KARTA KURSU

KARTA KURSU (realizowanego w module specjalności)
Kierunek Historia
Specjalność – Archiwistyka i zarządzanie dokumentacją
Nazwa
Aktoznawstwo
Nazwa w j. ang.
Kod
Punktacja ECTS*
Koordynator
dr Bartosz Drzewiecki
2
Zespół dydaktyczny
dr Bartosz Drzewiecki
Opis kursu (cele kształcenia)
Kurs prezentuje poszczególne stadia rozwoju form kancelaryjnych począwszy od okresu wyłączności
dokumentu, a na okresie kancelarii akt spraw (system dziennikowy) skończywszy. Tłem dla omówienia
powyższych treści będzie zapoznanie studentów z funkcjonowaniem kancelarii na ziemiach polskich od
średniowiecza aż po lata 30. XX wieku.
Efekty kształcenia
Efekt kształcenia dla kursu
Wiedza
Odniesienie do efektów
dla specjalności
(określonych w karcie
programu studiów dla modułu
specjalnościowego)
W01 – Ma wiedzę na temat systemów
kancelaryjnych od średniowiecza do początków XX
wieku.
K_W01, K_W03,
K_W15
W02 – Zna organizację i zadania kancelarii
centralnej (królewskiej i książęcej), kościelnej,
miejskiej itp.
K_W01, K_W03,
K_W15
W03 – Zna organizację i zadania kancelarii sądów
szlacheckich
K_W01, K_W03,
K_W15
W04 – Zna organizację i zadania kancelarii
kościelnych, miejskich itp.
K_W01, K_W03,
K_W15
W05 – Wie czym charakteryzowały się podstawowe
formy kancelaryjne
K_W01, K_W03,
K_W15
1
Odniesienie do efektów
dla specjalności
Efekt kształcenia dla kursu
Umiejętności
(określonych w karcie programu
studiów dla modułu
specjalnościowego)
U01 - Potrafi wymienić i scharakteryzować różne
formy kancelaryjne.
K_U05, K_U16
U02 – Posługuje się w stopniu podstawowym
teoriami i paradygmatami badawczymi w zakresie
badań form kancelaryjnych.
K_U04, K_U16
U03 – Potrafi wskazać różnice między
poszczególnymi systemami kancelaryjnymi
stosowanymi na ziemiach polskich
K_U05, K_U16
Odniesienie do efektów
dla specjalności
Efekt kształcenia dla kursu
Kompetencje
społeczne
(określonych w karcie programu
studiów dla modułu
specjalnościowego)
K01 - Rozumie konieczność popularyzacji wiedzy
historycznej o dawnych kancelariach.
K_K01
K02 - Ma świadomość zakresu swojej wiedzy i
umiejętności warsztatowych w zakresie form
kancelaryjnych i docenia potrzebę ciągłego rozwoju
kompetencji w tym zakresie.
K_K05
Organizacja
Forma zajęć
Liczba godzin
Ćwiczenia w grupach
Wykład
(W)
10
A
K
L
S
P
E
20
Opis metod prowadzenia zajęć
2
Wykład, dyskusja, ćwiczenia praktyczne (formularz dokumentów średniowiecznych i nowożytnych, obieg
pism w kancelarii akt spraw), referaty, egzamin.
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
W01
W02
W03
W04
W05
U01
U02
U03
K01
K02
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Inne
Egzamin
pisemny
Egzamin ustny
Praca pisemna
(esej)
Referat
Udział w
dyskusji
Projekt
grupowy
Projekt
indywidualny
Praca
laboratoryjna
Zajęcia
terenowe
Ćwiczenia w
szkole
Gry
dydaktyczne
E – learning
Formy sprawdzania efektów kształcenia
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Zaliczenie ćwiczeń na podstawie referatu i obecności.
Egzamin z zakresu treści wygłaszanych na wykładach.
