuacjach:
 Niezależne procedury narodowe, ściśle ograniczone do leków,
które mają być zarejestrowane i dopuszczone do obrotu tylko
w jednym Państwie Członkowskim
- Jeśli lek ma zostać wprowadzony na rynki wielu Państw Członkowskich,
procedura narodowa musi zostać uzupełniona procedurą wzajemnego
uznania. Można także rozważyć zastosowanie procedury
zdecentralizowanej w celu równoległego uzyskania pozwoleń
na dopuszczenie do obrotu w kilku Państwach Członkowskich.
 W przypadku rozszerzeń dotyczących leków zarejestrowanych
w danym Państwie
- Dodatkowe moce, postacie farmaceutyczne lub drogi podania
15
Procedura wzajemnego uznania i
procedura zdecentralizowana (1)
Europejska Akademia Pacjentów
w obszarze Innowacyjnych
Terapii
 Obie procedury opierają się na uznaniu przez krajowe
ograny nadzorujące oceny przeprowadzonej przez władze
w jednym z Państw Członkowskich.
 Celem tych procedur jest ułatwienie dostępu do wspólnego
rynku dzięki zastosowaniu wzajemnego uznania
 Zaangażowane są Referencyjne Państwo Członkowskie
i co najmniej jedno Zainteresowane Państwo Członkowskie
 Zastosowanie tych procedur nie wymaga uzyskiwania
pozwolenia na dopuszczenie do obrotu we wszystkich
28 Państwach Członkowskich — konieczne są co najmniej
dwa.
16
Procedura wzajemnego uznania
i procedura zdecentralizowana (2)
Europejska Akademia Pacjentów
w obszarze Innowacyjnych
Terapii
 Dossier do wniosku o pozwolenie na dopuszczenie do obrotu jest
oceniane przez jedno Państwo Członkowskie (Referencyjne Państwo
Członkowskie), a opinia jest przekazywana innym Zainteresowanym
Państwom Członkowskim
 Firma może wybrać Państwo Referencyjne i Państwa Zainteresowane
 Firma może wybrać nazwy handlowe
 Krajowe pozwolenie na dopuszczenie do obrotu — w tym ujednolicona
charakterystyka produktu leczniczego i ulotka dołączana do
opakowania — jest wydawane przez każde Zainteresowane Państwo
Członkowskie
 Te procedury podlegają nadzorowi Szefów Agencji Leków (HMA) za
pośrednictwem Grupy Koordynacyjnej ds. Procedur Wzajemnego
Uznania i Zdecentralizowanej dla produktów leczniczych stosowanych
u ludzi (CMDh)
17
Procedura wzajemnego uznania (MRP)
Europejska Akademia Pacjentów
w obszarze Innowacyjnych
Terapii
 Identyczny wniosek o wzajemne uznanie jest przesyłany
do wszystkich Zainteresowanych Państw Członkowskich
 Referencyjne Państwo Członkowskie przygotowuje
ocenę raportu lub aktualizuje istniejącą w ciągu 90 dni
 Kopie raportu są przesyłane do wszystkich
Zainteresowanych Państw Członkowskich wraz z
zarejestrowaną charakterystyką produktu leczniczego
(ChPL), etykietami i ulotką dołączaną do opakowania
 Zainteresowane Państwa Członkowskie mają 90 dni na
uznanie decyzji Referencyjnego Państwa Członkowskiego
 Następnie krajowe pozwolenia na dopuszczenie
do obrotu powinny zostać przyznane w ciągu 30 dni
18
Zastrzeżenia do wzajemnego uznania
Europejska Akademia Pacjentów
w obszarze Innowacyjnych
Terapii
 Zastrzeżenia związane z uznaniem powinny dotyczyć
wyłącznie potencjalnego poważnego zagrożenia dla
zdrowia publicznego*
 Problem zostaje zgłoszony do grupy koordynacyjnej
(CMD(h)), w ramach której Państwa Członkowskie
podejmują wspólną decyzję w ciągu 60 dni. Jeśli nie
uda się osiągnąć porozumienia, procedura jest
przekazywana do arbitracji do komitetu naukowego
(CHMP) Europejskiej Agencji Leków.
*Zgodnie z Dyrektywą 2001/83/WE określenie „ryzyko odnoszące się do stosowania produktu leczniczego”
jest definiowane jako „jakiekolwiek ryzyko odnoszące się do jakości, bezpieczeństwa lub skuteczności
produktu leczniczego (lub jakiekolwiek ryzyko niepożądanego wpływu na środowisko naturalne)”.
