Ekonomia 9 - Elastycznoœci w ekonomii cz 1

advertisement
Podstawy ekonomii
ELASTYCZNOŚCI
W EKONOMII
Elastyczność cenowa popytu
Elastyczność cenowa podaŜy
Opracowanie: dr Tomasz Taraszkiewicz
Elastyczność cenowa popytu
Elastyczność – względna zmiana zmiennej zaleŜnej pod wpływem zmiany zmiennej niezaleŜnej
Elastyczność cenowa popytu
elastyczność cenowa popytu (price elasticity of demand) – siła reakcji wielkości popytu
na zmianę cen
miarą Edp- współczynnik elastyczności cenowej popytu
procentowa zmiana wielkości popytu
Edp
=
procentowa zmiana ceny
Opracowano w oparciu o materiał źródłowy
Elastyczność cenowa popytu
Pomiar elastyczności cenowej popytu
Współczynniki elastyczności kształtują się w granicach od 0 do nieskończoności.
Przy interpretacji wskaźnika bierze się pod uwagę jego wartość bezwzględną.
Znak „+” lub „-” informuje jedynie o dodatniej lub ujemnej korelacji między zmiennymi.
Elastyczność cenowa popytu jest na ogół ujemna, co wynika z prawa popytu ilustrowanego
ujemnym nachyleniem krzywej popytu.
Opracowano w oparciu o materiał źródłowy
Elastyczność cenowa popytu
W zaleŜności od wysokości współczynnika elastyczności cenowej popytu wyodrębnia się:
1. Popyt doskonale nieelastyczny
popyt doskonale nieelastyczny, czyli sztywny –
(np. insulina, leki ratujące Ŝycie, trumny)
krzywa popytu – prosta pionowa
gdy Edp = 0
Opracowano w oparciu o materiał źródłowy
Elastyczność cenowa popytu
W zaleŜności od wysokości współczynnika elastyczności cenowej popytu wyodrębnia się:
2. Popyt nieelastyczny
popyt nieelastyczny, (mało-, niskoelastyczny) –
gdy 0 < /Edp/ < 1
3. Popyt neutralny
popyt neutralny – gdy /Edp/ = 1
krzywa popytu
– hiperbola równoosiowa
4. Popyt elastyczny
popyt elastyczny – gdy
/Edp/ > 1
Opracowano w oparciu o materiał źródłowy
Elastyczność cenowa popytu
W zaleŜności od wysokości współczynnika elastyczności cenowej popytu wyodrębnia się:
5. Popyt doskonale elastyczny
krzywa popytu – prosta pozioma
popyt doskonale elastyczny – gdy /Edp/ = ∞
Opracowano w oparciu o materiał źródłowy
Elastyczność cenowa popytu
Określanie elastyczności cenowej popytu ilustrowanego krzywą liniową
BM
EdpB = |3/1| =
BN
AM
EdpA = |1/3| =
AN
Elastyczność cenowa popytu spada wraz z opadaniem krzywej popytu.
W połowie długości krzywej popytu Edp= -1.
W górnej połowie popyt jest elastyczny.
W dolnej – nieelastyczny.
Wskaźnik elastyczności w dowolnym punkcie liniowej krzywej popytu moŜna określić ilorazem
długości odcinka poniŜej danego punktu do długości powyŜej tego punktu.
Opracowano w oparciu o materiał źródłowy
Elastyczność cenowa popytu
Przy popycie nieelastycznym ( /Edp/ <1 ) procentowa zmiana wielkości popytu jest niŜsza
niŜ procentowa zmiana ceny. Przychody sprzedawców zmieniają się zatem w kierunku
zgodnym z kierunkiem zmiany ceny. Spadek ceny powoduje spadek przychodów, wzrost
ceny – wzrost przychodów.
Przy popycie elastycznym ( /Edp/ >1 ) procentowa zmiana wielkości popytu jest wyŜsza niŜ
procentowa zmiana ceny. Przychody sprzedawców (wydatki nabywców) zmieniają się
w
kierunku zgodnym z kierunkiem zmiany popytu.
Przy popycie neutralnym ( /Edp/ =1 ) procentowe zmiany wielkości popytu i cen są
identyczne i w związku z tym jakakolwiek zmiana ceny nie powoduje Ŝadnej zmiany
w całkowitych wydatkach nabywców na dane dobro, a więc i w przychodach firmy.
Opracowano w oparciu o materiał źródłowy
Determinanty
elastyczności cenowej popytu
Elastyczność cenowa popytu zaleŜy od:
-
liczby dostępnych substytutów dobra bądź usługi będącej przedmiotem badanego popytu;
im większa liczba substytutów, tym elastyczność cenowa popytu większa, substytuty dają
moŜliwość wyboru i ewentualnie – łatwiejszej rezygnacji z dotychczasowego przedmiotu
zakupów, stwarzają szanse wzrostu zakupów dobra, gdy jego substytuty droŜeją;
-
czasu, jakim dysponuje nabywca podejmujący decyzję zakupu, im dłuŜszy czas,
wyŜsza elastyczność popytu – większa bowiem szansa na znalezienie substytutu;
-
udziału danego dobra w całkowitych wydatkach nabywcy, im ten udział jest większy,
tym popyt jest bardziej elastyczny;
tym
- skuteczności akcji promocyjnych, skuteczna reklama prowadzi do obniŜenia elastyczności
cenowej popytu.