Dostateczny – student zna podstawową terminologię z zakresu form kancelaryjnych
oraz funkcjonowania dawnej kancelarii
Kryteria oceny
Dobry – student posiada poszerzoną wiedzę z zakresu form kancelaryjnych oraz
funkcjonowania dawnej kancelarii
Bardzo dobry – student posiada poszerzoną wiedzę z zakresu form kancelaryjnych
oraz funkcjonowania dawnej kancelarii, rozumie dawne procesy aktotwórcze,
dostrzega ewolucję kancelarii i związki między poszczególnymi jej okresami
Uwagi
Treści merytoryczne (wykaz tematów)
3
1. Rozwój systemów kancelaryjnych od średniowiecza do początków XX wieku.
2.-4. Kancelaria okresu wyłączności dokumentu.
5.-9. Kancelaria okresu księgi wpisów (Metryka Koronna, kancelarie sądów szlacheckich, kancelarie
kościelne i miejskie)
10. Kancelaria akt czynności.
11-14. Kancelaria akt spraw (kancelaria pruska, rosyjska, austriacka, kancelaria Księstwa Warszawskiego).
Wykaz literatury podstawowej
K. Arłamowski, Kancelarie zarządów miejskich w zaborze austriackim w latach 1772-1918, „Archeion”, t.
38 (1962).
Dyplomatyka staropolska, pod red. T. Jurka, Warszawa 2015.
A. Górak, Rosyjska kancelaria akt spraw w urzędach lubelskiej gubernialnej administracji ogólnej w latach
1867-1918, Lublin 2008
K. Maleczyński, B. Bielińska, A. Gąsiorowski, Dyplomatyka wieków średnich, Warszawa 1971.
I. Radtke, Akta spraw w systemie kancelarii pruskiej, „Archeion“ t. 78 (1984).
Wykaz literatury uzupełniającej
O. Balzer, Skarbiec i Archiwum Koronne w dobie przedjagiellońskiej, Lwów 1917.
P. Bańkowski, Summariusz staropolski, „ Archeion”, t. 25: 1958.
J. Bielecka, Organizacja i działalność kancelarii ziemskich i grodzkich wielkopolskich XIV-XVIII wieku,
„Archeion”, t. 22: 1954.
M. Bielińska, W kwestii początków kancelarii polskiej, „ Studia Źródłoznawcze”, t. 13: 1968.
M. Bielińska, Kancelarie i dokumenty wielkopolskie XIII wieku, Wrocław 1967.
K. Ciesielska, Zależność zespołowa akt miejskich i cechowych w okresie Polski przedrozbiorowej.
W. Chorążyczewski, Przemiany organizacyjne polskiej kancelarii królewskiej u progu czasów
nowożytnych, Toruń 2007.
T. Glemma, Z dziejów Archiwum Kapituły Katedralnej Krakowskiej, „Polonia Sacra”, t. 4: 1951.
P. Grimsted Kennedy, Układ i zawartość Metryki Litewskiej, „Archeion”, t. 80: 1986.
J. Jakubowski, Archiwum państwowe Wielkiego Xięstwa Litewskiego i jego losy, „Archeion”, t. 9: 1931.
A. Kamiński, O kancelarii staropolskiej [w:] Nauki pomocnicze historii na XI Powszechnym Zjeździe
Historyków Polskich w Toruniu, Warszawa 1976.
St. Kętrzyński, Uwagi o początkach metryki koronnej i jej charakterze w XV wieku, „Archeion”, t. 2:
1927.
St. Kętrzyński, Zarys nauki o dokumencie polskim wieków średnich, Warszawa 1934.
W. Krawczuk, Metryka koronna za Zygmunta II Wazy, Kraków 1995.
W. Krawczuk, Metrykanci koronni. Rozwój registratury centralnej od XVI do XVIII wieku, Kraków 2003.
W. Krawczuk, Pisarze kancelarii koronnych Zygmunta III Wazy, „Studia Historyczne”, t. 36: 1993.
J. Krzyżaniakowa, Kancelaria królewska Władysława Jagiełły. Studium z dziejów kultury politycznej
Polski w XV wieku, t. 1-2, Poznań 1972-1979.
J. Łosowski, Kancelarie miast szlacheckich województwa lubelskiego, Lublin 1997.
L. Łysiak, W sprawie genezy ksiąg sądowych wiejskich, „Czasopismo Prawno – Historyczne”, t. 12: 1960;
t. 14: 1962; t. 15: 1963.