19
Procedura zdecentralizowana (DCP)
Europejska Akademia Pacjentów
w obszarze Innowacyjnych
Terapii
 Procedura zdecentralizowana może zostać zastosowana w
przypadku nowych produktów, niezarejestrowanych w żadnym
kraju EOG i niepodlegających obowiązkowej procedurze centralnej
 Wniosek jest przesyłany do wszystkich Zainteresowanych Państw
Członkowskich w tym samym czasie. Referencyjne Państwo
Członkowskie przygotowuje raport z oceny. Zainteresowane
Państwa Członkowskie uznają decyzję Referencyjnego Państwa
Członkowskiego lub wnoszą zastrzeżenia do wyjaśnienia.
 Następnie krajowe pozwolenia na dopuszczenie do obrotu
powinny zostać przyznane w ciągu 30 dni
 Produkt zostaje zarejestrowany w Referencyjnym Państwie
Członkowskim i każdym z Państw Zainteresowanych, przy użyciu
ujednoliconej charakterystyki produktu leczniczego, etykiet i ulotki
dołączanej do opakowania
20
Rodzaje wniosków o pozwolenie na
dopuszczenie do obrotu produktu
leczniczego
Europejska Akademia Pacjentów
w obszarze Innowacyjnych
Terapii
 Autonomiczny (pełny) wniosek (wszystkie moduły CTD)
 Wniosek mieszany
 Wniosek „generyczny”
 Wniosek „hybrydowy”
 Wniosek „biosimilar” dotyczący podobnego produktu biologicznego
 Wniosek „well-established use” (dotyczący substancji czynnych o
ugruntowanym zastosowaniu medycznym)
 Wniosek dotyczący nowego połączenia zawierającego substancje
czynne stosowane we wcześniej zarejestrowanych produktach
 Wniosek „informed consent” (oparty na udostępnieniu elementów
dokumentacji produktu zarejestrowanego)
21
Rozszerzenie pozwolenia
na dopuszczenie do obrotu
Europejska Akademia Pacjentów
w obszarze Innowacyjnych
Terapii
 „Rozszerzenie pozwolenia na dopuszczenie do obrotu” lub
„rozszerzenie” oznacza zmianę wskazaną w Aneksie I do
Rozporządzenia (WE) nr 1234/2008 i spełnia poniższe warunki:
 1. Zmiany substancji czynnej (substancji czynnych), jeśli charakterystyki
skuteczności i bezpieczeństwa nie różnią się w sposób istotny
 2. Zmiany mocy, postaci farmaceutycznej i drogi podania
 Takie wnioski są oceniane zgodnie z tą samą procedurą, jaką
zastosowano podczas przyznawania początkowego pozwolenia
na dopuszczenie do obrotu
 Rozszerzenie może zostać przyznane jako nowe pozwolenie
na dopuszczenie do obrotu lub może być ujęte w początkowym
pozwoleniu, do którego się odnosi
22
Procedury dotyczące zmian (1)
Europejska Akademia Pacjentów
w obszarze Innowacyjnych
Terapii
 Artykuł 23 Dyrektywy 2001/83/WE:
 Wymaga, aby podmiot odpowiedzialny posiadający
pozwolenie na dopuszczenie do obrotu stale aktualizował
dossier, tak aby uwzględnić postęp techniczny i naukowy
oraz wprowadzać wszelkie zmiany, które mogą być
potrzebne do wytwarzania i kontroli produktu leczniczego
 Aktualizacje powinny być przeprowadzane za
pośrednictwem procedury dotyczącej zmian oraz
odzwierciedlone odpowiednio w dossier i/lub ogólnych
przeglądach i streszczeniach.
23
Procedury dotyczące zmian (2)
Europejska Akademia Pacjentów
w obszarze Innowacyjnych
Terapii
 Każdy podmiot odpowiedzialny jest zobowiązany do
aktualizowania pozwolenia w okresie życiowym produktu,
jeśli pojawią się nowe dane. W tym celu należy stosować
procedurę dotyczącą zmian
 Każdy wniosek złożony przez podmiot odpowiedzialny i
dotyczący zmiany długości przyznanego zgodnie z prawem
pozwolenia musi zostać przesłany do wszystkich Państw
Członkowskich, które wcześniej zarejestrowały produkt
leczniczy.