Opracowano w oparciu o materiał źródłowy
Elastyczność cenowa podaŜy
Elastyczność cenowa podaŜy (price elasticity of supply - Esp) – wyraŜa siłę reakcji
wielkości podaŜy danego dobra na zmianę jego ceny.
Elastyczność ta jest dodatnia, co oznacza zgodność kierunków zmiany ceny i wielkości podaŜy.
procentowa zmiana wielkości podaŜy
Esp
=
procentowa zmiana ceny
Opracowano w oparciu o materiał źródłowy
Elastyczność cenowa podaŜy
Określanie elastyczności cenowej podaŜy na podstawie przebiegu jej krzywej
PodaŜ neutralna
Wszystkie krzywe liniowe podaŜy wychodzące z początku układu współrzędnych, pod dowolnym
kątem wskazują na neutralną elastyczność cenową podaŜy w kaŜdym punkcie krzywej
(Esp = 1).
Opracowano w oparciu o materiał źródłowy
Elastyczność cenowa podaŜy
Określanie elastyczności cenowej podaŜy na podstawie przebiegu jej krzywej
PodaŜ sztywna
Krzywa pionowa ilustruje sztywną podaŜ (Esp = 0).
Opracowano w oparciu o materiał źródłowy
Elastyczność cenowa podaŜy
Określanie elastyczności cenowej podaŜy na podstawie przebiegu jej krzywej
PodaŜ doskonale elastyczna
Krzywa pozioma ilustruje podaŜ doskonale elastyczną (Esp = ∞).
Opracowano w oparciu o materiał źródłowy
Elastyczność cenowa podaŜy
Określanie elastyczności cenowej podaŜy na podstawie przebiegu jej krzywej
PodaŜ o zmiennej elastyczności cenowej
Im krzywe połoŜone są bardziej w prawo, tym mniejsza jest elastyczność cenowa podaŜy przy danym
poziomie ceny.
Krzywe, które po przedłuŜeniu przecięłyby oś rzędnych
Y, są graficzną ilustracją podaŜy elastycznej cenowo
(1< Esp < ∞), przy czym wraz ze wzrostem
wielkości podaŜy, ilustrowanej daną krzywą,
elastyczność cenowa maleje.
Esp K > Esp L
1 < Esp < ∞
Krzywe, które po przedłuŜeniu przecięłyby oś odciętych
cenowo
X,
ilustrują
podaŜ
nieelastyczną
(0 < Esp < 1), przy czym wraz ze wzrostem
wielkości podaŜy ilustrowanej daną krzywą,
elastyczność cenowa rośnie.
Esp M < Esp N
0 < Esp < 1
Opracowano w oparciu o materiał źródłowy
ZaleŜność
elastyczności cenowej podaŜy
Elastyczność cenowa podaŜy zaleŜy od moŜliwości ograniczania rozmiarów produkcji przez
producentów (gdy ceny spadają) oraz ich zdolności zwiększania rozmiarów własnej oferty
towarowej (gdy ceny produktów gotowych rosną).
Elastyczność ta jest zaleŜna przede wszystkim od:
- czasu, jakim dysponuje producent na przystosowanie się do zmienionego poziomu cen;
im dłuŜszy czas, tym elastyczność cenowa podaŜy jest większa – od sztywnej w bardzo
krótkim okresie czasu, do doskonale elastycznej w okresie bardzo długim;
- zachowania się kosztów produkcji wraz ze zmianą skali produkcji; jeŜeli wraz ze wzrostem
skali produkcji koszty szybko rosną, podaŜ jest mało elastyczna – szybki wzrost kosztów
ogranicza siłę stymulacyjną rosnącej ceny produktu; jeśli natomiast koszty rosną relatywnie
wolno wraz ze wzrostem produkcji, podaŜ jest bardziej elastyczna – ruch kosztów nie
niweczy cenowej stymulacji zmiany wielkości podaŜy.
W bieŜącym i krótkim okresie czasu elastyczność cenowa podaŜy jest zaleŜna od:
- podatności danego dobra na magazynowanie i od kosztów tego magazynowania, im mniejsza
moŜliwość przechowywania dóbr (np. dobra szybko psujące się) i wyŜsze koszty
magazynowania, tym mniejsza elastyczność cenowa podaŜy;
- cech technologicznych produkcji wynikających np. ze stopnia wyspecjalizowania aparatu
wytwórczego i obsługującej go załogi, wąska specjalizacja zmniejsza elastyczność,
charakter bardziej uniwersalny daje moŜliwość dokonywania pewnych zmian
asortymentowych, a więc stwarza warunki bardziej elastycznego reagowania na zmiany cen
rynkowych.
Opracowano w oparciu o materiał źródłowy
Opracowano w oparciu o materiał źródłowy
Begg D., Fischer S., Dornbusch R.: Ekonomia. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Warszawa 2007.
Milewski R., Kwiatkowski E.: Podstawy ekonomii. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa
2007.
Kamińska T., Kubska-Maciejewicz B., Laudańska-Trynka J.: Teoria podejmowania decyzji
przez podmioty rynkowe. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. Gdańsk 2000.
Kamińska T., Krysinska A., Kubska-Maciejewicz B., Laudańska-Trynka J.: Wybrane
problemy z mikroekonomii - zadania. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. Gdańsk
2006.
Czarny B., Rapacki R.: Podstawy ekonomii. PWE. Warszawa 2002.
Szczepaniec M.: Makroekonomia. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. Gdańsk 2003.
Download