K. Mieszkowski, Ze studiów nad dokumentami i kancelarią Leszka Czarnego, „Studia Źródłoznawcze”, t.
22: 1977.
St. Nawrocki, Rozwój form kancelaryjnych na ziemiach polskich od średniowiecza do końca XX wieku,
Poznań 1998.
Z. Perzanowski, Dokument i kancelaria sądu ziemskiego krakowskiego do połowy XV wieku, Kraków
1968.
A. Rachuba, Księgi Sigillat Metryki Litewskiej, „Przegląd Historyczny”, t. 72: 1981.
I. Radtke, Kancelaria miasta Poznania do roku 1570, Warszawa 1967
H. Robótka, B. Ryszewski, A. Tomczak, Archiwistyka, Warszawa 1989.
4
B. Ryszewski, O niektórych podstawowych pojęciach archiwalnych (kancelaria, registratura, zespół
archiwalny, archiwum), „Zeszyty Naukowe UMK. Nauki Humanistyczno – Społeczne, z. 35: Historia, t. 5:
1989.
F. Sikora, O małopolskim dokumencie kościelnym w XIII wieku, „Studia Historyczne”, t. 19: 1976.
K. Skupieński, Notariat publiczny w średniowiecznej Polsce, Lublin 2002.
M. Stankowa, Kancelaria miasta Lublina XIV – XVIII w., Warszawa 1968.
I. Sułkowska-Kurasiowa, Metryka Litewska – charakter i dzieje, „Archeion”, t. 65: 1977.
I. Sułkowska-Kurasiowa, Księgi polskiej kancelarii koronnej w drugiej połowie XV wieku, , „Studia
Źródłoznawcze”, t. 6: 1961.
I. Sułkowska-Kurasiowa, Księgi wpisów Metryki Koronnej (1447-1794) w Archiwum Głównym Akt
Dawnych w Warszawie, „Archeion”, t. 44: 1966.
I. Sułkowska-Kurasiowa, Księgi kanclerskie (księgi spraw publicznych Metryki Koronnej, , „Archeion”, t.
60: 1974
I. Sułkowska-Kurasiowa, Księgi sygillat Metryki Koronnej (1658- 1794), , „Archeion”, t. 54: 1970
I. Sułkowska-Kurasiowa, J. Wejchertowa, Księgi poselskie (libri legationum) Metryki Koronnej,
„Archeion”, t. 48: 1968.
A. Szorc, Kancelarie Dominium Warmińskiego do końca XVIII wieku [w:] Kancelarie okresu księgi
wpisów w Prusach Królewskich, pod red. A. Tomczaka, Warszawa 1994.
J. Tandecki, Średniowieczne księgi wielkich miast pruskich jako źródła historyczne i zabytki kultury
mieszczańskiej, Warszawa-Toruń 1990.
A. Vetulani, Wartość badawcza ksiąg wiejskich [w:] Pamiętnik VIII Powszechnego Zjazdu Historyków
Polskich w Krakowie. Historia Państwa i Prawa. Referaty, cz. 1, Warszawa 1958. Z. Wojas, Kancelaria
grodzka krakowska za starosty Jan Firleja w latach 1572-1574, „Archeion”, t. 27:1957.
A. Wolff, Metryka Mazowiecka. Układ pierwotny, sposób rejestracji, Warszawa 1929.
H. E. Wyczawski, Wprowadzenie do studiów w archiwach kościelnych, Kalwaria Zebrzydowska 1989.
B. Wyrozumska, Kancelaria miasta Krakowa w średniowieczu, Kraków 1997.
Bilans godzinowy zgodny z CNPS (Całkowity Nakład Pracy Studenta)
Ilość godzin zajęć w
kontakcie z prowadzącymi
Ilość godzin pracy studenta
bez kontaktu z
prowadzącymi
Wykład
10
Konwersatorium (ćwiczenia, laboratorium itd.)
Konsultacje indywidualne
Lektura w ramach przygotowania do zajęć
20
5
10
Przygotowanie krótkiej pracy pisemnej lub referatu po
zapoznaniu się z niezbędną literaturą przedmiotu
10
Przygotowanie do egzaminu
15
Ogółem bilans czasu pracy
70
Ilość punktów ECTS w zależności od przyjętego przelicznika
2
5