24
Przedłużenia
Europejska Akademia Pacjentów
w obszarze Innowacyjnych
Terapii
 Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu może zostać przedłużone po
pięciu latach przez odnośne władze Państwa Członkowskiego, w którym
dokonano rejestracji, na podstawie ponownej oceny stosunku korzyści
i ryzyka.
 Najpóźniej na 9 miesięcy przed wygaśnięciem pozwolenia na
dopuszczenie do obrotu posiadający je podmiot odpowiedzialny
przedstawia odnośnym władzom skonsolidowaną wersję dokumentacji
dotyczącej jakości, bezpieczeństwa i skuteczności, uwzględniającą
wszystkie zmiany wprowadzone od momentu udzielenia pozwolenia.
 Po przedłużeniu, pozwolenie na dopuszczenie do obrotu jest ważne
przez nieograniczony czas, chyba że odnośne władze uznają, na
podstawie uzasadnionych informacji dotyczących nadzoru nad
bezpieczeństwem farmakoterapii, że należy wyznaczyć kolejny
pięcioletni okres, po którym będzie wymagane przedłużenie.
25
Odmowa udzielenia pozwolenia
na dopuszczenie do obrotu
Europejska Akademia Pacjentów
w obszarze Innowacyjnych
Terapii
 Odmowa udzielenia pozwolenia na dopuszczenie do obrotu ma miejsce,
jeśli
 Stosunek korzyści do ryzyka w przypadku danego produktu leczniczego nie zostanie
uznany za dobry
 Skuteczność terapeutyczna produktu leczniczego nie została wystarczająco
uzasadniona przez wnioskodawcę
 Skład ilościowy i jakościowy produktu leczniczego są różne od zadeklarowanych.
 Odmowa udzielenia pozwolenia na dopuszczenie do obrotu nastąpi
także, jeśli jakieś informacje lub dokumenty przesłane wraz z wnioskiem
będą niezgodne z prawem.
 Za poprawność przesłanych dokumentów i danych odpowiada
wnioskodawca lub podmiot odpowiedzialny posiadający pozwolenie
na dopuszczenie do obrotu
26
Opcje przyznawania pozwolenia
na dopuszczenie do obrotu
Europejska Akademia Pacjentów
w obszarze Innowacyjnych
Terapii
 Zależnie od wniosku możliwe są różne opcje:
 W przypadku procedury centralnej
 Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu
 Warunkowe pozwolenie na dopuszczenie do obrotu
 Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu przyznane w wyjątkowych
okolicznościach
 W przypadku procedury narodowej/zdecentralizowanej/
wzajemnego uznania
 Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu
 Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu przyznane w wyjątkowych
okolicznościach
27
Inne materiały
Europejska Akademia Pacjentów
w obszarze Innowacyjnych
Terapii
 Podstawa prawna — ustawy UE — EUDRALEX
 Ustawy dotyczące branży farmaceutycznej są zebrane
w wielotomowej publikacji Zasady dotyczące produktów
leczniczych w Unii Europejskiej. Publikacja jest dostępna
pod adresem
http://ec.europa.eu/health/documents/eudralex/index_en.htm
(Pobrano 8 września 2015 r.).
28
Inne materiały
Europejska Akademia Pacjentów
w obszarze Innowacyjnych
Terapii
 Tom 1 — Prawodawstwo farmaceutyczne EUDRALEX
zawiera dyrektywy, rozporządzenia i różne dokumenty.
Dwa teksty mają fundamentalne znaczenie:
 Parlament Europejski (2001). Dyrektywa 2001/83/WE w sprawie
wspólnotowego kodeksu odnoszącego się do produktów leczniczych
stosowanych u ludzi. Pobrano 8 września 2015 r. ze strony
http://eur-lex.europa.eu/legalcontent/EN/TXT/?qid=1441700788112&uri=CELEX:32001L0083
 Parlament Europejski (2004). Rozporządzenie (WE) nr 726/2004/WE
ustanawiające wspólnotowe procedury wydawania pozwoleń dla
produktów leczniczych stosowanych u ludzi i do celów weterynaryjnych
i nadzoru nad nimi oraz ustanawiające Europejską Agencję Leków.
Pobrano 8 września 2015 r. ze strony http://eur-lex.europa.eu/legalcontent/EN/TXT/?qid=1441697290872&uri=CELEX:32004R0726
29